Voorkom RSI-klachten door de PC, iPad, tablet en smartphone

RSI, is de afkorting van Repetitive Strain Injury. Als gevolg van lange tijd achter elkaar steeds dezelfde bewegingen te maken of dezelfde houding aan te nemen, kunnen lichamelijke aandoeningen en klachten ontstaan. Vooral intensief en lang achter het computerscherm met de muis is risicovol. Als je vroeg ingrijpt kun je voorkomen dat die RSI-klachten chronisch van aard worden. En let tevens op dat je kind ook niet constant met een mobiele telefoon of iPad bezig is. Omdat bij langdurig gebruik daarvan bij kinderen ook bijziendheid kan ontstaan.

Klachten vanwege beeldschermwerk

Werken achter een beeldscherm is ‘repeterend werk’. Want juist hierbij blijven rug en schouders constant in dezelfde houding, terwijl alsmaar dezelfde ‘repeterende’ bewegingen worden gemaakt met de ellebogen, pols en vingers. Bovendien kan de aangewende houding vanuit ergonomisch oogpunt een verkeerde zijn, waardoor klachten eerder kunnen optreden.

Juist regelmatig bewegen tijdens het werk kan dergelijke klachten voorkomen. Ernstige RSI-klachten kunnen zo hevig worden dat je armen, polsen of vingers zelfs helemaal niet meer kunt gebruiken zonder pijn te voelen. Neem dus reeds bij beginnende klachten al maatregelen!

Wat zijn de klachten bij RSI?

Er zijn drie pijnfasen te onderscheiden bij RSI:

Fase 1: Beginnende fase

Vermoeide, gevoelige en tintelende polsen, handen, armen, schouders of nek. De klachten treden op gedurende of direct na het werk en verdwijnen meestal met normale avond- of weekendrust. De relatie met het werk wordt in dit stadium vaak nog niet door iedereen gelegd. De klachten zijn over het algemeen ook nog draaglijk. Maar houd de klachten niet voor je, want ze gaan echt niet vanzelf over! Als je in deze fase reeds maatregelen neemt, verdwijnen de klachten namelijk volledig. Raadpleeg zonodig al in dit stadium een deskundige voor een werkplekonderzoek.

Fase 2: Gevorderde fase

Er is dan geen relatie meer met bepaalde taken, de pijn treedt op bij van alles. En kan variëren tussen licht tintelend gevoel of brandende pijn, soms is er sprake van krachtverlies. Nek, schouders, armen, polsen en handen zijn overgevoelig of juist gevoelloos. De vingers tintelen. De klachten verdwijnen niet meer door normale avond- of weekendrust. Het is nu van belang naar de huisarts of bedrijfsarts te gaan. Neem ook contact op met de afdeling P&O van de werkgever.

Fase 3: Blijvende fase

Aanhoudende pijn die niet meer verdwijnt. Werken is (vrijwel) niet meer mogelijk. Zelfs het oppakken van een kopje koffie is al pijnlijk. Er is nauwelijks kracht meer in armen en handen. Behandeling heeft ook nog maar weinig succes. Neem daarom reeds maatregelen in fase 1.

Bovenstaande fases geven de suggestie dat er een geleidelijk verloop is. Er bestaat echter gevaar dat je binnen zeer korte tijd in fase 3 belandt!

De belangrijkste risico’s om RSI op te lopen

Werkduur

Hoe meer tijd je dagelijks voor een beeldscherm werkt, hoe groter de kans op klachten.
Advies: werk niet langer dan 5 à 6 uur per dag achter een beeldscherm (dit is de algemene norm, helaas is dit niet bij alle soorten functies te realiseren). Neem in ieder geval voldoende pauzes tussendoor.

Hoge werkdruk

Werkt werkstress in de hand. Dit leidt tot onvoldoende pauzes tijdens het werk. Het kan leiden tot een gespannen lichaamshouding, wat RSI weer kan bevorderen. Advies: Een goede ontspannen houding (laat de schouders hangen) en afwisseling van houding (lopen, staan) is en blijft belangrijk!

Geen goede werkplek

Advies: Let op de hoogte en afstand van stoel, bureau en beeldscherm. Probeer armen en benen in een hoek van 90 graden te houden. De apparatuur moet dus instelbaar zijn. Een afdeling P&O kan meestal informeren over de ideale inrichting van uw werkplek, of raadpeeg een andere deskundige.

Onvoldoende pauzes

Advies: ook al is de werkdruk hoog, zorg er voor dat je na een uur aan een beeldscherm te hebben gewerkt, steeds ongeveer 10 minuten iets anders doet. Sla ook geen lunchpauzes over.

Weinig zeggenschap of ongunstige werksfeer

Onvoldoende zeggenschap over je werk, of onvoldoende mogelijkheden om taken van elkaar over te nemen, kunnen leiden tot onvrede of stress. Advies: overleg met leidinggevende collega’s over de verdeling van het werk en de rustmomenten daarin. Heeft iemand alleen maar uitvoerende taken, dan is het soms moeilijk om het risico op RSI te voorkomen zonder productieverlies. Je kunt dan immers het beeldschermwerk niet met andere taken afwisselen.

Hoe kun je RSI voorkomen

Extra pauzes inlassen van minimaal 10 minuten

Ook al is het nog zo druk, zorg er voor tijdens het werk voldoende rustmomenten in te bouwen. Overleg daarom met de leidinggevende en collega’s over de verdeling van werk- en rustmomenten. Dit verhoogt bovendien de werkprestatie. Na elk uur beeldschermwerk een pauze van 10 minuten inlassen of iets anders doen! Er is software die je herinnert dat je moet pauzeren.

Afwisseling taken èn afwisseling houding

Tijdens het werk voldoende afwisseling van taken: telefoneren, schrijven, typen, faxen, lezen praten. Probeer ook zoveel mogelijk het zitten en staan af te wisselen, je kunt best eens staan terwijl je belt. Als je weinig te zeggen hebt over de dagindeling of als je alsmaar hetzelfde werk moet doen (bv. alleen maar voor een beeldscherm zitten), praat dan eens met de leidinggevende.

En verder:

• Stel de computer dusdanig in, dat je niet alleen met de muis hoeft te werken, maar ook met de verschillende functietoetsen van het toetsenbord.
• Plaats de muis voor de afwisseling eens aan de andere zijde van het toetsenbord net als de telefoon.
• Zet de archiefkast iets verder weg, zodat je gedwongen bent er naar toe te lopen.
• Fleur de kamer op met planten dan moet je af en toe water geven.
• Loop wat vaker naar je collega’s i.p.v. de telefoon of de e-mail te gebruiken.
• Vul de 10-minuten pauzes in met oefeningen, ander werk en/of lopen.
• Véél water drinken stimuleert de beweging doordat u vaker naar het toilet moet, en onderbreekt daardoor het beeldschermwerk.
• Ga eens voor de afwisseling staand i.p.v. zittend werken.

Smartphone en Tabletgebruik

Een iPad-pols, Tablet-nek, iPad-schouder, smartphone-pols, zijn soortgelijke klachten waar we niet alleen ons zelf tegen moeten wapenen, maar ook onze kinderen voor in bescherming moeten nemen. Het hoeft niet in alle gevallen tot het ergste te leiden, maar een gewaarschuwd mens telt wel voor twee.