Meibomitis: Ontsteking van de talgklieren van het ooglid

Kleine talgklieren in de oogleden, bekend als Meibom-klieren, scheiden olie af die het oogoppervlak bedekt en beschermt. Deze olie speelt een cruciale rol in het onderhouden van een gezonde traanfilm, die het oogoppervlak hydrateert en beschermt tegen uitdroging. Bij een ontsteking van deze klieren, genaamd meibomitis, kan de afgifte van olie verstoord raken. Dit kan leiden tot ophoping van olie op de ooglidranden en bevorderlijk zijn voor bacteriële groei, wat resulteert in symptomen zoals oogirritatie en zwelling van de oogleden. Meibomitis is vaak een chronische aandoening, hoewel de symptomen meestal goed te behandelen zijn. Deze aandoening neigt er echter toe om terug te keren.

• Synoniemen van meibomitis
• Epidemiologie van de oogaandoening
• Mechanisme
• Oorzaken: Ontsteking van de talgklieren van het ooglid
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van het oogprobleem
• Prognose van de oogziekte
• Complicaties van meibomitis
• Preventie van meibomitis
• Praktische tips voor het omgaan met meibomitis
• Onderhoud een goede ooghygiëne
• Gebruik warme kompressen
• Verminder oogirritatie
• Gebruik kunsttranen of oogdruppels
• Pas je dieet aan
• Vermijd het gebruik van oogmake-up
• Overweeg medische behandelingen
• Bescherm je ogen tegen omgevingsfactoren
• Wees alert op veranderingen in symptomen
• Misvattingen rond meibomitis
• Meibomitis wordt veroorzaakt door slechte hygiëne
• Meibomitis is besmettelijk
• Meibomitis heeft niets te maken met andere huidaandoeningen
• Meibomitis veroorzaakt geen blijvende schade aan het oog
• Meibomitis kan alleen met antibiotica behandeld worden
• Meibomitis komt alleen voor bij ouderen
• Voeding speelt geen rol bij meibomitis

Synoniemen van meibomitis

Meibomitis staat ook bekend als Meibom-klierdysfunctie. In medische literatuur wordt vaak de afkorting "MGD" gebruikt.

Epidemiologie van de oogaandoening

Incidentie en prevalentie
Meibomitis, een ontsteking van de Meibom-klieren in de oogleden, is een veel voorkomende aandoening wereldwijd. Het komt vaker voor bij ouderen vanwege leeftijdsgerelateerde veranderingen in de klierfunctie, maar ook bij jongere patiënten kan het optreden, vooral bij mensen met een voorgeschiedenis van droge ogen of chronische ooglidontstekingen. Epidemiologische studies tonen aan dat meibomitis vaker voorkomt in droge of stoffige omgevingen, waar externe factoren de ogen extra belasten.

Geografische en demografische variaties
Er zijn verschillen in de prevalentie van meibomitis tussen regio's. In gebieden met een lage luchtvochtigheid, zoals woestijnachtige of stedelijke omgevingen, is de incidentie hoger. Daarnaast spelen genetische predispositie en omgevingsfactoren een rol. Onderliggende aandoeningen zoals seborrheïsche dermatitis of rosacea worden vaker geassocieerd met meibomitis, vooral in westerse populaties.

Mechanisme

Ontsteking van de Meibom-klieren
De Meibom-klieren produceren een lipiderijke substantie die de traanfilm stabiliseert. Bij meibomitis raken deze klieren verstopt of ontstoken, wat leidt tot een verminderde productie of verandering in de samenstelling van de lipiden. Deze dysfunctie veroorzaakt een verstoring van de traanfilm, wat leidt tot droge ogen en irritatie.

Rol van bacteriële kolonisatie en immuunrespons
Chronische ontsteking van de Meibom-klieren kan worden veroorzaakt door bacteriële kolonisatie, met name door Staphylococcus aureus. Dit kan leiden tot een verhoogde productie van inflammatoire mediatoren en enzymen die de lipidesamenstelling van de klieren verder verstoren. Het immuunsysteem speelt ook een rol, waarbij een overmatige immuunrespons bijdraagt aan de schade aan de klierstructuur.

Oorzaken: Ontsteking van de talgklieren van het ooglid

De Meibom-klieren zijn kleine klieren die olie afscheiden aan het oogoppervlak. Deze talgklieren helpen de waterbalans van de ogen te behouden door te voorkomen dat tranen te snel verdampen. Samen met de waterige laag vormt de olie een traanfilm die essentieel is voor het gezond houden van het oogoppervlak en het behouden van een scherp gezichtsvermogen. Bij meibomitis produceren de Meibom-klieren te veel olie, wat leidt tot ophoping op de ooglidranden. Deze ophoping bevordert de groei van bacteriën die normaal gesproken aanwezig zijn op de ogen en huid. Oorzaken van meibomitis kunnen onder andere allergieën (allergische reacties door contact met uitlokkende stoffen), wimpermijten, bepaalde contactlensvloeistoffen, oogmake-up, hormonale veranderingen tijdens de puberteit of huidaandoeningen zoals rosacea (oculaire rosacea) en acne zijn. In sommige gevallen is de oorzaak van meibomitis niet duidelijk.

Meibomitis, waarbij de talgklieren van het ooglid ontstoken zijn, gaat vaak gepaard met blefaritis, een aandoening waarbij de ooglidranden ontstoken zijn en een roze substantie zich ophoopt aan de onderkant van de wimpers. Bovendien is meibomitis een belangrijke oorzaak van het droge ogen syndroom.

Risicofactoren

Het risico op meibomitis neemt toe met de leeftijd. Personen ouder dan veertig jaar hebben een aanzienlijk hoger risico op het ontwikkelen van de ooglid aandoening dan kinderen of jongvolwassenen. De hoogste prevalentie van meibomitis wordt vaak gevonden in Thailand, Japan en China, terwijl de laagste prevalentie in de Verenigde Staten en Australië wordt gerapporteerd. Het gebruik van eyeliner en andere make-up kan bijdragen aan de aandoening doordat deze soms de openingen van de Meibom-klieren verstoppen, vooral als de patiënt de oogleden niet goed reinigt na het verwijderen van alle sporen van oogmake-up voor het slapen gaan.

Risicogroepen

Ouderen
Meibomitis komt vaker voor bij ouderen door natuurlijke leeftijdsgerelateerde veranderingen in de Meibom-klieren. Verminderde klierfunctie en veranderingen in de samenstelling van de traanfilm dragen bij aan het verhoogde risico in deze groep.

Patiënten met huidaandoeningen
Patiënten met aandoeningen zoals rosacea, seborrheïsche dermatitis en acne lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van meibomitis. Deze huidaandoeningen gaan vaak gepaard met ontstekingen die de functie van de Meibom-klieren kunnen verstoren.

Omgevings- en levensstijlfactoren
Langdurige blootstelling aan droge lucht, airconditioning en digitale schermen verhoogt de kans op meibomitis. Bovendien hebben contactlensdragers en mensen die cosmetica gebruiken rond de ogen een groter risico door mogelijke verstopping van de klieren.

Symptomen

De symptomen van meibomitis kunnen variëren van mild tot ernstig. Sommige patiënten ervaren slechts lichte symptomen, terwijl anderen ernstige ongemakken en oogirritatie ervaren. Veelvoorkomende symptomen zijn onder andere:

• Droge en waterige ogen.
• Rode, jeukende en gezwollen oogleden.
• Het ontstaan van hordolea (medische term voor strontjes), wat zich uit in een bult langs de rand van de oogleden door een ontstoken talgklier.
• Gevoeligheid voor licht (fotofobie).
• Overmatige knippering.
• Schilferige huid rond de ogen (schilfering).
• Wazig zicht (wazig gezichtsvermogen) door overtollige olie, hoewel dit meestal tijdelijk verbetert bij knipperen.
• Wimpers kunnen “vastgeroest” zijn na het slapen, en er kunnen abnormaal groeiende wimpers of zelfs een gebrek aan wimpers zijn.
• Een zanderig gevoel in de ogen (zanderig gevoel) en een brandend gevoel (brandend gevoel).

Alarmsymptomen

Ernstige pijn en roodheid van de oogleden
Een plotselinge, ernstige ontsteking met pijn en uitgesproken roodheid van de oogleden kan wijzen op een acute verergering van meibomitis. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht.

Afwijkende afscheiding en zichtproblemen
Bij patiënten met meibomitis kunnen abnormale afscheiding of een olieachtige film op de ogen optreden, wat kan leiden tot wazig zicht. Deze symptomen duiden vaak op een verergering van de aandoening.

Complicaties zoals chalazionvorming
Herhaalde of onbehandelde episodes van meibomitis kunnen leiden tot de vorming van chalazia, pijnloze knobbeltjes in het ooglid die de functie van de klieren verder belemmeren. Dit is een alarmsymptoom dat behandeling vereist om verdere complicaties te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose meibomitis wordt gesteld door een uitgebreid oogonderzoek door een oogarts, die kan vaststellen dat de Meibom-klieren geblokkeerd zijn. Meestal zijn aanvullende onderzoeken niet nodig, maar soms kan de oogarts een Schirmertest uitvoeren om de kwantiteit en stabiliteit van de traanproductie te controleren.

Behandeling van het oogprobleem

Meibomitis en blefaritis zijn chronische aandoeningen waarvoor geen definitieve genezing bestaat. De behandeling richt zich voornamelijk op symptoomverlichting en ondersteuning.

Zelfzorg

• Ooghygiëne: Het zorgvuldig reinigen van de ooglidranden is essentieel. Het aanbrengen van vochtige warmte op het getroffen oog met een warm washandje of warmtekompres kan helpen. Na het aanbrengen van warmte kan de patiënt het oog voorzichtig masseren om de symptomen te verlichten. Dit kan handmatig, maar ook met behulp van LipiFlow, een apparaat dat automatisch het ooglid verwarmt en de klieren zuivert.
• Kunsttranen: Kunsttranen kunnen helpen bij droge ogen door extra vocht te bieden.
• Omega-3-supplementen: De inname van omega-3-supplementen, zoals visolie, kan de olieproductie in de klieren bevorderen en helpen bij het vrijmaken van olie uit de klieren.

Professionele medische zorg
Als zelfzorgmaatregelen onvoldoende resultaat opleveren, kan de oogarts:

• Een antibioticumzalf voorschrijven die de patiënt enkele weken op de ooglidrand moet aanbrengen.
• Andere behandelingen kunnen antibiotica-oogdruppels, cyclosporine-oogdruppels of corticosteroïde oogdruppels omvatten.
• De keuze van medicatie hangt af van de onderliggende oorzaak van meibomitis. De patiënt moet oogdruppelrichtlijnen volgen voor correct gebruik.
• In sommige gevallen kan de arts de Meibom-klieren uitdrukken om de afscheidingen te verwijderen. Een andere optie is het plaatsen van een canule (klein buisje) in elke klieropening om verdikte olie uit te spoelen (sonderen).
• De arts behandelt ook eventuele onderliggende aandoeningen zoals acne of rosacea.

Prognose van de oogziekte

Meibomitis beïnvloedt doorgaans niet het gezichtsvermogen, hoewel de symptomen soms chronisch en terugkerend kunnen zijn. Veel patiënten vinden de behandeling frustrerend omdat de resultaten mogelijk langzaam zichtbaar zijn. Desondanks kunnen de symptomen aanzienlijk verminderen door behandeling. Indien onbehandeld kan meibomitis leiden tot ernstige complicaties zoals blefaritis-meibomitis, strontjes, chalazia of hoornvlieszweren als gevolg van gevoeligheid voor stafylokokkenbacteriën op het ooglid.

Complicaties van meibomitis

Meibomitis kan leiden tot diverse complicaties, zoals:

• Blefaritis: Een ontsteking van de ooglidranden die kan optreden als meibomitis niet adequaat wordt behandeld. Dit kan leiden tot een voortdurende irritatie en ongemak van de oogleden.
• Strontjes (hordolea): Kleine, pijnlijke bultjes die ontstaan door een ontstoken talgklier langs de ooglidrand. Deze kunnen het gevolg zijn van een chronische meibomitis.
• Chalazia: Deze ontstaan wanneer een verstopte Meibom-klier een pijnloze, harde zwelling vormt op het ooglid. Chalazia kunnen soms groot worden en visuele symptomen veroorzaken.
• Hoornvlieszweren: In ernstige gevallen kan de ophoping van olie en bacteriële infecties leiden tot zweren op het hoornvlies, wat ernstige visuele problemen kan veroorzaken.
• Infecties: Onbehandelde meibomitis kan leiden tot secundaire bacteriële infecties door de ophoping van olie en bacteriën.

Preventie van meibomitis

Om het risico op meibomitis te verminderen of de frequentie van terugkerende episodes te verlagen, kunnen de volgende preventieve maatregelen worden genomen:

• Regelmatige ooghygiëne: Zorg voor een goede reiniging van de ooglidranden door het regelmatig reinigen met speciale oogreinigingsdoekjes of een milde oogzeep. Dit helpt om de talgklieren schoon te houden en verstoppingen te voorkomen.
• Oogmake-up: Verwijder oogmake-up grondig voor het slapen om te voorkomen dat cosmetica de klieren verstopt. Gebruik hypoallergene en niet-comedogene producten indien mogelijk.
• Warmtebehandeling: Toepassing van warme kompressen op de ogen kan helpen om de olie uit de klieren te lossen en verstopte klieren te openen. Dit kan regelmatig worden gedaan als preventieve maatregel.
• Vermijd irritaties: Probeer contact met irriterende stoffen, zoals rook, stof en allergenen, te vermijden. Dit helpt om ontstekingen en verstoppingen te minimaliseren.
• Gezonde voeding: Een voedingspatroon rijk aan omega-3-vetzuren kan helpen de kwaliteit van de traanfilm te verbeteren en de functie van de Meibom-klieren te ondersteunen. Overweeg het gebruik van omega-3-supplementen indien nodig.
• Medische controle: Regelmatige oogonderzoeken bij een specialist kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen en behandelen van meibomitis en gerelateerde aandoeningen.

Praktische tips voor het omgaan met meibomitis

Meibomitis is een ontsteking van de meibomklieren, kleine klieren langs de rand van je oogleden die verantwoordelijk zijn voor het produceren van oliën in de traanfilm. Deze aandoening kan leiden tot symptomen zoals droge ogen, rode of gezwollen oogleden, korstvorming en wazig zicht. Hier zijn praktische tips om meibomitis te behandelen en je ogen comfortabeler te houden.

Onderhoud een goede ooghygiëne

Het regelmatig reinigen van je oogleden is essentieel bij meibomitis. Gebruik een schoon wattenschijfje of een speciaal oogreinigingsdoekje en een milde reiniger, zoals babyshampoo verdund met water. Veeg voorzichtig langs de rand van je oogleden om vuil, olie en korstjes te verwijderen zonder de huid te irriteren.

Gebruik warme kompressen

Warme kompressen kunnen helpen om de olie in de meibomklieren vloeibaarder te maken en de verstopping van de klieren te verminderen. Week een schoon washandje in warm water, wring het uit en plaats het gedurende 5-10 minuten op je gesloten oogleden. Masseer daarna zachtjes de ooglidranden om de klieren te stimuleren.

Verminder oogirritatie

Probeer irritaties aan je ogen te minimaliseren door rook, stof en langdurig schermgebruik te vermijden. Als je werkt met een computer, neem dan regelmatig pauzes door de 20-20-20-regel toe te passen: kijk elke 20 minuten naar iets dat 20 meter van je verwijderd is gedurende 20 seconden.

Gebruik kunsttranen of oogdruppels

Droge ogen zijn een veelvoorkomend symptoom van meibomitis. Gebruik kunsttranen of smeerbare oogdruppels zonder conserveermiddelen om je ogen te hydrateren en irritatie te verminderen. Je kunt ook specifieke oogdruppels gebruiken die lipiden bevatten, omdat deze de ontbrekende olie in je traanfilm aanvullen.

Pas je dieet aan

Een evenwichtig voedingspatroon kan bijdragen aan een betere gezondheid van de meibomklieren. Omega-3-vetzuren, die te vinden zijn in vis zoals zalm en makreel, of in supplementen, kunnen helpen om de olieproductie in je ogen te ondersteunen. Zorg ook voor voldoende hydratatie door genoeg water te drinken.

Vermijd het gebruik van oogmake-up

Oogmake-up, zoals mascara of eyeliner, kan de meibomklieren verder blokkeren. Vermijd het gebruik van make-up tijdens een acute ontsteking en zorg ervoor dat je oogmake-up altijd grondig verwijdert voordat je gaat slapen.

Overweeg medische behandelingen

Als de symptomen van meibomitis niet verbeteren met thuiszorg, raadpleeg dan een oogarts. Je arts kan medicatie voorschrijven, zoals antibiotische oogdruppels, zalven of orale antibiotica. In sommige gevallen kunnen speciale technieken, zoals thermische pulsbehandelingen of intense-pulslichttherapie, worden gebruikt om de meibomklieren te behandelen.

Bescherm je ogen tegen omgevingsfactoren

Draag een zonnebril als je buiten bent om je ogen te beschermen tegen wind, stof en UV-straling. Kies bij voorkeur een zonnebril die goed aansluit en je ogen volledig afschermt.

Wees alert op veranderingen in symptomen

Houd veranderingen in je ooggezondheid goed in de gaten. Als je last hebt van aanhoudende pijn, toenemende roodheid, gevoeligheid voor licht of verminderd zicht, neem dan direct contact op met een oogarts.

Met deze tips kun je de symptomen van meibomitis effectief beheren en de gezondheid van je ogen verbeteren. Een combinatie van goede ooghygiëne, gezonde gewoonten en, indien nodig, medische ondersteuning kan een groot verschil maken.

Misvattingen rond meibomitis

Meibomitis, ook bekend als meibomklierdysfunctie, is een veelvoorkomende oogaandoening waarbij de talgproducerende klieren in de oogleden ontstoken raken. Dit kan leiden tot droge ogen, irritatie en andere complicaties. Er bestaan echter veel misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandeling van deze aandoening.

Meibomitis wordt veroorzaakt door slechte hygiëne

Hoewel een goede ooghygiëne belangrijk is bij het beheersen van meibomitis, is slechte hygiëne niet de primaire oorzaak. De aandoening wordt meestal veroorzaakt door een verstoring in de talgproductie van de klieren in de oogleden. Regelmatig reinigen van de oogleden kan helpen, maar het is geen garantie tegen het ontwikkelen van deze oogaandoening.

Meibomitis is besmettelijk

In tegenstelling tot bacteriële conjunctivitis wordt meibomitis niet veroorzaakt door een infectie die overdraagbaar is van persoon tot persoon. De ontsteking is meestal het gevolg van een verstoorde klierfunctie, die kan verergeren door externe factoren zoals allergieën of hormonale schommelingen.

Meibomitis heeft niets te maken met andere huidaandoeningen

Meibomitis wordt vaak geassocieerd met rosacea, een chronische huidaandoening die ook invloed kan hebben op de talgklieren van het gezicht. Patiënten met rosacea hebben een verhoogd risico op meibomitis door de ontstekingsreacties die in de huid en klieren optreden.

Meibomitis veroorzaakt geen blijvende schade aan het oog

Hoewel meibomitis meestal niet direct leidt tot blijvende schade, kan onbehandelde chronische ontsteking op lange termijn leiden tot complicaties zoals littekenvorming van de oogleden, verergering van droge ogen en verhoogd risico op hoornvliesbeschadiging. Vroege detectie en aangepaste oogbehandeling kunnen helpen deze complicaties te voorkomen.

Meibomitis kan alleen met antibiotica behandeld worden

Hoewel antibiotische zalven of oogdruppels soms worden voorgeschreven om bijkomende infecties te behandelen, is dit niet de enige of primaire behandeling. Warme kompressen, ooglidmassages en soms orale geneesmiddelen zoals tetracyclines kunnen helpen om de talgproductie te reguleren en de symptomen te verminderen.

Meibomitis komt alleen voor bij ouderen

Hoewel meibomklierdysfunctie vaker voorkomt bij ouderen, kan het op elke leeftijd ontstaan. Hormonale veranderingen, omgevingsfactoren en bepaalde aandoeningen kunnen ook bij jongere mensen bijdragen aan het ontwikkelen van deze aandoening.

Voeding speelt geen rol bij meibomitis

Er is steeds meer bewijs dat een evenwichtig voedingspatroon, rijk aan vitaminen en omega-3-vetzuren, kan bijdragen aan een betere talgklierfunctie. Voedingsstoffen zoals omega-3 helpen bij het verbeteren van de samenstelling van de olie die door de meibomklieren wordt geproduceerd, wat kan leiden tot minder klachten.

Lees verder

• Ooglidaandoeningen: Oorzaken van problemen aan oogleden