Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose

Nagelpsoriasis is psoriasis aan de nagels. Psoriasis is een veelvoorkomende chronische, niet-besmettelijke huidaandoening. Mensen met psoriasis kunnen soms ook last krijgen van psoriasis aan de nagels. Dit noemt men 'psoriasis unguium' of gewoon 'nagelpsoriasis'. Symptomen zijn onder andere: dwarse groeven of lijnen in de nagels; kleine putjes in de nagels; een geel-bruine verkleuring van de nagelplaat; een witte verkleuring die verschijnt op de nagels; een verdikking van de huid onder de nagel; het afbrokkelen van de nagel; of soms zelfs afvallen van de nagel. Slechts 5% van de patiënten met nagelpsoriasis heeft dit als een geïsoleerde aandoening, dus zonder dat ze psoriasis op de huid hebben. De meeste mensen met nagelpsoriasis hebben psoriasis vulgaris, ook wel plaque psoriasis of gewone psoriasis genoemd. Ongeveer 50-80% heeft artritis psoriatica (een auto-immuunziekte waarbij de gewrichten chronisch zijn ontstoken bij mensen met de huidziekte huid- en/of nagelpsoriasis).

• Nagelpsoriasis
• Hoe vaak komt psoriasis aan de nagels voor?
• Oorzaken psoriasis
• Symptomen van nagelpsoriasis: putjes en groeven
• Dwarse groeven of lijnen in de nagel
• Putjes in de nagel
• Geelbruine verkleuring van de nagels
• Witte verkleuring
• Dikkere nagels
• Loslaten van de nagel
• Afbrokkelen van de nagel
• Infecties
• Onderzoek en diagnose
• Biopsie
• Differentiële diagnose
• Behandeling van nagelpsoriasis
• Verminderen van de symptomen
• Zalf en lokale injecties
• Systemische behandeling
• Verwijderen van de nagel
• Lichttherapie
• Zelfzorg
• Nagels beschermen en verzorgen
• Nagelstyliste
• Preventie
• Prognose en vooruitzichten
• Complicaties van nagelpsoriasis

Nagelpsoriasis

Psoriasis is een veelvoorkomende chronische, niet-besmettelijke huidaandoening. Mensen met psoriasis kunnen soms ook last krijgen van psoriasis aan de nagels. De medische benaming daarvan is 'psoriasis unguium'. Een (ernstige) aantasting van de nagels kan als psychisch en sociaal belastend worden ervaren, vanwege schaamte voor het cosmetische aspect. Het blijkt dat mensen met psoriasis van de nagels een grotere kans hebben om artritis psoriatica - een pijnlijke ontstekingsreactie in de gewrichten - te ontwikkelen.

Hoe vaak komt psoriasis aan de nagels voor?

De meeste mensen die psoriasis aan de nagels hebben, hebben ook psoriasis op de huid (cutane psoriasis). Slechts 5% van de mensen met nagelpsoriasis hebben geen huidpsoriasis. Mensen met huidpsoriasis hebben 10% - 55% van de gevallen psoriasis aan de nagels. Ongeveer 10% - 20% van de mensen met cutane psoriasis hebben tevens last van artritis psoriatica. Van de mensen met artritis psoriatica, hebben 53% - 86% aangetaste nagels, vaak met putjes.

Oorzaken psoriasis

De precieze oorzaak van psoriasis (en nagelpsoriasis) is anno 2024 niet bekend, ofschoon er over het ziektemechanisme dat er aan ten grondslag ligt wel enig inzicht bestaat. Het lijkt voort te vloeien uit een combinatie van genetische, immunologische en omgevingsfactoren.

Psoriasis is voor een deel erfelijk bepaald. In sommige gezinnen komt het vaker voor. Als iemand een ouder of een broer of zus heeft met psoriasis, dan heeft hij 16%-25% kans om ook psoriasis te ontwikkelen. Als iemands beide ouders psoriasis heeft, is het risico maar liefst 75%.

Bij psoriasis aan de nagels treedt er een verstoring van het keratinisatieproces op, hetgeen resulteert in een versnelde groei wat van invloed is op het uiterlijk van de nagels.

Symptomen van nagelpsoriasis: putjes en groeven

De volgende symptomen en klachten kunnen zich voordoen bij nagelpsoriasis of psoriasis aan de nagels:

Dwarse groeven of lijnen in de nagel

Dwarse groeven of lijnen in de nagels kunnen optreden bij nagelpsoriasis. Dit worden ook wel 'Beau-lijnen' genoemd. Dit zijn diepgegroefde lijnen die horizontaal van de ene kant naar de andere kant over de nagelplaat lopen.

Putjes in de nagel

Kleine putjes in de nagels treden vaak op bij nagelpsoriasis.

Geelbruine verkleuring van de nagels

Een geelbruine verkleuring van de nagelplaat is een courante klacht bij nagelpsoriasis. Hierbij kan het lijken alsof er een druppel olie onder de nagel terecht is gekomen. Dit wordt daarom ook wel het 'olievlekfenomeen' genoemd.

Witte verkleuring

Bij nagelpsoriasis kan zich leukonychia voordoen, een witte verkleuring die verschijnt op de nagels.

Dikkere nagels

Subunguale hyperkeratose ofwel verhoorning onder de nagel, komt vaak voor bij nagelpsoriasis. Dit is een verdikking van de huid onder de nagel, hetgeen kan leiden tot het loslaten van de nagel.

Loslaten van de nagel

Bij nagelpsoriasis kan onycholyse optreden; dat is het loslaten van de nagel van het nagelbed. In ernstige gevallen kan de nagel er na verloop van tijd zelfs afvallen. Dit is een geleidelijk en pijnloos proces.

Afbrokkelen van de nagel

Het afbrokkelen van de nagel. De nagelplaat kan afbrokkelen, omdat de nagel verzwakt is doordat de onderliggende structuren niet gezond zijn.

Infecties

Vanwege beschadigingen als gevolg van nagelpsoriasis kan de nagel gevoeliger zijn voor infecties.

Onderzoek en diagnose

Biopsie

Als iemand psoriasis heeft en karakteristieke veranderingen aan de nagels heeft, is de diagnose meestal gemakkelijk te stellen door de huisarts. In sommige situaties kan de arts een biopsie van de huid onder de nagel nemen om te bepalen of iemand nagelpsoriasis heeft.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnose van nagelpsoriasis omvat:
alopecia areata: een goedaardige ziekte van de haarwortels met als gevolg pleksgewijze kaalheid van

• de schedelhaar, kan geassocieerd zijn met nagelafwijkingen
• lichen planus: kan gepaard gaan met nagelafwijkingen bestaande uit in de lengterichting verlopende ribbeltjes, gleufjes en spleten
• schimmelnagelinfecties

Behandeling van nagelpsoriasis

Verminderen van de symptomen

Er is geen remedie voor nagelpsoriasis. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, doch geen enkele behandeling werkt snel of met blijvend resultaat. Het leren betrachten van geduld is belangrijk bij de behandeling van nagelpsoriasis. Bedenk dat een nagel dagelijks slechts ongeveer 0,1 mm groeit, zodat het lang duurt voordat de aangedane nagel is vervangen door een meer gezonde.

De behandeling van nagelpsoriasis richt zich op het verminderen van de symptomen van deze ziekte. Lelijke, aangedane nagels kunnen veel leed veroorzaken bij de patiënt.

Zalf en lokale injecties

Zalftherapie heeft vaak weinig effect. Lokale behandeling met een speciaal samengesteld geneesmiddel dat ciclosporine (cyclosporine) bevat, blijkt daarentegen wel regelmatig een gunstig effect te hebben. Lokale injectie van corticosteroïden kan ook helpen.

Systemische behandeling

Bij ernstige klachten kan een systemische behandeling of lichttherapie uitkomst bieden. Systemische behandeling wordt bewaard voor mensen met nagelpsoriasis die ook uitgebreide huidafwijkingen hebben of gewrichtsklachten, terwijl er sprake is van ernstige nagelpsoriasis met een sterke vermindering van de kwaliteit van leven. Er zijn verschillende mogelijkheden om psoriasis te behandelen met medicijnen die je inneemt of onder de huid moet spuiten. Deze vorm van behandeling wordt door de dermatoloog voorgeschreven wanneer bij ernstige vormen psoriasis andere behandeling onvoldoende helpen. Deze middelen onderdrukken het afweersysteem en/of remmen ontstekingsreacties. De overgrote meerderheid van de mensen met psoriasis heeft genoeg aan lokale therapie.

Verwijderen van de nagel

In incidentele gevallen is operatieve verwijdering van de nagel nodig.

Lichttherapie

Behandeling van nagelpsoriasis met lichttherapie bestaat uit de regelmatige blootstelling van de huid aan ultraviolet licht onder medisch toezicht. Het toepassen van licht op plekken waar nagelpsoriasis problematisch is kan het probleem sterk verminderen.

Zelfzorg

Nagels beschermen en verzorgen

Een goede verzorging van psoriasisnagels of nagelpsoriasis is van belang:

• knip en vijl de nagels voorzichtig kort.
• Vet eerst de nagelriemen in en duw ze daarna heel voorzichtig terug.
• Voorkom contact met scherpe, prikkelende stoffen, zoals wasbenzine of ammoniak. Doe bij werkzaamheden met deze stoffen altijd beschermende huishoudhandschoenen aan.
• Bescherm de nagels tegen beschadiging.
• Bij loszittende nagels is het raadzaam om bij werkzaamheden in de tuin werkhandschoenen aan te doen, zodat voorkomen wordt dat aarde diep onder de nagels terecht komt.

Nagelstyliste

Bij een nagelstyliste of nagelstudio die bekend is met deze problematiek, kan een psoriasisnagel adequaat en hygiënisch behandeld worden. De nagelstyliste kan de bovenkant van de aangedane nagel eraf vijlen of frasen, waarna nagellak aangebracht kan worden. Ook kunnen er desgewenst kunstnagels aangebracht worden, die niet van echt te onderscheiden zijn.

Preventie

Psoriasis wordt sterk genetisch bepaald. Preventie van psoriasis (en nagelpsoriasis) is daarom niet mogelijk. Om de klachten zo veel mogelijk te beperken en psoriasis van de nagels te voorkomen, moet je je nagels droog houden en ze beschermen tegen beschadiging.

Prognose en vooruitzichten

Nagelpsoriasis kan niet worden genezen, maar de hierboven genoemde behandelingen kunnen het uiterlijk en de functie van de nagels verbeteren.

Complicaties van nagelpsoriasis

Nagelpsoriasis wordt als cosmetisch storend ervaren. Het kan ook leiden tot:

• pijn en gevoeligheid
• functionele beperkingen
• psychologische klachten (verdriet, schaamte, depressie)
• secundaire bacteriële infectie (acute paronychia of omloop) of schimmelinfectie (chronische paronychia, onychomycose)

Lees verder

• Psoriasis guttata: symptomen, oorzaak, behandeling, prognose
• Psoriasis pustulosa: symptomen, oorzaken en behandeling
• Psoriasis vulgaris: symptomen, behandeling en voeding, dieet
• Eczeem (soorten eczeem): symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling