Constipatie (obstipatie): Oorzaken & soorten van verstopping
Constipatie, ook wel obstipatie of verstopping genoemd, is een veelvoorkomend symptoom dat vooral bij vrouwen en ouderen voorkomt. Bij constipatie maakt iemand minder vaak stoelgang dan normaal. Hoe trager het voedsel door de darmen beweegt, hoe langer de ontlasting in de darm aanwezig blijft. In de dikke darm wordt vocht uit de ontlasting geabsorbeerd, wat resulteert in droge en harde stoelgang. Patiënten met obstipatie ervaren vaak moeite met het passeren van de ontlasting, wat gepaard kan gaan met een opgeblazen gevoel, pijn en andere klachten. Constipatie kan ontstaan door verschillende aandoeningen of omgevingsfactoren. Het is belangrijk om voldoende te drinken en vezelrijke voeding te consumeren om de darmpassage te vergemakkelijken. In sommige gevallen zijn deze maatregelen echter onvoldoende en is medische behandeling nodig.- Wat is constipatie / obstipatie?
- Verschil tussen acute en chronische obstipatie
- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken van obstipatie
- Aandoeningen en constipatie
- Darmproblemen
- Metabole en endocriene stoornissen
- Neurologische problemen
- Psychologische aandoeningen
- Systemische ziekten
- Zwangerschap
- Omgevingsfactoren en verstopping
- Bekkenbodem
- Medicatie en supplementen
- Medicijnen en effect op obstipatie
- Melk en zuivelproducten
- Stoelgangsaandrang
- Te weinig vochtinname
- Veroudering
- Vezelarme voeding
- Wijzigingen in de routine
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Soorten obstipatie
- Normale transitconstipatie
- Langzame transitconstipatie
- Defecatoire aandoeningen
- Symptomen
- Geassocieerde symptomen
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Voedingstips voor het verbeteren van de darmpassage
- Aanbevolen voedingsmiddelen
- Niet aanbevolen voedingsmiddelen
- Algemene tips voor een betere darmtransit
- Prognose
- Complicaties
- Gevolgen van obstipatie
- Preventie
- Rol van probiotica in darmgezondheid
- Praktische tips voor het omgaan met constipatie
- Verhoog je vezelinname
- Drink voldoende water
- Beweeg regelmatig
- Eet kleinere maaltijden
- Creëer een toiletritueel
- Gebruik laxeermiddelen met voorzichtigheid
- Zoek medische hulp bij aanhoudende constipatie
- Misvattingen rond constipatie
- Constipatie wordt altijd veroorzaakt door een gebrek aan vezels
- Meer vezels eten is altijd de oplossing voor constipatie
- Constipatie is altijd een teken van een ernstige aandoening
- Iedereen ervaart constipatie op dezelfde manier
- Medicijnen zijn altijd nodig om constipatie te verlichten
- Constipatie is alleen een probleem voor ouderen
- Als je eenmaal last hebt van constipatie, kun je nooit volledig herstellen
- Het is normaal om elke dag naar het toilet te moeten voor stoelgang
- Constipatie kan worden verholpen door simpelweg te wachten en niet te veel bezorgd te zijn
- Alleen water drinken is genoeg om constipatie te voorkomen
Wat is constipatie / obstipatie?
Constipatie, ook wel obstipatie genoemd, verwijst naar een aandoening waarbij de ontlasting moeilijker, minder frequent of onvolledig is, wat leidt tot ongemak en soms pijn. Het is een veelvoorkomend probleem dat zowel volwassenen als kinderen kan treffen en varieert in ernst van milde tot ernstige gevallen. Bij constipatie kunnen de ontlastingsfrequentie en -consistentie veranderen, en de ontlasting kan hard en droog zijn, wat het moeilijk maakt om uit te scheiden.Definitie en symptomen
Constipatie wordt vaak gedefinieerd als het hebben van minder dan drie stoelgangen per week. Het kan gepaard gaan met verschillende symptomen, zoals pijnlijke ontlasting, een gevoel van onvolledige lediging na het gebruik van het toilet, opgeblazen gevoel en winderigheid. Het is belangrijk te begrijpen dat de frequentie van stoelgang bij gezonde mensen varieert, maar wanneer de ontlasting hard, droog en moeilijk uit te scheiden is, wordt dit als constipatie beschouwd.
Oorzaken van constipatie
De oorzaken van constipatie kunnen variëren van een slecht voedingspatroon, gebrek aan lichaamsbeweging, stress tot medische aandoeningen. In veel gevallen zijn constipatie en andere darmproblemen het gevolg van tijdelijke veranderingen in de levensstijl, zoals een verandering in het voedingspatroon of reizen. Bij sommige patiënten kan constipatie echter chronisch worden door onderliggende gezondheidsproblemen, zoals functionele darmstoornissen, hormonale verstoringen of neurologische aandoeningen.
Verschil tussen acute en chronische obstipatie
Obstipatie kan worden onderverdeeld in acute en chronische vormen. Acute obstipatie ontwikkelt zich snel en kan worden veroorzaakt door tijdelijke factoren zoals veranderingen in voedingspatroon of stress. Chronische obstipatie, daarentegen, is langduriger en vaak geassocieerd met onderliggende gezondheidsproblemen of aanhoudende levensstijlkeuzes. Het is belangrijk om de aard van de obstipatie goed te begrijpen om een effectieve behandeling te kunnen bepalen.Epidemiologie
Constipatie is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd invloed heeft op een groot aantal patiënten, ongeacht leeftijd of geslacht. Het wordt vaak gezien als een ongemakkelijk, maar vaak verwaarloosd probleem. Studies tonen aan dat 12-20% van de volwassenen last heeft van constipatie, met vrouwen en ouderen die een verhoogd risico hebben. Het komt echter ook voor bij kinderen, vooral in de leeftijdsgroep van 2-4 jaar.Prevalentie bij volwassenen
Bij volwassenen komt constipatie frequent voor, vooral bij vrouwen en ouderen. Het wordt geschat dat 15-20% van de volwassenen op een bepaald moment in hun leven constipatie ervaart. Vrouwen zijn meer vatbaar vanwege hormonale factoren, zoals zwangerschap of de menopauze. Ouderen hebben ook een verhoogd risico, vooral als gevolg van verminderde beweeglijkheid en veranderingen in het voedingspatroon.
Prevalentie bij kinderen
Constipatie komt ook voor bij kinderen, met een prevalentie van 5-30% in de kindergroep van 2-4 jaar. Kinderen kunnen last hebben van constipatie als gevolg van onregelmatige stoelganggewoonten, veranderingen in het voedingspatroon of angst voor het gebruik van het toilet. Het is essentieel om aandacht te besteden aan het gedrag en de gezondheid van kinderen om vroegtijdig constipatie te identificeren.
Mechanisme
Het mechanisme van constipatie is complex en kan verschillende oorzaken hebben die leiden tot een verminderde darmpassage en moeilijkheden bij de stoelgang. Normaal gesproken wordt de ontlasting via de dikke darm geperst, waarbij water wordt geabsorbeerd en de ontlasting steviger wordt. Wanneer dit proces verstoord is, kan de ontlasting moeilijker en droger worden, wat leidt tot obstipatie.Vertraagde darmbewegingen
Een van de belangrijkste mechanismen van constipatie is een vertraging in de darmbewegingen. Dit betekent dat het voedsel langer in de dikke darm blijft, waardoor meer water uit de ontlasting wordt geabsorbeerd, wat leidt tot hardere en drogere ontlasting. Factoren zoals onvoldoende vezels in het voedingspatroon, onvoldoende hydratatie of een gebrek aan lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan deze vertraging.
Verstoring van de darmspieren
In sommige gevallen kunnen de spieren van de dikke darm, die normaal helpen bij de verplaatsing van ontlasting, niet goed functioneren. Dit kan het gevolg zijn van medische aandoeningen zoals neurogene aandoeningen, waarbij de zenuwen die de darmbewegingen regelen, verstoord zijn. Dit mechanisme is vaak te vinden bij patiënten met aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson of multiple sclerose.
Verhoogde spierspanning en obstructie
Soms kan er een verhoogde spanning in de bekkenbodemspieren optreden, wat de normale stoelgang bemoeilijkt. Dit kan het gevolg zijn van chronische stress of andere psychologische factoren die de spierspanning verhogen. Ook kunnen anatomische obstructies, zoals een vergrote prostaat of tumoren, het proces van ontlasting bemoeilijken.
Oorzaken van obstipatie
Constipatie ontstaat wanneer de dikke darm te veel water absorbeert. Dit gebeurt meestal doordat de spieren in de dikke darm te traag of inefficiënt samentrekken, waardoor de ontlasting te langzaam beweegt en daardoor meer water verliest, wat resulteert in droge en harde ontlasting. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van deze vertraagde darmbeweging.Aandoeningen en constipatie
Diverse ziekten verhogen het risico op obstipatie:Darmproblemen
De volgende darmaandoeningen kunnen obstipatie veroorzaken:- Colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree)
- Colonziekten zoals dikkedarmkanker, divertikelaandoeningen (zakvormige uitstulpingen in de dikke darm)
- Darmobstructie (verstopping in de darm met buikpijn en braken) en pseudo-obstructie
- Grote rectokèle (uitpuiling van de endeldarm in de vaginawand)
- Megarectum (vergroting van de endeldarm)
- Pijnlijke anale aandoeningen zoals anale fissuren
- Prikkelbaredarmsyndroom (aandoening met symptomen van diarree en obstipatie)
- Rectale prolaps (endeldarmverzakking met verlies van stoelgang), mucosale prolaps, intussusceptie (darminstulping) en solitaire rectale zweren
- Ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn)
- Ziekte van Hirschsprung (ontbrekende zenuwcellen in de darm)
Metabole en endocriene stoornissen
Enkele metabole en endocriene stoornissen kunnen ook constipatie veroorzaken:- Slechte glycemische controle
- Hypercalciëmie (verhoogd calciumgehalte in het bloed)
- Hypothyreoïdie (te trage werking van de schildklier)
- Porfyrie (aandoening met symptomen aan huid en/of zenuwstelsel)
- Diabetes mellitus
- Uremie (verhoogd ureumgehalte in het bloed)
Neurologische problemen
Bij de volgende neurologische aandoeningen komt constipatie voor:- Beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen)
- Multiple sclerose
- Ruggenmergletsels
- Ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met verlies van beweging, coördinatieproblemen en beven)
Psychologische aandoeningen
Constipatie kan ook voorkomen bij psychologische aandoeningen, zoals:- Anorexia nervosa (eetstoornis met obsessief bezig zijn met voeding en gewicht, een vervormd lichaamsbeeld en fysieke en psychische symptomen)
- Depressie
- Onderdrukking van de drang om zich te ontlasten
Impact van stress op darmgezondheid
Stress kan een aanzienlijke invloed hebben op de darmgezondheid en bijdragen aan obstipatie. Chronische stress kan de spijsvertering beïnvloeden door het zenuwstelsel te verstoren, wat kan leiden tot een vertraging van de darmtransit. Stress vermindert ook de bloedtoevoer naar de darmen, wat de darmmotiliteit kan verminderen en bijdragen aan constipatie. Het is belangrijk om stressmanagementtechnieken te overwegen, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of professionele therapie, om de darmgezondheid te ondersteunen.
Constipatie kan optreden tijdens de zwangerschap. / Bron: PublicDomainPictures, PixabaySystemische ziekten
Bij sommige systemische ziekten, meestal auto-immuunaandoeningen, zijn meerdere organen en weefsels in het lichaam aangetast, wat ook constipatie kan veroorzaken. Voorbeelden van dergelijke aandoeningen zijn:- Amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen)
- Lupus
- Sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen)
Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap treden er hormonale veranderingen op die de zwangere vrouw vatbaarder maken voor obstipatie. Bovendien kan de baarmoeder op de ingewanden drukken, wat de voedselpassage kan vertragen.Omgevingsfactoren en verstopping
Bekkenbodem
Onjuist gebruik of een gestoorde coördinatie van de bekkenbodemspieren kan leiden tot constipatieklachten.
Sommige medicijnen kunnen constipatie veroorzaken. / Bron: Stevepb, PixabayMedicatie en supplementen
Verstopping kan optreden als bijwerking van bepaalde medicijnen en supplementen:- Aluminiumbevattende antacida (maagzuurremmers)
- Anticonvulsiva
- Antidepressiva
- Antimuscarinemiddelen
- Calciumkanaalblokkers zoals verapamil (medicatie bij hart- en vaataandoeningen)
- Chemotherapie
- Diuretica (plaspillen)
- Ijzersupplementen (bij behandeling van ijzertekort)
- Langdurig gebruik van laxeermiddelen (kan de darm beschadigen)
- Narcotische (opioïde) pijnstillers (opioïden / opiaten)
- Pijnstillers (vooral tijdens kankerbehandelingen)
- Vitaminesupplementen (bij vitaminetekorten)
Medicijnen en effect op obstipatie
Sommige medicijnen kunnen constipatie als bijwerking hebben. Veelvoorkomende medicijnen die obstipatie kunnen veroorzaken, zijn onder andere opioïden, bepaalde antidepressiva, antihistaminica en sommige medicijnen tegen hoge bloeddruk. Als u vermoedt dat uw medicatie bijdraagt aan constipatie, overleg dan met uw arts over alternatieven of aanvullende behandelingen om deze bijwerking te minimaliseren.Melk en zuivelproducten
Bij sommige mensen kan het consumeren van melk- en zuivelproducten leiden tot constipatie.Stoelgangsaandrang
Het negeren van de drang om te ontlasten kan ervoor zorgen dat deze drang afneemt. Hoe langer iemand de ontlasting uitstelt, hoe droger en harder de ontlasting wordt, wat de stoelgang bemoeilijkt.
Verstopping ontstaat mogelijk door het drinken van alcohol / Bron: Jarmoluk, PixabayTe weinig vochtinname
Regelmatig drinken van voldoende water is cruciaal om het risico op obstipatie te verminderen. Veel frisdranken en energiedranken bevatten cafeïne, die kan bijdragen aan uitdroging (dehydratie), wat de symptomen van constipatie kan verergeren. Alcohol heeft een vergelijkbaar effect door het lichaam te dehydrateren, en daarom is het raadzaam om alcoholconsumptie te beperken om obstipatie te voorkomen.Veroudering
Met de leeftijd vertraagt de stofwisseling, wat de darmactiviteit kan beïnvloeden. Naarmate we ouder worden, werken de spieren in het spijsverteringskanaal minder efficiënt. Dit kan leiden tot een tragere passage van voedsel door de darmen en daardoor tot obstipatie.Vezelarme voeding
Een vezelrijk voedingspatroon vermindert de kans op obstipatie aanzienlijk. Mensen die regelmatig vezelrijke voedingsmiddelen consumeren, zoals fruit, groenten en volkorenproducten, ervaren doorgaans een betere darmtransit. Vezels bevorderen de beweging van de darmen en helpen om de ontlasting zacht en volumedemend te houden, wat constipatie voorkomt.Wijzigingen in de routine
Reizen kan leiden tot veranderingen in het eetpatroon en de dagelijkse routines, wat kan bijdragen aan constipatie. Verschillen in tijdstippen van maaltijden, gebrek aan toegang tot toiletten, en veranderingen in slaaprituelen tijdens het reizen kunnen de darmfunctie beïnvloeden en leiden tot obstipatie.Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op constipatie kunnen verhogen. Deze factoren kunnen variëren van levensstijlgewoonten tot onderliggende medische aandoeningen.Slechte voedingskeuzes
Een van de belangrijkste risicofactoren voor constipatie is een slecht voedingspatroon, vooral een voedingspatroon met weinig vezels. Vezels zijn essentieel voor een gezonde darmfunctie omdat ze water vasthouden in de ontlasting en bijdragen aan een soepele passage. Een gebrek aan vezels, zoals het consumeren van veel bewerkte voedingsmiddelen, kan constipatie bevorderen.
Gebrek aan lichaamsbeweging
Lichamelijke inactiviteit is een belangrijke risicofactor voor constipatie. Regelmatige lichaamsbeweging stimuleert de darmmotiliteit en helpt de stoelgang te bevorderen. Sedentaire levensstijlen, zoals langdurig zitten, kunnen leiden tot een verminderde darmbeweging, waardoor de ontlasting trager door de darmen beweegt.
Hormonale veranderingen
Hormonale veranderingen, zoals tijdens de zwangerschap of de menopauze, kunnen invloed hebben op de darmbewegingen. Tijdens de zwangerschap komt het vaak voor dat vrouwen last krijgen van constipatie, omdat hormonale veranderingen de beweging van de darmen vertragen. Ook hormonale aandoeningen zoals hypothyreoïdie kunnen bijdragen aan obstipatie.
Medicijnen
Verschillende medicijnen kunnen constipatie veroorzaken als bijwerking. Patiënten die bepaalde medicijnen gebruiken, zoals opioïden, antacida met aluminium of calcium, of antidepressiva, hebben een verhoogd risico op constipatie. Het is belangrijk dat patiënten hun arts raadplegen als ze denken dat hun medicatie bijdraagt aan hun darmproblemen.
Risicogroepen
Hoewel iedereen last kan hebben van constipatie, zijn er specifieke risicogroepen die meer kans hebben op het ontwikkelen van chronische constipatie of obstipatie.Ouderen
Ouderen hebben een verhoogd risico op constipatie vanwege verminderde darmmotiliteit, verminderde hydratatie, medicijngebruik en verminderde lichamelijke activiteit. Bovendien kunnen onderliggende gezondheidsproblemen, zoals diabetes of neurodegeneratieve aandoeningen, bijdragen aan de ontwikkeling van constipatie.
Zwanger vrouwen
Vrouwen die zwanger zijn, lopen een verhoogd risico op constipatie door hormonale veranderingen die de darmbewegingen vertragen. De toegenomen druk op de darmen door de groeiende baarmoeder kan ook bijdragen aan constipatieklachten.
Patiënten met chronische aandoeningen
Patiënten die lijden aan chronische aandoeningen, zoals diabetes, hypothyreoïdie of neurologische aandoeningen, hebben vaak last van constipatie als gevolg van verminderde darmfunctie of de invloed van medicijnen. Het is belangrijk om onderliggende aandoeningen te behandelen om de symptomen van constipatie te verlichten.
Soorten obstipatie
Constipatie kan worden onderverdeeld in drie brede categorieën, hoewel er veel overlap is:- Normale transitconstipatie (59%): Hierbij verloopt de doorgang door de dikke darm normaal, maar kunnen er klachten zijn door een tijdelijke of incidentele verstopping.
- Langzame transitconstipatie (13%): Bij deze vorm is de beweging van de ontlasting door de darmen vertraagd, wat leidt tot infrequente stoelgang.
- Defecatoire aandoeningen (25%): Hierbij is er een probleem met het effectief uitdrijven van ontlasting, vaak door problemen met de bekkenbodemspieren of de anale sfincter.
Defecatoire aandoeningen en langzame transitconstipatie komen soms samen voor (3%).
Normale transitconstipatie
Bij normale transitconstipatie beweegt de ontlasting door de dikke darm op een normaal tempo en de frequentie van stoelgang is normaal. Patiënten kunnen echter denken dat ze last hebben van constipatie als gevolg van incidentele moeilijke stoelgang of harde ontlasting. Vaak zijn de symptomen zoals buikpijn of een opgeblazen gevoel. Om te bepalen of de klachten voortkomen uit normale transitconstipatie of een langzame transit, kan een colontransitonderzoek worden uitgevoerd met behulp van capsules die radioactief materiaal bevatten.Langzame transitconstipatie
Langzame transitconstipatie komt vaak voor bij jonge vrouwen die minder dan één keer per week stoelgang hebben. Deze aandoening begint vaak in de puberteit en wordt gekenmerkt door een zeldzame drang om te ontlasten, een opgeblazen gevoel, buikpijn en ongemak. Het kan moeilijk zijn om deze vorm van constipatie te onderscheiden van die welke geassocieerd is met het prikkelbaredarmsyndroom. Bij ernstige gevallen kan de beweging van de ontlasting door de proximale dikke darm vertraagd zijn, of kunnen patiënten moeite hebben met ontlasting na een maaltijd, wat wijst op een verminderde maaltijd-geïnduceerde colonmotiliteit. Histopathologische afwijkingen in de dikke darm kunnen bij sommige patiënten met ernstige constipatie worden aangetroffen.Defecatoire aandoeningen
Defecatoire aandoeningen worden gekenmerkt door problemen met de samentrekking en ontspanning van de bekkenbodemspieren, wat kan leiden tot problemen bij het uitdrijven van de ontlasting. Deze aandoeningen worden vaak veroorzaakt door disfunctie van de anale sfincter (kringspier) of de bekkenbodemspieren.Symptomen
Bij obstipatie worden patiënten doorgaans gedurende minstens twee weken gekenmerkt door twee of meer van de volgende symptomen:- Zeldzame stoelgang (<3 keer per week)
- Regelmatig persen (>25% van de tijd)
- Doorgang van harde, droge ontlasting
- Onvolledige lozing van ontlasting
- Het gevoel dat er nog ontlasting achterblijft
Obstipatie treft volgens deze definities meer dan één op de vijf mensen. Veelvoorkomende symptomen zijn hoofdpijn, malaise, misselijkheid, en een slechte smaak in de mond. Andere symptomen zijn buikpijn en/of ongemak (vaak moeilijk te onderscheiden van het prikkelbaredarmsyndroom), evenals lokale en perianale pijn (pijn rond de anus) en winderigheid. Afhankelijk van de onderliggende aandoening kunnen ook andere symptomen optreden, zoals diarree bij colitis ulcerosa.
Geassocieerde symptomen
Constipatie kan gepaard gaan met verschillende symptomen die het dagelijks functioneren van patiënten kunnen beïnvloeden. Het is essentieel om deze symptomen te herkennen, aangezien ze vaak wijzen op een onderliggende oorzaak of complicatie.Pijnlijke stoelgang
Een van de meest voorkomende geassocieerde symptomen van constipatie is pijnlijke stoelgang. Dit komt vaak voor wanneer de ontlasting hard en droog is, wat het moeilijk maakt om uit te scheiden en kan leiden tot beschadiging van het anale weefsel. Patiënten ervaren vaak pijn of ongemak tijdens het gebruik van het toilet.
Opgeblazen gevoel en winderigheid
Opgeblazen gevoel en winderigheid zijn andere veelvoorkomende symptomen van constipatie. Doordat de ontlasting zich ophoopt in de dikke darm, kunnen gassen zich opstapelen, wat leidt tot een opgeblazen gevoel en verhoogde winderigheid.
Verlies van eetlust
Patiënten met constipatie kunnen ook verlies van eetlust ervaren. Dit kan te wijten zijn aan de buikpijn, het opgeblazen gevoel en de algemene ongemakken die gepaard gaan met een trage stoelgang.
Alarmsymptomen
Alarmsymptomen van constipatie kunnen wijzen op een ernstigere aandoening of complicatie die onmiddellijke medische aandacht vereist.Ongewichtsverlies
Ongewichtsverlies zonder duidelijke oorzaak in combinatie met constipatie kan wijzen op onderliggende aandoeningen zoals darmkanker of andere ernstige aandoeningen. Dit is een belangrijk alarmsymptoom dat verdere diagnostiek vereist.
Bloed in de ontlasting
Bloed in de ontlasting, vooral als het gepaard gaat met pijnlijke stoelgang, kan wijzen op een ernstige aandoening zoals aambeien, diverticulitis of zelfs darmkanker. Dit vereist onmiddellijk medisch onderzoek.
Anale bloeding en fissuren
Ernstige anale bloeding of de aanwezigheid van anale fissuren (scheurtjes in de huid rond de anus) kan optreden als gevolg van harde, droge ontlasting. Dit kan leiden tot aanzienlijke pijn en vereist medische behandeling.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van obstipatie is gebaseerd op de medische geschiedenis en symptomen. Bij een recente verandering in het stoelgangspatroon of bijkomende symptomen zoals rectale bloedingen, kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn. Dit kan een bariumklysma (röntgenfoto van de dikke darm en het rectum) of een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm) omvatten. Voorafgaand aan deze onderzoeken worden vaak een digitaal rectaal onderzoek en een rigide sigmoïdoscopie uitgevoerd om anorectale letsels uit te sluiten. Deze onderzoeken helpen ook bij het uitsluiten van gastro-intestinale aandoeningen zoals colorectale kanker en divertikelaandoeningen.Behandeling
De behandeling van obstipatie hangt af van de onderliggende oorzaak. Voor patiënten met normale en langzame transitconstipatie wordt vaak aanbevolen om meer vezels te consumeren, samen met voldoende vochtinname en lichaamsbeweging. Het is doorgaans effectiever om vezels uit voedingsmiddelen te halen dan uit commerciële vezelsupplementen, die vaak leiden tot overmatige winderigheid. Voedingsdeskundigen kunnen hierbij adviseren over een vezelrijk voedingspatroon. Bij divertikelaandoeningen kan een speciaal dieet nodig zijn. Laxeermiddelen worden doorgaans alleen voorgeschreven bij ernstige constipatie. Bij ouderen, zieke of immobiele patiënten, en bij patiënten met neurologische stoornissen kan een klysma worden toegepast. Patiënten met defecatoire aandoeningen kunnen baat hebben bij chirurgie of biofeedbacktherapie. Bij ernstige gevallen van constipatie, waarbij andere behandelingen niet effectief zijn, kan een operatie, zoals colectomie (verwijdering van een deel van de dikke darm), noodzakelijk zijn.
Vezelrijke voedingsproducten zijn aanbevolen / Bron: Jill111, PixabayVoedingstips voor het verbeteren van de darmpassage
Aanbevolen voedingsmiddelen
De volgende voedingsmiddelen bevorderen een gezonde darmpassage:- Groenten: asperges, broccoli, maïs, aardappelen (in de schil); sla, spinazie, kool, peulvruchten (marinebonen, nierbonen, kikkererwten, sojabonen en linzen)
- Noten: pinda's, walnoten, amandelen
- Volkorenproducten: brood, bruine rijst, crackers, pasta, pannenkoeken, wafels
- Snacks: rozijnenkoekjes, vijgen, popcorn
- Vlees en vis: vis, kip, kalkoen
- Vruchten: bessen, perziken, abrikozen, pruimen, rozijnen en rabarber
Niet aanbevolen voedingsmiddelen
Het is niet verstandig om maaltijden over te slaan. Verwerkt voedsel of 'fast food' kan de darmpassage belemmeren. Voorbeelden hiervan zijn witte broodjes, gebakjes, donuts, worst, hamburgers, chips en frietjes.Algemene tips voor een betere darmtransit
Bij de drang om te ontlasten is het belangrijk om niet te wachten met het zoeken naar een toilet. Voldoende vochtinname (minimaal 2,5 liter per dag) en een vezelrijk voedingspatroon zijn essentieel. Regelmatige lichaamsbeweging, zoals drie à vier keer per week wandelen, zwemmen of andere activiteiten, bevordert ook de darmpassage.Prognose
De prognose van constipatie is meestal gunstig, vooral wanneer de aandoening wordt veroorzaakt door tijdelijke factoren zoals veranderingen in het voedingspatroon of levensstijl. Chronische constipatie kan echter leiden tot complicaties zoals aambeien, anale fissuren of zelfs obstructie van de darmen.Behandeling en controle
De meeste gevallen van constipatie kunnen effectief worden behandeld met voedingsaanpassingen, voldoende hydratatie, lichaamsbeweging en het gebruik van laxeermiddelen indien nodig. Het is echter belangrijk dat patiënten met chronische constipatie regelmatige controle hebben bij hun arts om ernstige complicaties te voorkomen.
Complicaties
Constipatie kan leiden tot verschillende complicaties als het niet effectief wordt behandeld.Aambeien
Aambeien (vergroting van de aderen rond de anus) kunnen optreden als gevolg van langdurig persen tijdens de stoelgang. Deze kunnen pijn, bloeden en ongemak veroorzaken.
Diverticulitis
Diverticulitis is een ontsteking van divertikels (kleine zakjes) in de darmwand die kan optreden bij langdurige constipatie. Dit kan leiden tot buikpijn, koorts en complicaties die medische behandeling vereisen.
Fecale impactie
Fecale impactie is een ernstige complicatie van constipatie waarbij de ontlasting zich ophoopt in de dikke darm en moeilijk kan worden verwijderd zonder medische hulp. Het kan leiden tot ernstige buikpijn, verstoring van de darmfunctie en andere ernstige gezondheidsproblemen.
Hoofdpijn is één van de mogelijke gevolgen van verstopt zijn / Bron: Geralt, PixabayGevolgen van obstipatie
Obstipatie kan leiden tot diverse gevolgen, waaronder:- Een verminderd functionerend immuunsysteem
- Hoofdpijn
- Huidproblemen
- Maag- en darmklachten
- Ontlastingsproblemen
- Problemen aan het rectale gebied (zoals aambeien, anale kloofjes en een endeldarmverzakking)
- Uitdroging
- Urine-incontinentie
- Vermoeidheid
Preventie
Preventie van constipatie is mogelijk door het implementeren van gezonde levensstijlkeuzes, zoals een vezelrijk voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende hydratatie.Voedingsaanpassingen
Een vezelrijk voedingspatroon kan helpen de stoelgang te reguleren en constipatie te voorkomen. Het consumeren van voldoende groenten, fruit en volle granen is essentieel voor een gezonde darmfunctie.
Lichamelijke activiteit
Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen de darmmotiliteit te bevorderen en constipatie te voorkomen. Activiteiten zoals wandelen, fietsen en zwemmen kunnen nuttig zijn.
Hydratatie
Voldoende hydratatie is essentieel om de ontlasting zacht te houden en de stoelgang soepel te laten verlopen. Het drinken van voldoende water gedurende de dag kan constipatie helpen voorkomen.
Rol van probiotica in darmgezondheid
Probiotica, die te vinden zijn in voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir en gefermenteerde groenten, kunnen helpen bij het verbeteren van de darmgezondheid en het bevorderen van een gezonde stoelgang. Deze "goede" bacteriën ondersteunen een evenwichtige darmflora en kunnen helpen bij het reguleren van de darmbewegingen. Het opnemen van probiotica in uw voedingspatroon kan nuttig zijn bij het voorkomen en behandelen van obstipatie.Praktische tips voor het omgaan met constipatie
Constipatie is een veelvoorkomend probleem waarbij je minder frequent ontlasting hebt of wanneer de ontlasting moeilijk te passeren is. Dit kan leiden tot buikpijn, een opgeblazen gevoel en ongemak. Er zijn verschillende oorzaken van constipatie, zoals een te laag vezelgehalte in je voedingspatroon, onvoldoende vochtinname, gebrek aan beweging, of een andere onderliggende aandoening.Verhoog je vezelinname
Een van de belangrijkste maatregelen tegen constipatie is het verhogen van je vezelinname. Vezels helpen de ontlasting zachter te maken en bevorderen de darmbewegingen. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende fruit, groenten, volkoren granen en peulvruchten eet. Dit helpt om je darmen gezond te houden. Voedingsmiddelen zoals haver, appelmoes, en bonen kunnen bijzonder nuttig zijn. Vezels helpen om constipatie te verlichten door het vocht in de darmen te behouden, wat de ontlasting soepeler maakt. Wanneer je je vezelinname verhoogt, is het belangrijk om ook meer water te drinken, zodat de vezels goed kunnen werken. Gezonde voeding kan je helpen bij het vinden van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels.Drink voldoende water
Water is essentieel om de ontlasting zacht te houden. Bij constipatie is het belangrijk om goed gehydrateerd te blijven, omdat te weinig vocht in de darmen de ontlasting kan verstenen. Het drinken van voldoende water helpt om je darmen soepel te houden, zodat de ontlasting gemakkelijker kan bewegen. Probeer minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken. Naast water kun je ook andere dranken zoals kruidenthee overwegen, maar let op dat je suikerrijke dranken vermijdt. Darmproblemen kunnen verergeren bij onvoldoende hydratatie, dus zorg ervoor dat je voldoende vocht binnenkrijgt.Beweeg regelmatig
Lichaamsbeweging helpt de darmbewegingen te stimuleren. Als je regelmatig beweegt, bevorder je de activiteit van de darmen en verhelp je constipatie. Dagelijkse lichaamsbeweging zoals wandelen, fietsen of zwemmen kan de stoelgang bevorderen. Probeer minstens 30 minuten per dag te bewegen om de spijsvertering te stimuleren. Regelmatige beweging is niet alleen goed voor je darmen, maar ook voor je algehele gezondheid. Als je moeite hebt om in beweging te komen, kun je proberen kleine wandelingen te maken of eenvoudige oefeningen thuis te doen. Bloeddrukaandoeningen kunnen soms door inactiviteit verergeren, wat nog meer reden is om fysiek actief te blijven.Eet kleinere maaltijden
Sommige mensen vinden het nuttig om kleinere maaltijden per dag te eten in plaats van drie grote maaltijden. Dit helpt je spijsvertering om beter te functioneren en voorkomt een overbelasting van de darmen. Probeer drie maaltijden per dag te vervangen door vijf kleinere maaltijden. Dit kan ook helpen om je energie stabiel te houden gedurende de dag en de stoelgang te bevorderen. Let wel op dat je maaltijden rijk zijn aan vezels en water om de werking van de darmen te verbeteren. Het is ook belangrijk om langzaam te eten en goed te kauwen, zodat je darmen niet overbelast raken.Creëer een toiletritueel
Een regelmatig toiletritueel kan helpen om constipatie te voorkomen. Probeer elke dag op hetzelfde tijdstip naar het toilet te gaan, bij voorkeur na een maaltijd. Je darmen zijn vaak het actiefst na het eten, dus dit is een goed moment om naar het toilet te gaan. Als je aandrang voelt, probeer dan niet te wachten en geef jezelf voldoende tijd om zonder stress naar het toilet te gaan. Het forceren van ontlasting kan het probleem verergeren, dus wees geduldig. Bij aanhoudende constipatie kan het raadzaam zijn om je arts te raadplegen voor verdere slaapproblemen die mogelijk je spijsvertering beïnvloeden.Gebruik laxeermiddelen met voorzichtigheid
Laxeermiddelen kunnen een tijdelijke oplossing zijn voor constipatie, maar het is belangrijk ze alleen te gebruiken als andere methoden niet helpen. Er zijn verschillende soorten laxeermiddelen, zoals stimulerende laxeermiddelen die de darmbewegingen bevorderen, of oplosbare laxeermiddelen die vocht naar de darmen trekken. Raadpleeg altijd je arts voordat je laxeermiddelen gebruikt, omdat ze je darmen kunnen uitputten als ze te vaak worden gebruikt. Langdurig gebruik van laxeermiddelen kan leiden tot afhankelijkheid, waardoor je darmen hun natuurlijke functie kunnen verliezen. Je arts kan je adviseren over het veilig gebruik van laxeermiddelen.Zoek medische hulp bij aanhoudende constipatie
Als je last blijft houden van constipatie, is het belangrijk om medisch advies in te winnen. Aanhoudende constipatie kan wijzen op onderliggende problemen, zoals een darmobstructie of een andere aandoening zoals een nieraandoening, die de spijsvertering kunnen beïnvloeden. Het is belangrijk dat je geen ernstige problemen over het hoofd ziet, dus raadpleeg je arts als je merkt dat de constipatie langer aanhoudt of gepaard gaat met ernstige symptomen zoals buikpijn, bloed in de ontlasting of gewichtsverlies. Je arts kan onderzoeken of er sprake is van een andere medische aandoening en zo nodig een geschikte behandeling voorstellen.Door deze praktische tips te volgen, kun je constipatie beter onder controle houden en je darmgezondheid verbeteren. Vergeet niet dat een gezond voedingspatroon en voldoende hydratatie de basis vormen voor een goede spijsvertering, terwijl lichaamsbeweging en regelmatig toiletbezoek de darmen stimuleren om optimaal te functioneren.
