Hallucinaties: Waanvoorstellingen en onechte percepties

Hallucinaties: Waanvoorstellingen en onechte percepties Gezonde mensen ervaren af en toe ook hallucinaties, zoals in de normale rouw bij het kort zien van of horen van de stem van een geliefde, of tijdens de overgang tussen het slapen en waken. Maar ook tal van aandoeningen en situaties leiden tot deze gewaarwordingen. Diverse percepties zijn mogelijk tijdens het hallucineren: horen, zien, voelen, proeven en ruiken. Deze percepties zijn niet echt; de geest creëert namelijk deze waanvoorstellingen die optreden zonder een zintuiglijke prikkel en gewaarwording. Diverse onderzoeken zijn nodig om de oorzaak van hallucinaties te achterhalen. Op basis van de onderzoekresultaten is de arts in staat om de onderliggende aandoening of situatie die leidt tot hallucinaties, te behandelen.

Oorzaken hallucineren: Vaak door ziekte

Hallucinaties kennen diverse oorzaken zoals:

Symptomen en soorten hallucinaties

Hallucinaties zijn erg variabel en voor elke patiënt anders, en ook variëren ze in vorm, ernst en duur. Één of meer van volgende gewaarwordingen behoren tot de mogelijkheden.

Auditieve hallucinaties (horen)

Het horen van geluiden, zoals muziek, voetstappen, ramen of deuren bonken, of het horen van stemmen als er niemand heeft gesproken (de meest voorkomende vorm van hallucinatie) komt voor. Deze stemmen zijn positief, negatief of neutraal.

Pseudohallucinatie
Pseudohallucinatie of 'fantasma' is een soort auditieve hallucinatie. Dit is een type hallucinatie waaraan de patiënt onmiddellijk twijfelt. Pseudohallucinaties zijn meestal auditief, en zijn ofwel echte extern geplaatste hallucinaties, maar met inzicht in hun denkbeeldige aard, of zijn gesitueerd binnen de inwendige ruimte (bijvoorbeeld: 'Ik hoorde een stem in mijn hoofd die tot mij sprak'). Ze treden op bij stemmingsstoornissen en wijzen niet op een psychose.

Bevelshallucinatie
Ook een bevelshallucinatie (imperatieve hallucinatie) is een vorm van auditieve hallucinaties. Bij dit type hallucinatie hoort de patiënt stemmen die hem bevelend toespreken en de patiënt aanzetten tot daden. Zo zijn patiënten vaak plots zeer impulsief.

Weduwenhallucinatie
Een andere auditieve hallucinatie is de weduwenhallucinatie. Deze hallucinatie verschijnt na het overlijden van een partner, waarbij de patiënt meent een stem of andere geluiden van de partner te horen. Dit is een normaal fenomeen dat toebehoort aan het rouwproces van een geliefde persoon.

Olfactorische hallucinaties (ruiken)

Sommige hallucinerende patiënten ruiken een geur.

Smaakhallucinaties (proeven)

Ook zijn sommige patiënten die hallucineren in staat om bepaalde dingen te proeven die er in werkelijkheid niet zijn.

Tactiele hallucinaties (voelen)

De patiënt voelt bij tactiele hallucinaties gewaarwordingen in het lichaam, zoals een kruipend gevoel op de huid, tintelingen, elektrische stroom of de beweging van inwendige organen.

Visuele hallucinaties (zien)

Het zien van patronen, licht, wezens of voorwerpen die er niet zijn behoort eveneens tot de mogelijkheden.

Diagnose en onderzoeken onechte percepties

Medisch onderzoek vereist

Een patiënt die begint te hallucineren en loskomt van de werkelijkheid moet onmiddellijk een professioneel medisch onderzoek krijgen. Veel medische en psychische aandoeningen die veroorzaken hallucinaties die een teken zijn van een noodsituatie. De hallucinerende patiënt mag niet alleen worden gelaten. Daarom moet een begeleider de patiënt onmiddellijk naar de eerste hulp van het ziekenhuis brengen of anders het lokale alarmnummer bellen. Een patiënt die dingen ruikt die in de werkelijkheid niet aanwezig zijn, moet ook een onderzoek door een arts krijgen. Deze hallucinaties zijn namelijk soms het gevolg van een ernstige medische aandoening.

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en doorloopt de medische geschiedenis van de patiënt die hallucineert. Hij stelt de patiënt eveneens vragen over de hallucinaties, zoals de duurtijd hiervan en de eventuele reden of uitlokkende situatie van deze hallucinaties. Daarnaast wil de arts op de hoogte zijn van het mogelijk drank- en/of drugsgebruik van de patiënt, alsook of hij medicijnen neemt die mogelijk leiden tot deze hallucinaties. De arts voert hierbij mogelijk een bloedonderzoek uit om een onderliggende ziekte op te sporen.

Diagnostisch onderzoek

Een EEG (hersenfilmpje) controleert de ongebruikelijke patronen van de elektrische activiteit in de hersenen. Dit onthult of de hallucinaties te wijten zijn aan aanvallen. Ook een MRI-scan (magnetic resonance imaging) is nuttig want dit toestel maakt via krachtige magneten en radiogolven foto's van de lichaamsstructuren. Zo is een hersentumor of een kleine beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) zichtbaar via een MRI-scan.

Behandeling waanvoorstellingen

De behandeling bestaat uit medicijnen voor de behandeling van schizofrenie, dementie, epilepsie, migraine, de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, een psychose, …. Daarnaast behandelt de arts de mogelijk onderliggende oogaandoening zoals maculadegeneratie, glaucoom en cataract (staar: vertroebeling van de ooglens), wat bijvoorbeeld vaak tot uiting komt bij het Charles-Bonnet syndroom. Chirurgie en radiotherapie behandelen tumoren. Ook psychotherapie is nuttig, bijvoorbeeld om veranderingen in het denkpatroon en gedrag te bewerkstelligen.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hallucinaties, verschillende vormen van hallucinerenHallucinaties zijn zintuiglijke belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Er zijn verschillende manieren ho…
Over illusies, hallucinaties en de monsters in je hoofdOver illusies, hallucinaties en de monsters in je hoofdDe termen hallucinatie en illusie worden vaak door elkaar gebruikt terwijl het twee verschillende fenomenen zijn. Bij ee…
Hallucinaties – wat zijn dat?Hallucinaties – wat zijn dat?Een hallucinatie is een waarnemingsstoornis. Het betreft een gewaarwording die niet berust op een zintuiglijke prikkel e…
Hallucinaties zijn niet-accurate waarnemingenHallucinaties zijn niet-accurate waarnemingenHallucinaties komen vrij vaak voor en hierbij gaat iets mis met de waarneming. Je ziet, voelt, proeft of hoort iets omda…

Hamerteen: Abnormale bocht in middelste gewricht van teenHamerteen: Abnormale bocht in middelste gewricht van teenEen hamerteen (digitus malleus) is een misvorming van de teen. Hierbij ontstaat een abnormale bocht in het middelste gew…
Ziekte van Graves: Overproductie van schildklierhormonenZiekte van Graves: Overproductie van schildklierhormonenDe ziekte van Graves is een auto-immuunziekte die leidt tot een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie). Een auto-immu…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Activedia, Pixabay
  • Geraadpleegd op 17 februari 2017:
  • Abnormal perceptions, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 385
  • Bizarre Science: These 6 Things Can Cause Hallucinations, http://www.medicaldaily.com/bizarre-science-these-6-things-can-cause-hallucinations-401457
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Hallucination Types, http://www.news-medical.net/health/Hallucination-Types.aspx
  • Hallucinations, https://medlineplus.gov/ency/article/003258.htm
  • What are hallucinations?, http://www.webmd.com/brain/what-are-hallucinations#1 en http://www.webmd.com/brain/what-are-hallucinations#2
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 14-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.