Lichaamspijn: Oorzaken van pijn in hele lichaam

Heel vaak kampen patiënten met pijn in het lichaam. Dit is een tijdelijk of chronisch symptoom van veel aandoeningen. Veel onderliggende oorzaken van lichaamspijnen zijn vlot op te sporen en eenvoudig te behandelen met thuismiddeltjes. In een aantal omstandigheden liggen meer ernstige medische aandoeningen aan de basis van de lichaamspijn en is een medische behandeling vereist. De pijn in het lichaam varieert in intensiteit en frequentie. De pijn is doorgaans scherp en onregelmatig of saai maar aanhoudend. In een aantal omstandigheden is (dringende) medische zorg nodig wanneer lichaamspijn optreedt in combinatie met bepaalde symptomen, of wanneer deze erg lang aanhoudt.

• Artritis en pijn in het hele lichaam
• Auto-immuunziekten en lichaamspijnen
• Bloedarmoede
• Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)
• Depressie
• Elektrolytenstoornissen
• Hypocalciëmie
• Hypokaliëmie
• Fibromyalgie
• Infecties
• Longontsteking
• Medicijnen
• Slaapgebrek
• Stress en spanning
• Uitdroging
• Vochtretentie (vocht vasthouden)
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsignalen
• Thuisbehandelingen bij lichaamspijn
• Prognose van pijnen in het lichaam

Artritis en pijn in het hele lichaam

Artritis is een aandoening waarbij een ontsteking ontstaat van de gewrichten. Dit is het gevolg van slijtage van het lichaam. Het is ook mogelijk dat de gewrichtsontsteking veroorzaakt is door een auto-immuunziekte zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) of lupus. Lichaamspijnen komen vaak voor bij artritis (gewrichtsontsteking) in combinatie met gewrichtsstijfheid, een zwelling van de gewrichten, warmte en roodheid rond het gewricht, en een beperkt bewegingsbereik. Eventueel helpen enkele artritishulpmiddelen voor het verminderen van de klachten bij het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten.

Auto-immuunziekten en lichaamspijnen

Diverse auto-immuunziekten veroorzaken lichaamspijnen zoals lupus, myositis (ontsteking van de spieren met pijn en zwakte) en multiple sclerose. Heel wat bijkomende symptomen verschijnen bij deze ontstekingsaandoeningen zoals bijvoorbeeld:

• een huiduitslag
• een overgevoeligheid voor zonlicht
• koorts
• toevallen
• uitputting
• zwelling of roodheid rond gewrichten

Bloedarmoede

Bloedarmoede treedt op wanneer het lichaam onvoldoende werkende rode bloedcellen heeft. Het lichaamsweefsel krijgt dan niet genoeg zuurstof. Vermoeidheid, een abnormale hartslag, duizeligheid, desoriëntatie, pijn op het hoofd of op de borst, koude voeten of handen en een bleke huid (pallor) zijn bekende symptomen van anemie (bloedarmoede). Vele oorzaken zijn bekend voor deze aandoening. Een tekort aan ijzer (ferriprieve anemie), een tekort aan foliumzuur of een vitamine B12-tekort zijn te behandelen met supplementen.

Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)

Het lichaam herstelt en recupereert niet bij het chronisch vermoeidheidssyndroom, zelfs met voldoende slaap, en daarom ontstaan onder andere hoofdpijn, keelpijn, gewrichtspijn, spierpijn, lichaamspijn, zwakte, slaapgebrek en uitputting.

Depressie

Een depressie veroorzaakt ook pijn in het hele lichaam. Een depressie is een overweldigend gevoel van verdriet of verlies van interesse. Slaapproblemen, energieverlies, gevoelens van waardeloosheid, gewichtsveranderingen of zelfmoordgedachten zijn typerend bij een depressie. Deze psychische aandoening is het gevolg van een onbalans van chemische stoffen in de hersenen. Deze aandoening verschijnt vaak wanneer de patiënt tussen de vijftien en dertig jaar oud is en komt veel vaker voor bij vrouwen. Medicijnen (antidepressiva) zijn inzetbaar om de chemische niveaus in de hersenen kunstmatig te verhogen.

Elektrolytenstoornissen

Hypocalciëmie

Hypocalciëmie (een laag calciumgehalte in het bloed) is een elektrolytenstoornis die verschijnt wanneer een patiënt onvoldoende vitamine D in het lichaam heeft. De botten, nieren, spieren en andere belangrijke lichaamsorganen hebben calcium nodig voor een goede werking. Lichaamspijnen zijn het gevolg wanneer een tekort aan calcium aanwezig is. Andere symptomen zijn onder meer:

• duizeligheid of verwardheid
• een doof gevoel
• krampen in het lichaam
• spiertrekkingen of spierspasmen
• toevallen

Hypokaliëmie

Hypokaliëmie is de medische term voor een tekort aan kalium in het bloed. Door deze elektrolytenstoornis is de werking van de zenuwen en spieren getroffen, wat resulteert in pijn in het lichaam, zwakte, vermoeidheid en spierkrampen.

Fibromyalgie

Pijn, vermoeidheid, spierstijfheid, een overgevoeligheid voor geluid (fonofobie) of licht (fotofobie), tintelingen in de handen en voeten en slaapproblemen zijn enkele symptomen van fibromyalgie. Dit is een chronische aandoening die pijn veroorzaakt door het hele lichaam. Mogelijk is fibromyalgie gerelateerd aan de manier waarop het centrale zenuwstelsel pijnberichten verwerkt wanneer ze in het lichaam aanwezig zijn.

Infecties

Virale of bacteriële infecties en ook schimmelinfecties veroorzaken soms lichaamspijnen. Het immuunsysteem stuurt witte bloedcellen naar de infectieplaats om de infectie te bestrijden, waardoor spierstijfheid en spierpijn ontstaan. Voorbeelden van infecties die lichaamspijnen met zich meebrengen zijn:

• de griep
• de pest (bacteriële infectieziekte door beet van vlo of besmette rat)
• de ziekte van Lyme (bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet)
• een verkoudheid
• het Middle-East Respiratory Syndrome (MERS) (luchtweginfectie veroorzaakt door een virus)
• klierkoorts
• histoplasmose (schimmelinfectie met longproblemen)

Longontsteking

Bij een longontsteking (pneumonie) krijgt het lichaam onvoldoende zuurstof, waardoor de werking van de rode bloedcellen en weefsels in het lichaam aangetast is. Dit resulteert in lichaamspijn, maar ook in één of meer van volgende tekenen

• braken
• diarree
• hoesten
• koorts
• kortademigheid
• misselijkheid
• opvliegers en koud zweten
• pijn op de borst
• uitputting

Medicijnen

Sommige geneesmiddelen, zoals statines (cholesterolverlagende medicijnen) en bloeddrukmedicijnen, hebben bijwerkingen waardoor pijn en stijfheid in het lichaam ontstaan. Ontwenningsverschijnselen van alcohol en bepaalde drugs, waaronder cocaïne en opioïden (krachtige pijnstillers), hebben een vergelijkbaar effect.

Slaapgebrek

Een chronisch slaapgebrek leidt tot uitputting, waardoor het lichaam pijnlijk en zwaar gaat aanvoelen. Bovendien is het lichaam door een gebrek aan slaap niet meer zo goed in staat om weefsels en cellen te herstellen. Verwardheid, desoriëntatie, problemen om anderen of tekst te begrijpen, spraakproblemen en geheugenproblemen zijn andere kenmerken van een tekort aan slaap. Normaal gesproken hebben mensen dagelijks zes tot acht uur slaap per nacht nodig. Ontspanningstechnieken vlak voor bedtijd zijn nuttig zoals hete thee of een andere warme drank drinken (het best geen koffie of alcohol), mediteren, luisteren naar rustige muziek, …

Stress en spanning

Stress veroorzaakt spanning, druk en strakheid in het lichaam waardoor stijf aanvoelende spieren ontstaan. Bovendien is het immuunsysteem verzwakt (verzwakt immuunsysteem) door spanning en stress, waardoor het lastiger is om infecties te bestrijden. Naast de lichaamspijn ervaart de patiënt mogelijk diverse klachten waaronder onder andere bevingen, een abnormaal hoge hartslag (tachycardie), een verhoogde bloeddruk (hypertensie), hoofdpijn (zoals spanningshoofdpijn of migraine), hyperventilatie, koud zweten, maagproblemen, opvliegers, pijn op de borst en spierpijn. Meditatie, gaan wandelen, tuinieren, zwemmen en ontspanningstechnieken zijn enkele mogelijke tips voor het verlichten van stress.

Uitdroging

Voldoende water drinken is essentieel om het lichaam goed te laten functioneren. Uitdroging (dehydratie) leidt mogelijk tot vermoeidheid, donkere urine, extreme dorst, duizeligheid, desoriëntatie en lichaamspijn. Veel drinken is nodig, maar lukt dit niet, dan is het belangrijk om meteen een arts op te zoeken.

Vochtretentie (vocht vasthouden)

Het vasthouden van vocht in het lichaam (vochtretentie) leidt mogelijk tot gezwollen spieren. Wanneer deze drukken op de zenuwen, ontstaan algemene spierpijnen, en scherpe, plaatselijke pijnen en krampen. Schildklierproblemen, vooral door een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie), veroorzaken mogelijk vochtretentie. Andere aandoeningen die leiden tot het vasthouden van vocht zijn onder andere congestief hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart), levercirrose, ernstige ondervoeding, een chronische nierziekte, het nefrotisch syndroom (nierziekte met te veel eiwit in de urine), veneuze insufficiëntie en problemen met de lymfatische drainage.

Geassocieerde symptomen

Pijn in het lichaam komt vaak voor naast andere symptomen zoals een verkoudheid en griepachtige symptomen, pijn, rillingen of veranderingen in de lichaamstemperatuur, vermoeidheid en zwakte.

Alarmsignalen

Als de thuisbehandeling niet effectief is, of wanneer de lichaamspijnen verergeren, aanhouden of gepaard gaan met andere symptomen, moet een patiënt met een arts spreken. De arts stelt de oorzaak van de pijn in het lichaam vast en bepaalt of een behandeling noodzakelijk is.

Een patiënt moet een arts bezoeken wanneer één of meer van volgende tekenen optreden:

• aanhoudende koorts
• aanhoudende pijn (langer dan twee weken) die niet verbetert met huismiddeltjes
• bewustzijnsverlies
• een epileptische aanval
• een overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• een stijve nek
• ernstige pijn zonder duidelijke oorzaak
• ernstige waterretentie
• extreme uitputting
• flauwvallen
• kortademigheid
• lichaamspijn of spierpijn gepaard met ernstige roodheid of zwelling
• lichaamspijn veroorzaakt door een bepaald medicijn
• lichamelijke pijnen die optreden na een tekenbeet
• pijn of pijnen in het lichaam die gepaard gaan met een huiduitslag
• problemen met slikken, eten of drinken
• ziek zijn, vooral als dit gepaard gaat met een verhoogde temperatuur of koorts
• zwakke spieren (spierzwakte) of het niet kunnen verplaatsen van het getroffen gebied

Thuisbehandelingen bij lichaamspijn

Het is belangrijk om bij pijn in het lichaam voldoende rust te nemen. Op deze manier krijgt het lichaam de tijd om te herstellen en te recupereren. Een warm bad helpt bij het nemen van de rust, en bovendien gaan de spieren makkelijker ontspannen door de warmte, wat de spanning in het lichaam verlicht. Ervaart de patiënt pijn, dan mag hij steeds vrij verkrijgbare medicijnen nemen. Voorbeelden hiervan zijn paracetamol en niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) die de pijn en ontsteking verminderen. Het is tot slot nodig om veel vocht (liefst water) te drinken, wat uitdrogingsverschijnselen verergeren of veroorzaken mogelijk pijnklachten in het lichaam.

Prognose van pijnen in het lichaam

Vaak veroorzaken milde pijnen in het hele lichaam geen reden tot bezorgdheid. Deze lichaamspijnen zijn goed thuis te behandelen zijn met rust, voldoende vocht innemen en eventueel vrij verkrijgbare pijnstillers. Lichaamspijnen zijn echter soms een teken van een ernstigere onderliggende aandoening. Als een patiënt frequente of aanhoudende pijn in het lichaam ervaart die en hierbij bijkomende symptomen optreden, is het nodig om een arts te raadplegen voor een correcte diagnose en behandeling.