Nierfalen: Verminderde of afwezige nierfunctie

Nierfalen: Verminderde of afwezige nierfunctie Nierfalen kenmerkt zich door tijdelijke of permanente schade aan de nieren die resulteert in een verlies van de normale nierfunctie. Er bestaan twee soorten. Acuut nierfalen heeft een abrupt begin en is potentieel omkeerbaar. Chronisch nierfalen vordert langzaam gedurende vele jaren, en leidt tot permanent nierfalen. De oorzaken, symptomen, behandelingen en resultaten van acute en chronisch nierfalen zijn verschillend. De behandeling van chronisch nierfalen bestaat uit nierdialyse en/of een niertransplantatie, terwijl de arts bij acuut nierfalen de onderliggende aandoening of het medisch probleem behandelt. De vooruitzichten zijn voorts variabel. Wanneer de patiënt geen behandeling krijgt, komt hij te overlijden.

Oorzaken en soorten nierfalen

De nieren verwijderen afvalstoffen en overtollig water uit het lichaam via de urine. Nierfalen ontstaat wanneer de nieren niet meer in staat zijn om het dagelijks leven te ondersteunen. Nierfalen presenteert zich bij de meeste patiënten in de chronische vorm, waarbij de symptomen zich over een langere tijd presenteren en de progressie traag is. Niettemin lijden sommige patiënten aan acuut nierfalen waarbij de progressie zeer snel verloopt.

Chronisch nierfalen

Chronisch nierfalen is de laatste fase van een chronische nierziekte waarbij de nieren nog voor slechts 10% of minder werken. Deze langzaam progressieve aandoening vindt plaats wanneer de nieren onvoldoende werken om het lichaam te ondersteunen. De meest voorkomende oorzaken van chronische nieraandoeningen die leiden tot nierfalen zijn diabetes mellitus (suikerziekte) en een hoge bloeddruk (hypertensie). Deze aandoeningen tasten de nieren aan. Veelal is nierfalen het gevolg van een chronische nieraandoening. De nieren stoppen dan over een periode van tien à twintig jaar langzaam met werken.

Patiënten met volgende aandoeningen lopen een hoger risico op chronisch nierfalen:

Acuut nierfalen

Dit type nierfalen ontstaat acuut als gevolg van bijvoorbeeld:

Blauwe plekken zijn kenmerkend / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Blauwe plekken zijn kenmerkend / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Symptomen

Veel voorkomende symptomen zijn onder andere:

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en meet hierbij de bloeddruk, omdat de meeste patiënten lijden aan een verhoogde bloeddruk. Patiënten met nierfalen produceren daarnaast veel minder urine. De arts bemerkt de andere symptomen op, maar hij moet bijkomende onderzoeken verrichten om zeker te zijn van nierfalen.

Diagnostisch onderzoek

Een bloedonderzoek bevestigt de diagnose. Hierbij zijn afwijkende resultaten te vinden van het gehalte van albumine, calcium, cholesterol, elektrolyten, fosfor, kalium, magnesium (hypermagnesiëmie: verhoogd magnesiumgehalte in het bloed) en natrium. Bovendien is een urineonderzoek nodig.

Behandeling via dialyse of niertransplantatie

Bij acuut nierfalen behandelt de arts het onderliggend probleem, wat meestal leidt tot een verbetering van de symptomen.

De behandeling van chronisch nierfalen bestaat uit dialyse of een niertransplantatie. De patiënt volgt vaak een speciaal dieet of anders neemt hij medicijnen om de symptomen van nierfalen te verminderen.

Dialyse

Dialyse neemt een deel van de taak van de nieren over wanneer deze niet meer goed werken. De arts start hier gewoonlijk mee wanneer de nierfunctie nog maar slechts 10 tot 15% bedraagt. Ook patiënten die wachten op een niertransplantatie, krijgen dialyse. Deze behandelingstechniek heeft enkele belangrijke functies:
  • De aanmaak van rode bloedcellen (erytrocyten) door het lichaam.
  • De bloeddruk reguleren.
  • Extra zout, water en afvalstoffen uit het bloed verwijderen, zodat ze niet opbouwen in het lichaam.
  • Mineralen en vitaminen in goede balans houden in het lichaam.

Dialyse bestaat in twee vormen met name hemodialyse en peritoneale dialyse. Bij hemodialyse gaat het eigen bloed door een buis naar een kunstmatige nier, of filter. Bij peritoneale dialyse komt een speciale oplossing in de buik terecht via een katheter. De oplossing blijft gedurende een bepaalde in de buik en vervolgens verwijdert de arts dit. Deze techniek is thuis, op het werk of tijdens het reizen mogelijk.

Niertransplantatie

Een niertransplantatie is een operatietechniek waarbij de chirurg een beschadigde nier bij de patiënt verwijdert, en deze vervangt door een gezonde nier van een donorpatiënt. De patiënt moet hiervoor aan een aantal voorwaarden voldoen, maar dit bespreekt hij met de arts in het ziekenhuis.

Speciaal dieet

Bij een chronische nieraandoening is het nuttig om een speciaal dieet te volgen. De patiënt beperkt dan de inname van vocht, maar ook van zout, kalium, fosfor en andere elektrolyten. Hij eet daarnaast voedingsmiddelen die een laag eiwitgehalte bevatten. Tot slot moet hij voldoende calorieën innemen als hij lijdt aan gewichtsverlies.

Andere behandelingen

Andere behandelingen zijn afhankelijk van de symptomen, maar bestaan mogelijk uit:
  • De behandeling van bloedarmoede, zoals extra ijzer in de voeding, ijzertabletten of injecties met het geneesmiddel “erytropoëtine” en bloedtransfusies
  • Extra calcium en vitamine D (altijd in overleg met de arts in te nemen)
  • Fosfaatbinders (bepaalde medicijnen) om te voorkomen dat het fosforgehalte te hoog wordt
  • Geneesmiddelen om de bloeddruk te verlagen
  • Nodige vaccinaties (hepatitis A-vaccin (virale hepatitis A), hepatitis B-vaccin (virale hepatitis B), griepvaccin, longontstekingvaccin)

Complicaties van verminderde of afwezige nierfunctie

Gezondheidsproblemen die af en toe voortvloeien uit nierfalen omvatten:

Prognose chronisch en acuut nierfalen

Chronisch nierfalen

De prognose van chronisch nierfalen is slecht wanneer de patiënt geen behandeling krijgt; hij komt dan te overlijden. Bij een behandeling via dialyse en/of een niertransplantatie, zijn de vooruitzichten beter. Echter brengen zowel dialyse als een niertransplantaties risico’s met zich mee. De resultaten zijn bijgevolg verschillend.

Acuut nierfalen

Acuut nierfalen is niet altijd permanent. De patiënt reageert meestal goed op de behandeling van de onderliggende aandoening of het onderliggend probleem waardoor de nierfunctie zich weer (zo goed als) helemaal herstelt.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het belang van de nierHet belang van de nierDe nieren zijn verantwoordelijk voor heel wat processen in het menselijk lichaam. Daarom zijn goede nieren vaak van het…
Chronisch nierfalen: symptomen, oorzaken en behandelingChronisch nierfalen: symptomen, oorzaken en behandelingBij chronisch nierfalen (chronische nierinsufficiëntie) verslechtert de nierfunctie. Dit verhoogt de concentratie van af…
Nierdialyse: hemodialyse en peritoniale dialyseNierdialyse is een behandeling die de werking van de nieren overneemt. Er bestaan twee soorten: hemodialyse en peritonia…
Athero-embolische nierziekte: Nierfalen door cholesterolAthero-embolische nierziekte: Nierfalen door cholesterolEen athero-embolische nierziekte komt voor wanneer kleine deeltjes cholesterolkristallen zich verspreiden naar de kleins…

Empyeem (pus of etter) in longen, vaak door longontstekingEmpyeem (pus of etter) in longen, vaak door longontstekingBij een empyeem verzamelt zich pus (etter) in de ruimte tussen de longen en de binnenkant van de borstwand (pleurale rui…
Oogproblemen bij de ziekte van ParkinsonOogproblemen bij de ziekte van ParkinsonDe ziekte van Parkinson is een veel voorkomende aandoening van patiënten van middelbare leeftijd en ouderen. Bij deze ne…
Bronnen en referenties
  • End Stage Renal Disease (ESRD), http://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/kidney_and_urinary_system_disorders/end_stage_renal_disease_esrd_85,P01474/, geraadpleegd op 26 augustus 2016
  • End-Stage Kidney Disease, http://www.healthline.com/health/end-stage-kidney-disease, geraadpleegd op 26 augustus 2016
  • End-stage kidney disease, https://medlineplus.gov/ency/article/000500.htm, geraadpleegd op 26 augustus 2016
  • Kidney failure/ESRD, http://www.kidneyfund.org/kidney-disease/kidney-failure/, geraadpleegd op 26 augustus 2016
  • Afbeelding bron 1: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 06-03-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.