Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug
De onderrug, die onder de ribbenkast begint, staat in medische termen bekend als de ‘lumbale wervelkolom’. Lage rugpijn is een veel voorkomend symptoom waarmee bijna iedereen op een bepaald moment in het leven te maken krijgt. De pijn is mogelijk intens, en leidt vaak tot afwezigheid op het werk. Vaak verbetert pijn in de onderrug met enkele huismiddeltjes. In een aantal omstandigheden is de pijnlijke onderrug dusdanig ernstig of alarmerend dat medische aandacht vereist is. Via diverse medische behandelingen is het vaak ook mogelijk om de rugklachten te verhelpen, waardoor de kwaliteit van leven verbetert.
Aandoeningen en pijnlijke lage rug
Chronische aandoeningen
Verschillende chronische aandoeningen leiden mogelijk tot lage
rugpijn.
Fractuur
Door
osteoporose, een
valpartij of een ander trauma ontstaat mogelijk een fractuur in de wervelkolom, met lege rugpijn tot gevolg.
Hernia
De wervels van de wervelkolom worden opgevangen door gelachtige wervelschijven die gevoelig zijn voor slijtage (
artrose), veroudering of verwondingen. Een verzwakte wervelschijf gaat mogelijk scheuren of opzwellen, waardoor de spinale zenuwwortels onder druk komen te staan. Dit staat bekend als een hernia. De patiënt kampt mogelijk met hevige
pijn in de onderrug.
Ischias
Als een uitpuilende of gescheurde wervelschijf op de heupzenuw drukt, ervaart de patiënt pijn die uitstraalt van de bil langs één been naar beneden. Deze aandoening staat bekend als
ischias.
Osteomyelitis
Osteomyelitis is een bacteriële infectie die mogelijk ontstaat in één van de botten van de wervelkolom.
Scoliose
Scoliose, een abnormale kromming van de wervelkolom, veroorzaakt mogelijk lage rugpijn.
Spinale tumoren
Spinale tumoren zijn een abnormale groei van cellen (een massa). Ze zijn goedaardig of kwaadaardig.
Spondylolisthesis
Spondylolisthesis treedt op wanneer een lumbale (lage rug) wervel naar voren glijdt over de wervel die er onder ligt.
Spondylose
Spondylose is een veelvoorkomend degeneratief wervelkolomprobleem. De aandoening tast de facetgewrichten van de wervelkolom aan en draagt bij aan de ontwikkeling van osteofyten.
Omgevingsfactoren en pijn in de onderrug
Baan
Een slechte bureaustoel of een slechte houding tijdens het werk leiden sneller tot lage rugklachten.
Houding
Een
goede houding is essentieel waarbij de onderrug ondersteund moet worden. De persoon ontspant de schouders en plaatst ze steeds lichtjes naar achteren; de
borstkas opent zich dan. De
voeten mogen rusten op een voetensteun. Bij het opstaan moet het gewicht gelijkmatig op beide voeten geplaatst worden.
Overbelasting
Overmatige lichaamsbeweging op de sportschool of golfbaan is één van de meest voorkomende oorzaken van overbelaste spieren die leiden tot lage rugpijn. Mensen zijn hiervoor het meest vatbaar als ze door de werkweek weinig bewegen en dan plots tijdens het weekend uren doorbrengen in de sportschool.
Tas
Het dragen van een overvolle handtas, rugzak of aktetas over de schouder belast de lage rug, vooral wanneer mensen deze dagelijks dragen. Overschakelen naar een koffertje op wielen is aanbevolen.
Risicofactoren voor rugproblemen in lage rug
De meeste patiënten ervaren rugpijn vanaf het zesde decennium. De kans op extra aanvallen van pijn in de onderrug neemt toe met de leeftijd. Andere risicofactoren voor lage rugpijn zijn
overgewicht, een
zittende levensstijl; zware klussen uitvoeren en
stress,
angst en andere
psychische problemen.
Geassocieerde symptomen van lage rugpijn
De symptomen van lage onderrugpijn zijn variabel. Sommige patiënten voelen een doffe pijn, terwijl anderen een stekende, brandende of flitsende pijn ervaren. De pijn maakt het voor de patiënt moeilijk om te bewegen of rechtop te staan. Soms verergert de pijn na het langdurig zitten of staan.
Spierspasmen en beklemming in de lage rug, het bekken en de heupen komen soms ook tot stand. Acute rugpijn komt plotseling op, vaak na een blessure door sporten of zwaar tillen. Pijn die langer duurt dan drie maanden staat bekend als ‘chronische lage rugpijn’.
Alarmsymptomen
Ernstige rugpijn na een val of letsel moet een patiënt steeds laten controleren door een arts. Andere waarschuwingssignalen zijn onder meer een verlies van controle van de darmen (
fecale incontinentie) of de blaas (
urine-incontinentie), gevoelloosheid in de liesstreek,
beenzwakte,
koorts en pijn bij
hoesten of urineren. Indien een patiënt lage rugpijn ervaart met één van volgende symptomen, is ook advies van een arts noodzakelijk:
Diagnose en onderzoeken
De patiënt moet specifiek het type pijn beschrijven, welke gerelateerde symptomen hij nog heeft en ook moet de arts op de hoogte zijn van een
geschiedenis van chronische aandoeningen. Soms zijn
röntgenfoto's, een
botscan, een
botdichtheidsmeting, een
CT-scan en/of een
MRI-scan nodig om de oorzaak van de rugklachten te achterhalen.
Zelfzorg bij pijnlijke onderrug
Acupunctuur
Acupunctuur helpt mogelijk bij rugpijn, al geldt dit niet voor alle patiënten.
Bedrust
Bij pijn in de rug door spierstijfheid is één à twee dagen bedrust aanbevolen. Daarna herneemt de patiënt best zijn normale activiteiten omdat de pijn anders begint te verergeren en de spierkracht en flexibiliteit verminderen.
Massagetherapie
Massage verlicht chronische lage rugpijn, vooral in combinatie met rek- en strekoefeningen. Dit zorgt namelijk voor soepelere bewegingen en minder pijn op de korte en lange termijn.
Koude en warmte
IJs in de eerste 24 tot 48 uur in een handdoek of doek inwikkelen en dan toepassen tegen de lage rug vermindert zwellingen, spierspasmen en pijn. Daarna schakelt de patiënt over naar het toepassen van warmte of het nemen van een warm bad. Warmte helpt bij het verwarmen en ontspannen van pijnlijke weefsels.
Pijnstillers
Milde rugpijn voelt vaak beter aan met vrij verkrijgbare
pijnstillers, zoals
paracetamol,
ibuprofen of
naproxen. Pijnstillende crèmes verlichten spierpijn.
Yoga
Als rugpijn binnen de drie maanden niet verdwijnt, is
yoga vaak nuttig. Het beste kies je een instructeur met ervaring met patiënten met rugklachten, want soms moet hij de houdingen aanpassen.
Professionele medische zorg
Chirurgie
Als langdurige pijn in de rug het dagelijks leven verstoort en andere behandelingen geen verlichting hebben opgeleverd, volgt mogelijk een operatie. Afhankelijk van de oorzaak van de pijn, verwijdert een chirurg een discushernia, vergroot hij de ruimte rondom het ruggenmerg, en/of verbindt hij twee wervelkolomwervels.
Fysiotherapie
Als een patiënt door lage rugpijn langdurig immobiel geweest is, is een revalidatieprogramma met spierversterkende oefeningen door een fysiotherapeut nuttig. Op die manier leert de patiënt weer terug te keren naar de dagelijkse activiteiten. Een fysiotherapeut begeleidt de patiënt bij rek- en strekoefeningen, krachttraining en low-impact cardio-oefeningen, zodat de patiënt zich fitter voelt zonder de rug te belasten.
Injecties
Als eenvoudige therapieën en medicijnen niet helpen, zijn injecties in de rug aanbevolen. Een zenuwwortelblokkade richt zich op geïrriteerde zenuwen. Injecties voor onderrugpijn bevatten meestal steroïde medicatie.

Diverse medicijnen verlichten de pijn /
Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen
Ervaart de patiënt ernstige pijn of chronische pijn, dan schrijft de arts medicatie voor.
Spinale manipulatie
Chiropractors en sommige osteopaten gebruiken spinale manipulatie om lage rugpijn te behandelen. Ze oefenen met hun
handen druk uit op de botten en de omliggende weefsels. Deze behandeling is niet voor iedereen geschikt.
Preventie van lage rugklachten
Het is niet mogelijk om rugklachten door ouderdom te voorkomen, maar er zijn wel enkele strategieën om het risico op lage rugpijn te verlagen:
- een gezond gewicht behouden
- met de benen in plaats van met de rug tillen
- regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren
- werken op een ergonomisch ingerichte werkplek
Lees verder