Psychose: Verlies van realiteit met wanen en hallucinaties

Een psychose is een ernstige mentale toestand waarbij een persoon het contact met de werkelijkheid verliest. Dit leidt tot valse overtuigingen over wat er plaatsvindt of over de identiteit van personen (wanen), en tot zintuiglijke ervaringen zoals het zien of horen van dingen die er niet zijn (hallucinaties). Psychose kan het gevolg zijn van een mentale of fysieke ziekte, trauma, middelenmisbruik of extreme stress. Vroege diagnose en behandeling kunnen de langetermijnresultaten aanzienlijk verbeteren. De behandeling bestaat meestal uit medicatie en psychotherapie.

• Epidemiologie van psychose
• Prevalentie van een psychose
• Leeftijd en het begin van een psychose
• Geslacht en psychose
• Mechanisme
• Neurochemische veranderingen bij een psychose
• Hersenstructuren en een psychose
• Genetische factoren en een psychose
• Oorzaken van psychose
• Risicofactoren voor psychose
• Risicogroepen
• Jongeren en psychose
• Mensen met een familiegeschiedenis van psychose
• Mensen met middelenmisbruik
• Vormen van psychose
• Symptomen van psychose
• Alarmsymptomen
• Veranderingen in denken en spreken
• Hallucinaties en wanen
• Emotionele veranderingen
• Diagnose en onderzoeken van psychose
• Behandeling van psychose
• Medicatie
• Psychotherapie
• Prognose van psychose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met psychose
• Zoek tijdig professionele hulp
• Volg de voorgeschreven behandeling
• Ondersteun jezelf met een gezonde levensstijl
• Creëer een veilige en rustige omgeving
• Zoek sociale steun
• Misvattingen rond psychose
• Een psychose komt alleen voor bij schizofrenie
• Mensen met een psychose zijn altijd gevaarlijk
• Een psychose is hetzelfde als een persoonlijkheidsstoornis
• Psychoses worden altijd veroorzaakt door drugs
• Mensen met een psychose kunnen nooit herstellen
• Psychoses hebben geen lichamelijke oorzaken

Epidemiologie van psychose

Een psychose komt wereldwijd voor en kan in diverse vormen optreden, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. De prevalentie van psychotische stoornissen varieert sterk, afhankelijk van de specifieke aandoening en de populatie. Schizofrenie, een veelvoorkomende oorzaak van psychose, heeft een prevalentie van ongeveer 1% wereldwijd. Andere oorzaken van psychose, zoals bipolaire stoornis met psychotische kenmerken en psychoses door middelengebruik, komen vaker voor, afhankelijk van de risicofactoren en omgevingsomstandigheden.

Prevalentie van een psychose

De prevalentie van een psychose varieert afhankelijk van het type psychose. Schizofrenie, een aandoening die vaak psychotische symptomen veroorzaakt, komt voor bij ongeveer 1 op de 100 mensen wereldwijd. Dit aantal blijft relatief constant over verschillende bevolkingsgroepen en geografische gebieden. Aan de andere kant varieert de prevalentie van psychose die het gevolg is van middelengebruik, afhankelijk van de prevalentie van drugsgebruik in een specifieke regio of samenleving.

Leeftijd en het begin van een psychose

Een psychose ontwikkelt zich meestal voor het eerst tijdens de adolescentie of vroege volwassenheid, tussen de 16 en 30 jaar. Deze periode is cruciaal voor de hersenontwikkeling en kan een verhoogd risico op psychose met zich meebrengen, vooral wanneer er genetische of omgevingsfactoren zijn die bijdragen aan de ontwikkeling ervan. In sommige gevallen kan een psychose zich pas later in het leven manifesteren, vaak als gevolg van medische aandoeningen zoals dementie of neurodegeneratieve ziekten.

Geslacht en psychose

Er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen met betrekking tot het moment van het begin van een psychose en de aard van de symptomen. Over het algemeen ontwikkelen mannen een psychose op jongere leeftijd dan vrouwen, met een piek tussen de 18 en 25 jaar. Vrouwen ontwikkelen psychotische aandoeningen vaak op latere leeftijd, en de symptomen kunnen in sommige gevallen sterker samenhangen met hormonale veranderingen, zoals die tijdens de zwangerschap of menopauze.

Mechanisme

Het mechanisme achter een psychose is complex en multifactorieel. Een psychose kan ontstaan door een interactie tussen genetische, biologische en omgevingsfactoren. De exacte oorzaken variëren per type psychose, maar over het algemeen speelt de hersenchemie een cruciale rol. Er zijn aanwijzingen dat onbalans in neurotransmitters zoals dopamine en glutamaat in de hersenen betrokken kunnen zijn bij de ontwikkeling van psychotische symptomen.

Neurochemische veranderingen bij een psychose

Een belangrijk mechanisme dat betrokken is bij het ontstaan van een psychose is de verstoring van de dopamineregulatie in de hersenen. Verhoogde dopaminerge activiteit, met name in de mesolimbische gebieden van de hersenen, wordt vaak geassocieerd met hallucinaties en wanen. Daarnaast kunnen ook andere neurotransmitters, zoals serotonine en glutamaat, een rol spelen bij het ontstaan van psychotische symptomen, met name in gebieden van de hersenen die betrokken zijn bij emotie en perceptie.

Hersenstructuren en een psychose

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die lijden aan een psychose vaak afwijkingen vertonen in bepaalde hersenstructuren, zoals de hippocampus en de prefrontale cortex. Deze gebieden zijn cruciaal voor geheugen, besluitvorming en emotionele regulatie. Bij patiënten met een psychose kunnen er vergrotingen van bepaalde hersenkamers zijn, evenals veranderingen in de grijze stof, wat kan bijdragen aan cognitieve achteruitgang en gedragsveranderingen.

Genetische factoren en een psychose

Genetische predispositie speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een psychose. Mensen met een familielid dat lijdt aan schizofrenie of een andere psychotische aandoening hebben een verhoogd risico om zelf ook een psychose te ontwikkelen. Genetische studies hebben specifieke genen geïdentificeerd die geassocieerd zijn met een verhoogd risico op psychose, hoewel deze genen vaak in combinatie met omgevingsfactoren een psychose veroorzaken.

Oorzaken van psychose

De exacte oorzaken van psychose zijn complex en nog niet volledig begrepen (anno augustus 2024). Er zijn echter verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van psychose:

• Genetische factoren: Erfelijkheid speelt een rol in de kans op het ontwikkelen van psychotische aandoeningen, vooral bij schizofrenie en bipolaire stoornis.
• Hersenveranderingen: Veranderingen in de hersenstructuur en -functie, zoals een verminderde grijze massa, kunnen bijdragen aan psychotische symptomen. Hersenscans kunnen veranderingen onthullen die verband houden met psychoses.
• Hormonen en slaap: Postpartum psychose treedt vaak op binnen twee weken na de bevalling, mogelijk door hormonale veranderingen en verstoorde slaappatronen.
• Hersentumoren en hersencysten: Deze kunnen leiden tot psychotische symptomen door druk op de hersenen of door verstoring van de hersenfunctie.

Risicofactoren voor psychose

Verschillende medische en omgevingsfactoren kunnen de kans op het ontwikkelen van psychose verhogen:

• Middelenmisbruik: Gebruik van alcohol en bepaalde illegale drugs (zoals marihuana en LSD) kan psychotische symptomen veroorzaken of verergeren.
• Dementie: Aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer kunnen leiden tot psychose bij oudere volwassenen.
• Beroerte: Verminderde bloedtoevoer naar de hersenen kan psychotische symptomen veroorzaken.
• Bipolaire stoornis: Mensen met een bipolaire stoornis kunnen psychotische episodes ervaren tijdens manische of depressieve fasen.
• Ernstige depressie: In sommige gevallen kan een ernstige depressie gepaard gaan met psychotische symptomen.
• Hersentrauma: Traumatisch hersenletsel kan psychotische symptomen veroorzaken.
• Extreme stress: Traumatische gebeurtenissen of langdurige stress kunnen bijdragen aan het ontstaan van psychose.
• Infecties: HIV en andere infecties die de hersenen aantasten kunnen psychotische symptomen veroorzaken.
• Schizofrenie: Deze aandoening gaat vaak gepaard met langdurige psychotische symptomen.
• Geneesmiddelen: Sommige op doktersvoorschrift verkrijgbare geneesmiddelen, zoals steroïden en stimulerende middelen, kunnen psychose veroorzaken.
• Persoonlijkheidsstoornissen: Sommige persoonlijkheidsstoornissen kunnen psychotische symptomen vertonen.
• Epilepsie: Bepaalde vormen van epilepsie kunnen gepaard gaan met psychotische symptomen.

Risicogroepen

Bepaalde groepen hebben een hoger risico om een psychose te ontwikkelen, zowel door genetische aanleg als door omgevingsinvloeden. Het is belangrijk om te begrijpen welke mensen het meest kwetsbaar zijn, zodat er gericht ondersteuning en preventieve maatregelen getroffen kunnen worden.

Jongeren en psychose

Een psychose ontwikkelt zich vaak in de late tienerjaren of vroege volwassenheid. Dit is een periode waarin de hersenen zich nog ontwikkelen, waardoor mensen in deze leeftijdsgroep bijzonder kwetsbaar zijn voor psychotische aandoeningen. Het risico neemt toe als er sprake is van een familiale voorgeschiedenis van psychose, of als de persoon middelenmisbruik vertoont.

Mensen met een familiegeschiedenis van psychose

Mensen die een directe familiegeschiedenis hebben van psychotische aandoeningen, zoals schizofrenie of bipolaire stoornis, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van een psychose zelf. Het risico is hoger als meerdere familieleden betroffen zijn, en de kans op het ontwikkelen van psychose neemt toe naarmate de genetische verwantschap sterker is.

Mensen met middelenmisbruik

Middelenmisbruik, zoals het gebruik van cannabis, amfetaminen of hallucinogenen, is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van psychose. Dit geldt vooral voor jongeren die deze middelen gebruiken, omdat ze de hersenontwikkeling kunnen verstoren en psychotische symptomen kunnen uitlokken, vooral bij mensen die genetisch vatbaar zijn.

Vormen van psychose

Psychose kan verschillende vormen aannemen, elk met specifieke kenmerken:

• Acute pernicieuze psychose: Een ernstige en vaak fatale vorm van psychose die kan leiden tot acute delirium of dodelijke catatonie.
• Affectieve psychose: Psychose veroorzaakt door stemmingsstoornissen zoals manie (extreme energie en verhoogde stemming) of melancholie (ernstige somberheid).
• Allopsychose: Psychose waarbij de perceptie van de buitenwereld verstoord is.
• Autopsychose: Psychose waarbij de perceptie van het eigen ik verstoord is.
• Cycloïde psychose: Terugkerende psychose waarbij de patiënt in de tussenfasen volledig herstelt.
• Endocrinogene psychose: Psychose als gevolg van hormonale stoornissen of klierafwijkingen.
• Generatiepsychose: Psychose die optreedt tijdens de zwangerschap of direct na de bevalling (kraambedpsychose).
• Ontwikkelingspsychose: Psychose die vroeg in de ontwikkeling van een kind optreedt en de normale ontwikkeling kan belemmeren.
• Pernicieuze psychose: Ernstige psychose gekenmerkt door intense angst en overgevoeligheid voor prikkels zoals geluiden en aanrakingen.
• Somatopsychose: Psychose waarbij de perceptie van het eigen lichaam verstoord is.

Symptomen van psychose

De symptomen van psychose kunnen variëren van milde tot ernstige en kunnen zowel fysieke als mentale manifestaties hebben:

Waarschuwingssignalen

• Veranderingen in gedrag: Een patiënt kan merkbare veranderingen in gedrag vertonen, zoals sociale isolatie of veranderingen in dagelijkse routines.
• Verslechtering van werk- of schoolprestaties.
• Toegenomen angst, neerslachtigheid of obsessief denken.
• Slaapproblemen en vervormde percepties van de omgeving.

Psychotische symptomen

• Wanen: Valse overtuigingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid, zoals het geloven dat men een belangrijk figuur is.
• Hallucinaties: Het zien, horen of voelen van dingen die er niet zijn. Dit kan auditieve hallucinaties omvatten, zoals het horen van stemmen.
• Denkstoornissen: Onlogische of verwarde gedachten die het gedrag beïnvloeden.
• Ongeorganiseerd gedrag: Desoriëntatie en chaotisch gedrag, met mogelijk verstoorde spraak en verlaagde persoonlijke hygiëne.
• Paranoia: Overmatige achterdocht en angst dat anderen kwaad willen doen.
• Depressieve en angstige gevoelens, samen met slaapproblemen.

Alarmsymptomen

Het vroegtijdig herkennen van de alarmsymptomen van een psychose is cruciaal voor het starten van de juiste behandeling en het voorkomen van verergering van de symptomen. Er zijn verschillende symptomen die wijzen op de ontwikkeling van een psychose, en het is belangrijk om deze te herkennen voordat de aandoening verergert.

Veranderingen in denken en spreken

Een van de eerste tekenen van een psychose is vaak een verandering in denken en spreken. Mensen die een psychose ontwikkelen, kunnen verwarde, incoherente of onsamenhangende gedachten uiten. Ze kunnen moeite hebben om een gesprek te volgen of om logisch te denken, wat kan resulteren in onsamenhangende spraak. Dit is een belangrijk alarmsymptoom dat erop wijst dat er iets mis is met het cognitieve functioneren van de persoon.

Hallucinaties en wanen

Hallucinaties en wanen zijn duidelijke tekenen van een psychose. Hallucinaties kunnen auditief (bijvoorbeeld stemmen horen) of visueel (bijvoorbeeld dingen zien die er niet zijn) zijn. Wanen kunnen variëren van paranoïde wanen (denken dat anderen je willen schaden) tot grootheidswanen (denken dat je buitengewone krachten hebt). Het optreden van dergelijke symptomen wijst vaak op een psychotische episode.

Emotionele veranderingen

Emotionele veranderingen, zoals extreme stemmingswisselingen, kunnen ook wijzen op het begin van een psychose. Mensen kunnen zich extreem angstig, geïrriteerd of zelfs volledig apathisch voelen. Deze veranderingen in emoties kunnen moeilijk te begrijpen zijn voor anderen en kunnen een indicatie zijn van een onderliggende psychotische stoornis.

Diagnose en onderzoeken van psychose

De diagnose van psychose omvat een grondige evaluatie door een psycholoog, psychiater of arts. De arts zal andere mogelijke oorzaken en gerelateerde aandoeningen uitsluiten die psychotische symptomen kunnen veroorzaken:

• Anamnese en klinisch onderzoek om symptomen en medische voorgeschiedenis te evalueren.
• Delirium uitsluiten, door te controleren op acute verwardheid en veranderingen in hersenfunctie.
• Bloedonderzoek om metabole afwijkingen, infecties of andere onderliggende aandoeningen te identificeren.
• Elektro-encefalografie (EEG): Onderzoek van elektrische activiteit in de hersenen om epilepsie of andere hersenaandoeningen uit te sluiten.
• Hersenscan: In sommige gevallen kan een CT- of MRI-scan nodig zijn om hersentumoren of andere structurele afwijkingen te identificeren.
• Genetisch onderzoek kan worden overwogen bij vermoeden van erfelijke factoren.

Behandeling van psychose

De behandeling van psychose hangt af van de onderliggende oorzaak en de ernst van de symptomen:

• Medicatie

• Antipsychotica: Deze medicijnen helpen de symptomen van psychose te verlichten. Ze zijn beschikbaar in verschillende vormen, zoals pillen, vloeistoffen of injecties. Het is cruciaal om alcohol en drugs te vermijden, omdat deze de symptomen kunnen verergeren. In sommige gevallen is een ziekenhuisopname noodzakelijk om de veiligheid van de patiënt en anderen te waarborgen.

• Psychotherapie

• Cognitieve gedragstherapie: Dit helpt patiënten bij het herkennen van psychotische episodes en bij het onderscheiden van realiteit van inbeelding. De therapie legt ook de nadruk op het belang van medicatie en het naleven van de behandeling.
• Ondersteunende psychotherapie en psycho-educatie: Deze benaderingen helpen patiënten om met de gevolgen van psychose om te gaan en versterken gezonde denkpatronen. Familiale ondersteuning kan ook van groot belang zijn.

Prognose van psychose

De prognose van psychose varieert afhankelijk van de oorzaak en de tijdigheid van de behandeling:

• Herstel: Na het starten van de behandeling kunnen de psychotische symptomen vaak verminderd of volledig verdwenen zijn. Echter, sommige symptomen, zoals negatieve symptomen, kunnen langdurig aanhouden en moeilijker te behandelen zijn.
• Langdurige effecten: Patiënten kunnen nog steeds last hebben van depressie, verminderde zelfwaardering, en problemen met sociale interactie en werkprestaties. Aanvullende ondersteuning en langdurige behandeling zijn vaak noodzakelijk voor een volledig herstel.

Complicaties

Psychose kan leiden tot verschillende complicaties, zowel direct gerelateerd aan de aandoening als aan de gevolgen van de psychotische symptomen en de behandeling. Hieronder volgt een gedetailleerd overzicht van de mogelijke complicaties.

Zelfbeschadiging en suïcidaliteit
Psychose kan de gedachten en het gedrag van een persoon sterk beïnvloeden, wat kan leiden tot zelfbeschadiging of suïcidale neigingen. Patiënten kunnen onder invloed van wanen of hallucinaties gevaarlijke gedragingen vertonen of geloven dat ze geen andere uitweg hebben dan zelfmoord. Het risico op suïcidaliteit is bijzonder hoog bij mensen die lijden aan ernstige psychotische episodes of bij degenen met een geschiedenis van suïcidaliteit.

Verhoogd risico op geweldadig gedrag
Sommige mensen met psychose kunnen gewelddadig gedrag vertonen, vooral als ze worden beïnvloed door paranoïde wanen of hallucinaties die hen doen geloven dat ze bedreigd worden. Dit kan leiden tot gewelddadige uitbarstingen of het verwonden van anderen. Het risico op geweld is vaak groter bij mensen met een onjuiste behandeling of bij degenen die geen toegang hebben tot adequate psychische zorg.

Sociale isolatie
De symptomen van psychose kunnen leiden tot ernstige sociale isolatie. Hallucinaties en wanen kunnen ervoor zorgen dat een persoon zich afschermt van anderen, waardoor ze steeds verder afkomen te staan van hun sociale netwerk. Deze isolatie kan op zijn beurt leiden tot een verslechtering van de mentale gezondheid en bemoeilijkt het verkrijgen van steun van familie en vrienden.

Verminderde functionele capaciteit
Psychotische symptomen kunnen de dagelijkse functies van een persoon ernstig beïnvloeden. Problemen met concentratie, geheugen en besluitvorming kunnen leiden tot een afname van de werkcapaciteit en verminderde deelname aan dagelijkse activiteiten. Dit kan ook resulteren in problemen met werk, studie of persoonlijke verantwoordelijkheden.

Lichamelijke gezondheidsproblemen
De stress en de symptomen van psychose kunnen bijdragen aan lichamelijke gezondheidsproblemen. Dit kan variëren van verminderde eetlust en slechte voeding tot verhoogde kans op chronische aandoeningen zoals diabetes en hart- en vaatziekten, vooral als gevolg van het gebruik van bepaalde antipsychotica.

Problemen met medicatie
Behandeling van psychose omvat vaak het gebruik van antipsychotische medicatie. Deze medicijnen kunnen bijwerkingen veroorzaken zoals gewichtstoename, sedatie, tremoren, en andere motorische problemen. Langdurig gebruik kan ook leiden tot ernstige complicaties zoals tardieve dyskinesie, een aandoening die wordt gekenmerkt door onwillekeurige bewegingen van het gezicht en de ledematen.

Problemen met cognitie en geheugen
Psychotische episodes kunnen invloed hebben op de cognitie en het geheugen van een persoon. Dit kan leiden tot moeilijkheden bij het uitvoeren van dagelijkse taken, het nemen van beslissingen en het onthouden van informatie. Deze cognitieve problemen kunnen een langdurig effect hebben op het functioneren van de patiënt, zelfs nadat de acute symptomen van psychose zijn behandeld.

Verhoogd risico op comorbide aandoeningen
Mensen met psychose hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van andere psychische aandoeningen, zoals depressie en angststoornissen. De aanwezigheid van meerdere aandoeningen kan de behandeling bemoeilijken en de prognose verslechteren.

Problemen met behandeling en naleving
De aard van psychose kan ervoor zorgen dat patiënten moeilijkheden ondervinden bij het volgen van hun behandelplan. Problemen met therapietrouw kunnen leiden tot terugval van symptomen en een verslechtering van de aandoening, wat de effectiviteit van de behandeling vermindert.

Sociale en economische impact
Psychose kan leiden tot aanzienlijke sociale en economische problemen, waaronder werkloosheid, financiële problemen, en een verhoogde afhankelijkheid van sociale diensten. De impact op het leven van de patiënt en hun familie kan aanzienlijk zijn, zowel financieel als emotioneel.

Preventie

Hoewel psychose moeilijk volledig te voorkomen is, kunnen de volgende maatregelen helpen om het risico te verminderen:

• Vroegtijdige herkenning en behandeling van psychotische symptomen kunnen helpen om ernstigere gevolgen te voorkomen.
• Beperk middelenmisbruik en zorg voor een gezonde levensstijl om stress te verminderen.
• Genetische expertise en monitoring kunnen nuttig zijn voor personen met een familiegeschiedenis van psychotische aandoeningen.
• Vroegtijdige interventie bij risicogroepen, zoals mensen met een familiegeschiedenis van psychose of ernstige stemmingsstoornissen.
• Educatie en ondersteuning voor familieleden om hen te helpen de symptomen van psychose te herkennen en adequaat te reageren.

Praktische tips voor het omgaan met psychose

Psychose is een ernstige mentale aandoening die kan leiden tot verlies van contact met de werkelijkheid. Dit kan zich uiten in hallucinaties, wanen, en verward denken. Het is belangrijk om snel medische hulp te zoeken en de juiste behandeling te krijgen. Hieronder staan enkele praktische tips om te helpen bij het omgaan met een psychose.

Zoek tijdig professionele hulp

Als je symptomen van psychose ervaart, zoals verward denken of hallucinaties, is het belangrijk om zo snel mogelijk professionele hulp te zoeken. Neem contact op met je arts of een gespecialiseerde zorgverlener voor een grondige evaluatie. Vaak kan een behandeling met medicatie en therapie helpen om de symptomen onder controle te houden.

Volg de voorgeschreven behandeling

De behandeling voor psychose kan variëren afhankelijk van de oorzaak, maar meestal omvat dit het gebruik van medicatie, zoals antipsychotica. Het is belangrijk om je aan de voorschriften van je arts te houden en je medicatie regelmatig in te nemen. Verander de dosering of stop niet met de medicatie zonder eerst met je arts te overleggen.

Ondersteun jezelf met een gezonde levensstijl

Naast de medische behandeling is het nuttig om een gezonde levensstijl te handhaven. Dit omvat een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap. Een gezonde levensstijl kan helpen om je fysieke en mentale gezondheid te verbeteren en het herstel te ondersteunen.

Creëer een veilige en rustige omgeving

Mensen met psychose kunnen zich overprikkeld of angstig voelen. Het kan helpen om een rustige en veilige omgeving te creëren, waar je niet gestoord wordt door externe invloeden. Probeer geluiden en licht te minimaliseren, en bied jezelf een plek waar je je kunt ontspannen en tot rust kunt komen.

Zoek sociale steun

Het kan moeilijk zijn om met psychose om te gaan, maar sociale steun kan een groot verschil maken. Praat met vrienden, familie of een therapeut die je kunt vertrouwen. Het hebben van een ondersteunend netwerk kan je helpen om beter om te gaan met de uitdagingen van de aandoening en je herstelproces.

Misvattingen rond psychose

Een psychose is een ernstige aandoening waarbij iemand het contact met de realiteit (gedeeltelijk) verliest. Dit kan zich uiten in hallucinaties, wanen en verward denken. Er bestaan veel misvattingen over psychoses, wat kan leiden tot onbegrip en stigma.

Een psychose komt alleen voor bij schizofrenie

Hoewel schizofrenie vaak wordt geassocieerd met psychoses, kunnen psychotische episodes ook optreden bij andere psychische stoornissen, zoals een bipolaire stoornis of ernstige depressie. Daarnaast kunnen middelengebruik, lichamelijke aandoeningen en zelfs extreme stress psychoses uitlokken.

Mensen met een psychose zijn altijd gevaarlijk

Het beeld dat mensen met een psychose per definitie agressief of gevaarlijk zijn, is een veelvoorkomende misvatting. In werkelijkheid zijn de meeste mensen met een psychose eerder angstig of verward dan gewelddadig. Het risico op agressie is vaak gerelateerd aan andere factoren, zoals middelengebruik of omgevingsstress.

Een psychose is hetzelfde als een persoonlijkheidsstoornis

Hoewel psychoses en sommige persoonlijkheidsstoornissen kenmerken kunnen delen, zijn het verschillende aandoeningen. Een psychose is een tijdelijke verstoring van het realiteitsbesef, terwijl persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt worden door diepgewortelde gedrags- en denkpatronen die langdurig aanwezig zijn.

Psychoses worden altijd veroorzaakt door drugs

Middelen zoals alcohol en drugs kunnen psychoses veroorzaken of verergeren, maar ze zijn niet de enige oorzaak. Psychoses kunnen ook optreden door genetische aanleg, slaapgebrek, traumatische ervaringen of neurologische aandoeningen. Een psychose is dus niet altijd het gevolg van middelengebruik.

Mensen met een psychose kunnen nooit herstellen

Een psychose hoeft niet blijvend te zijn. Met de juiste behandeling, waaronder medicatie en therapie, kunnen veel mensen volledig herstellen. Vroege herkenning en behandeling spelen een grote rol in het herstelproces en kunnen helpen om terugval te voorkomen.

Psychoses hebben geen lichamelijke oorzaken

Soms ligt de oorzaak van een psychose bij een lichamelijke aandoening, zoals een infectie, epilepsie of hormonale disbalans. Problemen met de bijschildklier of een verstoring van elektrolyten kunnen psychotische symptomen veroorzaken. Daarom is een grondige medische evaluatie belangrijk bij de diagnose van een psychose.

Lees verder

• Psychotische depressie: Depressieve symptomen en psychose
• Hallucinaties: Waanvoorstellingen en onechte percepties
• Antipsychotica: Medicatie tegen schizofrenie of manie
• Psychotische stoornissen: Soorten, symptomen en behandeling