Aangeboren hartafwijkingen (congenitale hartziekte) bij baby

Aangeboren hartafwijkingen (congenitale hartziekte) bij baby Circa 9 op de 1.000 baby’s komt ter wereld met een aangeboren hartafwijking. Congenitale hartafwijkingen zijn aangeboren aandoeningen waarbij er problemen zijn met de structuur en functie van het hart. Vaak kan een arts het hartdefect al voor de geboorte detecteren via prenatale onderzoeken. Gespecialiseerde zorg bij de bevalling is vaak nodig om ervoor te zorgen dat de baby direct de juiste ondersteuning krijgt. De symptomen van aangeboren hartafwijkingen kunnen variëren, van mild tot ernstig, en omvatten vaak kortademigheid, voedingsproblemen en koorts. De behandeling hangt af van de aard en ernst van de afwijking en kan medicatie, hartprocedures, operaties of zelfs een transplantatie omvatten. De prognose is meestal goed, maar ernstige complicaties kunnen optreden. Preventieve maatregelen kunnen helpen om het risico op congenitale hartafwijkingen te verkleinen.

Wat zijn aangeboren hartdefecten?

Aangeboren hartafwijkingen verwijzen naar een groep van hartafwijkingen die aanwezig zijn bij de geboorte. Deze afwijkingen kunnen betrekking hebben op de hartwanden, hartkleppen en de slagaders en aders die het hart omringen. Ze verstoren vaak de normale bloedstroom door het hart, wat kan leiden tot vertraagde, verkeerde of geblokkeerde bloedcirculatie.

Oorzaken en risicofactoren van congenitale hartafwijkingen

De exacte oorzaak van veel congenitale hartafwijkingen is vaak onbekend. Echter, verschillende factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van deze afwijkingen:
  • Geneesmiddelen: Het gebruik van bepaalde medicijnen zoals retinoïnezuur voor de behandeling van acne kan bijdragen aan congenitale hartafwijkingen.
  • Chemische stoffen en alcohol: Blootstelling aan schadelijke chemicaliën en alcohol tijdens de zwangerschap kan het risico verhogen. Het drinken van alcohol kan leiden tot het foetaal alcoholsyndroom, dat geassocieerd wordt met verschillende aangeboren afwijkingen, inclusief hartafwijkingen.
  • Infecties: Infecties zoals rodehond tijdens de zwangerschap kunnen leiden tot congenitale hartafwijkingen, vaak door het congenitaal rubella-syndroom.
  • Diabetes: Onvoldoende gecontroleerde bloedsuikerwaarden bij zwangere vrouwen met diabetes mellitus zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op aangeboren hartafwijkingen.
  • Genetische factoren: Sommige genetische mutaties en erfelijke aandoeningen verhogen het risico op hartafwijkingen. Het syndroom van Down en andere genetische syndromen kunnen bijvoorbeeld worden geassocieerd met hartdefecten.

Syndromen met aangeboren hartziekten

Aangeboren hartafwijkingen kunnen zowel geïsoleerd voorkomen als deel uitmaken van genetische en chromosomale syndromen. Sommige van deze syndromen zijn erfelijk en kunnen andere aangeboren afwijkingen met zich meebrengen. Voorbeelden van dergelijke syndromen zijn:

Indeling van aangeboren hartdefecten

Congenitale hartafwijkingen worden vaak ingedeeld in twee hoofdtypen: cyanotisch en niet-cyanotisch. Cyanotische defecten veroorzaken een blauwe huidskleur door zuurstoftekort, terwijl niet-cyanotische defecten geen blauwe verkleuring veroorzaken.

Cyanotisch

Cyanotische hartafwijkingen zijn onder andere:

Niet-cyanotisch

Niet-cyanotische hartafwijkingen omvatten onder andere:
  • Aortastenose (vernauwing van de aortaklep)
  • Coarctatio aortae (vernauwing van de aorta)
  • Een atriumseptumdefect (gat in het tussenschot tussen de twee boezems van het hart)
  • Een ventriculair septumdefect (gat in het tussenschot tussen de twee kamers van het hart)
  • Patent ductus arteriosus (een niet gesloten verbinding tussen de aorta en de longslagader)
  • Pulmonalisstenose (vernauwing van de opening naar de longslagader)
  • Twee-splippige aortaklep (een afwijking van de aortaklep)

Symptomen

De symptomen van een aangeboren hartafwijking kunnen variëren afhankelijk van het type en de ernst van de afwijking. Sommige defecten vertonen mogelijk pas symptomen op latere leeftijd, terwijl andere meteen na de geboorte merkbaar zijn.

Baby

Tekenen van hartproblemen bij pasgeborenen kunnen zijn:

Vermoeidheid kan een teken zijn van een aangeboren hartafwijking. / Bron: Concord90, PixabayVermoeidheid kan een teken zijn van een aangeboren hartafwijking. / Bron: Concord90, Pixabay

Latere leeftijd

Bij sommige kinderen komen de symptomen van aangeboren hartafwijkingen pas veel later tot uiting. Mogelijke symptomen op latere leeftijd zijn:

Diagnose en onderzoeken

Aangeboren hartafwijkingen worden vaak tijdens de zwangerschap gedetecteerd via prenatale echografieën. Indien een hartafwijking wordt vastgesteld, kan een team van specialisten bij de bevalling betrokken zijn om onmiddellijke zorg te bieden. Na de geboorte kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn om de diagnose te bevestigen en de ernst te evalueren, waaronder:

Soms volstaat een medicamenteuze behandeling bij een aangeboren hartziekte. / Bron: Stevepb, PixabaySoms volstaat een medicamenteuze behandeling bij een aangeboren hartziekte. / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling

De behandeling van aangeboren hartafwijkingen hangt af van het type en de ernst van de afwijking, evenals van de leeftijd en algehele gezondheid van de baby. Behandelingen kunnen bestaan uit:
  • Medicatie: Sommige hartaandoeningen kunnen met medicatie worden behandeld om symptomen te verlichten of de functie van het hart te verbeteren.
  • Hartprocedures: Procedures zoals hartkatheterisatie kunnen worden uitgevoerd om structurele problemen te verhelpen of de bloedstroom te verbeteren.
  • Operaties: Chirurgische ingrepen kunnen nodig zijn om hartdefecten te corrigeren of te herstellen.
  • Harttransplantatie: In ernstige gevallen kan een harttransplantatie nodig zijn als andere behandelingen niet effectief zijn.

Prognose

De vooruitzichten voor baby’s met aangeboren hartafwijkingen zijn anno augustus 2024 veel beter dan in het verleden. Door de vooruitgang in medische technologie en behandelingsmethoden overleven de meeste kinderen met een aangeboren hartafwijking tot volwassenheid. Regelmatige follow-up bij een cardioloog blijft noodzakelijk, zelfs nadat een hartafwijking in de kindertijd is behandeld. Patiënten moeten ook aandacht besteden aan een hartgezonde levensstijl, inclusief een evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging en het handhaven van een gezond gewicht.

Complicaties

De mogelijke complicaties van aangeboren hartafwijkingen variëren afhankelijk van het type afwijking en de effectiviteit van de behandeling. Enkele veelvoorkomende complicaties zijn:

Een bloedonderzoek vroeg in de zwangerschap is belangrijk voor de detectie van risicofactoren. / Bron: Frolicsomepl, PixabayEen bloedonderzoek vroeg in de zwangerschap is belangrijk voor de detectie van risicofactoren. / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Preventie van aangeboren hartaandoening

Om het risico op aangeboren hartafwijkingen te verkleinen, dienen zwangere vrouwen de volgende maatregelen te nemen:
  • Alcohol en illegale drugs vermijden tijdens de zwangerschap
  • Overleg met de arts voordat nieuwe geneesmiddelen worden ingenomen
  • Vroeg in de zwangerschap bloedtesten laten uitvoeren om te controleren op immuniteit tegen rodehond; bij gebrek aan immuniteit, vermijden van blootstelling aan rodehond en vaccinatie na de bevalling
  • Zorg voor een goede bloedsuikercontrole bij zwangere vrouwen met diabetes mellitus

Bepaalde genetische factoren kunnen ook bijdragen aan aangeboren hartafwijkingen, en genetisch onderzoek kan nuttig zijn bij een familiegeschiedenis van dergelijke aandoeningen.

Lees verder

© 2019 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Aangeboren hartafwijkingen: kun je er mee leven?Per jaar worden er 1400 baby’s geboren met een aangeboren hartafwijking. Een groot deel van hen kan een gewoon en goed l…
Patent foramen ovale: Aangeboren hartafwijkingPatent foramen ovale: Aangeboren hartafwijkingPatent foramen ovale (PFO) is een hartaandoening waarbij een gat tussen de linker- en rechterboezem (bovenste kamers) va…
Hypoplastisch linkerhartsyndroom: Aangeboren hartafwijkingHypoplastisch linkerhartsyndroom: Aangeboren hartafwijkingHet hypoplastisch linkerhartsyndroom is een zeldzame aangeboren hartafwijking waarbij de linkerkant van het hart ernstig…
Truncus arteriosus: een zeldzame hartafwijkingTruncus arteriosus: een zeldzame hartafwijkingTruncus arteriosus is een zeldzame aangeboren (congenitale) hartafwijking omdat het bij minder dan één op de tienduizend…

Aangeboren rodehond (congenitale rubella) bij baby'sAangeboren rodehond (congenitale rubella) bij baby'sAangeboren rodehond, ofwel congenitale rubella, is een aandoening die optreedt bij een baby wiens moeder besmet is met h…
Sinustrombose: Bloedstolsel in sinus cavernosus in hersenenSinustrombose: Bloedstolsel in sinus cavernosus in hersenenEen caverneuze sinustrombose is een zeldzame maar levensbedreigende aandoening die zowel volwassenen als kinderen kan tr…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: ArtsyBee, Pixabay
  • Geraadpleegd op 9 februari 2019:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Congenital Heart Defects, https://medlineplus.gov/congenitalheartdefects.html
  • Congenital heart defects, https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/congenital-heart-defects
  • Congenital heart disease, https://medlineplus.gov/ency/article/001114.htm
  • Congenital Heart Disease, https://www.healthline.com/health/congenital-heart-disease
  • Congenital Heart Disease, https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=congenital-heart-disease-90-P02346
  • What Are the Types of Congenital Heart Defects?, https://www.webmd.com/heart-disease/types-congenital-heart-defects#1
  • Afbeelding bron 1: Concord90, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Frolicsomepl, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 20-08-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.