Nipah-virus: Griepachtige symptomen en ademnood

Het Nipah-virus wordt overdragen van een geïnfecteerd dier op mensen, van mensen op mensen of via besmette voeding. Bij geïnfecteerde patiënten ontstaan diverse symptomen zoals ademhalingsproblemen en neurologische tekenen. Een behandeling of vaccin is niet beschikbaar. De primaire behandeling is daarom ondersteunend bedoeld. Het Nipah-virus werd voor het eerst erkend in 1999 tijdens een uitbraak onder varkenshouders in Maleisië.

• Epidemiologie
• Oorzaken van Nipah-virusinfectie
• Symptomen: Griepachtige symptomen en ademnood
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Preventie van het Nipah-virusinfectie
• Varkens
• Mensen

Epidemiologie

Mensen ontdekten voor het eerst het Nipah-virus in een dorp genaamd Kampung Sungai Nipah in 1999 in Maleisië. Het virus is naar dit dorp vernoemd. De eerste geregistreerde uitbraak begon in 1998-1999 en bereikte Singapore. Een nieuwe uitbraak vond plaats in 2001 in Bangladesh en India. Sinds 2011 hebben in deze landen uitbraken plaatsgevonden (oktober 2020).

Oorzaken van Nipah-virusinfectie

Het Nipah-virus (NiV) is een lid van de familie Paramyxoviridae, geslacht Henipavirus. Dit virus is verwant aan het Hendra-virus dat paarden infecteert. NiV is een zoönotisch virus (een ziekte die dieren kunnen overdragen op mensen). Het virus infecteert vaak dieren zoals varkens en fruitvleermuizen (Pteropodidae), maar de dieren zijn soms asymptomatisch. Bovendien dragen vliegende vossen van het geslacht Pteropus op het Maleisische schiereiland soms NiV met zich mee. De overdracht van het virus gebeurt via onbeschermde blootstelling aan secreties van de geïnfecteerde dieren of onbeschermd contact met het weefsel van een ziek dier. De overdracht gebeurt ook via besmet voedsel of rechtstreeks tussen patiënten.

Symptomen: Griepachtige symptomen en ademnood

De incubatieperiode (interval van infectie tot het begin van symptomen) bedraagt gemiddeld 4 tot 14 dagen. Het bereik is echter variabel want in de medische literatuur zijn ook patiënten bekend waarbij symptomen later tot uiting komen (tot na 45 dagen na de blootstelling). Het klinisch beeld is variabel. Sommige infecties zijn asymptomatisch terwijl andere patiënten kampen met milde tot ernstige symptomen.

Geïnfecteerde patiënten ontwikkelen aanvankelijk griepachtige symptomen zoals hoofdpijn, koorts, myalgie (spierpijn), braken en keelpijn. Hierna volgen duizeligheid, slaperigheid, een veranderd bewustzijn, verwardheid en neurologische symptomen die duiden op acute encefalitis (hersenontsteking). Sommige patiënten ervaren eveneens een atypische pneumonie (longontsteking) en ernstige ademhalingsproblemen, waaronder acute ademnood. Encefalitis en convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn) komen in ernstige gevallen voor en treden binnen 24 tot 48 uur op. Patiënten met deze symptomen komen vrij snel terecht in een coma.

Diagnose en onderzoeken

De eerste tekenen van een Nipah-virusinfectie zijn niet-specifiek en daarom is het lastig om de diagnose in een vroeg stadium te bepalen. De arts diagnosticeert een Nipah-virusinfectie met een klinische geschiedenis tijdens de acute en herstellende fase van de ziekte. Een bloedonderzoek is verder nodig.

Behandeling

Er zijn anno oktober 2020 geen medicijnen of vaccins beschikbaar voor het behandelen of voorkomen van een Nipah-virusinfectie. Intensieve ondersteunende zorg is aanbevolen om ernstige ademhalingsproblemen en neurologische complicaties te behandelen. Zorgverleners moeten hun voorzorgen nemen bij de behandeling van patiënten (mondmaskers en handschoenen dragen).

Prognose

De meeste patiënten die acute encefalitis overleven, herstellen volledig, maar bij circa één op de vijf patiënten treden neurologische problemen op, zoals epileptische aanvallen en persoonlijkheidsveranderingen. Ook komen de symptomen soms terug, of anders ontwikkelt de patiënt een vertraagde encefalitis. Circa 40% tot 75% van de patiënten komt hieraan te overlijden, al is het sterftecijfer wel afhankelijk per uitbraak.

Preventie van het Nipah-virusinfectie

Varkens

Het is niet mogelijk om varkens te vaccineren tegen het Nipah-virus (oktober 2020). Een routinematige en grondige reiniging en desinfectie van varkensbedrijven met geschikte reinigingsmiddelen is wel effectief om de infectie te voorkomen. Als een uitbraak aanwezig is, moet het dierenverblijf onmiddellijk in quarantaine worden geplaatst. Het doden van geïnfecteerde dieren is nodig om het risico van overdracht op personen te verminderen. Het beperken of verbieden van het verkeer van dieren van besmette bedrijven naar andere gebieden vermindert de verspreiding van de ziekte.

Mensen

Verder is het mogelijk om het risico van overdracht van mens op mens te verminderen door het dragen van handschoenen en andere beschermende kleding tijdens het hanteren van zieke dieren of hun weefsels en tijdens het slachten en ruimen. Verder mogen mensen geen onbeschermd contact hebben met zieke patiënten. Regelmatig de handen wassen (goede handhygiëne) is tot slot nodig na de zorg voor of het bezoek aan zieke patiënten.