Groeven of ribbels in nagels: oorzaken van geribbelde nagels

Groeven in de nagels (nagelgroeven) en geribbelde nagels (ribbelnagels) kunnen ontstaan in zowel je vingernagels als teennagels. Bij groeven in de nagels kan het gaan om transversale groeven (overdwars gaand) of longitudinale groeven (in de lengterichting). Meestal zijn deze groeven of ribbels in de nagels onschuldig. Groeven in de nagels of geribbelde nagels kunnen te maken hebben met ouderdom, maar het kan ook een uiting zijn van een onderliggende systemische aandoening of huidziekte. Indien je nagelveranderingen opmerkt die niet vanzelf overgaan, dan is het verstandig je huisarts naar je nagels te laten kijken.

• Oorzaak van groeven in nagels
• Transversale groeven
• Longitudinale groeven
• Groeven en ribbels door Beau's lines
• Mees' lines
• Onychomadesis of stopnagels
• Groeistop
• Oorzaken van stopnagels
• Muehrcke's lines
• Geribbelde nagels door habit tick washboard nails
• Groeven in nagels bij ouderen
• Groeven bij huidziekten
• Mediane canaliforme nageldystrofie van Heller
• Mucoid cyste
• Herringbone nails
• Periunguaal fibroom

Oorzaak van groeven in nagels

Er kan onderscheid worden gemaakt tussen twee soorten groeven in de nagels. Er zijn transversale groeven (overdwars gaand) en
longitudinale groeven (in de lengterichting).

Transversale groeven

Verticale groeven worden gezien bij de volgende aandoeningen:

• Beau's lines;
• Mees' lines;
• Muehrcke's bands;
• Onychomadesis;
• Habit tick washboard nails.

Longitudinale groeven

Horizontale groeven treden op bij:

• Fysiologisch verschijnsel bij ouderen;
• Bij verscheidene huidaandoeningen;
• Heller's mediane canaliforme dystrofie;
• Herringbone nails;
• Een periunguaal fibroom of een periunguaal fibrokeratoma;
• Mucoid cyste.

Groeven en ribbels door Beau's lines

Beau's lines of lijnen van Beau zijn indentaties, diepe groeven of deuken die overdwars van de ene kant naar de andere kant van de nagel lopen. De oorzaak is een tijdelijke groeistoornis in de nagelmatrix. Deze groeven kunnen verschijnen wanneer de groei wordt onderbroken door letsel of ernstige ziekte. Aandoeningen die verband houden met de lijnen van Beau bestaan uit ongecontroleerde diabetes en perifere vaatziekte, evenals ziekten die verband houden met hoge koorts, zoals roodvonk, mazelen, bof en longontsteking. Beau's lines kunnen ook een teken zijn van zinktekort.

Mees' lines

Witte, dwarse strepen in de nagel, bekend als Mees' lines, ontstaan door een toename in koolstofmonoxide, arsenicumvergiftiging, lepra, malaria en seleniumvergiftiging. Het kan ook worden gezien bij chemotherapie. Er zijn bij Mees' lines geen of nauwelijks groeven of deuken te zien of te voelen in de nagels. Het gaat hierbij om ee tijdelijke verminderde groei of een groeistop van de nagels.

Onychomadesis of stopnagels

Groeistop

Onychomadesis is de medische term voor 'stopnagels', Het gaat bij stopnagels om nagels die een groeistop hebben doorgemaakt, waarna er een nieuwe nagel uitgroeit die in veel gevallen de oude nagel voor zich uitduwt. Bij een relatief korte groeistop ontstaan er duidelijk zichtbare groeven in de breedte (Beau's lines).

Oorzaken van stopnagels

Lokaal trauma aan het nagelbed is de meest voorkomende oorzaak van onychomadesis aan één nagel. Indien meerdere nagels zijn aangedaan, wijst dit op een systemische aandoening zoals ziekten met hoge koorts (sepsis, bacteriële infecties, virale infecties), erytrodermie (roodheid van de huid over vrijwel het gehele lichaam), ziekte van Kawasaki; gebruik van geneesmiddelen (bijvoorbeeld chemotherapeutische middelen, anticonvulsiva, lithium, retinoïden); en virale infecties zoals hand-, voet- en mondziekte (HVM) en waterpokken op kinderleeftijd. Het kan ook voorkomen bij psychische stress, alopecia areata (pleksgewijze kaalheid), blaarziekten en bestralingstherapie.

Muehrcke's lines

Muehrcke's bands of Muehrcke's lines zijn veranderingen in de nagel die een teken kunnen zijn van een onderliggende medische aandoening. Het gaat hierbij om witte, overdwarse strepen, parallel aan lunula (het maantje in de vingernagel) zonder groeven, ribbels of deuken. De lijnen zijn eigenlijk in het vasculaire nagelbed onder de nagelplaat, en als zodanig verplaatsen ze niet met de nagelgroei. Muehrcke's lines verdwijnen wanneer er druk op de nagel wordt geplaatst. De verschijning van Muehrcke's lines is nonspecifiek, maar ze worden vaak geassocieerd met verminderde eiwitsynthese en een verlaagd gehalte aan eiwitten in het bloed (hypoalbuminemie), wat kan optreden tijdens perioden van metabolische stress (bijvoorbeeld na chemotherapie) en in hypoalbuminemische toestanden zoals het nefrotische syndroom, een stoornis waarbij de nieren het bloed niet goed filteren. Muehrcke's lines werd in 1956 beschreven door de Amerikaanse arts Robert C. Muehrcke (4 augustus 1921 - 7 september 2003).

Geribbelde nagels door habit tick washboard nails

Habit tick washboard nails (synoniemen: habit-tic deformity en washboard nail) is een nagelafwijking waarbij in het midden van de nagel terugkeren overdwarse groeven ontstaan. De nagelafwijking heeft wel wat weg van een wasbord uit vervlogen tijden. De nagelaandoening is meestal een gevolg van onychotillomanie, wat staat voor nagelafwijkingen die ontstaan door voortdurende zelf veroorzaakte mechanische irritatie, door het (nerveus) pulken aan de nagel en andere gewoonten. De compulsieve en repetitieve gewoonte om specifiek op het nagelgebied te pulken, is de boosdoener. Een herhalend trauma op de nagel kan uiteindelijk resulteren in de abnormale uitgroei van de nagel. Vaak zijn personen met deze gewoonte er zich niet eens van bewust dat ze dit doen. Meestal wordt de wijsvinger gebruikt om aan de nagel van de duim te pulken. Er zijn uitzonderingen en gewoonte-misvormingen kunnen ook voorkomen in andere nagels, maar het wordt normaal gesproken niet gezien op teennagels, aangezien het niet typisch is dat mensen gedurende de gehele dag toegang hebben tot hun teennagels. Mogelijke dat er in sommige gevallen sprake is van een groeistoornis.

Groeven in nagels bij ouderen

Groeven in de lengterichting komen vaak voor op oudere leeftijd en zijn dan te beschouwen als een normaal fysiologisch verschijnsel. Deze groeven kunnen grijswit tot geel gekleurd zijn.

Groeven bij huidziekten

Longitudinale groeven komen ook voor in het kader van huidziekten, zoals:

• Lichen planus;
• Psoriasis;
• Amyloidosis;
• Raynaud;
• Toxische epidermale necrolyse (TEN);
• Alopecia areata;
• Chronische discoïde lupus erythematosus (CDLE);
• Porokeratosis Mibelli;
• Epidermolysis bullosa.

Mediane canaliforme nageldystrofie van Heller

Mediane canaliforme nageldystrofie van Heller staat ook bekend als Heller's mediane canaliforme dystrofie en onychodystrophia mediana canaliformis. Het is een groeistoornis van de nagel, waarbij vaak de duim is aangedaan met een symmetrisch beeld. Dus zowel de linker- als de rechterduim zijn dan betrokken. Het gaat bij deze nagelafwijking om een kloofachtige groef in het midden van de nagel, waarbij naar beneden gerichte richels aan beide zijden van de splijting optreden. Een zogenaamde kerstboomstructuur. De oorzaak is anno 2023 niet precies bekend, maar mogelijk ontstaat het door trauma, of infectie. Het wordt niet geassocieerd met inwendige ziekten.

Mucoid cyste

Een mucoïd cyste is een cyste die uitgaat van het eindgewricht van de vinger. Deze en andere cysten die in de buurt van de nagelmatrix zit en daar druk op uitoefent, kan een groef in de nagel veroorzaken in de lengterichting.

Herringbone nails

Herringbone nails, ook wel bekend als Chevron nails, is een zeldzaam voorbijgaand nagelrugpatroon dat wordt gezien bij jonge kinderen. Het gaat om schuine lijntjes, V-vormig met de punt naar het einde van de nagel (een zogenaamd visgraatpatroon). Het nagelgroeipatroon heeft voor zover bekend geen medische betekenis. Het wordt niet geassocieerd met medische problemen of een stoornis en verdwijnt vaak vanzelf, vaak ergens einde adolescentie, begin volwassenheid. Het is dus te beschouwen als een normaal fysiologisch verschijnsel.

Periunguaal fibroom

Een periunguaal fibroom kan op rond of onder de nagel zitten. Een dergelijk fibroom is vaak 2-3 mm en komt onder de nagelriem uit en kan parallel met de nagel uitgroeien, waarbij een longitudinale groef kan ontstaan.

Lees verder

• Putjes in de nagels: oorzaak van putjesnagels en groeven
• Lijnen van Beau: overdwarse groeven nagel / deuken nagel
• Mees' lines: witte horizontale lijnen in nagel teen/vinger
• Gezonde nagels krijgen: vitamine C, B8, ijzer en zink
• Dikke nagels of verdikte nagels: symptomen en behandelen