Chronische rugpijn: Behandelingen bij aanhoudende rugpijn

Chronische rugpijn duidt op rugklachten die langer dan drie maanden aanhouden. De aanhoudende pijn in de rug is voelbaar vanaf de nek tot de lage rug. De pijn is mogelijk gelokaliseerd of straalt soms uit naar de onderste ledematen. Bij de meeste patiënten komt en gaat de pijn. Vaak is er dan een tijdelijke verlichting van de klachten, wat dan weer gevolgd wordt door een opflakkering van de pijnklachten. Als de oorzaak van de pijn niet bekend is of niet te behandelen is met standaardtherapieën, probeert de arts de opflakkeringen te verminderen en de pijn beheersbaar te maken. Dit is mogelijk met (een combinatie van) onder andere medicatie, voeding, een gezonde levensstijl en fysiotherapie.

• Oorzaken en risicofactoren van chronische rugpijn
• Symptomen van chronische rugpijn
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorgbehandelingen bij langdurige rugpijn
• Alternatieve therapieën
• Levensstijl
• Mindfulness en meditatie
• Voeding
• Medische behandelingen bij aanhoudende rugpijnklachten
• Chirurgie
• Fysiotherapie
• Medicatie
• Medische procedures
• Preventie van chronische rugpijn

Oorzaken en risicofactoren van chronische rugpijn

Er zijn veel mogelijke oorzaken van chronische rugpijn. De pijn is afkomstig van de botten, gewrichten, spieren, zenuwen of organen. Chronische rugpijn is meestal leeftijdsgebonden, maar kan ook het gevolg zijn van een voorafgaande verwonding. De meest voorkomende oorzaken zijn:

• Artritis (gewrichtsontsteking) van de wervelkolom: het geleidelijk dunner worden van het kraakbeen in de wervelkolom.
• Spinale stenose: vernauwing van het wervelkanaal die leidt tot zenuwpijn.
• Het myofasciaal pijnsyndroom: onverklaarbare spierpijn en gevoeligheid.
• Wervelproblemen, zoals een hernia of een uitpuilende wervel.

In sommige gevallen is de arts niet in staat om de exacte oorzaak van de pijn vast te stellen.

Symptomen van chronische rugpijn

Een patiënt met chronische rugpijn ervaart een diepe, pijnlijke, doffe of brandende pijn in een deel van de rug of de benen. In de benen kan hij ook te maken hebben met gevoelloosheid, een branderig gevoel of een gevoel van spelden en naalden. Verder ondervindt de patiënt vaak problemen bij het uitvoeren van de normale dagelijkse activiteiten. Tot slot verlichten de pijnklachten niet door het volgen van standaard medische behandelingen.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Omdat chronische rugpijn mogelijk het resultaat is van verschillende factoren, is een grondige medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek nodig. De arts heeft bovendien informatie nodig met betrekking tot de pijngeschiedenis, de aard van de pijn en de manier waarop de pijn het leven beïnvloedt.

Diagnostisch onderzoek
Beeldvormende onderzoeken sluiten een infectie, kanker of fracturen uit. De arts bestelt de volgende mogelijke testen:

• Een röntgenfoto: controleert op breuken of andere botproblemen.
• Een MRI-scan: detecteert hernia's, zenuwwortelcompressie, bot- of wervelkanaalinfecties, botbreuken of tumoren.
• Een CT-scan: onthult breuken of andere botproblemen maar toont veel meer details dan bij een röntgenfoto.
• Een zenuwgeleiding-onderzoek/elektromyografie: zenuwtest die de aanwezigheid van zenuwafwijkingen vastlegt; maakt eveneens een onderscheid tussen een zenuwwortelaandoening en een spierziekte.

Zelfzorgbehandelingen bij langdurige rugpijn

Alternatieve therapieën

Acupunctuur, massage en biofeedbacktherapie kunnen mogelijk ook een verschil maken voor chronische rugpijn.

Levensstijl

Patiënten met chronische pijnklachten moeten de beperkingen leren accepteren en zich aanpassen aan hun lichaam. Zo is het bijvoorbeeld aangewezen om een pauze te nemen tijdens het maaien van het gazon of verschillende uitstapjes te maken voor het doen van boodschappen. Indien mogelijk vermijden patiënten activiteiten die de langdurige pijn aan de rug verergeren. Hierdoor voorkomt de patiënt eveneens een progressie van de onderliggende oorzaak. Stoppen met roken is ook aanbevolen. Roken accentueert pijn en vertraagt de genezing.

Mindfulness en meditatie

Chronische rugpijn is zowel lichamelijk als emotioneel zwaar belastend. Om de frustratie, prikkelbaarheid, depressie en andere psychologische aspecten van het omgaan met chronische pijn te beheersen, zijn sommige patiënten gebaat bij mindfulness, meditatie, yoga, tai chi en andere cognitieve en ontspanningsstrategieën. Op die manier leert de patiënt zich minder te richten op pijn.

Voeding

Sommige voedingsmiddelen bevorderen ontstekingen, zoals voedingsmiddelen die rijk zijn aan transvetten en geraffineerde suikers. Ook verwerkt voedsel veroorzaakt sneller ontstekingen. Een voedingsdeskundige biedt informatie over welke voedingsmiddelen mogelijk bijdragen aan de chronische rugpijn en ook hoe een patiënt dit best zou kunnen veranderen. Het handhaven van een gezond gewicht helpt ook om de rugpijn te verminderen omdat hierdoor de druk op de wervelkolom afneemt.

Medische behandelingen bij aanhoudende rugpijnklachten

Chirurgie

De meeste patiënten met chronische rugpijn hebben geen operatie nodig. In de volgende omstandigheden is een operatie echter mogelijk nuttig:

• Als een conservatieve behandeling niet of onvoldoende effectief is.
• Bij bewijs van overmatige reflexen.
• Bij loop- en evenwichtsproblemen.
• Bij nieuwe of progressieve darm- en/of blaasproblemen.
• Bij zwakte in de ledematen.

Het soort operatie hangt af van de specifieke pathologie.

Fysiotherapie

Rugklachten verminderen vaak door het volgen van een programma van fysiotherapie. Oefeningen zijn de basis van een chronische rugpijnbehandeling. Het is één van de eerste behandelingen die een patiënt moet proberen onder begeleiding van de arts en een fysiotherapeut. De oefeningen moeten worden afgestemd op de specifieke symptomen en aandoening. Een patiënt moet meestal ook thuis verder oefeningen uitvoeren.

Fysiotherapie voor chronische rugpijn bestaat bijvoorbeeld uit:

• Aerobic oefeningen.
• Houdingsoefeningen.
• Oefeningen om de kracht en het uithoudingsvermogen van de ruggenmergspieren te verbeteren.
• Rekoefeningen / oefeningen voor het verbeteren van de flexibiliteit.
• Rompversterkende oefeningen.

Medicatie

De arts schrijft medicatie voor om pijn te verlichten, ontstekingen te verminderen, spierspasmen (spierkrampen) te verminderen en zenuwpijn te verzachten. Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) worden vaak ingezet. Cox-2-remmers, die mogelijk veiliger zijn voor de maag, bestrijden eveneens inflammatoire aandoeningen (ontstekingsaandoeningen). De arts schrijft eveneens vaak tricyclische antidepressiva, anticonvulsiva en serotonine-noradrenalineheropnameremmers voor de behandeling van neuropathische pijn (pijn door schade aan het zenuwstelsel). Helpen deze pijnstillende medicijnen niet, dan zet de arts na een grondig onderzoek opioïden in. Deze worden niet ingezet als eerste, enige of langdurige behandelingsmethode voor chronische rugpijn. Vele opioïden zijn verslavend en pakken de onderliggende oorzaak van de pijn niet aan.

Medische procedures

Het behandelen van pijn is nuttig als een patiënt niet geschikt is voor een operatie of geen chirurgische ingreep wenst.

Radiofrequente ablatie

Het doel van radiofrequente ablatie is om chronische rugpijn te verminderen door warmte rond een zenuw te genereren en het vermogen om pijn over te brengen te vernietigen. Deze behandeltechniek wordt normaal gesproken gebruikt voor patiënten met een degeneratieve gewrichtsaandoening zoals artritis.

Ruggenmergstimulatie

Bij een ruggenmergstimulatie biedt een implanteerbaar apparaat pijnverlichting. Dit gebeurt door het ruggenmerg elektrisch te stimuleren zodat de overdracht van pijn geblokkeerd wordt. Het elimineert de bron van pijn niet, maar door de elektrische stromen te onderbreken, bereiken de pijnsignalen de hersenen niet.

Spinale injecties

Spinale injecties (injecties in de wervelkolom) stoppen of verminderen de pijn voor een bepaalde periode, maar ze zijn niet bedoeld als oplossingen op de lange termijn.

Er zijn verschillende soorten spinale injecties, waaronder:

• Epidurale injecties voor rugpijn bestaan normaal gesproken uit een corticosteroïde (krachtige ontstekingsremmer) en een anestheticum om de pijn te verminderen door ontsteking van de getroffen gebieden te verminderen.
• Zenuwblokkers zijn injecties waarbij medicijnen nabij de zenuwen worden geïnjecteerd. Ze verminderen de zenuw- en gewrichtsontsteking en verminderen de overmatige prikkeling van gewonde zenuwen. Ze zijn ook bruikbaar voor diagnostische doeleinden om de mate van zenuwschade en de pijnbron te bepalen.

Preventie van chronische rugpijn

Het voorkomen van chronische rugpijn is essentieel om de kwaliteit van leven te behouden. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• Regelmatige lichaamsbeweging: Het versterken van de spieren rondom de wervelkolom helpt om de belasting van de rug te verminderen.
• Ergonomische aanpassingen: Zorg voor een goede houding tijdens het zitten, staan en tillen. Ergonomische hulpmiddelen kunnen ook helpen.
• Gezond gewicht behouden: Overgewicht verhoogt de druk op de wervelkolom, wat kan leiden tot rugpijn.
• Vermijd langdurig zitten: Langdurig zitten kan leiden tot verzwakking van de rugspieren. Sta regelmatig op en beweeg.
• Stoppen met roken: Roken vermindert de bloedtoevoer naar de wervelkolom en verhoogt het risico op degeneratieve aandoeningen.

Lees verder

• Chronische pijn: Soorten, oorzaken en behandeling
• Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug
• Hoge rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in bovenrug
• Rugpijn: Oorzaken, symptomen & behandeling van pijnlijke rug
• Rugpijn in ochtend: Oorzaken van ontwaken met rugklachten