Uremie: Verhoogd ureumgehalte in bloed door nierfalen
Uremie (uremisch syndroom) is een ernstige medische aandoening waarbij zich te veel ureum ophoopt in het lichaam. Ureum is afval dat de nieren normaal gezien wegfilteren uit het lichaam. Uremie is een complicatie van nierfalen waarbij het giftige ureum niet meer uit het lichaam verwijderd kan worden. Deze gevaarlijke ophoping leidt tot diverse levensbedreigende symptomen. De behandeling bestaat uit het voorkomen van uremie door tijdig nierdialyse in te zetten of een niertransplantatie uit te voeren. De vooruitzichten van patiënten die reeds aan uremie lijden zijn tot slot meestal slecht.
Epidemiologie van nierziekte
De prevalentie van uremie is onbekend, al komt een
chronische nierziekte (waarbij uremie optreedt) vooral voor bij ouderen.
Oorzaken van verhoogd ureumgehalte in het bloed
Prerenaal
Door een verminderde bloedstroom door de nieren hopen de afvalstoffen zich op in het lichaam. Dit is het gevolg van een lage bloeddruk (hypotensie), congestief
hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart), een
shock, een bloeding en uitdroging (dehydratie).
Renaal
Acuut en chronisch
nierfalen, acute en chronische
glomerulonefritis (nierfilterontsteking: ontsteking van de vaatkluwens in de nierschors, vorm van een
nierontsteking), tubulaire necrose en andere nierziekten leiden tot een slechtere nierfunctie, wat leidt tot uremie.
Postrenaal
Wanneer het lichaam minder ureum kan uitscheiden, treedt ook uremie op. Dit is toe te schrijven aan een obstructie (belemmering) van de urinestroom (bijvoorbeeld door blaastumoren, prostaattumoren en nierstenen) of een ernstige infectie
Risicofactoren van complicatie van nierfalen
Verschillende aandoeningen veroorzaken een chronische nierziekte die mogelijk uitmondt in uremie, maar de twee meest voorkomende zijn diabetes mellitus en een hoge bloeddruk.
Aandoeningen
Een verhoogd ureumgehalte in het bloed resulteert mogelijk uit volgende aandoeningen:
Omgevingsfactoren
Ook een familiegeschiedenis van een nieraandoening verhoogt de kans op een chronische nierziekte. Ouderen zijn ook meer vatbaar voor nierfalen en uremie dan jongere personen. Afro-Amerikanen, Aziatische Amerikanen, Pacific Islanders en Hispanic Amerikanen zijn mogelijk ook kwetsbaarder voor nieraandoeningen.

Hoofdpijn komt mogelijk voor /
Bron: Geralt, PixabaySymptomen
De symptomen van uremie zijn vergelijkbaar met de symptomen van een chronische nierziekte. Hierdoor beseffen patiënten met een nierziekte die nierfalen ontwikkelen zich niet altijd dat ze lijden aan een verhoogd ureumgehalte in het bloed. Bij chronische nieraandoeningen verschijnt uremie ook pas in een laat stadium. De symptomen zijn ook veranderlijk; soms verbeteren ze tijdelijk om dan weer te verergeren. Bovendien verschillen ze van patiënt tot patiënt. Uremie gaat gepaard met volgende mogelijke tekenen:
In een laat en onbehandeld stadium van uremie ontstaat
bloedarmoede (anemie), een hoge bloeddruk (hypertensie), een hartziekte of hersenschade.
Azotemie treedt soms ook op in combinatie met uremie. Hierbij vindt een ophoping van stikstofafvalproducten in het bloed plaats.
Diagnose en onderzoeken
De arts stelt veel vragen aan de patiënt en voert vervolgens een lichamelijk onderzoek uit om de tekenen van uremie op te sporen. Gespecialiseerde
bloedonderzoek en
urineonderzoek bepalen het ureum- en creatininegehalte in het lichaam. Deze onderzoeken bieden de arts informatie over de nierfunctie en het aantal afvalproducten in het bloed. Uremische symptomen treden namelijk meestal op zodra de creatinineklaring kleiner is dan 10 ml / min of 15 ml / min in het geval van diabetische patiënten. Soms voert de arts nog bijkomende onderzoeken uit zoals een
nierechografie, een
nierbiopsie en een
CT-scan.
Behandeling
De arts behandelt de onderliggende ziekte die leidt tot uremie (zoals diabetes of een hoge bloeddruk) zodat uremie zelf niet verergert. Dialyse is de beste behandeling voor uremie. In ernstige gevallen is een niertransplantatie vereist. Zonder de juiste behandeling verergeren de symptomen en ontstaan levensbedreigende klachten waaraan de patiënt komt te overlijden. Een niertransplantatie is de beste vorm van therapie en resulteert in verbeterde overlevingskansen en een betere kwaliteit van leven. Verder is het mogelijk om vroege uremiesymptomen te behandelen met eiwitarme diëten onder leiding van een voedingsdeskundige.
Goede voedingsmiddelen
Goede voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld:
Slechte voedingsmiddelen
Slechte voedingsproducten zijn onder meer:
- champignons
- koffie
- peren
- zout (maximaal tot 4-5 gram per dag innemen)
Complicaties van uremie
Indien onbehandeld ontstaan ernstige symptomen door uremie zoals
epileptische aanvallen, een coma, een hartstilstand en de dood. Bovendien leiden patiënten met ernstige uremie sneller aan:

Patiënten stoppen best met roken /
Bron: Geralt, PixabayPreventie
Voldoende rust krijgen is erg belangrijk, vooral voor patiënten die al aan een verhoogd ureumgehalte in het bloed lijden. Verder volgen patiënten nauwgezet de dialyseschema’s op omdat de gevolgen van uremie anders niet om te keren zijn. Voorts is het verstandig om contact met chemicaliën te vermijden (huidcontact en inademen). Veel chemicaliën zijn te vinden in huishoudelijke schoonmaakmiddelen, pesticiden en verf. Volgende chemicaliën zijn vooral slecht voor patiënten met nierproblemen:
cadmium, tetrachloorethyleen, chloroform en ethyleenglycol. Ook is het verstandig om cadmiumrijk voedsel te vermijden (onreine groenten, mosselen, heilbot, sint-jakobsschelpen en oesters). Tot slot is het aangewezen om te stoppen met
roken.
Prognose van aandoening aan nieren
Patiënten met een verhoogd ureumgehalte in het bloed die geen dialyse of niertransplantatie krijgen, hebben slechte vooruitzichten. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak die leidt tot nierbeschadiging, is een
acuut nierletsel nog omkeerbaar of goed te behandelen voordat er aanzienlijke schade is opgetreden. Bij een aantal patiënten is de behandeling van een nierziekte niet effectief of start de arts deze te laat op, wat leidt tot de ontwikkeling van uremie. Treedt de complicatie van nierfalen op, dan is een nierdialyse of niertransplantatie nodig. Een chronische nierziekte is geassocieerd met een zeer hoge mortaliteit, ook als gevolg van de andere onderliggende aandoeningen. Hart- en vaatziekten zijn de primaire doodsoorzaak bij patiënten met nierfalen en een chronische nierziekte, gevolgd door
sepsis (bloedvergiftiging) en cerebrovasculaire aandoeningen.
Lees verder