Schildklierklachten: symptomen van aandoeningen schildklier

Schildklier klachten kunnen je behoorlijk parten spelen. Veel vrouwen hebben last van schildklier klachten. Je kunt last krijgen van diverse schildklier klachten, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Een trage schildklier komt het meeste voor. Een trage schildklier kan allerlei vervelende klachten geven: een tragere hartslag; traagheid in bewegen, denken en praten; een hese of schorre stem; concentratiestoornissen; depressie; kouwelijkheid; droge huid; obstipatie (verstopping); gewichtstoename en verminderde eetlust.

Veelvoorkomende schildklierklachten

• Schildklierklachten symptomen
• Doodmoe en uitgeput
• Somberheid
• Nervositeit en angst
• Gewichtsverlies ondanks flinke eetlust
• Verminderde eetlust en gewichtstoename
• Smaakverlies
• Verminderde concentratie en vergeetachtigheid
• Minder zin in seks
• Hartkloppingen
• Droge huid en broze nagels
• Obstipatie of diarree
• Onregelmatige cyclus
• Spier- en gewrichtspijnen
• Hoge bloeddruk
• Overmatig zweten of kouwelijkheid
• Schorre stem en/of pijn in de hals
• Verstoord slaapritme
• Dun haar/haaruitval/langzaam groeiend haar
• Moeilijk zwanger worden
• Onderzoek en diagnose
• Klachten bespreken
• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Echografie of scan
• Eventuele vervolgonderzoeken

Schildklierklachten symptomen

De schildklier, een vlindervormige endocriene klier van ongeveer 10 ml (gram), die is gelegen aan de onderkant van de voorkant van je nek, net onder je adamsappel, scheidt schildklierhormonen (T3 en T4) af die verschillende functies in ons lichaam regelen. Deze schildklierhormonen spelen een belangrijke rol bij de stofwisseling in de cellen. Een ontregeling van de schildklierfunctie kan daarom verstrekkende gevolgen hebben op een grote verscheidenheid van lichamelijke functies. Het blijkt dat maar liefst een kwart van de vrouwen boven de 40 een trage schildklier (hypothyreoïdie) heeft. Een overactieve schildklier komt minder vaak voor.

Doodmoe en uitgeput

Ontzettend moe zijn en een gebrek aan energie zijn klachten die verband houden met tal van omstandigheden en gezondheidsproblemen. Vermoeidheid wordt ook sterk geassocieerd met hypothyreoïdie (traag werkende schildklier), een aandoening die het gevolg is van te weinig schildklierhormoon waardoor het lichaam op een laag pitje werkt. Omdat de aandoening zich veelal langzaam ontwikkelt, leidt hypothyreoïdie in eerste instantie tot een scala aan vage klachten. Als je nog steeds moe bent na een goede nachtrust, dan is dat een mogelijke aanwijzing dat je schildklier traag werkt. Het is uiteraard heel normaal dat je ‘s avonds of na zware lichamelijke of geestelijke inspanning moe bent. Normaal gesproken is een goede nachtrust voldoende om je energieniveau weer op peil te brengen. Aanhoudende vermoeidheid of het gevoel hebben dat je uitgeput bent, wat niet in verhouding staat tot de energie die je overdag hebt verbruikt, kan wijzen op een traag werkende schildklier. Als er te weinig schildklierhormoon in het bloed beschikbaar is; de cellen worden daardoor onvoldoende door schildklierhormonen gestimuleerd. Op cellulair niveau verloopt het verbrandingsproces trager, waardoor je hartslag verlaagt, de bloedcirculatie wordt vertraagd, de spijsvertering langzamer verloopt en daardoor treedt (eerder) moeheid op.

Somberheid

Een gevoel van somberheid of neerslachtigheid kan ook een symptoom van hypothyreoïdie zijn. Een verminderde schildklierhormoonproductie als gevolg van een traag werkende schildklier heeft een negatieve invloed op het gehalte aan serotonine, een hormoon dat bekend staat als een ‘gelukshormoon’. De neurotransmitter dankt deze naam aan het feit dat het zo’n grote impact op het humeur heeft. Verstoring van de balans kan plotselinge humeurveranderingen tot gevolg hebben, of een milde tot ernstige depressie, of angst- en paniekaanvallen. Ofschoon een depressie of angstklachten op een schildklieraandoening kunnen wijzen, zijn deze klachten op zichzelf niet voldoende om te concluderen dat dit ook inderdaad de oorzaak is. Samen met andere schildklierklachten kan dit wel een belangrijk signaal zijn.

Nervositeit en angst

Je voelt je nerveus, opgejaagd en angstig. Deze klachten kunnen worden geassocieerd met hyperthyreoïdie, een te snel werkende schildklier. Hierbij worden er te veel schildklierhormonen geproduceerd en werkt je lichaam op volle toeren. Je stofwisseling en het gehele lichaam draaien in overdrive. Je voelt je bijvoorbeeld opgejaagd terwijl je op een vrije dag gaat winkelen of je wordt plotsklaps onrustig wanneer je op de bank een boek leest of je wordt overvallen door nervositeit tijdens het kijken van je favoriete televisieprogramma? Als je het gevoel hebt dat je je niet meer kunt ontspannen, dan kan dat wijzen op een te snel werkende schildklier. Hierbij kun je last krijgen van een opgejaagd gevoel zonder dat daar een directe aanleiding voor is.

Gewichtsverlies ondanks flinke eetlust

Een verhoogde eetlust kan een teken zijn van hyperthyreoïdie, een aandoening waarbij er een teveel aan schildklierhormoon in het bloed aanwezig is. Deze aandoening kan ervoor zorgen dat je een constant hongergevoel hebt. Dit komt vaak door de Ziekte van Graves, een auto-immuunziekte waarbij de schildklier te veel schildklierhormonen aanmaakt. Je lichaam verbrandt energie dan sneller dan zou moeten. Er treedt gewichtsverlies op, ondanks een zeer goede (bovenmatige) eetlust.

Verminderde eetlust en gewichtstoename

Een sterk verminderde eetlust en desondanks een onverklaarbare gewichtstoename, kan wijzen op een traag werkende schildklier. Door minder schildklierhormoon in het bloed, wordt de stofwisseling minder gestimuleerd. Een trage schildklier betekent dus dat je hele stofwisseling vertraagd is. Een trage schildklier kan voor (flinke) gewichtstoename en voedingstekorten zorgen. Je kunt door een vertraagde stofwisseling ook last hebben van kouwelijkheid, traagheid, haaruitval, gezwollen oogleden en droge huid.

Smaakverlies

Er kan smaakverlies optreden als gevolg van een verminderde schildklierfunctie (hypothyreoïdie). De smaak verbetert na toediening van schildklierhormoon.

Verminderde concentratie en vergeetachtigheid

Te veel schildklierhormoon (hyperthyreoïdie) kan erin resulteren dat je concentratieproblemen krijgt en te weinig (hypothyreoïdie) kan vergeetachtigheid veroorzaken. Iedereen vergeet wel eens wat en je concentratievermogen kan zo nu en dan iets verminderd zijn, vooral na een slechte nachtrust of een dag gard werken. Dat is heel normaal en niet iets om je direct zorgen over te maken. Doch wanneer je ineens wel heel veel vergeet en je structureel een concentratieprobleem lijkt te hebben, kan dit wijzen op een verstoorde schilklierfunctie. Veel vrouwen denken dat deze klachten samenhangen met de menopauze terwijl het een teken kan zijn van een probleem met de schildklier.

Minder zin in seks

Een verminderd libido kan het gevolg zijn van een schildklierstoornis. Te weinig schildklierhormoon kan bijdragen aan een verminderde behoefte aan seks, maar het cumulatieve effect van andere hypothyreoïdieklachten, zoals gewichtstoename, laag energieverbruik, en pijn en andere lichamelijke ongemakken, kunnen ook een rol spelen.

Hartkloppingen

Bij hartkloppingen voel je je eigen hart kloppen. Je hart kan hevig bonzen, je hartslag is snel of onregelmatig. Het kan een beangstigende ervaring zijn om je hart te voelen kloppen. Meestal ontstaan hartkloppingen door lichamelijke inspanning (op grote hoogte) of aanhoudende spanning, stress en emoties (angst, boosheid). Hartkloppingen kunnen echter ook optreden bij een snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) of een trage schildklier (hypothyreoïdie).

Droge huid en broze nagels

Een droge, schilferige en jeukende huid kan een symptoom zijn van hypothyreoïdie. De verandering in huidtextuur en uiterlijk is waarschijnlijk te wijten aan vertraagd metabolisme (als gevolg van te weinig schildklierhormoon), wat zorgt voor een verminderde doorbloeding van de huid. Een huid zonder voldoende vocht kan snel droog en schilferig worden. Evenzo kunnen droge, broze nagels, die snel afbrokkelen of breken (en groeven of ribbels vertonen), duiden op een probleem met de schildklier. Daarnaast kan breekbaar, dun haar, droog haar, mat haar en haaruitval (vooral rond het voorhoofd, nek en slapen) wijzen op een probleem met je schildklier.

Obstipatie of diarree

Mensen met hypothyreoïdie klagen soms over obstipatie. De verstoring van de productie van hormonen veroorzaakt waarschijnlijk een vertraging van de spijsverteringsprocessen. Een overactieve schildklier kan daarentegen diarree of meer frequente stoelgang veroorzaken, vanwege een versnelde stofwisseling.

Onregelmatige cyclus

Bij schildklierproblemen kan de menstruatiecyclus van slag raken. Vooral bij een te traag werkende schildklier is de menstruatiecyclus verstoord.

Spier- en gewrichtspijnen

Iedereen heeft wel eens last van spierpijn of gewrichtspijn, maar onverklaarbare pijn in de spieren en gewrichten en een algemeen gevoel van zwakte in de armen en benen, kunnen symptomen zijn van een onderliggende schildklieraandoening. Een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) kan spierzwakte en spierpijn, inclusief kramp en stijfheid veroorzaken, evenals algemene gewrichtspijn en peesontstekingen in de armen en benen, het carpale tunnelsyndroom en het tarsale tunnelsyndroom. Een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) kan spierzwakte en vermoeidheid veroorzaken. Je kunt daardoor moeilijkheden krijgen bij trap lopen, het vasthouden van dingen met de handen en om je armen boven het hoofd te tillen.

Hoge bloeddruk

Verhoogde bloeddruk kan een symptoom zijn van een schildklierstoornis. Zowel hyperthyreoïdie en hypothyreoïdie kunnen de boosdoeners zijn. Lage hoeveelheden schildklierhormoon kan de hartslag vertragen, wat invloed kan hebben op de pompkracht en de elasticiteit van de bloedvatwand. Beide kunnen een stijging van de bloeddruk veroorzaken.

Overmatig zweten of kouwelijkheid

Kouwelijkheid wordt geassocieerd met hypothyreoïdie. Een vertraagde stofwisseling door een traag werkende schildklier betekent dat er minder energie wordt verbrand door de cellen in het lichaam. Minder energie betekent minder warmte. Een overactieve schildklier daarentegen zet energie-producerende cellen in overdrive. Dat is de reden waarom mensen met hyperthyreoïdie soms te warm aanvoelen of overmatig transpireren.

Schorre stem en/of pijn in de hals

Schildklierproblemen kunnen problemen zoals een schorre, hese stem en een kleine verdikking of bult op de plek van de schildklier veroorzaken. Een vergrote schildklier (struma of krop genoemd) kan pijn en ongemak veroorzaken in het gebied van de keel. Een manier om te controleren om of er mogelijk sprake is van een vergrote schildklier is door dit te controleren met behulp van een handspiegeltje terwijl je een slok water doorslikt. Let daarbij op bobbels, knobbels of uitsteeksels in het schildkliergebied, dat zich onder je adamsappel bevindt maar boven je sleutelbeenderen. Als je iets verdachts waarneemt, kun je het beste je huisarts raadplegen.

Verstoord slaapritme

Wil je de hele tijd slapen? Dat zou kunnen wijzen op hypothyreoïdie. Een langzaam werkende schildklier kan alle lichamelijke functies vertragen tot aan het punt waarbij je zelfs overdag wilt slapen.

Kun je niet slapen? Dat zou kunnen wijzen op hyperthyreoïdie. Een overactieve schildklier kan zorgen voor angst en een versnelde hartslag, wat het moeilijk maakt om in slaap te vallen of waardoor je midden in de nacht wakker wordt.

Slaapgebrek kan op zijn beurt allerlei klachten veroorzaken.

Dun haar/haaruitval/langzaam groeiend haar

Droog, broos haar dat snel breekt of uitvalt kan een teken zijn van hypothyreoïdie. Te weinig schildklierhormoon verstoort de groeicyclus van je haren en zet te veel follikels in ‘ruststand’, wat resulteert in haarverlies, soms over je hele lichaam, waaronder je wenkbrauwen. Een overactieve schildklier kan ook problemen geven op dit gebied. Hyperthyreoïdie kan resulteren in dunner wordend haar.

Moeilijk zwanger worden

Zowel vrouwen die last hebben van een trage als een te actieve schildklier hebben vaak moeite met zwanger worden en krijgen soms meerdere miskramen achter elkaar. Te weinig of te veel schildklierhormoon kan namelijk schadelijk zijn voor het ongeboren kind

Onderzoek en diagnose

Als je vermoedt dat je schildklier niet helemaal lekker functioneert, is het goed om te weten wat je kunt verwachten bij een bezoek aan de arts. Schildklierklachten kunnen namelijk allerlei vage en uiteenlopende symptomen veroorzaken, van vermoeidheid en gewichtstoename tot hartkloppingen en prikkelbaarheid. Hier is hoe het onderzoek en de diagnose meestal verlopen:

Klachten bespreken

Het begint allemaal met een goed gesprek. De arts wil alles weten over je klachten: voel je je vaak moe, heb je het snel koud of juist warm, merk je dat je gewicht verandert zonder dat je anders eet? Deze informatie helpt de arts om een beeld te krijgen van wat er aan de hand kan zijn. Soms vragen ze ook naar andere symptomen, zoals haaruitval, veranderingen in je menstruatiecyclus, of moeite met concentreren.

Lichamelijk onderzoek

Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts voelt aan je hals om te checken of je schildklier vergroot is of onregelmatigheden vertoont. Dit kan een aanwijzing zijn dat je schildklier te hard werkt (hyperthyreoïdie) of juist te traag (hypothyreoïdie). Soms zijn er knobbeltjes te voelen, wat verder onderzocht moet worden.

Bloedonderzoek

De volgende stap is meestal een bloedonderzoek. Dit is de gouden standaard om te zien hoe je schildklier functioneert. Het bloedonderzoek meet je TSH-niveau (schildklierstimulerend hormoon) en de schildklierhormonen zelf, T3 en T4. Afwijkingen in deze waarden geven een duidelijk beeld of je schildklier te veel of te weinig hormonen aanmaakt.

Echografie of scan

Als de arts vermoedt dat er iets meer aan de hand is, bijvoorbeeld een schildklierknobbel, kan een echografie van de schildklier worden aangevraagd. Dit is een pijnloze scan waarbij de arts je schildklier goed kan bekijken. Soms is ook een scintigrafie nodig, een speciale scan waarbij je een kleine hoeveelheid radioactieve stof krijgt ingespoten, om de werking van de schildklier nog beter in beeld te brengen.

Eventuele vervolgonderzoeken

In sommige gevallen, vooral als er knobbels of andere afwijkingen worden gevonden, kan de arts een punctie laten uitvoeren. Hierbij wordt een klein beetje weefsel uit de schildklier gehaald voor verder onderzoek. Dit helpt om te bepalen of de afwijking goedaardig is of dat er iets meer aan de hand is.

Lees verder

• Schildklierafwijking: welke schildklier klachten zijn er?
• Schildklierkanker: symptomen, oorzaak en behandeling
• Schildklierontsteking (thyroïditis): symptomen & behandeling
• Struma (krop): opgezwollen of vergrote schildklier klachten
• Traag werkende schildklier: symptomen, oorzaak & behandeling