Aangeboren rodehond (congenitale rubella) bij baby's

Aangeboren rodehond, ofwel congenitale rubella, is een aandoening die optreedt bij een baby wiens moeder besmet is met het rubellavirus tijdens de zwangerschap. Jaarlijks worden naar schatting 100.000 baby's geboren met deze infectie, vooral in ontwikkelingslanden. In ontwikkelde landen komt de aandoening veel minder vaak voor, omdat de meeste zwangere vrouwen zijn ingeënt tegen rubella. Wanneer een baby vóór de derde zwangerschapsmaand wordt blootgesteld aan het rubellavirus, kunnen symptomen van congenitale rubella optreden, zoals slaperigheid, een kleinere hoofdomtrek en oogproblemen. Omdat er momenteel geen specifieke behandeling voor deze aandoening bestaat, is de zorg gericht op het verlichten van de symptomen. De prognose hangt sterk af van de ernst van de symptomen en eventuele complicaties die zich kunnen voordoen.

• Oorzaken: Besmetting met Rubellavirus
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van infectie bij baby's
• Prognose van aangeboren rodehond
• Langetermijnzorg en ondersteuning
• Complicaties
• Centrale zenuwstelsel
• Hart
• Ogen
• Overige complicaties
• Preventie van congenitale rubella
• Vaccinatie

Oorzaken: Besmetting met Rubellavirus

Congenitale rubella ontstaat wanneer een zwangere vrouw wordt besmet met het rubellavirus en dit virus doorgeeft aan de zich ontwikkelende baby. Deze overdracht heeft vooral ernstige gevolgen wanneer de infectie plaatsvindt tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap. Na de vierde maand van de zwangerschap is de kans op ernstige schade aan de baby aanzienlijk kleiner. Dankzij het rodehondvaccin is het aantal gevallen van congenitale rubella in ontwikkelde landen sterk verminderd, aangezien de meeste zwangere vrouwen zijn ingeënt tegen rodehond. Zwangere vrouwen die niet gevaccineerd zijn en die eerder geen rubella hebben gehad, lopen een verhoogd risico om zowel zichzelf als hun ongeboren baby te besmetten.

Symptomen

De symptomen van congenitale rubella kunnen variëren en omvatten:

• Doofheid
• Huiduitslag bij de geboorte
• Een kleine hoofdomtrek
• Een laag geboortegewicht
• Ontwikkelingsachterstand
• Verstandelijke beperking
• Vertroebeling van het hoornvlies of witte verschijning van de pupil
• Epileptische aanvallen
• Gehoorverlies
• Overmatige slaperigheid
• Prikkelbaarheid

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van congenitale rubella wordt meestal gesteld door een combinatie van klinische symptomen en laboratoriumonderzoeken. Direct na de geboorte wordt een bloedonderzoek uitgevoerd om de aanwezigheid van het rubellavirus bij de baby te bevestigen. Soms is ook een urineonderzoek nodig om de infectie te detecteren. In sommige gevallen kan een echo of ander beeldvormend onderzoek worden uitgevoerd om eventuele structurele afwijkingen te identificeren.

Behandeling van infectie bij baby's

Anno augustus 2024 bestaat er geen specifieke behandeling voor congenitale rubella. De behandeling is voornamelijk ondersteunend en gericht op het verlichten van symptomen en het behandelen van complicaties. Dit kan onder meer fysiotherapie, logopedie en speciale onderwijsbehoeften omvatten, afhankelijk van de aard en ernst van de symptomen.

Prognose van aangeboren rodehond

De prognose voor een kind met congenitale rubella varieert afhankelijk van de ernst van de symptomen en de mate van schade aan de organen. Hartafwijkingen kunnen vaak worden gecorrigeerd met medische interventies, terwijl schade aan het zenuwstelsel meestal permanent is. De uitkomst hangt sterk af van tijdige diagnose en adequate ondersteuning bij de behandeling van symptomen en complicaties.

Langetermijnzorg en ondersteuning

Kinderen die worden geboren met congenitale rubella hebben vaak behoefte aan langdurige medische zorg en ondersteuning. Dit kan fysiotherapie, logopedie, speciale onderwijsbehoeften en psychologische ondersteuning omvatten. Het is belangrijk dat ouders en verzorgers goed geïnformeerd worden over de beschikbare middelen en ondersteuning om de best mogelijke zorg voor hun kind te garanderen.

Complicaties

Congenitale rubella kan leiden tot een breed scala aan complicaties die verschillende lichaamsdelen aantasten:

Centrale zenuwstelsel

Complicaties van het centrale zenuwstelsel kunnen onder meer zijn:

• Microcefalie (een kleine hoofdomtrek door onvoldoende ontwikkeling van de hersenen)
• Motorische beperkingen (problemen met fysieke bewegingen)
• Verstandelijke handicap
• Encefalitis (ontsteking van de hersenen)
• Meningitis (ontsteking van de wervelkolom en het weefsel rond de hersenen, gepaard met hoofdpijn en een stijve nek)

Hart

Complicaties die het hart beïnvloeden kunnen onder andere zijn:

• Patent ductus arteriosus (een bloedvat dat normaal gesproken kort na de geboorte sluit, blijft open)
• Vernauwing van de longslagader (stenose van de longslagader)
• Andere hartafwijkingen

Ogen

Oogcomplicaties die kunnen optreden bij congenitale rubella zijn onder meer:

• Cataract (vertroebeling van de ooglens)
• Ontsteking van het netvlies (retinitis)
• Chorioretinitis (ontsteking van het vaatvlies en het netvlies van het oog)
• Glaucoom (schade aan de oogzenuw)

Overige complicaties

Andere mogelijke complicaties van congenitale rubella zijn:

• Anemie (bloedarmoede)
• Doofheid
• Botafwijkingen
• Trombocytopenie (laag aantal bloedplaatjes)
• Hypotonie (lage spierspanning)
• Vergrote lever en milt
• Geelzucht
• Hormonale problemen

Daarnaast kunnen miskramen en doodgeboorten optreden als gevolg van congenitale rubella.

Preventie van congenitale rubella

De meest effectieve manier om congenitale rubella te voorkomen is door vaccinatie tegen rodehond. Vrouwen die van plan zijn zwanger te worden, wordt aangeraden om zich te laten vaccineren als ze dat nog niet hebben gedaan. Tijdens de zwangerschap moeten vrouwen die niet zijn gevaccineerd en geen eerdere infectie hebben gehad, contact met personen die het rubellavirus dragen vermijden.

Vaccinatie

Vaccinatieprogramma's spelen een cruciale rol in de preventie van congenitale rubella. Door routinematige vaccinatie van kinderen tegen rodehond is het aantal gevallen van congenitale rubella aanzienlijk verminderd in veel ontwikkelde landen. Wereldwijd blijven echter vaccinatie-inspanningen belangrijk, vooral in ontwikkelingslanden waar de toegang tot vaccinaties mogelijk beperkt is. Public health campagnes en educatie zijn essentieel om de dekking van vaccinaties te verbeteren en de verspreiding van rubella te voorkomen.

Lees verder

• Rodehond (rubella): Huiduitslag gezicht, romp, armen, benen