Oculaire rosacea: Droge, rode, jeukende ogen en ooginfecties

De huidaandoening rosacea treft voornamelijk de huid van het gezicht, maar tast mogelijk eveneens de ogen aan. De ontstekingsziekte veroorzaakt dan droge, rode, brandende en jeukende ogen in combinatie met ooginfecties en andere ooggerelateerde symptomen. Vele potentiële risicofactoren en uitlokkende factoren leiden tot deze oogziekte, die meestal vrij milde symptomen tot gevolg heeft. Medicijnen en een goede oogzorg verlichten de symptomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken oculaire rosacea
• Symptomen aan huid en ogen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling droge, rode, jeukende ogen en ooginfecties
• Complicaties
• Prognose

Epidemiologie

Oogproblemen komen regelmatig voor bij rosacea. De prevalentiepercentages lopen erg uiteen in de geraadpleegde bronnen. Zo’n 6 tot 60% van de patiënten met acne rosacea lijdt aan ooggerelateerde symptomen. Rosacea zelf treedt bij 1 tot 10% van de bevolking op. Oculaire rosacea tast vooral volwassenen aan tussen de leeftijd van dertig en zeventig jaar. Vooral patiënten die snel blozen, zijn vaak getroffen door de ziekte. Rosacea komt voorts vaker voor bij vrouwen, maar mannen hebben meer kans op ernstige vormen van de ziekte. Oculaire rosacea kent voorts geen geslachtsvoorliefde. Mensen met een blanke huidskleur zijn vaker getroffen dan mensen met een donkere huidskleur. Maar mogelijk is sprake van een onderrapportage van patiënten met een donkere huidskleur omdat de roodheid door rosacea hierdoor soms gemaskeerd is.

Oorzaken oculaire rosacea

Hoewel de precieze oorzaak van rosacea onbekend is, gaan erfelijke factoren en omgevingsfactoren zoals overmatige blootstelling aan zon hiermee gepaard. Ook een bacteriële infectie, wimpermijten (demodex) en geblokkeerde klieren in de oogleden veroorzaken mogelijk oculaire rosacea. Een aantal factoren doen oculaire rosacea verergeren. Deze omvatten bijvoorbeeld:

• Bepaalde emoties, zoals stress, woede of schaamte
• De blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht, wind en extreme temperaturen
• De inname van alcohol
• De inname van warm of kruidig voedsel
• De inname van warme dranken
• Een positieve familiale geschiedenis
• Een zware inspanning
• Het gebruik van sommige medicijnen zoals cortisonencrèmes en geneesmiddelen die de bloedvaten verwijden
• Hete baden of sauna's
• Roken

Symptomen aan huid en ogen

De symptomen variëren van patiënt tot patiënt.

Huid

Patiënten met rosacea hebben vaak een "blozende" teint in het begin, zoals een roodachtige neus en wangen. Deze symptomen zijn progressief, en daarom ontwikkelt de patiënt vaak hobbelige rode huidletsels, puistjes, en teleangiëctasieën (huidaandoening met verwijde bloedvaten). Deze laatste zijn kleine, kronkelige vaten in de huid. De meest ernstige patiënten met rosacea lijden aan de aandoening rhinophyma, waarbij de huid samen met het bindweefsel van de neus verdikt door een chronische ontsteking. Rhinophyma, ook gekend als een knolneus, leidt tot een zekere mate van misvorming.

Ogen

Rode, droge, brandende en jeukende ogen
Huidgerelateerde rosacea treft mogelijk ook de ogen, al zijn de symptomen veelal mild van aard. De ernst van de huidgerelateerde symptomen heeft met andere woorden geen invloed op de ernst van de symptomen aan de ogen. Soms heeft de patiënt zelfs eerst een oogontsteking en is dat het eerste teken van het uitbarsten van rosacea in het gezicht. De patiënt heeft gewoonlijk jeukende ogen die rood zijn en branden. Rode oogleden zijn eveneens mogelijk. Patiënten gediagnosticeerd met oculaire rosacea hebben daarnaast chronisch bloeddoorlopen ogen en droge ogen. Ook hebben patiënten het gevoel dat er iets in de ogen zit (zanderig gevoel in de ogen). De patiënt presenteert zich met een verminderde gezichtsscherpte (wazig gezichtsvermogen) en een overgevoeligheid aan licht (fotofobie). Daarnaast komen strontjes (hordoleum) of een chalazion voor. De oogleden zijn bovendien rood en gezwollen. Bij ernstige oculaire rosacea, leidt een ontsteking van het hoornvlies tot een hoornvlieszweer met een infectie. Indien onbehandeld leidt een hoornvlieszweer zelfs tot een oogperforatie. Dit is een ernstige en potentieel blindmakende complicatie.

Terugkerende ooginfecties
Terugkerende ooginfecties zijn regelmatig te vinden bij patiënten met oculaire rosacea. Voorbeelden hiervan zijn:

• blefaritis (ooglidrandontsteking)
• conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
• episcleritis
• iritis (ontsteking van de iris, het gekleurde deel van het oog)
• meibomitis
• uveïtis
• scleritis

Diagnose en onderzoeken

Oogonderzoek

De diagnose van oculaire rosacea is gebaseerd op een combinatie van de aanwezige symptomen, de medische geschiedenis van de patiënt, en een onderzoek van de ogen en de oogleden, en de huid van het gezicht.

Differentiële diagnose

Mogelijke (oog)aandoeningen die gelijkaardig zijn aan de symptomenreeks van oculaire rosacea omvatten:

• chalazion
• chlamydia urogenitale infecties
• cicatriciale pemfigoïde
• cornea-erosie
• een hoornvlieszweer
• episcleritis
• het droge ogen syndroom
• keratoconjunctivitis, sicca
• virale conjunctivitis

Behandeling droge, rode, jeukende ogen en ooginfecties

Zelfzorg

Wanneer oculaire rosacea aanwezig is, bestaat de behandeling meestal uit het hygiënische maatregelen. Zo reinigt de patiënt dagelijkse de oogleden. Speciale doekjes verwijderen het afval en de olieachtige afscheiding. Sommige oogartsen adviseren om de ogen te reinigen met verdunde babyshampoo, maar anderen bevelen gewoon water aan. Het reinigen van de oogleden voert de patiënt minstens twee keer per dag uit. De patiënt gebruikt geen make-up en oogcosmetica indien zijn ogen ontstoken zijn want dit verergert vaak de infectie. Voorts vermijdt de patiënt uitlokkende factoren die mogelijk leiden tot rosacea, zoals stress, roken, kruidig voedsel en alcohol. Een huisluchtbevochtiger helpt tot slot bij de droge ogen die rosacea veroorzaakt.

Professionele medische zorg

Vaak schrijft de oogarts een antibioticum of een combinatie van antibiotica-steroïde zalf voor voor kortere of langere tijd, afhankelijk van het herstel. De arts behandelt verder het droge ogen syndroom met kunsttranen (oogdruppels) zonder conserveringsmiddelen. Deze past de patiënt viermaal per dag of meer toe, maar hij hanteert hierbij wel correcte oogdruppelrichtlijnen. Andere behandelingen omvatten intense gepulseerde lichttherapie, ablatieve lasers en elektrochirurgie. Verder is soms hoornvlieschirurgie (keratoplasiek) nodig. Tot slot verwijdert de chirurg mogelijk hordolea.

Complicaties

Het verlies van het gezichtsvermogen treedt soms op door hoornvliesverzwering, perforatie, secundaire infecties of hoornvliesvertroebeling.

Prognose

De vooruitzichten zijn voorts afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de symptomen. In de meeste gevallen echter zijn de symptomen mild. Oculaire rosacea keert na de behandeling wel vaak terug.

Lees verder

• Rosacea: Huidaandoening met roodheid en zwelling in gezicht
• Acne: Huidaandoening met ontsteking van talgklieren