Vleesbomen: Goedaardige gezwellen in baarmoeder bij vrouwen
Vleesbomen zijn gespierde gezwellen die groeien op de baarmoeder. Deze veel voorkomende goedaardige aandoening veroorzaakt meestal geen symptomen. Maar af en toe gaan onder andere wijzigingen in de menstruatie en het plassen gepaard met vleesbomen. De arts behandelt niet altijd een vleesboom wanneer een patiënt hierbij geen symptomen ervaart. Tal van andere niet-invasieve en invasieve behandelingstechnieken zijn nog mogelijk om vleesbomen te verwijderen. Door de vleesbomen treden af en toe wel (ernstige) complicaties op, dus daarom laten vrouwen zich best regelmatig opvolgen door de arts zodat hij deze voorkomt of tijdig behandelt.
Synoniemen vleesbomen
Vleesbomen zijn bekend onder andere bewoordingen, waaronder:
- leiomyomen van de baarmoeder
- myoma uteri
- myomen van de baarmoeder
Epidemiologie aandoening bij vrouwen
Vrouwen tussen dertig- en veertigjarige leeftijd zijn het vaakst getroffen door vleesbomen, al zijn ze wel op elke leeftijd mogelijk. Vrouwen jonger dan twintig jaar zijn echter zelden getroffen door een vleesboom. Ze komen vaker voor bij vrouwen met een zwarte huidskleur dan bij vrouwen met een blanke huidskleur. Bij vrouwen met een zwarte huidskleur groeien de vleesbomen om onbekende redenen sneller en verschijnen ze ook eerder.
Oorzaken: Hormonaal en genetisch
Waarom vleesbomen precies ontstaan, is niet duidelijk.
Hormonen in het lichaam (
oestrogeen en progesteron) doen het slijmvlies van de
baarmoeder maandelijks verdikken. Deze hormonen dragen mogelijk bij aan de groei van vleesbomen. Tijdens de
menopauze gebeurt een verlaagde productie van hormonen waardoor veel vleesbomen krimpen. Bij premenopauzale vrouwen zijn bovendien soms kleine vleesbomen aanwezig. Bepaalde
genetische factoren leiden ook tot vleesbomen; de verschillen tussen de vleesboomcellen en normale cellen zijn al aanwezig in de baarmoeder. Daarnaast zijn tal van verhogende risicofactoren bekend voor de totstandkoming van vleesbomen.
Risicofactoren vleesboom in baarmoeder
Vrouwen krijgen vaker te maken met vleesbomen wanneer deze aandoening reeds in de familie aanwezig is. Het op vroeg leeftijd krijgen van de maandstonden, het gebruik van anticonceptie, het
tekort aan vitamine D, het overmatig gebruik van alcohol en het overmatig eten van rood vlees en weinig groene groenten, fruit of melk zijn andere bijdragende factoren voor het ontwikkelen van vleesbomen. De aandoening
acromegalie vormt een andere risicofactor. Bij deze zeldzame ziekte vindt een overproductie van groeihormoon plaats door de aanwezigheid van een
hypofysetumor. De aandoening gaat gepaard met afwijkingen aan de botten en het
gezicht, maar veroorzaakt soms ook vleesbomen.
Symptomen: Afwezig of abnormale bloedingen
Bij vleesbomen zijn niet altijd symptomen aanwezig, want bij sommige vrouwen detecteert een arts dit pas tijdens een standaard onderzoek of een
echografie. Vleesbomen variëren sterk in grootte (van enkel microscopisch zichtbaar tot de volledige opvulling van de baarmoeder), vorm, gewicht, aantal (één of meerdere) en locatie (in de baarmoeder, de baarmoederwand of op het oppervlak van de baarmoeder).
Wanneer wel symptomen aanwezig zijn, omvatten deze:
Diagnose en onderzoeken
Diagnostisch onderzoek
Een gynaecologisch onderzoek onthult veranderingen in de vorm van de baarmoeder. Het opsporen van vleesbomen vormt echter een klinische uitdaging, en is tevens lastiger bij vrouwen met
overgewicht (obesitas). Een hysteroscopie is een inwendig kijkonderzoek dat nodig is om de baarmoeder te inspecteren. De arts zet tevens een
transvaginale echografie (onderzoek via sonde in vagina) in om met behulp van geluidsgolven een beeld van de baarmoeder te creëren. Een
MRI-scan is ook inzetbaar, waarbij krachtige magneten en radiogolven bruikbaar zijn voor het maken van een foto. Voorts voert de arts mogelijk een
hysterosalpingografie (
radiografisch beeld van baarmoeder en
eileiders) uit. Bij andere vrouwen zet de arts een
endometriumbiopsie in waarbij hij een weefselmonster (
biopt) wegneemt uit de bekleding van de baarmoeder om
kanker of andere aandoeningen uit te sluiten. In zeldzame gevallen is het nodig om een
(diagnostische) laparoscopie uit te voeren bij de aanwezigheid van abnormale bloedingen, waarbij de arts de buikholte of het bekkengebied inspecteert en zo vleesbomen identificeert.
Differentiële diagnose
De arts voert diverse (beeldvormende) onderzoeken uit om vleesbomen op te sporen en andere aandoeningen met een gelijkaardig klinisch beeld uit te sluiten zoals:
Behandeling van goedaardige gezwellen in baarmoeder
Diverse behandelingsopties zijn mogelijk, afhankelijk van de eventuele kinderwens van de vrouw, haar leeftijd, de aanwezige symptomen, het type vleesbomen, de algemene gezondheid van de vrouw en de reeds aanwezige zwangerschap van de vrouw.
Niet-invasieve behandeling
Volgende niet-invasieve behandelingen zijn mogelijk bij vleesbomen:
- de anticonceptiepil vermindert de zware menstruatie (menorragie)
- hormoontherapie-injecties doen vleesbomen krimpen (enkel voor een korte periode inzetbaar)
- ijzersupplementen voorkomen of behandelen bloedarmoede als gevolg van hevige menstruaties
- pijnstillers zoals ibuprofen of naproxen voor de behandeling van krampen of pijn
- spiraaltje dat hormonen vrijlaat waardoor zware bloedingen en pijn verminderen
- tranexaminezuur de vermindert de hoeveelheid bloedstroom
- waakzaam wachten waarbij de arts regelmatig een echografie neemt en een gynaecologisch onderzoek uitvoert om de groei van de vleesboom op te volgen
Invasieve behandelingen
Chirurgie en andere medische behandelingen voor de behandeling van vleesbomen zijn ook mogelijk. De arts verwijdert vleesbomen soms met behulp van een
hysteroscopie (inwendig kijkonderzoek van de baarmoeder) of anders met behulp van een chirurgische ingreep, in medische termen gekend als een
myomectomie. Bovendien is voor sommige vrouwen een baarmoeder slagaderembolisatie mogelijk. Deze procedure stopt de bloedtoevoer naar de vleesboom, waardoor deze krimpt en uiteindelijk afsterft. Tot slot is een
hysterectomie mogelijk, een ingreep waarbij de arts de baarmoeder volledig verwijdert. Deze operatie is nuttig wanneer geen enkele andere behandeling effectief is.
Prognose myoma uteri
Wanneer een vrouw geen symptomen heeft, is een behandeling niet altijd nodig. Tijdens een zwangerschap groeien vleesbomen door de hogere oestrogeenniveaus. De vleesbomen krijgen meestal weer hun oorspronkelijke grootte nadat de
baby is geboren.

Vleesbomen veroorzaken bij zwangere vrouwen soms complicaties /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayComplicaties leiomyomen van baarmoeder
Mogelijke complicaties van vleesbomen omvatten:
- een keizersnede bij een bevalling (wanneer de vleesboom het geboortekanaal blokkeert of de baby hierdoor in een gevaarlijke positie terechtkomt)
- een leiomyosarcoom in de baarmoeder (kanker met abnormale vaginale bloedingen en buikpijn)
- een verdraaide vleesboom (leidt tot verstopte bloedvaten die de zwelling voeden); hiervoor is een ingreep nodig
- een vroeggeboorte van de baby (doordat de baarmoeder onvoldoende ruimte bezit)
- ernstige pijn of erg zware bloedingen waardoor een spoedoperatie nodig is
- ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort als gevolg van de zware bloedingen)
- het Asherman-syndroom (verklevingen in de baarmoeder)
- onvruchtbaarheid (zeldzaam)
- urineweginfecties (wanneer de vleesboom op de blaas drukt, is het moeilijk om de blaas volledig te ledigen)
- zware bloedingen direct na de bevalling

Vers fruit en kruisbloemige groenten voorkomen mogelijk vleesbomen /
Bron: Jill111, PixabayPreventie myomen van de baarmoeder
Vleesbomen zijn niet te voorkomen, maar het verminderen van suiker in de voeding vermindert bij sommige vrouwen de totstandkoming van een vleesboom. Volgende voedingsmiddelen werken tevens preventief: vers fruit en kruisbloemige groenten zoals rucola, broccoli, kool,
bloemkool,
boerenkool en raapstelen. Kruisbloemige groenten zijn rijk aan betacaroteen,
foliumzuur, vitamine C, E en K en andere mineralen. Ze zitten ook bomvol vezels. Regelmatige lichaamsbeweging verlaagt tot slot de kansen op vleesbomen.
Lees verder