Myomectomie: Operatie om vleesbomen te verwijderen

Een myoom (fibroom of leiomyoom) is een goedaardig spiergezwel, beter bekend als een "vleesboom". Deze gezwellen komen op elke leeftijd voor, maar vooral tijdens de vruchtbare periode. Ze zijn een veelvoorkomende oorzaak van bekkenpijn, abnormale bloedingen en kunnen bijdragen aan onvruchtbaarheid. Een myomectomie is een operatie waarbij een chirurg deze vleesbomen verwijdert. In tegenstelling tot een hysterectomie, waarbij de baarmoeder volledig wordt verwijderd, behoudt de patiënte bij een myomectomie haar baarmoeder. Deze ingreep is daarom bijzonder waardevol voor vrouwen die een kinderwens hebben. De chirurg beoordeelt de grootte, het aantal en de locatie van de vleesbomen om te bepalen welke operatietechniek het meest geschikt is: een abdominale myomectomie, een laparoscopische myomectomie of een hysteroscopische myomectomie. Voor de operatie kan de chirurg mogelijk een behandeling voorschrijven om de vleesbomen te laten krimpen. Na een myomectomie kunnen complicaties optreden.

• Definitie en doel van een myomectomie
• Behandelingen voor een operatie om vleesbomen te verwijderen
• Voor wie is een myomectomie geschikt?
• Voorbereiding op de operatie
• Abdominale myomectomie
• Tijdens de operatie
• Na de operatie
• Risico's en bijwerkingen
• Laparoscopische myomectomie
• Tijdens de operatie
• Na de operatie
• Risico's en bijwerkingen
• Hysteroscopische myomectomie
• Tijdens de operatie
• Na de operatie
• Risico's en bijwerkingen
• Prognose na de operatie
• Recente ontwikkelingen in myoombehandeling
• Embolisatie van de Uterine Arteries
• MRI-geleide Focused Ultrasound (MRgFUS)
• Complicaties en herstel na myomectomie
• Langdurige pijn en vermoeidheid
• Verhoogd risico op keizersnede bij toekomstige bevalling
• Emotionele impact van de operatie
• Opvolging en controle
• Langetermijn vooruitzichten
• Terugkeer van myomen
• Effectiviteit van behandelingen op de lange termijn

Definitie en doel van een myomectomie

Een myomectomie is een chirurgische ingreep gericht op het verwijderen van vleesbomen (myomen of fibromen) uit de baarmoeder. Deze procedure is bedoeld om klachten zoals hevige menstruaties, bekkenpijn en vruchtbaarheidsproblemen te verlichten. Het behoud van de baarmoeder is een belangrijk voordeel van deze operatie, vooral voor patiënten met een kinderwens.

Myomen zijn goedaardige spiergezwellen die ontstaan in de spierwand van de baarmoeder. Ze kunnen in grootte variëren van enkele millimeters tot grote gezwellen en veroorzaken klachten afhankelijk van hun aantal, grootte en locatie.

Behandelingen voor een operatie om vleesbomen te verwijderen

IJzersupplementen en vitaminen kunnen nuttig zijn bij de behandeling van bloedarmoede door ijzertekort (ferriprieve anemie), vaak veroorzaakt door zware menstruaties (menorragie). Door het bloedbeeld te stabiliseren, wordt de patiënt voorbereid op de ingreep. Hormonale behandelingen, zoals GnRH-agonisten (GnRH: gonadotrofine-releasing hormoon), kunnen de vleesbomen doen krimpen, waardoor een minimaal invasieve chirurgie mogelijk is. Deze therapieën kunnen echter symptomen van de menopauze veroorzaken, zoals opvliegers, nachtelijk zweten en vaginale droogheid, die verdwijnen na het stoppen met de medicatie. Deze behandeling begint meestal enkele maanden voor de operatie.

Voor wie is een myomectomie geschikt?

Geschiktheid voor de ingreep
Niet alle patiënten met vleesbomen komen in aanmerking voor een myomectomie. Factoren zoals de gezondheidstoestand, leeftijd, ernst van de symptomen en de wens om zwanger te worden spelen een rol in de beslissing. Geschikte kandidaten zijn meestal patiënten die:

• Hevige symptomen ervaren die hun dagelijkse leven beïnvloeden.
• Vleesbomen hebben die vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken.
• Een baarmoederbehoud wensen, bijvoorbeeld vanwege een kinderwens.
• Niet reageren op conservatieve behandelingen zoals hormonale therapieën of voedingsaanpassingen.

Contra-indicaties en aandachtspunten
In sommige gevallen kan een myomectomie niet worden uitgevoerd, zoals bij patiënten met:

• Ernstige medische aandoeningen die het risico van chirurgie vergroten.
• Extreem grote of talrijke vleesbomen die de baarmoeder ernstig hebben vervormd.
• Alternatieve opties zoals embolisatie van de uteriene arteriën of MRI-geleide ultrasoundbehandeling worden overwogen in dergelijke situaties.

Voorbereiding op de operatie

De patiënte dient de chirurg op de hoogte te brengen van alle medicatie die zij gebruikt, aangezien aanpassingen nodig kunnen zijn voor de operatie. Op de dag van de operatie dient de patiënte nuchter te zijn en naar het ziekenhuis te komen.

Abdominale myomectomie

Tijdens de operatie

Een abdominale myomectomie, ook wel bekend als een "open" myomectomie of "laparotomie", is een techniek die wordt toegepast bij grotere, meerdere of diep verankerde vleesbomen. Tijdens deze operatie is de patiënte onder algehele narcose. De chirurg maakt een verticale incisie (medische term voor "snede") in de onderbuik. Alternatief kan een horizontale incisie worden gemaakt die meestal 8 tot 10 cm lang is en de natuurlijke huidlijnen volgt, bekend als de horizontale bikinilijn-incisie. Via deze incisie verwijdert de chirurg de vleesbomen uit de baarmoederwand en hecht daarna de baarmoederspier weer. Tijdens de operatie kan er bloedverlies optreden, waarvoor een bloedtransfusie nodig kan zijn.

Na de operatie

De patiënte verblijft doorgaans twee nachten in het ziekenhuis en heeft thuis vier tot zes weken nodig om volledig te herstellen. Na de ingreep zal er een litteken zichtbaar zijn op de locatie van de incisie. Vrouwen met een kinderwens krijgen soms het advies om een keizersnede te overwegen bij een toekomstige bevalling, afhankelijk van de positie en diepte van de vleesbomen.

Risico's en bijwerkingen

Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kan ongeveer 5 procent van de vrouwen een infectie ontwikkelen waarvoor een antibioticakuur van vijf dagen nodig is. Ongeveer 5 procent van de vrouwen kan ook een wondinfectie ontwikkelen. De behandeling van een wondinfectie kan thuis plaatsvinden, maar frequente controlebezoeken zijn vaak nodig.

Laparoscopische myomectomie

Tijdens de operatie

Bij een laparoscopische myomectomie is de patiënte eveneens onder algehele narcose. De chirurg maakt vier kleine incisies van ongeveer één centimeter in de onderbuik: één bij de navel, één onder de bikinilijn, en één bij elke heup. Vervolgens wordt de buik met kooldioxidegas gevuld om ruimte te creëren. De chirurg plaatst een dunne, verlichte laparoscoop via een incisie om de baarmoeder en de omliggende organen te visualiseren. Met lange instrumenten verwijdert de chirurg de vleesbomen, hecht de baarmoederspier weer vast, laat het gas ontsnappen en sluit de incisies. Indien de vleesbomen groot of diep verankerd zijn, kan de chirurg besluiten over te schakelen naar een abdominale myomectomie. In sommige gevallen kan robotchirurgie worden toegepast.

Na de operatie

De meeste vrouwen blijven één nacht in het ziekenhuis. Het herstel thuis duurt gemiddeld twee tot vier weken. De incisieplaatsen zijn klein, waardoor de patiënt minder pijn ervaart, minder bloedverlies heeft en sneller herstelt dan na een abdominale myomectomie.

Risico's en bijwerkingen

Zeldzame complicaties kunnen onder meer verwondingen aan inwendige organen en bloedingen zijn. De baarmoeder kan ook verzwakken na de operatie. Voor vrouwen met een kinderwens kan de voorkeur uitgaan naar een abdominale myomectomie om deze risico's te minimaliseren.

Hysteroscopische myomectomie

Tijdens de operatie

De hysteroscopische myomectomie is geschikt voor vrouwen met submucosale vleesbomen die zich binnen de baarmoederwand bevinden. Dit is een poliklinische ingreep onder narcose. De patiënte ligt op haar rug met de voeten in speciale steunen. De chirurg plaatst een resectoscoop via de vagina en baarmoederhals in de baarmoeder. Een steriele zoutoplossing wordt ingebracht om de baarmoederholte uit te zetten, zodat de baarmoederwanden beter zichtbaar zijn. De chirurg gebruikt de resectoscoop om de submucosale vleesbomen af te schrapen, waarbij het verwijderde weefsel samen met de zoutoplossing wordt afgevoerd.

Na de operatie

Na de ingreep kan de patiënte meestal dezelfde dag naar huis, na enkele uren op de verkoeverkamer te hebben doorgebracht.

Risico's en bijwerkingen

Krampen en lichte bloedingen zijn normaal na deze procedure. De hersteltijd bedraagt doorgaans één tot vier dagen, en er blijven geen littekens op de huid achter.

Prognose na de operatie

De operatie is doorgaans zeer effectief bij het verlichten van symptomen veroorzaakt door vleesbomen. De patiënte ervaart meestal een vermindering van zware menstruatiebloedingen en een afname van bekkendruk. De vruchtbaarheid kan ook verbeteren, wat de kans op zwangerschap vergroot. Het is echter aanbevolen om ten minste drie maanden te wachten met het proberen om zwanger te worden om de baarmoeder voldoende te laten herstellen. Vleesbomen kunnen in sommige gevallen terugkomen, vooral bij jongere vrouwen of bij degenen die eerder veel vleesbomen hebben gehad. Vrouwen die de menopauze naderen hebben het minste risico op terugkerende vleesbomen na een myomectomie.

Recente ontwikkelingen in myoombehandeling

Nieuwe behandelingen en technieken worden voortdurend ontwikkeld om de effectiviteit en veiligheid van myoombehandelingen te verbeteren. Recent onderzoek heeft geleid tot de introductie van innovatieve therapieën en technologieën:

Embolisatie van de Uterine Arteries

Embolisatie van de uterine arteries is een minimaal invasieve procedure waarbij kleine deeltjes worden ingebracht in de bloedvaten die de vleesbomen van bloed voorzien. Dit vermindert de bloedtoevoer naar de vleesbomen, waardoor ze krimpen. Deze techniek biedt een alternatief voor chirurgie en kan een effectieve behandeling zijn voor vrouwen die geen operatie willen ondergaan of waarbij chirurgische ingrepen riskant zijn.

MRI-geleide Focused Ultrasound (MRgFUS)

MRI-geleide gefocuste ultrasound is een geavanceerde techniek die gebruikmaakt van hoge-intensiteit ultrasone golven om vleesbomen te verhitten en te vernietigen. De procedure wordt uitgevoerd met behulp van MRI voor nauwkeurige locatiebepaling. Dit biedt een niet-invasieve behandelingsoptie met minder risico op complicaties en een kortere hersteltijd vergeleken met traditionele chirurgie.

Complicaties en herstel na myomectomie

Langdurige pijn en vermoeidheid

Sommige vrouwen kunnen langdurige pijn of vermoeidheid ervaren na een myomectomie, vooral bij een abdominale myomectomie. Deze symptomen kunnen enkele maanden aanhouden en kunnen behandeld worden met pijnstillers en fysiotherapie. Het is belangrijk dat patiënten hun klachten met hun arts bespreken om een gepersonaliseerd behandelplan op te stellen.

Verhoogd risico op keizersnede bij toekomstige bevalling

Vrouwen die een abdominale myomectomie hebben ondergaan, kunnen een verhoogd risico op complicaties tijdens een toekomstige bevalling hebben. De baarmoeder kan verzwakt zijn door de ingreep, wat kan leiden tot een verhoogde kans op scheuren tijdens een vaginale bevalling. Het is belangrijk dat vrouwen met een kinderwens hun opties bespreken met hun arts om de beste beslissing te nemen.

Emotionele impact van de operatie

Naast de fysieke aspecten kan een myomectomie ook emotionele gevolgen hebben. Vrouwen kunnen zich angstig of verdrietig voelen na de ingreep, vooral als ze bang zijn dat de vleesbomen terugkomen of dat er complicaties optreden. Het is essentieel om psychologische ondersteuning te overwegen, vooral voor vrouwen die emotioneel worstelen na de diagnose of behandeling van vleesbomen.

Opvolging en controle

Regelmatige controle door een arts na een myomectomie is cruciaal om de voortgang van het herstel te volgen en mogelijke terugkeer van vleesbomen tijdig te detecteren. Het is belangrijk om symptomen zoals ongewone pijn, zware menstruatiebloedingen of andere veranderingen te rapporteren aan de zorgverlener.

Langetermijn vooruitzichten

Terugkeer van myomen

Na een myomectomie kan er een kans zijn dat nieuwe vleesbomen ontstaan of bestaande vleesbomen terugkomen. Dit risico is groter bij vrouwen die op jongere leeftijd myomen hebben gehad of bij wie veel vleesbomen zijn verwijderd. Vrouwen die de menopauze naderen hebben een lager risico op terugkerende vleesbomen.

Effectiviteit van behandelingen op de lange termijn

Recente studies tonen aan dat de effectiviteit van myoombehandelingen op de lange termijn vaak goed is, met een significante vermindering van symptomen zoals hevige menstruaties en bekkenpijn. Het herstel van de vruchtbaarheid wordt meestal bevestigd door succes bij toekomstige zwangerschappen. Echter, individuele resultaten kunnen variëren en continue medische opvolging is aanbevolen om de voortgang te monitoren.

Lees verder

• Baarmoeder: Soorten aandoeningen aan uterus bij vrouwen
• Vleesbomen: Goedaardige gezwellen in baarmoeder bij vrouwen