Auditieve hallucinaties: Horen van onechte geluiden

Sommige patiënten horen beangstigende of aangename stemmen, muziek of andere bekende of onbekende geluiden zonder dat dit een duidelijk aanwijsbare bron heeft. Zij lijden mogelijk aan auditieve hallucinaties. Dit soms angstaanjagend symptoom is af en toe normaal bij gezonde patiënten en is dan mogelijk te wijten aan een slaapgebrek of het gebruik van cafeïne. Vaak ligt een psychische aandoening of een andere ziekte aan de basis van de onechte perceptie van het horen van geluiden. Ook omgevingsfactoren leiden mogelijk tot het horen van dingen die er in werkelijkheid niet zijn, zoals alcohol of drugs. Patiënten die merken dat er mogelijk sprake is van auditieve hallucinaties, nemen best zo snel mogelijk contact op met de arts zodat hij via diverse onderzoeken de onderliggende oorzaak kan opsporen en behandelen.

• Aandoeningen en onechte dingen horen
• Epilepsie
• Gehoorverlies
• Hersentumoren
• Hoge koorts en infecties
• Intense stress
• Migraine
• Psychologische aandoeningen
• Schildklieraandoening
• Slaapproblemen
• Tinnitus aurium (oorsuizen)
• Ziekte van Alzheimer en andere soorten dementie
• Ziekte van Parkinson
• Omgevingsfactoren en auditieve hallucinaties
• Alcohol
• Bijwerkingen van medicijnen
• Cafeïne
• Drugs
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van horen van onechte stemmen of geluiden

Aandoeningen en onechte dingen horen

Epilepsie

Epilepsieaanvallen tasten mogelijk het hersengebied aan dat verantwoordelijk is voor het gehoorvermogen. In dat geval horen patiënten zoemende geluiden of stemmen die er in het echt niet zijn. Ook is het mogelijk dat een patiënt dan vervormde of niet zo luide of duidelijke geluiden hoort.

Gehoorverlies

Sommige patiënten horen niet goed met één oor of beide oren. Door het gehoorverlies is het mogelijk dat ze last krijgen van auditieve hallucinaties, en dan vreemde geluiden of stemmen horen die er in werkelijkheid niet zijn.

Hersentumoren

Af en toe treft een hersentumor een hersengebied dat het gehoorvermogen reguleert. Hierdoor horen patiënten soms allerlei onechte maar ook echte geluiden.

Hoge koorts en infecties

Encefalitis (hersenontsteking) en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek), leiden mogelijk tot het horen van dingen die er niet zijn in het echt.

Intense stress

Patiënten die een ernstige stressreactie meemaken, gaan soms hallucineren. Zo horen weduwnaars soms de stem van hun overleden geliefde. Dit is normaal en hoort bij het rouwproces.

Migraine

Migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) veroorzaakt mogelijk auditieve hallucinaties die optreden tijdens een aura. Vooral patiënten met een depressie horen dingen (vooral stemmen) die er niet echt zijn tijdens een migraineaanval.

Psychologische aandoeningen

Schizofrenie
Patiënten met schizofrenie horen vaak geluiden en stemmen die er in werkelijkheid niet zijn. Soms zijn de onechte geluiden afkomstig uit het hoofd zelf, maar af en toe ook uit bijvoorbeeld de tv. De stemmen klinken soms boos, of ze zeggen een patiënt wat hij moet doen, al horen patiënten soms ook andere dingen die niet echt zijn.

Andere aandoeningen
Enkele andere psychische stoornissen gaan soms gepaard met auditieve hallucinaties zoals:

• een bipolaire stoornis
• een borderline persoonlijkheidsstoornis
• een dissociatieve identiteitsstoornis
• een ernstige depressieve stoornis
• een gegeneraliseerde angststoornis
• een obsessief-compulsieve stoornis
• een posttraumatische stressstoornis (PTSS)
• een psychose (verlies van realiteit met wanen en hallucinaties)
• een schizoaffectieve stoornis

Schildklieraandoening

Sporadisch maakt de schildklier niet genoeg hormoon aan, wat leidt tot gevaarlijk lage waarden (myxoedeem). Bij deze levensbedreigende schildklieraandoening gaan patiënten soms geluiden of stemmen horen die er in werkelijkheid niet zijn.

Slaapproblemen

Het is normaal om een geluid te horen bij het in slaap vallen of ontwaken. Patiënten met de slaapproblemen slapeloosheid of narcolepsie ervaren echter vaker deze auditieve hallucinaties.

Tinnitus aurium (oorsuizen)

Patiënten met oorsuizen, die allerlei geluiden kunnen horen, krijgen vaker te maken met auditieve hallucinaties. Vooral patiënten met een depressie met oorsuizen zijn hiervoor vatbaar.

Ziekte van Alzheimer en andere soorten dementie

Onechte dingen horen hoort mogelijk bij een later stadium van de ziekte van Alzheimer, een vorm van dementie. Ook Lewy body-dementie (problemen met denken, slapen en humeur) veroorzaakt mogelijk dit visuele en/of auditieve hallucinaties. Sommige patiënten denken dat de stemmen echt zijn en gaan zelfs praten tegen deze stemmen.

Ziekte van Parkinson

Patiënten met de ziekte van Parkinson, een neurologische aandoening waarbij vaak bevingen tot stand komen, lijden vaker aan auditieve hallucinaties.

Omgevingsfactoren en auditieve hallucinaties

Alcohol

Wanneer patiënten erg veel alcohol consumeren, gaan ze soms dingen zien die er niet zijn in werkelijkheid (visuele hallucinaties). Soms kampen patiënten met alcoholmisbruik echter ook met auditieve hallucinaties, dit zowel tijdens het drinken als bij het alcoholontwenningssyndroom of delirium tremens (ernstige symptomen door ontwenning van alcohol).

Bijwerkingen van medicijnen

Sommige patiënten horen bepaalde geluiden die er in werkelijkheid niet zijn door het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit gebeurt vooral bij het nemen van een nieuw medicijn of bij het nemen van een hoge dosis van een reeds bekend medicijn. Vaak zijn ouderen getroffen door auditieve hallucinaties als gevolg van medicatiegebruik. Het gebruik van meerdere medicijnen verhoogt de kans op dit soort hallucinaties.

Cafeïne

Een hoge cafeïneconsumptie is in verband gebracht met een hoger risico op auditieve hallucinaties.

Drugs

Drugsmisbruik (en dan vooral ecstasy en LSD) veroorzaakt mogelijk auditieve en visuele hallucinaties. Deze symptomen treden op tijdens het gebruik van de drugs of ook bij terugtrekking van de drugs.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts doorloopt de medische geschiedenis, het medicatiegebruik en symptomen van de patiënt. Hij wil weten hoe de stemmen klinken (hard/luid, bedreigend, onbeleefd, aangenaam of normaal, …). Daarnaast wil hij weten wanneer de klachten precies zijn gestart alsook wanneer deze optreden, bijvoorbeeld na het drinken van alcohol of het in slaap vallen.

Diagnostisch onderzoek
De arts krijgt door middel van het vraaggesprek een idee over de oorzaak en zet dan diverse onderzoeken in om de diagnose van het onderliggend probleem op te sporen. De arts verwijst de patiënt mogelijk door naar een psychiater wanneer een psychisch probleem mogelijk aan de basis ligt van de auditieve hallucinaties. Verdere mogelijke onderzoeken omvatten een elektro-encefalografie (EEG: hersenfilmpje), en een gehooronderzoek.

Behandeling van horen van onechte stemmen of geluiden

De arts bekijkt wat de oorzaak is van het horen van zaken die er niet zijn in het echt en stemt hierop zijn behandeling af. Meestal verdwijnt dit probleem wanneer de arts de onderliggende oorzaak heeft aangepakt. Ligt medicatie aan de basis van de auditieve hallucinaties, dan zet de arts een andere dosis of een ander medicijn in. Psychische aandoeningen zijn vaak complexer en vereisen vaak een combinatie van medicijnen, therapie en andere professionele zorgen.

Lees verder

• Visuele hallucinaties: Oorzaken van zien van onechte beelden
• Tactiele hallucinaties: Onecht gevoel van aanraking
• Hallucinaties: Waanvoorstellingen en onechte percepties
• Schizofrenie: Aandoening met o.a. waanideeën & hallucinaties