Cafeïneoverdosis: Problemen met hart, maag, darm & hersenen

Cafeïne, wat van nature aanwezig is in bepaalde planten, valt eveneens synthetisch te produceren. Dit wordt gebruikt door de voedingsindustrie als additief in voedingsmiddelen zoals bepaalde frisdranken en soorten thee, chocolade en warme chocolademelk, koffie en vrij verkrijgbare stimulerende middelen waarbij de patiënt wakker blijft. Deze stof stimuleert het centraal zenuwstelsel. Daarnaast is cafeïne een diureticum, een vocht afdrijvend middel (verhoogd urineren). Een cafeïneoverdosis treedt op wanneer iemand per ongeluk of opzettelijk meer dan de normale of aanbevolen hoeveelheid cafeïne inneemt. Bij een overdosis zijn veel symptomen mogelijk, die zelfs potentieel levensbedreigend kunnen zijn.

• Welke hoeveelheid cafeïne leidt tot een overdosis?
• Symptomen cafeïneoverdosis: Problemen met hart, maag, darm en hersenen
• Diagnose van overdosis cafeïne
• Behandeling
• Prognose
• Preventie van cafeïneoverdosis
• Ondersteuning en nazorg

Welke hoeveelheid cafeïne leidt tot een overdosis?

Het is sterk afhankelijk van de leeftijd, het gewicht en de algemene conditie van de patiënt hoeveel cafeïne hij dagelijks mag innemen. Daarnaast nemen sommige mensen veel meer dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid cafeïne in en ervaren ze geen symptomen, terwijl anderen die niet gewend zijn aan cafeïne, plots veel symptomen vertonen wanneer ze een product met cafeïne consumeren. Bij een inname van meer dan 400-500 mg cafeïne per dag bij volwassenen, treedt mogelijk een cafeïneoverdosis op. Dit komt neer op ongeveer 4 à 5 kopjes koffie, 10 blikjes frisdrank of 2 energiedrankjes. Bij zwangere vrouwen is een dagelijkse inname van maximaal 200 mg aanbevolen. Jongeren nemen zelfs best niet meer dan 100 mg in. Op deze hoeveelheden vertrouwt iemand het beste niet blind, want elke persoon heeft een ander tolerantieniveau.

Symptomen cafeïneoverdosis: Problemen met hart, maag, darm en hersenen

Normaal gezien blijven de effecten van cafeïne gedurende vier tot zes uur in het lichaam, maar bij een overdosis en ook bij mensen die hiervoor gevoelig zijn, duurt dit langer. Bij een cafeïneoverdosis krijgt het lichaam de tijd niet om te reageren op de grote hoeveelheid cafeïne die in het lichaam aanwezig is. Bij de meeste patiënten verdwijnen de symptomen als de cafeïne is uitgescheiden uit het lichaam. De symptomen presenteren zich vooral op het hart en de longen, de maag en darmen, en de hersenen.

Volwassenen

Volwassenen ervaren angst, bevingen aan handen, braken, diarree, duizeligheid, hallucinaties, koorts, krampen, kriebelingen, slaapproblemen, spiertrekkingen, een toegenomen dorst, vaak plassen (pollakisurie), urine met koffiegeur, veranderingen in alertheid, verwardheid en zweten. Ademhalingsproblemen zijn mogelijk bij de patiënt. Hartproblemen treden ook op: hartkloppingen, hartritmestoornissen, een hoge hartslag (tachycardie) en een hartstilstand zijn mogelijk.

Baby's

De symptomen bij baby’s omvatten braken, misselijkheid, nervositeit, rusteloosheid, onuitputtelijkheid, opwinding, een rood gezicht, snel denken en spreken, spiertrekkingen (zeer gespannen en dan ontspannen spieren) en tremors. Symptomen bij baby’s treden op omdat de moedermelk te veel cafeïne bevat. Ook hierbij zijn hartproblemen mogelijk zoals een hoge hartslag, een shock en een snelle en diepe ademhaling.

Diagnose van overdosis cafeïne

De arts stelt de diagnose aan de hand van de aanwezige symptomen bij de patiënt. Indien er minstens vijf van de volgende symptomen aanwezig zijn, is waarschijnlijk sprake van een cafeïneoverdosis: rusteloosheid, nervositeit, opwinding, slapeloosheid, een rood gezicht, diurese (patiënt blijft plassen omdat cafeïne een diureticum is), maagdarmproblemen, spiertrekkingen, snel denken en spreken, hartproblemen, perioden van onuitputtelijkheid of psychomotorische agitatie.

Behandeling

Zelfzorg

Een plotse inname van veel cafeïne veroorzaakt bij mensen die dit niet gewend zijn, vaak vele symptomen. Daarom valt deze situatie het beste te vermijden. De begeleider doet de patiënt voorts niet braken. Hij belt onmiddellijk het antigifcentrum of de hulpdiensten en geeft informatie door over de patiënt: leeftijd, gewicht, conditie, hoeveel en wanneer precies dit werd ingeslikt en indien mogelijk ook de naam en ingrediënten van het product. De begeleider neemt indien mogelijk de verpakking van het product mee naar het ziekenhuis.

[IMAGE=836476342178=RIGHT]

Elektrocardiografie (hartfilmpje)

Professionele medische zorg

In het ziekenhuis meet en bewaakt de arts de vitale functies van de patiënt (ademhaling, bloeddruk, hartslag en temperatuur). De arts dient de patiënt actieve kool, een laxeermiddelen (geneesmiddel bij obstipatie), een maagspoeling en/of ademhalingsondersteuning toe. Ook geeft hij de patiënt intraveneuze vochttoediening. Tot slot maakt hij een hartfilmpje, ook gekend als een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van het hart) en behandelt hij de abnormale hartslag.

Prognose

De patiënt blijft mogelijk kort in het ziekenhuis. De prognose en het herstel zijn afhankelijk van de conditie van de patiënt, maar de meeste patiënten herstellen goed. Door een onregelmatige hartslag en convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), komt een patiënt soms wel te overlijden. Op de website van “Caffeine informer” staan allerlei verhalen van patiënten die ziek zijn geweest of zijn overleden aan een cafeïneoverdosis.

Preventie van cafeïneoverdosis

De beste manier om een cafeïneoverdosis te voorkomen is door het cafeïneverbruik te beperken en de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden niet te overschrijden. Mensen die gevoelig zijn voor cafeïne of andere stimulerende middelen, moeten extra voorzichtig zijn en hun inname zorgvuldig monitoren. Het is ook belangrijk om alert te zijn op verborgen bronnen van cafeïne in voedingsmiddelen en dranken. Voor zwangere vrouwen en jongeren zijn de aanbevolen hoeveelheden strikt te volgen om gezondheidsrisico’s te vermijden.

Ondersteuning en nazorg

Na een cafeïneoverdosis kan nazorg en ondersteuning cruciaal zijn. Patiënten kunnen baat hebben bij psychologische ondersteuning om te leren omgaan met eventuele gevolgen van de overdosis. Monitoring en follow-up door zorgverleners kunnen helpen bij het identificeren van eventuele aanhoudende symptomen of complicaties. Voor baby's kan het nodig zijn om extra voorzichtig te zijn met borstvoeding en de cafeïne-inname van de moeder te controleren.

Lees verder

• Cafeïne: Bronnen, voordelen en nadelen van cafeïnegebruik