Rosacea: rode vlekken in gezicht, rode vlekken in nek, hals

Rosacea is een frequent voorkomende chronische huidaandoening, met als belangrijkste symptomen: een brandend of tintelend gevoel in het gezicht, een erythemateuze uitslag (rode vlekken) in het gezicht, met blozen (flushes). Dit kan gepaard gaan met puistjes, papels, bulten of pustels op het gezicht. De kleine zichtbare bloedvaten onder de huid noemt men 'couperose' (adertjes op de wangen). Het is een aandoening waarvan niet bekend is hoe deze precies ontstaat. Behandeling is gericht op het onder controle krijgen van de verschijnselen en klachten en de huid een beter aanzien geven. Dit kan onder meer door uitlokkende factoren te vermijden, maar ook door het plaatselijk aanbrengen van een zalf.

• “Rood worden zonder reden”
• Wat is rosacea?
• Chronische inflammatoire huidaandoening
• Progressief verloop
• Rosacea fulminans
• Oorzaak van rosacea
• Oorzaak is onbekend
• Factoren die rosacea verergeren
• Symptomen van rosacea: rode vlekken in gezicht, nek en hals
• Verschijnselen
• Complicaties aan de ogen
• Bloemkoolneus
• Vaker bij vrouwen
• Behandeling van rosacea
• Vermijden van uitlokkende factoren
• Medicatie
• Prognose
• Preventie van rosacea
• Ken je triggers
• Bescherm je huid tegen de zon
• Wees mild voor je huid
• Let op je leefstijl
• Overweeg medicatie of lasertherapie
• Samengevat

“Rood worden zonder reden”

Een 39-jarige vrouw kwam op het spreekuur met aanhoudende roodheid in haar gezicht. Vooral haar wangen, neus en kin kleurden opvallend vaak en opvallend fel. “Iedereen denkt dat ik constant bloos,” zei ze licht geërgerd, “maar ik ben gewoon rustig aan het werk.” De roodheid leek erger te worden na koffie, een glas wijn of temperatuurwisselingen — zonder dat ze daar ooit last van had gehad.

Het beeld paste perfect bij rosacea, een chronische huidaandoening waarbij bloedvaatjes in het gezicht overactief reageren. Na uitleg over mogelijke triggers, behandeling en leefstijladviezen, volgde een zucht van opluchting. “Dus het ligt niet aan mijn karakter, maar aan mijn bloedvaten?” Ze glimlachte flauw. “Dat verklaart een hoop. Alleen jammer dat mijn huid sneller rood wordt dan ik zelf.”

Wat is rosacea?

Chronische inflammatoire huidaandoening

Rosacea is een chronische inflammatoire huidaandoening, die wordt gekenmerkt door rode vlekken in het gezicht, vooral de wangen, neus, kin, voorhoofd of oogleden. Soms kan de huiduitslag zich ook manifesteren op de borst, de oren, in de nek of op de haargrens. Verder kunnen chronisch verwijde vaatjes in het gelaat (teleangiëctasieën), papels en papulopustels (puistjes) te zien zijn. Dit heeft wel wat weg van acne.

Progressief verloop

Rosacea heeft een progressief verloop en onbehandeld wordt het steeds erger, maar ook ondanks behandeling komt het steeds terug. Rosacea kan overslaan op de ogen en ontstekingsreacties veroorzaken.

Rosacea fulminans

Er is ook een zeldzame, ernstige variant van rosacea, genaamd 'rosacea fulminans', welke wordt gekenmerkt door het abrupt ontstaan van bultjes en puistjes (papels en pustels) en roodheid (erytheem) in het gelaat.. De aandoening treft vooral jongvolwassen vrouwen en treedt vaker op tijdens de zwangerschap.

Oorzaak van rosacea

Oorzaak is onbekend

Het is anno 2025 niet duidelijk hoe de aandoening ontstaat. Wel heeft Engels onderzoek in 2007 uitgewezen dat rosacea nauw samenhangt met een te grote concentratie van twee enzymen in de huid. Deze enzymen horen er wél thuis, maar niet in die hoge concentraties die men heeft aangetroffen bij rosacea-patiënten wat aanleiding geeft tot de symptomen.

Factoren die rosacea verergeren

De precieze oorzaak van rosacea is nog niet bekend, maar bepaalde factoren zorgen er voor dat de aandoening verergert. Dit worden wel 'triggers' genoemd. Hete voeding en drank, emoties en sterk gekruid voedsel en alcohol, kunnen aanleiding geven tot flushes. Andere factoren die rosacea mogelijk kunnen verergeren zijn blootstelling aan hoge of lage temperaturen en weersomstandigheden, wind en zonlichtexpositie. Lichamelijke oefeningen of inspanning met een hoge intensiteit kunnen ook tot verergering van de klachten zorgen.

Symptomen van rosacea: rode vlekken in gezicht, nek en hals

Verschijnselen

Rosacea kenmerkt zich door een rode huid, blozen (flushes), teleangiëctasieën (couperose, er zijn dan kleine zichtbare bloedvaten onder de huid zichtbaar) tot papulopustels (puistjes), furunkels (huidabcessen) en cysten. Bij rosacea zijn er geen comedonen (mee-eters), zoals bij acne wel het geval is. De patiënt kan last hebben van een brandend of tintelend gevoel in het gezicht.

Complicaties aan de ogen

Bij ongeveer de helft van de patiënten treden er complicaties aan de ogen op, zoals blefaritis (ontsteking van de ooglidrand), conjunctivitis (bindvliesontsteking), iritis (ontsteking van de iris, regenboogvlies) of keratitis (ontsteking van het hoornvlies).

Bloemkoolneus

Rhinophyma, ook wel 'bloemkoolneus', 'knobbelneus' of het 'rode neussyndroom' genoemd, in feite alleen optredend bij oudere mannen, wordt als variant van rosacea beschouwd.

Vaker bij vrouwen

Rosacea komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Mannen hebben vaak ernstigere symptomen. Vaak hebben mensen met rosacea een lichte huid, de ziekte komt zelden voor bij mensen met een donkere huidskleur. Het treft meestal mensen tussen 30 en 60 jaar oud.

Behandeling van rosacea

Vermijden van uitlokkende factoren

Rosacea kan niet worden genezen, maar wel onder controle kan worden gehouden. Allereerst is het van belang om uitlokkende factoren voor flushes te vermijden, door het vermijden van hete voeding en drank, alcohol en sterk gekruid voedsel. Voorts beschermen of mijden van hete of koude omgevingstemperatuur en blootstelling aan wind of zonlicht.

Medicatie

Afhankelijk van uitgebreidheid en de klachten, kan men overgaan tot het lokaal aanbrengen van zalf (metronidazol in niet-vette basis). Bij ernstige verschijnselen kan een antibioticum worden voorgeschreven. De vaatafwijkingen kunnen behandeld worden met pulsed dye laser, waarbij het huidoppervlak nooit beschadigd wordt. Bij rhinophyma kan overtollig weefsel operatief verwijderd worden, waardoor de neus een beter aanzien krijgt.

Prognose

Rosacea is een onschuldige aandoening, maar het kan voor schaamte, onzekerheid en een laag zelfbeeld zorgen. De aandoening kan niet worden genezen, maar kan worden gecontroleerd met behandeling.

Preventie van rosacea

Rosacea is niet altijd te voorkomen, maar met de juiste aanpak is veel winst te behalen. Het draait vooral om het herkennen en vermijden van uitlokkende factoren die bij veel mensen met rosacea een opvlamming veroorzaken.

Ken je triggers

Iedere huid is anders. Wat de ene persoon probleemloos verdraagt, kan bij de ander direct roodheid of bultjes veroorzaken. Veel voorkomende triggers zijn:

• zonlicht
• warmte of kou
• stress
• alcohol (vooral rode wijn)
• pittig eten
• hete dranken
• bepaalde huidverzorgingsproducten

Door een tijdje een dagboekje bij te houden, wordt vaak duidelijk welke factoren een rol spelen.

Bescherm je huid tegen de zon

UV-straling is een belangrijke boosdoener bij rosacea. Dagelijks een zonnebrandcrème gebruiken met minstens SPF 30 helpt nieuwe klachten voorkomen. Kies bij voorkeur voor een zonnebrand die speciaal geschikt is voor de gevoelige huid.

Wees mild voor je huid

Gebruik milde, parfumvrije producten en vermijd agressieve scrubs of alcoholhoudende toners. Lauw water is beter dan heet, en dep de huid liever droog dan stevig wrijven.

Let op je leefstijl

Naast huidverzorging speelt leefstijl een belangrijke rol. Rust, ontspanning en voldoende slaap helpen de huid tot rust te komen. Ook stoppen met roken en matigen met alcohol kunnen bijdragen aan minder klachten.

Overweeg medicatie of lasertherapie

Bij hardnekkige rosacea kan een arts behandelingen adviseren die opvlammen voorkomen of verminderen, zoals:

• crèmes met metronidazol of ivermectine
• orale antibiotica (tijdelijk)
• laser- of lichttherapie voor zichtbare bloedvaatjes

Samengevat

Rosacea vraagt om een combinatie van goede huidverzorging, triggermanagement en soms medische behandeling. Geen snelle oplossing, wel een aanpak met veel invloed op het verloop.

Lees verder

• Rosacea symptomen: rode kleur wangen, neus & vlekken gezicht
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd
• Rosacea fulminans: bultjes, puistjes en roodheid in gezicht
• Rode vlekken onder ogen: eczeem en huiduitslag rond de ogen