Ribbels in nagels: horizontale en verticale ribbels

Ribbels in de nagels of geribbelde nagels, is een veel voorkomend fenomeen. Een aanzienlijk aantal verschillende gezondheidsproblemen kunnen veranderingen in de nagels en het nagelbed veroorzaken, waaronder de vorming van ribbels in de nagels. Verticale ribbels in de vingernagels komen het meest voor en zijn meestal onschadelijk. Verticale ribbels zijn groeven die van de top van je vingernagel naar de nagelriem lopen. Ze worden soms longitudinale strepen of banden genoemd. Ribbels in de nagels kunnen evenwel ook wijzen op een onderliggend gezondheidsprobleem, vooral als de ribbels horizontaal zijn. Diepe horizontale ribbels of groeven, lijnen van Beau genoemd, zijn vaak een symptoom van een ernstige aandoening, zoals een nieraandoening, schildklieraandoening, diabetes (suikerziekte) of syfilis (een soa). Je huisarts kan bekijken wat er aan de hand is en een behandelplan opstellen.

• Ribbels in de nagels
• Oorzaken van ribbels in de nagels
• Veroudering, onderliggende aandoening of voedingstekorten
• Verticale ribbels in de nagels
• Horizontale ribbels in de nagels
• Andere oorzaken
• Huidziekten
• Spijsverteringsstoornissen
• Letsel of trauma
• Melanoom en endocarditis
• Systemische ziekten
• Hormonale schommelingen
• Externe factoren en omgevingsinvloeden
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van ribbels in de nagels
• Prognose
• Complicaties
• Complicaties van onderliggende aandoeningen
• Infecties en nagelbeschadigingen
• Cosmetische complicaties
• Conclusie
• Preventie

Ribbels in de nagels

Marieke, een 38-jarige docent, stond op een dag voor de spiegel en merkte dat haar nagels er anders uitzagen. Verticale ribbels liepen over haar vingernagels – iets wat ze nooit eerder had gezien. "Misschien komt het door de stress," dacht ze, aangezien haar werk en het moederschap haar flink bezighielden. Maar na weken zonder verbetering, besloot ze naar de huisarts te gaan. Het bleek dat Marieke een mild ijzertekort had, waarschijnlijk veroorzaakt door haar drukke levensstijl en onregelmatige eetpatroon. Met wat voedingssupplementen en een aanpassing in haar dieet, zag ze niet alleen haar nagels verbeteren, maar voelde ze zich ook energieker. Voor Marieke waren die ribbels een wake-upcall: haar lichaam vroeg om aandacht en zorg.

Je nagels zijn gemaakt van keratine. Dat is ook het stofje waar je haar van is gemaakt. Het komt ook voor in je huid. Je nagels beschermen je vingertoppen tegen stoten en andere beschadigingen. Veroudering is de meest voorkomende oorzaak van ribbels in de vingernagels (en teennagels). Dat is een normaal fenomeen. Bepaalde aandoeningen kunnen ook ribbels in de nagels veroorzaken. Het diagnosticeren van de oorzaak is belangrijk voor het bepalen van de juiste behandeling.

Oorzaken van ribbels in de nagels

Veroudering, onderliggende aandoening of voedingstekorten

Ribbels op de nagels kunnen verticaal of horizontaal zijn. Meestal is de oorzaak veroudering. Soms worden ribbels veroorzaakt door een onderliggende aandoening of ziekte. Een vitaminetekort kan ook een rol spelen bij deze nagelafwijking. Als je lichaam te weinig calcium, zink of vitamine A bevat, kan een tekort zichtbaar worden door het verschijnen van ribbels in je nagels. Dit wordt nageldystrofie genoemd. Nageldystrofie of groeistoornissen van de nagel duidt op een slechte ontwikkeling van de nagels als gevolg van een storing in de voedseltoevoer.

Verticale ribbels in de nagels

Net zoals de huid tekenen van veroudering vertoont, kunnen de vingernagels met het voortschrijden der jaren ook veranderingen gaan vertonen. De nagels zelf worden dikker of dunner, ze verliezen hun gladde vorm, ze kunnen gaan splijten en gemakkelijk breken (broze nagels), en/of groeven vertonen. De nagels kunnen ook een aantal verticale ribbels gaan vertonen terwijl ze groeien. Deze ribbels lopen van de top van de vinger tot aan de onderkant van de nagel en zijn meestal geen reden tot bezorgdheid.

Er zijn ook bepaalde andere aandoeningen die verticale ribbels in de nagels veroorzaken, samen met andere symptomen. Sommige soorten bloedarmoede (bijvoorbeeld als gevolg van een ijzertekort) kunnen verticale ribbels veroorzaken, wat vaak gepaard gaat met kleurveranderingen in de nagels of veranderingen in de textuur. Een splinterbloeding onder de nagel is ook mogelijk. Dit is een klein bloedstolsel dat een verticale verkleuring onder de nagel kan veroorzaken. Andere aandoeningen die verticale ribbels in de nagel kunnen veroorzaken zijn:

• trachyonychia (dunne nagels met een ruw oppervlak)
• perifere vaatziekte (slechte doorbloeding)
• reumatoïde artritis

Horizontale ribbels in de nagels

Lijnen van Beau zijn groeven die horizontaal over de vingernagel lopen, dus overdwars. Deze ribbels zijn vaak diep en er kunnen meerdere lijnen over de nagel verschijnen. Horizontale ribbels in de nagel(s) zijn vaak een teken van een onderliggende aandoening die een goede diagnose en behandeling vereist. Lijnen van Beau kunnen wijzen op een acute nierziekte, diabetes (suikerziekte) of een schildklieraandoening. Lijnen van Beau kunnen ook voorkomen bij mensen die chemotherapie hebben ondergaan. Mensen die de bof of syfilis (een soa) hebben gehad, kunnen ook horizontale ribbels in hun vingernagels en teennagels krijgen.

Andere oorzaken

Huidziekten

Psoriasis
Veel mensen met psoriasis ondervinden problemen met hun vingernagel en nagelbed. Er kunnen bij nagelpsoriasis putjes en groeven ontstaan.

Eczeem
Eczeem kan ook ribbels en verkleuring van de nagel veroorzaken, samen met andere symptomen op de huid, zoals roodheid, zwelling, schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes.

Spijsverteringsstoornissen

Spijsverteringsstoornissen die interfereren met de opname van voedingsstoffen kunnen ook van invloed zijn op de nagels. De ziekte van Crohn, coeliakie en colitis ulcerosa zijn allemaal voorbeelden van aandoeningen die het voor het lichaam moeilijk kunnen maken om voeding uit voedsel te absorberen (malabsorptie). Je lichaam heeft bouwstoffen nodig voor groei, ontwikkeling en herstel van cellen. Als je lichaam niet over de juiste voedingsstoffen beschikt, kan de aanmaak van nieuwe cellen hieronder lijden wat funest is voor huid, haar en nagels.

Letsel of trauma

Schade aan de nagels door verwonding of trauma kan ribbels veroorzaken. Dit is meestal tijdelijk en zal vanzelf genezen naarmate de nagel uitgroeit. Een ongeluk, zoals het laten vallen van een zwaar voorwerp op de vingernagel (bijvoorbeeld een hamer), kan leiden tot een bloeduitstorting onder de nagel en tijdelijk de vorm van de getroffen nagel veranderen. Kneuzingen kunnen onder de nagel roodachtige tot bruine vlekken veroorzaken, die geleidelijk verdwijnen en oplossen als de cellen genezen en de nagel verder groeit.

Melanoom en endocarditis

Als verkleuring van de nagel optreedt zonder een ongeluk of letsel, kan dit een teken zijn van iets ernstigers. Donkerbruine, paarse of rode vlekken onder de nagels kunnen tekenen zijn van ernstige aandoeningen, zoals een subunguaal melanoom (huidkanker onder een teennagel of vingernagel), of endocarditis (ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen).

Systemische ziekten

Systemische lupus erythematosus (SLE) is een complexe auto-immuunziekte die meer doet dan de huid aantasten – het kan ook de nagels verzwakken. De ziekte veroorzaakt ontstekingen die de bloedtoevoer naar de nagelmatrix verminderen, wat resulteert in ribbels of andere afwijkingen. Deze ribbels zijn vaak subtiel maar kunnen samengaan met broze nagels of een vertraagde groei. Stel je voor: een vrouw die al jaren met vermoeidheid en huiduitslag kampt, merkt plotseling verticale lijnen op haar nagels. Het blijkt dat haar lupus een nieuwe weg heeft gevonden om zich te uiten. Een tijdige diagnose en behandeling, zoals ontstekingsremmers, kunnen de schade beperken.

Leverziekten, zoals Levercirrose, werken op een andere manier in op nagels. Wanneer de lever niet goed functioneert, stapelen gifstoffen zich op in het bloed. Dit beïnvloedt de voeding van de nagelmatrix, wat leidt tot ribbels of opvallende witte lijnen, bekend als Muehrcke's lijnen. Een man met een verleden van overmatig alcoholgebruik merkt bijvoorbeeld dat zijn nagels langzaam veranderen – een signaal van een onderliggende leveraandoening die medische aandacht vereist.

Hormonale schommelingen

Hormonale veranderingen spelen een belangrijke rol in de groei en conditie van nagels. Tijdens de zwangerschap bijvoorbeeld, zorgt een verhoogde doorbloeding ervoor dat nagels sneller groeien, maar hormonale schommelingen kunnen ook ribbels veroorzaken. Na de bevalling, wanneer hormoonspiegels dalen, worden nagels vaak broos en geribbeld. Dit gebeurt ook tijdens de menopauze, wanneer de daling van oestrogeen de nagels dunner maakt en vatbaarder voor ribbels en breuken.

Daarnaast hebben aandoeningen zoals hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) een directe invloed op de nagelstructuur. Dit komt door een vertraagde stofwisseling, die de toevoer van voedingsstoffen naar de nagels vermindert. Voor veel vrouwen zijn deze ribbels een eerste, subtiele waarschuwing dat hun schildklier aandacht nodig heeft.

Externe factoren en omgevingsinvloeden

Dagelijkse gewoonten en omgeving spelen vaak een onderschatte rol bij ribbels in de nagels. Langdurige blootstelling aan water of chemische stoffen, zoals bij schoonmakers, kappers of horeca-personeel, kan de nagels uitdrogen en brozer maken. Deze voortdurende belasting van de nagelplaat leidt niet alleen tot ribbels, maar kan ook kleine barstjes veroorzaken die verdere schade vergemakkelijken. Een voorbeeld is een kapper die dagelijks met agressieve haarproducten werkt en merkt dat zijn nagels steeds meer verticale lijnen vertonen.

Temperatuurschommelingen, zoals koude, droge winters, beïnvloeden de nagels door het vochtgehalte in de nagelplaat te verlagen. Hierdoor worden nagels niet alleen geribbeld, maar ook breekbaarder. Mensen die geen handschoenen dragen in de kou of hun handen vaak wassen zonder daarna een vochtinbrengende crème te gebruiken, zijn extra gevoelig voor deze veranderingen.

Huisarts raadplegen

Wanneer ribbels in de nagels ontstaan ​​door veroudering, dan is het een volkomen onschadelijk en goedaardig verschijnsel. Als je echter aanvullende symptomen of veranderingen in de nagel opmerkt, dan is het verstandig een bezoekje te brengen aan je huisarts.

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal vragen stellen over sinds wanneer je de ribbels in de nagels hebt, of je daarnaast last hebt van andere klachten en de arts zal je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Bij vermoeden dat er sprake is van een onderliggende aandoening, kan de arts het nodig vinden dat er bloedonderzoek of urineonderzoek wordt gedaan.

Behandeling van ribbels in de nagels

Als ribbels in de nagels samenhangen met het ouder worden, dan is behandeling niet nodig. Als er sprake is van een onderliggende aandoening, dan zal de behandeling zich daarop richten. Als bijvoorbeeld een huidaandoening zoals eczeem of psoriasis de afwijkingen in de vingernagels veroorzaakt, probeert de dermatoloog de symptomen van eczeem te verminderen door lokale behandelingen voor te schrijven.

Verticale ribbels op de nagel ontstaan met name bij ouderen en bij het ouder worden. Deze ribbels kun je niet verwijderen, maar het helpt soms wel om de nagels goed te verzorgen met een voedende nagelolie of -crème. Vijlen kan ook wonderen doen om je nagels sterk en gezond te houden. Vijl niet heen en weer, maar steeds voorzichtig in één richting.

Prognose

Meestal zijn ribbels in de vingernagels een normaal verschijnsel van het ouder worden. Het is echter belangrijk om aandacht te hebben voor het ontstaan van ribbels in de nagels en andere nagelveranderingen. Dit kunnen namelijk de eerste tekenen zijn van een onderliggende aandoening of stoornis die medische aandacht behoeft.

Complicaties

De meeste mensen met ribbels in hun nagels zullen geen ernstige complicaties ondervinden, vooral wanneer de ribbels slechts een onschuldig verschijnsel zijn dat verband houdt met veroudering of kleine beschadigingen van het nagelbed. Echter, wanneer ribbels in de nagels worden veroorzaakt door onderliggende medische aandoeningen, kunnen er ernstigere complicaties optreden, afhankelijk van de oorzaak.

Complicaties van onderliggende aandoeningen

Als ribbels in de nagels worden veroorzaakt door een ernstige aandoening, zoals diabetes, nierproblemen of schildklieraandoeningen, kunnen complicaties optreden als deze aandoeningen niet goed worden beheerd. Bijvoorbeeld:

• Diabetes: Onbehandelde of slecht beheerde diabetes kan leiden tot complicaties zoals zenuwbeschadiging (neuropathie), slecht genezende wonden, infecties, en zelfs amputaties. Ribbels in de nagels kunnen hier een vroeg teken van zijn.
• Nierproblemen: Bij nieraandoeningen kunnen toxines zich in het lichaam ophopen, wat kan leiden tot veranderingen in de nagels, huid en haar. Als deze aandoeningen niet worden behandeld, kunnen ze leiden tot ernstige nierbeschadiging of nierfalen.
• Schildklieraandoeningen: Een slecht functionerende schildklier kan tot hormonale onbalans leiden, wat de nagelgroei beïnvloedt. Bij onbehandelde schildklieraandoeningen kunnen symptomen verergeren en complicaties zoals hartproblemen of ernstige stofwisselingsstoornissen veroorzaken.

Infecties en nagelbeschadigingen

Soms kunnen ribbels in de nagels ook worden veroorzaakt door trauma aan de nagel of nagelbed, wat kan leiden tot infecties. Als de nagel beschadigd raakt en er bacteriën of schimmels binnendringen, kan dit leiden tot nagelinfecties. Deze infecties kunnen pijn, zwelling, verkleuring van de nagels en soms het verlies van de nagel veroorzaken. Zonder behandeling kunnen infecties zich verder verspreiden naar het omliggende weefsel of zelfs naar andere delen van het lichaam.

Cosmetische complicaties

Hoewel ribbels in de nagels meestal onschadelijk zijn, kunnen ze voor sommige mensen cosmetisch storend zijn. Ernstige ribbels of vervormingen van de nagel kunnen leiden tot gevoelens van zelfbewustzijn of ongemak, vooral als ze zichtbaar zijn op de handen. Mensen kunnen daardoor moeite hebben met dagelijkse activiteiten zoals schrijven, typen, of zelfs handen schudden. Daarnaast kunnen cosmetische complicaties ertoe leiden dat mensen hun nagels proberen te bedekken of behandelen op manieren die de conditie van hun nagels verder kunnen verslechteren.

Conclusie

In veel gevallen zijn ribbels in de nagels geen reden tot zorg en veroorzaken ze geen complicaties. Echter, als ze gepaard gaan met andere symptomen of als ze het gevolg zijn van een onderliggende medische aandoening, kunnen ze wijzen op meer serieuze problemen. Het is belangrijk om op tijd medische hulp te zoeken als de ribbels in de nagels worden vergezeld van pijn, verkleuring, zwelling, of als er tekenen zijn van infectie. Door de onderliggende oorzaak tijdig te behandelen, kunnen verdere complicaties worden voorkomen.

Preventie

Niet iedereen zal tijdens het ouder worden ribbels in de vingernagels ontwikkelen; er zijn anno 2024 geen bewezen effectieve maatregelen om dit te voorkomen. Wel is een gezonde leefstijl van belang. Een gevarieerd en gezond dieet levert je lichaam alle voedingsstoffen die het nodig heeft om sterke, gezonde nagels te maken en ribbels in de vingernagel te voorkomen als gevolg van voedingstekorten.

Lees verder

• Groeven of ribbels in nagels: oorzaken van geribbelde nagels
• Dunne nagels: symptomen, oorzaak en behandeling
• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Gele nagels: oorzaken van gele nagels op vingers en/of tenen
• Schimmelnagel behandelen met tea tree / Ferula kalknagelolie