Rosacea symptomen: rode kleur wangen, neus & vlekken gezicht

Rosacea is een courante rode, acne-achtige, goedaardige, chronische huidaandoening die vele mensen van jong tot oud, maar vooral vrouwen van middelbare leeftijd, treft. De belangrijkste symptomen van rosacea zijn rode, roze, rozerode of soms paarsrode vlekken in het gezicht (wangen en voorhoofd), kleine uitgezette bloedvaatjes (deze fijne vaatverwijding noemt men 'couperose'), die soms vergezeld gaan van puistjes (pustels) en pukkeltjes of bultjes (papels).

• Wat is rosacea?
• Huidaandoening
• Belangrijkste klachten
• Oogafwijkingen
• Rosacea fulminans
• Oorzaken en risicofactoren
• Wie krijgen er last van?
• Symptomen van rosacea
• Verschijnselen
• Beloop van rosacea
• Oogafwijkingen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van rosacea
• Wat kun jezelf doen tegen rosacea?
• Eetdagboek bijhouden
• Triggers vermijden
• Prognose

Wat is rosacea?

Huidaandoening

Rosacea is een veelvoorkomende rode, acneachtige, goedaardige, chronische huidaandoening die vele mensen van jong tot oud, maar vooral vrouwen van middelbare leeftijd, treft. Mannen hebben er minder vaak last van. De ziekte manifesteert zich vaak op latere leeftijd en komt slechts bij uitzondering voor het 30e levensjaar voor. Deze aandoeningen kenmerkt zich door periodieke ups en downs. Rosacea wordt niet beschouwd als besmettelijk.

Belangrijkste klachten

De belangrijkste symptomen van rosacea zijn rode, roze, rozerode of soms paars-rode vlekken in het gezicht (wangen en voorhoofd), kleine uitgezette bloedvaatjes (deze fijne vaatverwijding noemt men 'couperose'), die soms vergezeld gaan van puistjes (pustels) en pukkeltjes of bultjes (papels). Rosacea wordt vaak aangezien voor acne. Rosacea wordt daarom ook wel aangeduid als 'acne rosacea'.

Oogafwijkingen

Bij ruim de helft van alle patiënten met rosacea komen oogafwijkingen voor, die meestal vrij onschuldig maar soms ook vrij ernstig kunnen zijn. De oorzaak van rosacea is onbekend. De aandoening is goed te behandelen, doch zelden definitief te genezen. Behandeling richt zich op het onderdrukken van de symptomen.

Rosacea fulminans

Er is ook een zeldzame, ernstige variant van rosacea, genaamd 'rosacea fulminans', welke wordt gekenmerkt door het abrupt ontstaan van bultjes en puistjes (papels en pustels) en roodheid (erytheem) in het gelaat.. De aandoening treft vooral jongvolwassen vrouwen en treedt vaker op tijdens de zwangerschap.

Oorzaken en risicofactoren

De precieze oorzaak van rosacea is nog steeds onbekend. Er lijkt bij een groot aantal mensen een erfelijke component aanwezig te zijn. Vaak hebben patiënten naaste familieleden met rosacea. Er kunnen een aantal uitlokkende factoren worden aangewezen, die een reeds bestaande rosacea kunnen beïnvloeden. De belangrijkste hiervan zijn:

• Voeding: gekruid voedsel, alcohol of koffie.
• Geneesmiddelen: de aandoening verergert door het gebruik van vaatverwijdende middelen.
• Klimaat zonlicht, koude harde wind, een verandering in de luchtvochtigheid, overgang van kou naar warmte, dus ook hete douches of baden.
• Overgevoeligheid: verergering kan optreden door gebruik van bepaalde soorten crèmes, reinigingslotions, cosmetica en shampoo's.
• Infecties: een mijt - Demodex folliculorum - die soms wordt aangetroffen in wijde huidporiën van de neus, de bacterie Helicobacter pylori die wordt geassocieerd met maagzweren en gastro-intestinale aandoeningen.
• Emotionele factoren: stress, angst, schaamte, enz. kunnen leiden tot blozen en verergeren rosacea.
  Helicobacter pylori / Bron: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)
• Hormonale factoren: opvliegers tijdens de menopauze kunnen de klachten doen verergeren.

Wie krijgen er last van?

Rosacea treft vooral blanke mensen met een licht huidtype en vrouwen. Het ontstaat meestal tussen het 30e en 50e levensjaar levensjaar. Erfelijkheid speelt mogelijk een rol bij het ontstaan van deze aandoening.

Symptomen van rosacea

Verschijnselen

De symptomen van rosacea doen zich vooral voor op de neus, de wangen, het voorhoofd en de kin. De klachten ontstaan geleidelijk, hebben de neiging allengs te verergeren en ze verschillen van persoon tot persoon. Kenmerkende symptomen van rosacea zijn:

• Blozen of blozende wangen waarbij de roodheid in tegenstelling tot gewoon blozen soms uren aanhoudt;
• Blijvende roodheid;
• Pukkels of bultjes (papels);
• Puistjes (pustels);
• Uitgezette bloedvaatjes (couperose).

Beloop van rosacea

De papels en pustels treden vaak aanvalsgewijs op. Onbehandeld, heeft rosacea de neiging om geleidelijk te verergeren. Er kunnen op den duur grotere puistjes en infiltraten (dikke rode schijven) in de huid ontstaan. Sommige patiënten krijgen last van een opgezwollen huid, waarbij de huid verruwt en hard en knobbelig wordt. Er kunnen grofweg twee typen zwellingen van de huid onderscheiden worden. Sommige ontstaan door ophoping van vocht (oedeem) en voelen zacht aan. Deze verdwijnen vanzelf. Weer andere zwellingen zijn het gevolg van toename van bindweefsel in de huid. Deze zwellingen zijn knobbelig en voelen harder aan en verdwijnen niet spontaan. Het bekendste is het zogeheten 'rhinophyma', ook wel 'knobbelneus' of 'bloemkoolneus' genoemd (zie foto). Door een voortdurende toename van het bindweefsel en de talgklieren van de neus, ontstaat een plompe vorm en een onregelmatig oppervlak. Deze aandoening treedt nagenoeg alleen op bij oudere mannen.

Oogafwijkingen

Oogafwijkingen kunnen ook vorkomen bij mensen met rosacea voor. Men kan hierbij denken aan de volgende oogafwijkingen:

• Blefaritis: ontsteking van de randen van de oogleden;
  Blefaritis / Bron: Clubtable, Wikimedia Commons (Publiek domein)
• Keratoconjunctivitis: ontsteking van het hoornvlies en het bindvlies van het oog;
• Geïrriteerde ogen: droge ogen, branderigheid, steken, vermoeide, tranende ogen en een aanhoudend gevoel alsof er iets in het oog zit (gevoel van zandkorrels of stofje in het oog).

Voorts blijkt dat migraine bij relatief veel patiënten met rosacea voorkomt.

Onderzoek en diagnose

Rosacea wordt meestal gediagnosticeerd op basis van de karakteristieke symptomen. Over het algemeen zijn geen aanvullende tests nodig om de diagnose te kunnen stellen. In bijzondere gevallen kan een huidbiopsie nodig zijn om de diagnose van rosacea te bevestigen. Soms kan de dermatoloog ook besluiten om allergietesten uit te voeren, teneinde een bijkomende allergie voor bepaalde stoffen uit te sluiten.

Behandeling van rosacea

Er zijn vele mogelijke behandelingen van rosacea, afhankelijk van de ernst en de omvang van de symptomen. Behandeling richt zich op het onder controle houden van de symptomen. Bij stopzetting van de behandeling, kunnen de klachten na verloop van tijd weer de kop opsteken. Beschikbare medische behandelingen zijn:

• lokale behandeling met een metronidazolgel of een antibioticum;
• orale behandeling met tetracycline of retinoïde;
• uitgezette adertjes of vaatverwijdinkjes (couperose) kunnen worden behandeld met lasertherapie;
• rhinophyma kan middels heelkundige correctie behandeld worden (hierbij worden stukjes neushuid afgeschaafd).

Wat kun jezelf doen tegen rosacea?

Eetdagboek bijhouden

Er zijn een aantal factoren die rosacea uitlokken. Het vermijden van deze potentiële triggers kan helpen de symptomen te verlichten en het opflakkeren van de aandoening te voorkomen. Het kan nuttig zijn om een persoonlijk eetdagboek van voedingsmiddelen en andere triggers bij te houden die de symptomen verergeren. Individuele reactiepatronen variëren sterk wat betreft rosacea. Wat bij de ene persoon van invloed is op de aandoening, hoeft voor een ander niet te gelden en vice versa.

Triggers vermijden

Vermijd middelen die vaatverwijding veroorzaken, zoals kruidig voedsel en alcohol. Roken irriteert de huid en is ook een trigger. Stop met roken en ga rokerige ruimtes uit de weg. Vermijd irritatie van de huid door extreme koude, gure wind en blootstelling aan zonlicht. Vermijd bij de verzorging van de huid potentiële huidirriterende middelen, douche niet te heet, was het gezicht altijd met handwarm water, gebruik geen (ruw) washandje en dep het gezicht voorzichtig droog, vooral niet wrijven.

Prognose

Rosacea is een onschuldige aandoening, maar het kan wel leiden tot schaamte en een negatief zelfbeeld. Deze huidaandoening kan anno 2024 niet worden genezen, maar kan gelukkig wel worden gecontroleerd met behandeling.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd
• Rosacea fulminans: bultjes, puistjes en roodheid in gezicht
• Rosacea: rode vlekken in gezicht, rode vlekken in nek, hals
• Ziekte van Grover: symptomen, oorzaak, behandeling, prognose