Handtremoren: Oorzaken van bevingen aan hand of handen

Een beving (tremor) is een onbedoelde ritmische spiersamentrekking van elk mogelijk lichaamsdeel. Meestal komen tremoren voor in de handen, al ontstaan ze soms ook in de armen, het hoofd, de stembanden, de romp en de benen. Bevende handen zijn een vaak voorkomend symptoom dat meestal geleidelijk start als gevolg van een neurologische of metabolische aandoening. Ook omgevingsfactoren zoals medicatiegebruik, stress en een alcoholopname veroorzaken mogelijk deze tremoren (bevingen). De trillende handen verschijnen in rust of in beweging. Verder zijn één of beide handen mogelijk mild tot ernstig aangetast. Omdat de oorzaken en behandelingen sterk variëren voor verschillende soorten bevingen, is het belangrijk om met de arts te praten over de medische geschiedenis en de symptomen.

• Alcoholinname en tremor aan hand
• Beroerte
• Essentiële tremor en bevende handen
• Oorzaken en risicofactoren
• Symptomen
• Behandeling
• Complicaties
• Lage bloedsuikerspiegel en handbevingen
• Medicijnen en bevingen aan handen
• Multiple sclerose (MS) en trillingen aan handen
• Overactieve schildklier en trillende hand
• Stress, angst en handtrillingen
• Vitamine B12-tekort
• Zenuwbeschadiging
• Ziekte van Parkinson en tremoren aan de hand
• Ziekte van Wilson van handen die trillen
• Andere oorzaken
• Behandeling van handen die beven

Alcoholinname en tremor aan hand

Tremor is één van de eerste tekenen van alcoholgebruik. Bij een milde alcoholinname houden de tekenen een paar dagen aan, maar bij veel of langdurig alcoholgebruik (alcoholmisbruik) kampt de patiënt mogelijk één jaar of langer met de bevende handen. Het is belangrijk om te stoppen met drinken en eventueel professionele medische hulp te zoeken bij alcoholmisbruik.

Beroerte

Een ischemische beroerte (onvoldoende bloedtoevoer aan de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen) treedt op wanneer een bloedstolsel een slagader blokkeert. Daardoor komt bloed niet bij de hersenen terecht. Dit veroorzaakt blijvende schade aan neurologische paden en resulteert dan in tremoren.

Essentiële tremor en bevende handen

Heel vaak lijden patiënten aan trillende handen als gevolg van essentiële tremor; een ziekte van het zenuwstelsel (neurologische aandoening).

Oorzaken en risicofactoren

Essentiële tremor is mogelijk het resultaat van een genmutatie (verandering in de genen). Als één van de ouders trillende handen heeft, is de kans groter dat een kind er ook mee te maken krijgt. Toxinen (gifstoffen) in de omgeving veroorzaken in sommige gevallen ook bevingen. Leeftijd is een andere risicofactor. Veertigplussers zijn namelijk het vaakst aangetast, al komt de ziekte bij alle leeftijdsgroepen voor. De kansen op het krijgen op essentiële tremor stijgen naarmate de patiënt veroudert.

Symptomen

Meestal starten de symptomen in één hand (vaak de dominante hand) en is daarna ook de andere hand aangetast. Mogelijk bewegen de bevingen zich verder naar de armen, het hoofd, de romp of andere lichaamsdelen. De handen beginnen - in tegenstelling tot vele andere vormen van tremoren - pas te beven wanneer de handen al in beweging zijn.

Behandeling

Deze aandoening is niet altijd eenvoudig te behandelen. Medicijnen zijn beschikbaar, maar ze zijn niet altijd voor elke patiënt even effectief. Voorbeelden van deze geneesmiddelen zijn bepaalde bètablokkers, anticonvulsiva en medicatie voor de behandeling van angst. Voor sommige patiënten is chirurgie een optie. Een aantal patiënten is gebaat met diepe hersenstimulatie, waarbij artsen een apparaat in de hersenen implanteren om de tremoren onder controle te houden. Verder zijn botoxinjecties voor sommige patiënten nuttig, al veroorzaken deze mogelijk permanente spierzwakte. Daarnaast houden de effecten gewoonlijk maar maximaal drie maanden aan waardoor daarna weer injecties vereist zijn.

Complicaties

Essentiële tremor is niet levensbedreigend, maar soms verergert de aandoening na verloop van tijd. Stress, vermoeidheid en te veel cafeïne zijn namelijk risicofactoren voor een verergering van de klachten. Eten, drinken, schrijven en alle andere dagelijkse activiteiten die een patiënt normaal gesproken met de handen uitvoert, vormen dan een grote uitdaging. De patiënt vermijdt best cafeïne, verlicht de stress en zorgt daarnaast voor voldoende nachtrust.

Lage bloedsuikerspiegel en handbevingen

Hypoglykemie (een te lage bloedsuikerspiegel) activeert de natuurlijke stressreactie van het lichaam en veroorzaakt sneller bevingen.

Medicijnen en bevingen aan handen

De meest voorkomende medicijnen en stoffen die handbevingen veroorzaken, zijn:

• amfetaminen
• cafeïne
• corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers)
• geneesmiddelen die worden gebruikt voor de behandeling van bepaalde psychiatrische en neurologische aandoeningen
• sommige voor de behandeling astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)

De bevingen verdwijnen als de patiënt stopt met het innemen van de medicatie. Dit doet hij enkel onder toezicht van een arts die dan vaak andere medicijnen inzet.

Multiple sclerose (MS) en trillingen aan handen

Multiple sclerose zich richt op het immuunsysteem, de hersenen, de zenuwen en het ruggenmerg. Hierdoor gaan de handen of voeten mogelijk ook beven. Diverse soorten tremoren zijn mogelijk. De meest voorkomende vorm komt voor wanneer de patiënt in beweging is en is gekend als ‘essentiële tremor’. Bètablokkers, anti-angstmedicatie en anticonvulsieve medicatie behoren tot de behandelingsopties voor patiënten met tremoren als gevolg van MS.

Overactieve schildklier en trillende hand

De schildklier bevindt zich in de nek, net boven het sleutelbeen. Wanneer de schildklier overmatig actief is (hyperthyreoïdie), gaat het lichaam in ‘overdrive’. Slaapproblemen, hartkloppingen en handbevingen komen dan mogelijk tot uiting.

Stress, angst en handtrillingen

Financiën, werk, relaties, gezondheid … Deze onderwerpen brengen vaak stress en angst met zich mee. Stress verergert tremoren. Intensieve woede, extreme honger of slaapgebrek zijn allemaal factoren die de handen mogelijk doen trillen. Dit staat bekend als fysiologische tremor.

Vitamine B12-tekort

Een vitamine B12-tekort leidt tot problemen met de werking van het zenuwstelsel. Vitamine B12 is aanwezig in vlees, vis, gevogelte, eieren en melkproducten. Bij een vitamine B12-deficiëntie gaan de handen trillen.

Zenuwbeschadiging

Een verwonding, ziekte of een probleem met het centrale zenuwstelsel leidt mogelijk ook tot tremoren. Hierdoor ontstaat perifere neuropathie (schade aan de perifere zenuwen). Het treft mogelijk de handen en voeten.

Ziekte van Parkinson en tremoren aan de hand

Tremor aan de handen is een vroeg teken van de ziekte van Parkinson, die wereldwijd tien miljoen mensen treft. Niet alle patiënten die aan deze ziekte lijden, krijgen te maken met bevingen. De meeste patiënten ervaren echter in de vroege stadia een kleine beweging in één hand, één voet of zelfs een enkele vinger. Meestal treft de tremor slechts één kant van het lichaam. Bij de meeste patiënten ontstaan de trillingen wanneer ze de spieren ontspannen. De tremor die gepaard gaat met de ziekte van Parkinson, wordt daarom ook vaak bestempeld als ‘rusttremor’. Het schudden van de hand stopt bij het bewegen. De vingers een beetje bewegen verhelpt vaak reeds de tremoren. Stress en opwinding verergeren doorgaans de klachten. Bij sommige patiënten verspreidt de tremor zich mogelijk van de éne kant van het lichaam naar de andere kant.

Ziekte van Wilson van handen die trillen

De ziekte van Wilson is een zeldzame autosomaal recessieve, aangeboren aandoening van het kopermetabolisme die zich kenmerkt door een overmatige afzetting van koper in de lever, de hersenen en andere weefsels. De ziekte van Wilson is vaak dodelijk als de arts de aandoening niet herkent en behandelt wanneer het symptomatisch is. Bij meer dan de helft van de patiënten komen leverfunctiestoornissen tot uiting. Het meest voorkomende neurologische symptoom is een asymmetrische tremor, die variabel van aard is. De ziekte van Wilson gaat bovendien gepaard met moeite met spreken, een overmatige speekselafscheiding (kwijlen), ataxie (evenwichts- en coördinatieproblemen), onhandigheid met de handen en persoonlijkheidsveranderingen.

Andere oorzaken

Ook andere oorzaken zijn bekend voor bevende handen zoals onder andere:

• de ziekte van Huntington (progressieve neurologische aandoening)
• een cafeïneoverdosis
• een hersenaandoening
• epileptische aanvallen
• erfelijke degeneratieve aandoeningen, zoals erfelijke ataxie of het fragiele X-syndroom (aandoening met lichamelijke en mentale symptomen)
• kwikvergiftiging
• leverfalen
• nierfalen
• psychiatrische aandoeningen, zoals een depressie of posttraumatische stressstoornis (soort angststoornis)

Behandeling van handen die beven

Naast de medicijnen en andere behandelingen, is het mogelijk om zwaardere voorwerpen te gebruiken, waardoor het makkelijker is om de items te hanteren. Verder dragen patiënten best polsgewrichten. Door het extra gewicht op de arm is het gemakkelijker om de controle te behouden. Verder zijn er aangepaste keukenitems en gereedschappen beschikbaar voor patiënten met trillende handen. Tot slot is de patiënt vaak gebaat met fysiotherapie en/of ergotherapie.

Lees verder

• Essentiële tremor: Bevingen aan hand en andere lichaamsdelen
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Tremoren (bevingen): Typen en behandeling van trillingen