MED13L-syndroom: Aandoening met symptomen aan hart & gezicht

Het MED13L-syndroom is een zeldzame ontwikkelingsstoornis waarbij een patiënt een ontwikkelingsachterstand, een intellectuele achterstand en afwijkende gelaatstrekken heeft. Bovendien kampen sommige patiënten met deze erfelijke aandoening vanaf de geboorte reeds met terugkerende epileptische aanvallen of hartafwijkingen. De behandeling van deze niet te genezing aandoening is vooral ondersteunend en symptomatisch gericht.

• Synoniemen van het MED13L-syndroom
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Genetische verandering
• Overervingspatroon
• Risicofactoren
• Symptomen
• Gezicht
• Hart
• Intellectuele achterstand
• Andere symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van erfelijke aandoening
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van het MED13L-syndroom

Het MED13L-syndroom is ook nog gekend onder deze synoniemen en afkortingen:

• Asadollahi-Rauch-syndroom
• ASRAS
• hartafwijkingen-ontwikkelingsachterstand-gezichtsdysmorfismenyndroom
• MED13L-gerelateerde verstandelijke beperking
• MED13L-haploinsufficiëntiesyndroom
• MRFACD
• ontwikkelingsachterstand-faciaal dysmorfiesyndroom als gevolg van MED13L-tekort
• verstandelijke beperking en onderscheidende gelaatstrekken met of zonder hartafwijkingen

Epidemiologie

MED13L-syndroom is een zeldzaam genetisch syndroom dat behoort tot de groep van aangeboren aandoeningen met symptomen die variëren afhankelijk van de ernst van de genetische mutatie. Het syndroom komt wereldwijd voor, maar de prevalentie is moeilijk te bepalen vanwege de zeldzaamheid en de variabiliteit van symptomen. MED13L-syndroom wordt vaak vastgesteld in de kindertijd of vroege volwassenheid, met een significante impact op de levenskwaliteit van de getroffen personen door de veelzijdige symptomen.

Oorzaken

Genetische verandering

Bij het MED13L-syndroom treden mutaties (wijzigingen) op in het MED13L-gen. Het MED13L-gen zorgt ervoor dat een gen wordt geproduceerd dat nodig is voor de ontwikkeling (zowel voor als na de geboorte). De MED13L-genmutaties veranderen de functie van het MED13L-eiwit of verminderen de hoeveelheid eiwit die aanwezig is. Het is anno september 2024 onduidelijk hoe deze veranderingen leiden tot de specifieke tekenen van het MED13L-syndroom.

Overervingspatroon

Het MED13L-syndroom heeft een autosomaal dominant overervingspatroon, wat betekent dat één geërfd afwijkend gen de ziekte reeds doet veroorzaken. Meestal is het MED13L-syndroom het resultaat van nieuwe (de novo) mutaties in het gen die optreden tijdens de vorming van voortplantingscellen (eicellen of sperma) of in de vroege embryonale ontwikkeling. De patiënt heeft in deze gevallen geen familiale geschiedenis van de ziekte. Zeer sporadisch erft een patiënt de aandoening van een ouder met mosaïcisme. Hierbij heeft een ouder een MED13L-genmutatie in een klein aantal cellen, inclusief voortplantingscellen (eicellen of sperma), en vertoont hij geen tekenen van het MED13L-syndroom.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactor voor MED13L-syndroom is het hebben van een ouder met de genetische mutatie. Er zijn geen specifieke omgevingsrisicofactoren bekend die het risico op het ontwikkelen van het syndroom verhogen. Het syndroom kan sporadisch optreden zonder een familiegeschiedenis van de aandoening. Genetisch advies kan nuttig zijn voor families met een bekende geschiedenis van MED13L-syndroom om het risico van doorgeven aan toekomstige generaties te begrijpen.

Symptomen

Gezicht

De meeste patiënten met MED13L syndroom hebben afwijkende gelaatstrekken. Ze hebben bijvoorbeeld een depressieve neusbrug, een bolvormige neuspunt, rechte wenkbrauwbuitenhoeken van de ogen die naar boven wijzen, volle wangen, een kleine onderkaak (micrognathie), grote en lage oren, een breed voorhoofd, een open mond en/of een gespleten lip en/of gehemelte. Andere afwijkingen aan het gezicht zijn een uitgesproken dubbele curve van de bovenlip (Cupid's bow), en een diepe ruimte tussen de neus en bovenlip (filtrum).

Hart

Daarnaast kampt een patiënt met het MED13L-syndroom mogelijk met diverse aangeboren hartafwijkingen. Getroffen patiënten hebben een transpositie van de grote slagaders. Hierbij is er een foutje gebeurd met de aansluiting van de grote slagaders. Er is namelijk een omwisseling gebeurd van de aansluiting van de longslagader en de grote lichaamsslagader op het hart. Andere aangeboren hartafwijkingen bij het MED13L-syndroom omvatten een gat tussen de twee onderste hartkamers (ventrikelseptumdefect), een gat tussen de twee bovenste hartkamers (patent foramen ovale), of tetralogie van Fallot (een specifieke combinatie van vier aangeboren hartafwijkingen).

Intellectuele achterstand

Patiënten met het MED13L-syndroom hebben een matige tot ernstige intellectuele beperking en een ontwikkelingsachterstand. Een verlaagde spierspanning (hypotonie) en een vertraagde ontwikkeling van motorische vaardigheden, zoals zitten, staan en lopen, zijn enkele vroege symptomen van de aandoening. Daarnaast treden coördinatie- en evenwichtsproblemen (ataxie) en spraakproblemen op. Sommige patiënten met deze aandoening kunnen slechts een paar woorden zeggen of anders leren ze nooit praten. Patiënten met het MED13L-syndroom vertonen kenmerken die doen denken aan een autismespectrumstoornis, waaronder repetitief gedrag en problemen met sociale interacties.

Andere symptomen

Andere mogelijke tekenen omvatten een kort gestalte en terugkerende epileptische aanvallen.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van MED13L-syndroom kunnen variëren afhankelijk van de betrokken organen, maar omvatten vaak hartafwijkingen, gezichtsafwijkingen zoals afwijkende oogstand of gezichtssymptomen, en ontwikkelingsachterstanden. Het syndroom kan ook gepaard gaan met andere medische problemen zoals cognitieve stoornissen of motorische beperkingen. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als deze symptomen worden opgemerkt, vooral als er een familiaire voorgeschiedenis van het syndroom is.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van MED13L-syndroom wordt vaak gesteld op basis van klinische evaluatie, genetische testen, en beeldvorming om de symptomen te evalueren. Genetische tests kunnen de aanwezigheid van mutaties in het MED13L-gen bevestigen. Daarnaast kunnen echocardiogrammen en andere diagnostische tests nodig zijn om de ernst van hartafwijkingen en andere symptomen te beoordelen. Multidisciplinaire evaluatie door specialisten kan nodig zijn voor een complete beoordeling en behandeling van de verschillende symptomen.

Behandeling van erfelijke aandoening

De behandeling van MED13L-syndroom is gericht op het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Er is geen specifieke genezing voor het syndroom, dus behandelingen zijn symptomatisch en kunnen omvatten: medische en chirurgische interventies voor hartafwijkingen, therapieën voor ontwikkelings- en motorische stoornissen, en ondersteuning bij cognitieve uitdagingen. Regelmatige opvolging met een team van specialisten is belangrijk om de voortgang te monitoren en om aangepaste behandelingen te bieden.

Prognose

De prognose voor MED13L-syndroom hangt af van de ernst van de symptomen en de effectiviteit van de behandelingen. Patiënten met minder ernstige symptomen kunnen een relatief normale levensverwachting hebben, terwijl degenen met ernstigere symptomen een verhoogd risico kunnen hebben op complicaties en een verminderde levenskwaliteit. De vooruitzichten kunnen variëren en moeten individueel worden beoordeeld op basis van de specifieke symptomen en medische toestand van de patiënt.

Complicaties

Mogelijke complicaties van MED13L-syndroom omvatten ernstige hartafwijkingen, ontwikkelingsstoornissen, en motorische of cognitieve problemen. Het syndroom kan ook leiden tot bijkomende medische aandoeningen die de levenskwaliteit van de patiënt kunnen beïnvloeden. Vroege interventie en continue medische zorg zijn cruciaal om complicaties te beheren en om de algehele gezondheid en ontwikkeling te ondersteunen.

Preventie

Omdat MED13L-syndroom een genetische aandoening is, is er geen specifieke preventie mogelijk voor het voorkomen van de aandoening zelf. Echter, genetisch advies kan nuttig zijn voor families met een geschiedenis van MED13L-syndroom om het risico van doorgeven aan toekomstige generaties te begrijpen en om geïnformeerde beslissingen te maken over gezinsplanning. Vroegtijdige diagnose en behandeling van symptomen kunnen bijdragen aan een betere kwaliteit van leven voor de getroffen personen.

Lees verder

• Aangeboren afwijkingen: Oorzaken van geboorteafwijkingen
• Aangeboren hartafwijkingen (congenitale hartziekte) bij baby