Menstruele migraine: symptomen, oorzaak en behandeling

Menstruele migraine duidt op migraine rondom en tijdens de menstruatie. Bij menstruele migraine begint de migraineaanval op de eerste dag van de menstruatie of maximaal 2 dagen ervoor of erna. Bij zuivere menstruele migraine treden er geen aanvallen op tussen de menstruatieperiodes. Als dat wel het geval is, spreekt men van ‘menstruatie-gerelateerde migraine’. De laatste vorm van migraine komt vaker voor bij vrouwen. De plotse daling van het oestrogeengehalte tijdens de menstruatie kan de migraineaanval uitlokken, zo wordt verondersteld.

• Wat is menstruele migraine?
• Klachten ontstaan rond de menstruatie
• Menstruele hoofdpijn
• Oorzaak van menstruele migraine
• Afname van oestrogeen
• Klachten verminderen tijdens zwangerschap
• Symptomen van menstruele migraine
• Verschijnselen
• Menstruele migraine is heftiger
• Vaak geen aura
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van menstruele migraine
• Aanvalsbehandeling
• Preventieve behandeling

Wat is menstruele migraine?

Klachten ontstaan rond de menstruatie

Men spreekt van een menstruele migraine als de migraineaanval aanvangt tussen twee dagen voor en drie dagen na het begin van de menstruatie. Ook moet de migraineaanval telkens terugkeren rond de menstruatie. Ongeveer bij 1 op de 7 vrouwen met migraine heeft last van zuivere menstruele migraine. Nog meer vrouwen hebben last van ‘menstrueel gerelateerde migraine’. Hiervan spreekt men als migraine niet alleen tijdens de menstruatie, maar ook op andere momenten voorkomt. Ongeveer 6 op de 10 vrouwen met migraine heeft last van deze vorm.

Menstruele hoofdpijn

Er zijn ook vrouwen die rond of tijdens de menstruatie last hebben van hoofdpijn maar geen migraine, ofschoon het verschil niet altijd klip en klaar is vast te stellen. Migraine gaat vaak gepaard met misselijkheid en braken en overgevoeligheid voor licht en geluid. Deze verschijnselen doen zich niet voor bij hormonale hoofdpijn. Vaak zie je ook andere menstruele verschijnselen, zoals buikpijn, rugpijn en stemmingsveranderingen. Menstruele hoofdpijn is vaak goed te bestrijden met reguliere pijnstillers uit de groep NSAID’s, zoals ibuprofen of naproxen.

Oorzaak van menstruele migraine

Afname van oestrogeen

De trigger van (een) migraine(aanval) tijdens de menstruatie of vlak ervoor, is de plotselinge afname van oestrogeen in het lichaam. De hoeveelheid van dit hormoon in het bloed neemt vlak voor de menstruatie af. De plotselinge daling van de oestrogeenconcentratie in het bloed vlak voor en tijdens de menstruatie wordt als oorzaak van menstruele migraine gezien. Daarnaast kan de productie van prostaglandines tijdens de eerste dagen van de menstruatie een rol spelen. Vóór en tijdens de menstruatie is de aanmaak van prostaglandines in het lichaam sterk verhoogd. In het baarmoederslijmvlies worden prostaglandines aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat de baarmoederspier zich samentrekt wat helpt om het slijmvlies af te scheiden.

Klachten verminderen tijdens zwangerschap

De verschijnselen van menstruele migraine nemen vaak tijdens de zwangerschap doordat het oestrogeengehalte in het lichaam dan hoog is.

Symptomen van menstruele migraine

Verschijnselen

Karakteristiek aan menstruele migraine is dat de klachten twee dagen voor tot twee à drie dagen na de eerste dag van de menstruatie ontstaan. Vaak keren de klachten terug bij elke menstruatie, ofschoon de intensiteit kan variëren.
Bij menstruele migraine kunnen de volgende klachten optreden:

• Het gaat om continu aanwezige heftige, bonzende hoofdpijn die eenzijdig of tweezijdig is;
  Misselijkheid / Bron: Istock.com/CentralITAlliance
• De hoofdpijn belemmert je in het dagelijks functioneren;
• De hoofdpijn neemt toe bij lichamelijke inspanning;
• De aanval kan gepaard gaan met misselijk en/of braken;
• Overgevoeligheid voor licht en geluid;
• Een aanval die niet behandeld wordt duurt 4-72 uur.

Menstruele migraine is heftiger

Menstruele migraine is vaak heftiger dan niet-menstruele migraine. Ook duren de aanvallen vaak langer (meestal langer dan 24 uur). Voorts zijn de aanvallen minder goed te behandelen met pijnstillers.

Vaak geen aura

Menstruele migraine gaat meestal niet gepaard met auraverschijnselen, zoals onder meer:

• Gezichtsverlies of lichtflitsen zien;
• Tintelingen of een doof gevoel rond de mond;
• Krachtverlies aan één kant van het lichaam;
• Spraakproblemen.

Onderzoek en diagnose

De (huis)arts zal je lichamelijk onderzoeken en een anamnese afnemen. Om de juiste diagnose te stellen, zal de arts aan je vragen om gedurende ongeveer drie maanden een ‘migrainedagboek’ bij te houden. Hierin noteer je wanneer je een aanval had en welke omstandigheden eraan voorafgingen. Mogelijk valt er een patroon in de aanvallen te ontdekken, waardoor er een verband gelegd kan worden met de menstruatie of andere mogelijke oorzaken of triggers.

Behandeling van menstruele migraine

Menstruele migraine kent twee behandelingsopties:

• aanvalsbehandeling; en
• preventieve behandeling.

Aanvalsbehandeling

Menstruele migraine kan worden behandeld als andere vormen van migraine, waarbij de triptanen, een goede keuze zijn. Wel vereist menstruele migraine vereist een soort triptanen welke langer werkzaam zijn, zoals Naratriptan en Frovatriptan.

Preventieve behandeling

Deze behandeling heeft tot doel om aanvallen te voorkomen en minder heftig te maken. Dit kan door het gebruik van medicatie een paar dagen voor de menstruatie. De vrouw moet deze middelen blijven gebruiken voor de duur van de kwetsbare periode.

In therapieresistente gevallen kan hormoonbehandeling uitkomst bieden. Hierbij bestaat de behandeling uit het verhogen van de hoeveelheid oestrogeen in je lichaam, vlak voor en tijdens de menstruatie.

Lees verder

• Migraineaanval met aura en migraineaanval zonder aura
• Migraine: symptomen, oorzaken, behandeling en complicaties
• Hoofdpijn achter ogen: oorzaken van pijn achter de ogen
• Hoofdpijn voorhoofd, achterhoofd, achter de ogen, vanuit nek
• Hoofdpijn vanuit nek en schouders: oorzaken en behandeling