Rosacea: Huidaandoening met roodheid en zwelling in gezicht

Rosacea is een veel voorkomend chronisch huidprobleem waardoor het gezicht blijvend rood is. Dit gaat soms gepaard met zwelling en huidzweren die er uitzien als acne, terwijl rosacea eigenlijk niet hetzelfde is als acne. Ook de ogen zijn aangetast door de vaak ontsierende huidaandoening. De aandoening treedt veelal op bij vrouwelijke dertigplussers met een lichte huidskleur. Vele mogelijk uitlokkende factoren verergeren de symptomen. De aandoening valt niet te genezen maar enkele behandelingsmethoden verlichten de symptomen.

• Epidemiologie en risicofactoren rosacea
• Oorzaken huidaandoening
• Symptomen: Roodheid en zwelling in gezicht, ogen
• Diagnose onderzoeken
• Behandeling
• Prognose rosacea
• Complicaties ziekte

Epidemiologie en risicofactoren rosacea

Vrouwelijke patiënten zijn vaker aangetast dan mannen. De aandoening komt minder vaak voor bij mannen, maar de symptomen zijn vaak wel ernstiger. Verder presenteert de aandoening zich meestal tussen dertig- en vijftigjarige leeftijd. De ziekte komt tot slot vaker voor bij patiënten met een lichte huidskleur. De aandoening komt vaak voor, maar exacte cijfers zijn niet gevonden in de geraadpleegde bronnen.

Oorzaken huidaandoening

Het is niet bekend hoe rosacea ontstaat. Bij rosacea zijn de bloedvaten net onder de huid gezwollen. Dit gaat soms gepaard met andere huidaandoeningen, zoals acne vulgaris en seborroe, maar ook met enkele oogaandoeningen zoals blefaritis en keratitis.

Symptomen: Roodheid en zwelling in gezicht, ogen

De symptomen presenteren zich vooral in de winter en verbeteren in de zomer. Ze variëren bovendien in ernst en uitgebreidheid. Bij mannen zijn de symptomen meestal ernstiger dan bij vrouwen, al zijn vrouwen wel vaker getroffen. De symptomen variëren per patiënt, maar in de menopauze verergeren de symptomen bij sommige vrouwen wel. Vooral het gezicht en de ogen zijn aangetast.

Gezicht

Vooral het gezicht is aangetast (neus, wangen, kin, voorhoofd en één of beide oren). De patiënt heeft hierbij huidzweren die lijken op acne. Soms zijn de zweren nogal vochtig, maar ook korstige huidzweren treden op. Hierdoor krijgt de patiënt een nogal grof uiterlijk. Wat het gezicht betreft, ziet dit er rood (donkerrood tot paarsrood) uit (in medische termen is dit gekend als erytheem), bloost de patiënt en heeft hij een rode neus (drankneus of bloemkoolneus). Voorts heeft de patiënt een verbrand of een stekend gevoel in het gezicht. Op het gezicht zijn teleangiëctasieën (huidaandoening met verwijde bloedvaten) of couperose zichtbaar. Dit zijn spinachtige bloedvaten waarbij roodheid en ontsteking van de huidklieren in het gezicht optreden.

Ogen

Bij de helft van de patiënten treden ooggerelateerde symptomen op die vaak terugkomen en variëren van mild tot ernstig. De ogen zijn dan geïrriteerd, bloeddoorlopen en waterig (tranende ogen). Ook heeft de patiënt last van fotofobie, wat staat voor overgevoeligheid voor licht. Pijn komt hierbij ook voor. De oogaandoeningen blefaritis, keratitis, conjunctivitis en meibomitis treden bovendien mogelijk op. Tot slot heeft de patiënt met oculaire rosacea mogelijk cefalalgie, de medische term voor hoofdpijn.

Diagnose onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose van de huidaandoening valt meestal al op basis van de zichtbare symptomen te stellen. Hiervoor zijn geen verdere diagnostische onderzoeken vereist.

Diagnostisch onderzoek

Soms voert de arts toch nog een huidbiopsie uit om andere huidaandoeningen uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Huid
De arts verwart cutane rosacea (de huidgerelateerde symptomen) mogelijk met volgende ziekten:

• acute complicaties van sarcoïdose
• systemische lupus erythematosus
• dermatitis (huidontsteking)

Ogen
Oculaire rosacea (de ooggerelateerde symptomen) verwart de arts mogelijk met volgende aandoeningen:

• allergische conjunctivitis
• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• atopische keratoconjunctivitis
• bacteriële keratitis, bacteriële conjunctivitis
• blefaritis (ooglidrandontsteking)
• chalazion
• chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën en urogenitale infecties)
• cicatriciale pemfigoïde
• cornea-erosie
• een hoornvlieszweer
• episcleritis
• het droge ogen syndroom
• keratoconjunctivitis sicca
• virale conjunctivitis

Behandeling

Voor rosacea is geen effectief bewezen behandeling beschikbaar. Via zelfzorgmaatregelen en professionele medische behandelingen verlicht de patiënt wel de symptomen.

Zelfzorg

Bepaalde uitlokkende factoren (triggers) verergeren de symptomen of doen de symptomen weer opflakkeren. Deze triggers omvatten mogelijk alcohol, bepaalde geneesmiddelen (vaatverwijdende middelen), blootstelling aan zon en activiteiten in warm weer, cafeïne, cosmetica, hete baden, inspanning, koud weer, kruidig voedsel, meer wind, shampoos, specifieke huidproducten, stress en warme dranken.

Professionele medische zorg

Antibiotica werken bij sommige patiënten voor het verminderen van de huidproblemen. Deze medicatie neemt de patiënt dan oraal (via de mond) in of brengt hij aan op de huid. Daarnaast schrijft de arts indien mogelijk krachtige medicatie voor om ernstige rosacea te verminderen. In zeer ernstige gevallen vermindert laserchirurgie de roodheid. Voorts is (plastische) chirurgie beschikbaar voor de gezichtsafwijkingen. De chirurg verwijdert tevens mogelijk het gezwollen neusweefsel waardoor het uiterlijk verbetert. Een goede ooglidhygiëne is verder van primordiaal belang. Bij droge ogen neemt de patiënt kunsttranen. Verder zijn oogzalven en oogdruppels voor de patiënt beschikbaar. Hij gebruikt de oogdruppels steevast via correcte oogdruppelrichtlijnen.

Prognose rosacea

Rosacea is een onschuldige aandoening, maar de patiënt voelt zich mogelijk beschaamd of verliest zijn zelfvertrouwen, soms met (ernstige) psychische problemen tot gevolg. De aandoening valt niet te genezen maar dankzij een effectieve behandeling verminderen de symptomen. Wel komen de symptomen regelmatig terug. De ernst en uitgebreidheid van de terugkerende symptomen verminderen echter bij de meeste patiënten naarmate de tijd vordert.

Complicaties ziekte

Blijvende veranderingen in het uiterlijk, zoals bijvoorbeeld een rode, gezwollen neus en een verlies van eigenwaarde zijn mogelijke complicaties van rosacea.

Lees verder

• Huidziekten: Huidaandoeningen door trauma of ziekte (special)
• Acne: Huidaandoening met ontsteking van talgklieren
• Oculaire rosacea: Droge, rode, jeukende ogen en ooginfecties
• Gezwollen gezicht: Oorzaken van zwelling van gelaat