Menstruele pijn: Krampen en andere symptomen bij menstruatie

Tijdens de menstruatie kunnen vrouwen menstruatiekrampen ervaren. Deze krampen ontstaan na de eisprong (ovulatie), wanneer een eicel uit de eierstokken vrijkomt en door de eileiders naar de baarmoeder reist. De pijn is voelbaar in de onderbuik en de lage rug en begint meestal rond het begin van de menstruatie of vlak ervoor. Menstruele pijn, ook wel dysmenorroe genoemd, duurt doorgaans twee tot vier dagen. Andere symptomen die kunnen optreden zijn hoofdpijn en misselijkheid. Er zijn diverse zelfzorgmaatregelen en huismiddeltjes die verlichting kunnen bieden bij menstruatiekrampen, hoewel soms medische behandeling noodzakelijk is. Een gezonde levensstijl kan veel symptomen van menstruatiekrampen helpen voorkomen of verminderen.

• Oorzaken van menstruatiepijn
• Prostaglandinen
• Aandoeningen
• Risicofactoren van menstruele krampen
• Soorten van pijnlijke menstruatie bij vrouwen
• Symptomen
• Krampen
• Bijkomende symptomen
• Alarmsymptomen en menstruele problemen bij vrouwen
• Contact met de arts
• Spoedeisende hulp
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorg en huismiddeltjes bij menstruatiekrampen
• Ontstekingsremmers
• Voedingssupplementen
• Andere zelfzorgmaatregelen
• Professionele medische behandeling bij menstruele pijn
• Chirurgie voor menstruatiepijn
• Hormonale anticonceptie
• TENS
• Prognose voor dysmenorroe
• Complicaties van menstruatiepijn
• Chronische pijn
• Impact op dagelijkse activiteiten
• Onvruchtbaarheid
• Emotionele en psychologische gevolgen
• Verergering van bestaande aandoeningen
• Preventie van menstruatiepijn

Oorzaken van menstruatiepijn

Prostaglandinen

Veel symptomen die gepaard gaan met menstruatieproblemen zijn het gevolg van prostaglandinen. Deze stoffen worden aangemaakt door de bekleding van de baarmoeder. Prostaglandinen stimuleren de baarmoederspieren om samen te trekken. Vrouwen met een hoog prostaglandinegehalte ervaren intensere samentrekkingen van de baarmoeder, wat leidt tot meer pijn. Prostaglandinen kunnen ook andere symptomen veroorzaken die optreden bij dysmenorroe, zoals braken, diarree en hoofdpijn.

Aandoeningen

Menstruatiekrampen kunnen ook het gevolg zijn van aandoeningen van de voortplantingsorganen, waaronder:

• adenomyose: pijnlijke menstruatie door verdikte baarmoederwand
• baarmoederpoliepen: niet-kwaadaardige gezwellen in de baarmoeder
• een abnormale zwangerschap, zoals een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• eierstokcysten
• een smalle baarmoederhals (cervicale stenose)
• endometriose: baarmoederweefsel dat buiten de baarmoeder verschijnt, wat pijnlijke menstruaties veroorzaakt
• infecties in de voortplantingsorganen, zoals bekkenontsteking
• intra-uterien (in de baarmoeder) anticonceptie-apparaat (spiraaltje)
• vleesbomen: goedaardige gezwellen in de baarmoeder

Risicofactoren van menstruele krampen

Verschillende omstandigheden kunnen het risico op menstruatiekrampen verhogen:

• de eerste menstruatie begon voor de leeftijd van elf jaar
• de menstruaties zijn zwaar en langdurig
• de vrouw heeft overgewicht of lijdt aan obesitas
• de vrouw heeft nog nooit een zwangerschap doorgemaakt
• de vrouw rookt sigaretten of gebruikte alcohol
• emotionele stress en angst

Soorten van pijnlijke menstruatie bij vrouwen

Bij primaire (of essentiële) dysmenorroe ervaart een vrouw menstruatiepijn sinds het begin van haar menstruaties. Secundaire dysmenorroe daarentegen is menstruatiepijn die wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening, zoals een bekkenontsteking of endometriose.

Symptomen

Krampen

Menstruatiepijn komt vaak voor in de onderbuik en kan beginnen één tot drie dagen vóór de menstruatie of bij de start ervan. De pijn kan variëren van kloppend en krampachtig tot saai en scherp. Meestal is de pijn het hevigst tijdens de zwaarste bloeding en neemt deze af naarmate de menstruatie vordert. Menstruatiepijn houdt doorgaans twee tot vier dagen aan.

Bijkomende symptomen

Andere symptomen die kunnen optreden zijn:

• braken
• constipatie
• diarree
• duizeligheid
• een algemeen gevoel van ziekte (malaise)
• opgeblazen gevoel
• flauwvallen (in extreme gevallen)
• hoofdpijn
• lage rugpijn
• misselijkheid
• neerslachtigheid
• pijn in de benen (beenpijn) en dijen (dijpijn)
• prikkelbaarheid
• zwakte
• zweten

Alarmsymptomen en menstruele problemen bij vrouwen

Contact met de arts

Vrouwen moeten medische hulp zoeken bij de volgende alarmtekens:

• de menstruatiepijn blijft langer dan normaal aanhouden.
• de pijn is plotseling heviger of anders dan eerder ervaren
• overmatige bloeding tijdens de menstruatie (meer dan één maandverband of tampon per uur nodig)
• vermoeden van een zwangerschap
• tekenen van een infectie, zoals koorts, rillingen en pijn in het lichaam bij het begin van de menstruatie

Spoedeisende hulp

Spoedeisende hulp is nodig wanneer een van de volgende symptomen optreedt bij menstruele pijn:

• ernstige menstruatiepijn in combinatie met een zwangerschap
• flauwvallen
• herhaaldelijke duizeligheid bij het opstaan (orthostatische hypotensie)
• plotselinge, intense bekkenpijn
• zilverachtig of grijzig weefsel bij de menstruatie

Diagnose en onderzoeken

De diagnose begint met een vragenlijst over de menstruatiepijn en bijkomende symptomen. Vervolgens voert de arts een gynaecologisch onderzoek uit om eventuele problemen te identificeren. Als er vermoeden bestaat van een infectie, kan een uitstrijkje en een bloedonderzoek worden uitgevoerd. Aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn, zoals een echografie, een hysteroscopie (inwendig kijkonderzoek van de baarmoeder), een laparoscopie (onderzoek van de buikholte en het bekken) en een zwangerschapstest.

Zelfzorg en huismiddeltjes bij menstruatiekrampen

Ontstekingsremmers

Ontstekingsremmers kunnen effectief zijn in het verlichten van menstruatiepijn. Voorbeelden zijn ibuprofen (Advil, Motrin), ketoprofen (Orudis) en naproxen (Aleve, Naprosyn). Deze vrij verkrijgbare medicijnen blokkeren de effecten van prostaglandinen en zijn het meest effectief als ze vóór het begin van de menstruatie worden ingenomen. Ze kunnen ook tijdens de menstruatie worden voortgezet. Het is mogelijk dat sommige vrouwen maagklachten ervaren, waarvoor het nuttig kan zijn een maagbeschermer te gebruiken. Vrouwen met een geschiedenis van nierproblemen of maagproblemen (zoals een maagzweer of reflux) moeten hun medicatiegebruik met hun arts bespreken.

Voedingssupplementen

Natuurlijke voedingssupplementen kunnen helpen bij het verminderen van menstruatiepijn. Omega-3-vetzuren en magnesium zijn nuttige supplementen. Ook calcium (1200 mg per dag) en thiamine (100 mg per dag) kunnen bijdragen aan verlichting van menstruele krampen.

Andere zelfzorgmaatregelen

De volgende maatregelen kunnen helpen bij het verlichten van menstruatiekrampen:

• benen omhoog leggen of op de zij liggen met gebogen knieën
• een verwarmingspad of verwarmingskruik op het bekkengebied plaatsen
• een vetarm vegetarisch dieet volgen met complexe koolhydraten zoals volle granen, fruit en groenten
• een warm bad nemen
• gemberthee of kamillethee drinken
• regelmatige lichaamsbeweging, vooral voorafgaand aan de menstruatie
• massage van de rug en onderbuik met cirkelvormige bewegingen
• ontspanningstechnieken, meditatie of yoga beoefenen
• beperk de inname van suiker, zout, alcohol en cafeïne

Professionele medische behandeling bij menstruele pijn

Chirurgie voor menstruatiepijn

In sommige gevallen is een chirurgische ingreep noodzakelijk om de onderliggende oorzaak van menstruatiepijn te verhelpen. Dit kan nodig zijn bij aandoeningen zoals vleesbomen, baarmoederpoliepen, eierstokcysten of endometriose.

Hormonale anticonceptie

Hormonale anticonceptie kan helpen bij het beheersen van menstruatiekrampen. Dit kan via een anticonceptiepil, injectie, transdermale pleister of een hormoonbevattend spiraaltje. Door hormonale anticonceptie kan de menstruatie verminderd of zelfs volledig verdwijnen, wat de bijbehorende pijn verlicht.

TENS

Sommige vrouwen vinden verlichting door het gebruik van een TENS-unit (transcutane elektrische zenuwstimulatie), een klein apparaat dat pijnsignalen naar de hersenen verstrooit.

Prognose voor dysmenorroe

Vaak kan menstruatiepijn effectief worden behandeld. Ontstekingsremmers verlichten de symptomen bij ongeveer 80% van de vrouwen. Hormonale anticonceptie vermindert de pijn met ongeveer 90%. De intensiteit van menstruatiekrampen neemt meestal af naarmate een vrouw ouder wordt, en de pijn kan soms verdwijnen na de eerste zwangerschap.

Complicaties van menstruatiepijn

Chronische pijn

Sommige vrouwen kunnen chronische menstruatiepijn ontwikkelen die langdurig en doorlopend is, zelfs buiten de menstruatieperiode. Deze aanhoudende pijn kan de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden en kan een teken zijn van een onderliggende aandoening zoals endometriose of adenomyose.

Impact op dagelijkse activiteiten

Intense menstruatiepijn kan de dagelijkse activiteiten van vrouwen beperken. Dit kan leiden tot verzuim op het werk of school, vermindering van sociale activiteiten en verminderde productiviteit. De pijn kan ook invloed hebben op de mentale gezondheid, resulterend in stress, angst of depressie.

Onvruchtbaarheid

In sommige gevallen kan ernstige menstruatiepijn, vooral als deze wordt veroorzaakt door aandoeningen zoals endometriose of vleesbomen, bijdragen aan vruchtbaarheidsproblemen. Deze aandoeningen kunnen de voortplantingsorganen beschadigen en de kans op zwangerschap verminderen.

Emotionele en psychologische gevolgen

De impact van chronische menstruatiepijn kan ook psychologische gevolgen hebben. Vrouwen kunnen zich emotioneel uitgeput voelen, wat kan leiden tot gevoelens van depressie, angst of prikkelbaarheid. De constante pijn en het ongemak kunnen bijdragen aan een negatieve gemoedstoestand en de algemene mentale gezondheid beïnvloeden.

Verergering van bestaande aandoeningen

Menstruatiepijn kan bestaande medische aandoeningen verergeren, zoals maagzweren of prikkelbare darmsyndroom (PDS). De extra stress en de invloed van pijn op het lichaam kunnen bestaande symptomen verergeren en het beheer van deze aandoeningen bemoeilijken.

Preventie van menstruatiepijn

Het voorkomen of verminderen van dysmenorroe kan door het toepassen van de volgende leefstijlfactoren:

• behoud een gezond lichaamsgewicht
• consumeer een dieet rijk aan fruit en groenten, en beperk de inname van vet, alcohol, cafeïne, zout en snoep (gezonde voeding)
• stop met roken
• voorkom regelmatig fysieke activiteit
• verminder stress
• zorg voor voldoende slaap

Lees verder

• Adenomyose: Pijnlijke menstruatie door verdikte baarmoeder
• Menorragie: Oorzaken van zware menstruatiebloedingen
• Maandverband: Soorten maandverbanden tijdens menstruatie