Rosacea: Huidaandoening met roodheid en zwelling in gezicht

Rosacea is een veelvoorkomende, chronische huidziekte die gekenmerkt wordt door roodheid van het gezicht, vaak gepaard gaand met zwelling en huidlaesies die lijken op acne, hoewel rosacea een andere aandoening is. Ook de ogen kunnen aangetast worden, wat de huidaandoening soms ontsierend maakt. De aandoening komt vooral voor bij vrouwen ouder dan dertig met een lichte huidskleur. Verschillende factoren kunnen de symptomen verergeren. Hoewel rosacea niet te genezen is, kunnen behandelingen de symptomen verlichten.

• Epidemiologie en risicofactoren rosacea
• Oorzaken van rosacea
• Symptomen: Roodheid, zwelling en oogproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van rosacea
• Prognose van rosacea
• Complicaties van rosacea
• Preventie van rosacea

Epidemiologie en risicofactoren rosacea

Rosacea komt wereldwijd voor, vooral bij mensen van Europese afkomst. De prevalentie wordt geschat op 5-10% van de bevolking, waarbij vrouwen vaker worden getroffen dan mannen. De aandoening begint meestal tussen het dertigste en vijftigste levensjaar, hoewel het ook bij jongere mensen kan voorkomen. Mannen worden minder vaak getroffen, maar hun symptomen zijn doorgaans ernstiger, met name in de vorm van rhinophyma (gezwollen neus). Rosacea komt vaker voor bij mensen met een lichte huidskleur, vooral degenen met een Keltische of Noord-Europese achtergrond.

Oorzaken van rosacea

De exacte oorzaak van rosacea is anno augustus 2024 nog niet volledig bekend, maar er zijn verschillende theorieën. Mogelijke oorzaken zijn een overactief immuunsysteem, genetische aanleg, omgevingsfactoren en afwijkingen in de bloedvaten van het gezicht. Demodex-mijten, die in grotere aantallen op de huid van mensen met rosacea worden gevonden, en de bacterie Bacillus oleronius, kunnen ook bijdragen aan de ontsteking. Daarnaast kunnen bepaalde huid- en oogaandoeningen zoals acne vulgaris en blefaritis samengaan met rosacea.

Symptomen: Roodheid, zwelling en oogproblemen

Rosacea-symptomen variëren in ernst en kunnen verergeren door verschillende triggers, zoals extreme temperaturen, zonlicht, stress en bepaalde voedingsmiddelen. De symptomen manifesteren zich vooral in de winter en verbeteren vaak in de zomer.

Gezicht

De aandoening tast voornamelijk het gezicht aan, inclusief de neus, wangen, kin, voorhoofd en soms de oren. Typische symptomen zijn:

• Chronische roodheid (erytheem) van het gezicht.
• Huidlaesies die lijken op acne, maar zonder mee-eters. Deze laesies kunnen vochtig of korstig zijn.
• Verwijde bloedvaten (teleangiëctasieën) zichtbaar op de huid.
• Brandend of stekend gevoel in het gezicht.
• Rhinophyma, een gezwollen, rode neus die kan leiden tot een grof uiterlijk.

Ogen

Bij ongeveer 50% van de patiënten zijn ook de ogen aangetast, wat zich uit in:

• Geïrriteerde, bloeddoorlopen ogen.
• Tranende ogen (epiphora).
• Lichtgevoeligheid (fotofobie).
• Oogaandoeningen zoals blefaritis (ontsteking van de ooglidrand), keratitis (hoornvliesontsteking) en conjunctivitis (oogbindvliesontsteking).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose rosacea wordt voornamelijk gesteld op basis van de klinische symptomen. De herkenbare tekenen, zoals aanhoudende roodheid en ontsteking van het gezicht, zijn meestal voldoende om de diagnose te bevestigen.

Diagnostisch onderzoek

Hoewel verder onderzoek zelden nodig is, kan een huidbiopsie soms worden uitgevoerd om andere huidaandoeningen uit te sluiten, zoals systemische lupus erythematosus of dermatitis.

Differentiële diagnose

Huid
Rosacea kan worden verward met andere huidaandoeningen zoals:

• Sarcoïdose
• Systemische lupus erythematosus
• Dermatitis

Ogen
Oculaire rosacea moet worden onderscheiden van aandoeningen zoals:

• Allergische conjunctivitis
• Atopische dermatitis
• Chalazion
• Episcleritis
• Droge ogen syndroom
• Virale conjunctivitis

Behandeling van rosacea

Er is anno augustus 2024 geen definitieve genezing voor rosacea, maar de symptomen kunnen effectief worden beheerd met een combinatie van zelfzorgmaatregelen en medische behandelingen.

Zelfzorg

Het vermijden van triggers zoals alcohol, cafeïne, kruidig voedsel, extreme temperaturen en stress kan de symptomen helpen beheersen. Gebruik van milde huidverzorgingsproducten en zonnebrandcrème wordt sterk aanbevolen.

Professionele medische zorg

• Topische en orale antibiotica zoals metronidazol en doxycycline worden vaak voorgeschreven om ontstekingen te verminderen.
• Brimonidine-gel kan helpen bij het verminderen van roodheid door vaatvernauwing.
• Voor ernstige gevallen kan isotretinoïne worden overwogen.
• Lasertherapie of lichttherapie kan worden gebruikt om hardnekkige roodheid en verwijde bloedvaten te behandelen.
• Chirurgie, inclusief laserchirurgie, kan helpen bij het corrigeren van rhinophyma.

Prognose van rosacea

Rosacea is een chronische aandoening die niet te genezen is, maar met effectieve behandeling kunnen de symptomen aanzienlijk worden verminderd. De ernst van de symptomen neemt meestal af na verloop van tijd. Psychologische ondersteuning kan nuttig zijn voor patiënten die worstelen met de emotionele impact van de aandoening.

Complicaties van rosacea

Complicaties van rosacea kunnen bestaan uit:

• Blijvende veranderingen in het uiterlijk, zoals een rode, gezwollen neus (rhinophyma).
• Oogproblemen die kunnen leiden tot verminderd gezichtsvermogen als ze niet worden behandeld.
• Psychologische problemen zoals een laag zelfbeeld of depressie als gevolg van het cosmetische aspect van de aandoening.

Preventie van rosacea

Hoewel rosacea niet te voorkomen is, kunnen patiënten de symptomen beheersen door triggers te vermijden en regelmatig een dermatoloog te raadplegen. Vroege interventie kan helpen om verergering van de symptomen te voorkomen en complicaties te minimaliseren.

Lees verder

• Acne: Huidaandoening met ontsteking van talgklieren
• Oculaire rosacea: Droge, rode, jeukende ogen en ooginfecties
• Gezwollen gezicht: Oorzaken van zwelling van gelaat
• Roodheid van huid: Oorzaken van rode huiduitslag