Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug

De onderrug, die onder de ribbenkast begint, staat in medische termen bekend als de ‘lumbale wervelkolom’. Lage rugpijn is een veel voorkomend symptoom waarmee bijna iedereen op een bepaald moment in het leven te maken krijgt. De pijn is mogelijk intens, en leidt vaak tot afwezigheid op het werk. Vaak verbetert pijn in de onderrug met enkele huismiddeltjes. In een aantal omstandigheden is de pijnlijke onderrug dusdanig ernstig of alarmerend dat medische aandacht vereist is. Via diverse medische behandelingen is het vaak ook mogelijk om de rugklachten te verhelpen, waardoor de kwaliteit van leven verbetert.

• Aandoeningen en pijnlijke lage rug
• Chronische aandoeningen
• Fractuur
• Hernia
• Ischias
• Osteomyelitis
• Scoliose
• Spinale tumoren
• Spondylolisthesis
• Spondylose
• Omgevingsfactoren en pijn in de onderrug
• Baan
• Houding
• Overbelasting
• Tas
• Risicofactoren voor rugproblemen in lage rug
• Geassocieerde symptomen van lage rugpijn
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorg bij pijnlijke onderrug
• Acupunctuur
• Bedrust
• Massagetherapie
• Koude en warmte
• Pijnstillers
• Yoga
• Professionele medische zorg
• Chirurgie
• Fysiotherapie
• Injecties
• Medicijnen
• Spinale manipulatie
• Preventie van lage rugklachten

Aandoeningen en pijnlijke lage rug

Chronische aandoeningen

Verschillende chronische aandoeningen leiden mogelijk tot lage rugpijn.

• fibromyalgie: chronische aandoening met vermoeidheid en wijdverspreide spierpijn, waaronder rugpijn
• spinale stenose: vernauwing van de ruimte rond het ruggenmerg, waardoor mogelijk druk ontstaat op de spinale zenuwen
• spondylitis: chronische rugpijn en stijfheid als gevolg van een ernstige ontsteking van de wervelkolomgewrichten

Fractuur

Door osteoporose, een valpartij of een ander trauma ontstaat mogelijk een fractuur in de wervelkolom, met lege rugpijn tot gevolg.

Hernia

De wervels van de wervelkolom worden opgevangen door gelachtige wervelschijven die gevoelig zijn voor slijtage (artrose), veroudering of verwondingen. Een verzwakte wervelschijf gaat mogelijk scheuren of opzwellen, waardoor de spinale zenuwwortels onder druk komen te staan. Dit staat bekend als een hernia. De patiënt kampt mogelijk met hevige pijn in de onderrug.

Ischias

Als een uitpuilende of gescheurde wervelschijf op de heupzenuw drukt, ervaart de patiënt pijn die uitstraalt van de bil langs één been naar beneden. Deze aandoening staat bekend als ischias.

Osteomyelitis

Osteomyelitis is een bacteriële infectie die mogelijk ontstaat in één van de botten van de wervelkolom.

Scoliose

Scoliose, een abnormale kromming van de wervelkolom, veroorzaakt mogelijk lage rugpijn.

Spinale tumoren

Spinale tumoren zijn een abnormale groei van cellen (een massa). Ze zijn goedaardig of kwaadaardig.

Spondylolisthesis

Spondylolisthesis treedt op wanneer een lumbale (lage rug) wervel naar voren glijdt over de wervel die er onder ligt.

Spondylose

Spondylose is een veelvoorkomend degeneratief wervelkolomprobleem. De aandoening tast de facetgewrichten van de wervelkolom aan en draagt bij aan de ontwikkeling van osteofyten.

Omgevingsfactoren en pijn in de onderrug

Baan

Een slechte bureaustoel of een slechte houding tijdens het werk leiden sneller tot lage rugklachten.

Houding

Een goede houding is essentieel waarbij de onderrug ondersteund moet worden. De persoon ontspant de schouders en plaatst ze steeds lichtjes naar achteren; de borstkas opent zich dan. De voeten mogen rusten op een voetensteun. Bij het opstaan moet het gewicht gelijkmatig op beide voeten geplaatst worden.

Overbelasting

Overmatige lichaamsbeweging op de sportschool of golfbaan is één van de meest voorkomende oorzaken van overbelaste spieren die leiden tot lage rugpijn. Mensen zijn hiervoor het meest vatbaar als ze door de werkweek weinig bewegen en dan plots tijdens het weekend uren doorbrengen in de sportschool.

Tas

Het dragen van een overvolle handtas, rugzak of aktetas over de schouder belast de lage rug, vooral wanneer mensen deze dagelijks dragen. Overschakelen naar een koffertje op wielen is aanbevolen.

Risicofactoren voor rugproblemen in lage rug

De meeste patiënten ervaren rugpijn vanaf het zesde decennium. De kans op extra aanvallen van pijn in de onderrug neemt toe met de leeftijd. Andere risicofactoren voor lage rugpijn zijn overgewicht, een zittende levensstijl; zware klussen uitvoeren en stress, angst en andere psychische problemen.

Geassocieerde symptomen van lage rugpijn

De symptomen van lage onderrugpijn zijn variabel. Sommige patiënten voelen een doffe pijn, terwijl anderen een stekende, brandende of flitsende pijn ervaren. De pijn maakt het voor de patiënt moeilijk om te bewegen of rechtop te staan. Soms verergert de pijn na het langdurig zitten of staan. Spierspasmen en beklemming in de lage rug, het bekken en de heupen komen soms ook tot stand. Acute rugpijn komt plotseling op, vaak na een blessure door sporten of zwaar tillen. Pijn die langer duurt dan drie maanden staat bekend als ‘chronische lage rugpijn’.

Alarmsymptomen

Ernstige rugpijn na een val of letsel moet een patiënt steeds laten controleren door een arts. Andere waarschuwingssignalen zijn onder meer een verlies van controle van de darmen (fecale incontinentie) of de blaas (urine-incontinentie), gevoelloosheid in de liesstreek, beenzwakte, koorts en pijn bij hoesten of urineren. Indien een patiënt lage rugpijn ervaart met één van volgende symptomen, is ook advies van een arts noodzakelijk:

• een geschiedenis van intraveneus drugsgebruik
• een verzwakt immuunsysteem
• een voorgeschiedenis van kanker
• het langdurig gebruik van corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken)
• onbedoeld gewichtsverlies
• pijn die verergert met rust

Diagnose en onderzoeken

De patiënt moet specifiek het type pijn beschrijven, welke gerelateerde symptomen hij nog heeft en ook moet de arts op de hoogte zijn van een geschiedenis van chronische aandoeningen. Soms zijn röntgenfoto's, een botscan, een botdichtheidsmeting, een CT-scan en/of een MRI-scan nodig om de oorzaak van de rugklachten te achterhalen.

Zelfzorg bij pijnlijke onderrug

Acupunctuur

Acupunctuur helpt mogelijk bij rugpijn, al geldt dit niet voor alle patiënten.

Bedrust

Bij pijn in de rug door spierstijfheid is één à twee dagen bedrust aanbevolen. Daarna herneemt de patiënt best zijn normale activiteiten omdat de pijn anders begint te verergeren en de spierkracht en flexibiliteit verminderen.

Massagetherapie

Massage verlicht chronische lage rugpijn, vooral in combinatie met rek- en strekoefeningen. Dit zorgt namelijk voor soepelere bewegingen en minder pijn op de korte en lange termijn.

Koude en warmte

IJs in de eerste 24 tot 48 uur in een handdoek of doek inwikkelen en dan toepassen tegen de lage rug vermindert zwellingen, spierspasmen en pijn. Daarna schakelt de patiënt over naar het toepassen van warmte of het nemen van een warm bad. Warmte helpt bij het verwarmen en ontspannen van pijnlijke weefsels.

Pijnstillers

Milde rugpijn voelt vaak beter aan met vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, ibuprofen of naproxen. Pijnstillende crèmes verlichten spierpijn.

Yoga

Als rugpijn binnen de drie maanden niet verdwijnt, is yoga vaak nuttig. Het beste kies je een instructeur met ervaring met patiënten met rugklachten, want soms moet hij de houdingen aanpassen.

Professionele medische zorg

Chirurgie

Als langdurige pijn in de rug het dagelijks leven verstoort en andere behandelingen geen verlichting hebben opgeleverd, volgt mogelijk een operatie. Afhankelijk van de oorzaak van de pijn, verwijdert een chirurg een discushernia, vergroot hij de ruimte rondom het ruggenmerg, en/of verbindt hij twee wervelkolomwervels.

Fysiotherapie

Als een patiënt door lage rugpijn langdurig immobiel geweest is, is een revalidatieprogramma met spierversterkende oefeningen door een fysiotherapeut nuttig. Op die manier leert de patiënt weer terug te keren naar de dagelijkse activiteiten. Een fysiotherapeut begeleidt de patiënt bij rek- en strekoefeningen, krachttraining en low-impact cardio-oefeningen, zodat de patiënt zich fitter voelt zonder de rug te belasten.

Injecties

Als eenvoudige therapieën en medicijnen niet helpen, zijn injecties in de rug aanbevolen. Een zenuwwortelblokkade richt zich op geïrriteerde zenuwen. Injecties voor onderrugpijn bevatten meestal steroïde medicatie.

Medicijnen

Ervaart de patiënt ernstige pijn of chronische pijn, dan schrijft de arts medicatie voor.

Spinale manipulatie

Chiropractors en sommige osteopaten gebruiken spinale manipulatie om lage rugpijn te behandelen. Ze oefenen met hun handen druk uit op de botten en de omliggende weefsels. Deze behandeling is niet voor iedereen geschikt.

Preventie van lage rugklachten

Het is niet mogelijk om rugklachten door ouderdom te voorkomen, maar er zijn wel enkele strategieën om het risico op lage rugpijn te verlagen:

• een gezond gewicht behouden
• met de benen in plaats van met de rug tillen
• regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren
• werken op een ergonomisch ingerichte werkplek

Lees verder

• Hoge rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in bovenrug
• Rugpijn: Oorzaken, symptomen & behandeling van pijnlijke rug
• Chronische rugpijn: Behandelingen bij aanhoudende rugpijn
• Spondylolisthesis: Verschuiving van wervel met pijn & zwakte
• Rugpijn in ochtend: Oorzaken van ontwaken met rugklachten