Huiduitslag en huidafwijkingen bij baby's (pasgeborenen)

Pasgeborenen kunnen bij de geboorte huiduitslag vertonen. Deze uitslag kan variëren in ernst, locatie, kleur, vorm en hoeveelheid. Sommige huidaandoeningen zijn mild en verdwijnen spontaan binnen enkele dagen, maanden of zelfs jaren. Andere huidafwijkingen vereisen medische behandeling omdat ze mogelijk andere weefsels beïnvloeden of gepaard gaan met bijkomende symptomen. Tevens kunnen enkele huidletsels onderdeel zijn van een erfelijk syndroom, wat kan resulteren in andere gezondheidsproblemen bij de baby.

• Aardbeivlekken
• Acne
• Acrodermatitis enteropathica
• Aplasia cutis congenita
• Archipelvlek
• Epidermolysis bullosa
• Erythema neonatorum
• Herpes simplex
• Incontinentia pigmenti
• Kleine bloedingen in de huid
• Langerhanscelhistiocytose
• Luieruitslag
• Lupus erythematosus
• Melanocytische naevi
• Milia
• Moedervlekken
• Mongoolse vlek
• Neonatale pustulaire melanose
• Sclerodermie
• Seborreïsche dermatitis
• Spruw
• Storkbites en wijnvlekken
• Syfilis
• Vaatmalformaties
• Waterpokken
• Wijnvlek
• Zeldzame huidaandoeningen

Aardbeivlekken

Symptomen

Aardbeivlekken (caverneuze hemangiomen), die voornamelijk uit bloedvaten bestaan, komen voor bij 4 tot 10% van de zuigelingen. Ze verschijnen bij of kort na de geboorte als een enkel, rood tot paars gezwel dat snel groeit gedurende de eerste drie tot negen maanden. Vaak zijn er meerdere huidletsels aanwezig. De omvang, diepte en locatie van deze gezwellen variëren. Aardbeivlekken ontstaan meestal spontaan, maar kunnen ook onderdeel zijn van een syndroom, zoals het PHACES-syndroom, waarbij naast de huidafwijkingen ook problemen optreden aan het hart, de hersenen, de ogen en het borstbeen.

Behandeling

De behandelingsopties voor aardbeivlekken omvatten het injecteren van corticosteroïden in het letsel of het innemen van deze krachtige ontstekingsremmers via de mond. Chirurgie kan nodig zijn voor bepaalde letsels, evenals lasertherapie (voor de behandeling van huidzweren). Alfa-interferon injecties, vincristine of embolisatie (dichtmaken van een bloedvat) worden alleen ingezet bij levensbedreigende situaties. Cosmetische behandelingen kunnen de vlekken verminderen, hoewel het tot zeven jaar kan duren voordat ze volledig verdwenen zijn. Na verdwijnen van de gezwellen kunnen er nog dunne huid, littekens, pigmentvlekken en/of zichtbare bloedvaatjes overblijven. Soms is plastische chirurgie nodig om overtollige slappe huid te verwijderen. Behandeling is noodzakelijk als het letsel zweert, vaak bloedt of problemen veroorzaakt met voeding of gezichtsvermogen. In andere, zeldzame gevallen kan medische behandeling vereist zijn.

Acne

Acne, ook wel bekend als “roze puistjes” of “babyacne”, wordt gekenmerkt door een rode, geïrriteerde huid met puistjes, ontstoken bultjes of zelfs abcessen, cysten (abnormaal gevormde holten) en knobbels. Deze huiduitslag komt vaak voor bij pasgeborenen en verschijnt meestal op de wangen en het voorhoofd bij de geboorte of enkele weken daarna. Neonatale acne ontstaat door de blootstelling aan hormonen die de baby heeft ontvangen tijdens de zwangerschap. Deze aandoening is doorgaans niet ernstig en verdwijnt meestal binnen enkele weken tot maanden zonder behandeling.

Acrodermatitis enteropathica

Oorzaken

Acrodermatitis enteropathica, ook bekend als "congenitale zinkdeficiëntie", "Brandt-syndroom", "Danbolt-Cross-syndroom" en "het syndroom van Danbolt", is een zeldzame erfelijke aandoening waarbij het lichaam onvoldoende zink opneemt. De huidafwijking verschijnt meestal bij baby’s die borstvoeding krijgen, of eerder bij baby’s op flesvoeding.

Symptomen

De aandoening manifesteert zich als een rode uitslag, soms gepaard met blaarvorming. De uitslag bevindt zich vaak rond het perineum (bilnaad), de mond, de handen en de voeten. Acrodermatitis enteropathica kan ook gepaard gaan met fotofobie (lichtschuwheid), diarree en alopecia (haaruitval).

Behandeling

De behandeling bestaat uit levenslange orale inname van zink, wat effectief is voor de meeste patiënten.

Aplasia cutis congenita

Aplasia cutis congenita is vaak een erfelijke aandoening waarbij de vorming van bepaalde gebieden in de hoofdhuid of de huid verstoord is. De behandeling is ondersteunend totdat het letsel geneest. Soms kan een haarloos litteken ontstaan dat later in het leven kan worden verwijderd. Minder vaak kunnen de romp en ledematen aangetast zijn, en kunnen de letsels gepaard gaan met afwijkingen aan de ledematen, epidermolysis bullosa (loslating van de opperhuid en blaarvorming), en chromosoomafwijkingen.

Archipelvlek

Een archipelvlek verschijnt bij zuigelingen als een diep blauw-grijze kneuzingachtige plek, meestal boven het heiligbeen of op de rug. Artsen kunnen dit soms verwarren met een teken van kindermishandeling. Deze huidafwijking wordt veroorzaakt door klompjes melanocyten (pigmentcellen) die zich diep in de lederhuid bevinden, in plaats van in de opperhuid. Archipelvlekken komen vaak voor bij kinderen van Oosterse afkomst, minder vaak bij zwarte Afrikanen, en zijn zeldzaam bij Kaukasiërs. Deze vlekken verdwijnen meestal vóór de leeftijd van zeven jaar, en behandeling is doorgaans niet nodig.

Epidermolysis bullosa

Epidermolysis bullosa is een groep van zeldzame erfelijke aandoeningen waarbij de opperhuid (epidermis) loslaat, meestal als reactie op lichte wrijving of trauma. Deze aandoeningen kunnen gepaard gaan met blaarvorming en secundaire infecties. De ziekte komt in drie hoofdtypen voor:

• []epidermolysis bullosa acquisita: Een auto-immuun huidziekte, vaak in verband met ziekten zoals diabetes mellitus (suikerziekte) en inflammatoire darmziekten
• []epidermolysis bullosa hereditaria dystrophica en junctionele epidermolysis bullosa
• [*]epidermolysis bullosa mechanica hereditaria simplex (ziekte van Goldscheider)

Een huidbiopsie helpt bij het onderscheiden van de verschillende typen en bepaalt de prognose. Een prenatale diagnose kan mogelijk bepaalde varianten opsporen waarbij het genetisch defect bekend is. De behandeling van deze ernstige huidafwijkingen is symptomatisch en ondersteunend.

Erythema neonatorum

Erythema neonatorum, ook wel “giftige erythema van de pasgeborene” genoemd, verwijst naar een voorbijgaande vlekkerige uitslag bij pasgeborenen. De huiduitslag kan puisten bevatten, maar ondanks de naam is de baby niet ziek of onwel. Erythema neonatorum verdwijnt doorgaans binnen enkele dagen vanzelf.

Herpes simplex

Neonatale herpes simplex ontstaat bij baby's wiens moeder besmet is geraakt met het herpesvirus. Ongeveer 70% van de baby's ontwikkelt een huiduitslag en 90% van deze kinderen ontwikkelt een systemische ziekte. De huid vertoont gegroepeerde rode papels en blaasjes die uitgroeien tot puistjes met een korstige rand. Deze kunnen twee tot drie dagen bloeden. De behandeling van herpes simplex bij baby’s omvat medicatie.

Incontinentia pigmenti

Incontinentia pigmenti is een aandoening die symptomen aan de huid en ogen veroorzaakt, en treft vrijwel uitsluitend vrouwen. De aandoening begint met een rode huiduitslag en blaren die de lijnen van Blaschko volgen. Na enkele weken tot maanden ontstaan wratachtige plaques, en ongeveer twee tot zes maanden later verschijnen pigmentvlekken op de huid. De toestand stabiliseert meestal tussen de zes en twaalf maanden.

Kleine bloedingen in de huid

[KLEINE BLOEDINGEN IN DE HUID] (petechiën en purpura) kunnen door een infectie, een trauma, een allergische reactie of bloedstollingsstoornissen ontstaan. Deze kleine bloedingen kunnen rood, paars of blauw van kleur zijn. Ze worden vaak behandeld door de onderliggende oorzaak te behandelen.

Langerhanscelhistiocytose

Langerhanscelhistiocytose is een zeldzame aandoening waarbij er een overmatige hoeveelheid Langerhans-cellen in de huid aanwezig is. Deze cellen kunnen zich ophopen en leiden tot huidafwijkingen zoals huidzweren of knobbels. De aandoening vereist gespecialiseerde behandeling en vaak multidisciplinaire zorg om de symptomen effectief te beheersen.

Luieruitslag

Luierdermatitis, ook wel luieruitslag genoemd, is een veel voorkomende huidaandoening bij baby’s die ontstaat door het langdurig in contact komen van de huid met ontlasting en urine. Dit komt bij vrijwel alle baby’s voor en treft meestal de huid die in contact komt met de luier. De buigzame lichaamsdelen zijn meestal niet aangedaan, wat helpt bij het onderscheiden van seborroïsch eczeem (huidziekte met hoofdroos, schilfering en rode huid) en atopisch eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid). Het verschijnen van satelliethuidletsels langs de rand van de uitslag kan wijzen op een bijkomende Candida-infectie. Luieruitslag kan ook optreden bij ouderen die last hebben van urine-incontinentie. De behandeling bestaat uit frequent luierwisselen en het aanbrengen van een beschermende crème op de aangedane huid.

Lupus erythematosus

Lupus erythematosus kan zich bij baby's uiten als ringvormige, rode (erythemateuze) vlekken of plaques op de huid. Deze aandoening ontstaat door een transplacentale overdracht van auto-immuunfactoren van de moeder naar de baby. De symptomen worden verergerd door blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht, wat de huiduitslag kan verergeren. Geassocieerde aandoeningen kunnen onder andere een hartblok, hepatosplenomegalie (een vergroting van de milt en de lever), anemie (bloedarmoede), leukopenie (een tekort aan leukocyten, oftewel witte bloedcellen), trombocytopenie (een tekort aan bloedplaatjes) en/of lymfadenopathie (gezwollen lymfeklieren) zijn. Normaal gesproken houden de symptomen ongeveer zes tot twaalf maanden aan, tenzij het hart ook is aangetast. Topische steroïden (lokaal aangebrachte sterke ontstekingsremmende medicijnen) kunnen helpen bij de behandeling van lupus erythematosus. In zeldzame gevallen kan een systemische kuur met steroïden nodig zijn.

Melanocytische naevi

Melanocytische naevi, of moedervlekken, zijn huidaandoeningen die ontstaan door ophoping van pigmentcellen (melanocyten). Bij pasgeborenen kunnen deze naevi variëren van enkele millimeters tot enkele centimeters in diameter. Ze kunnen in grootte toenemen met de leeftijd, vooral als ze zich in de eerste levensjaren ontwikkelen. Er zijn verschillende types naevi, waaronder:

• Congenitale naevi (aangeboren moedervlekken)
• Acquired naevi (verworven moedervlekken)
• Dysplastische naevi

Melanocytische naevi kunnen er anders uitzien naarmate ze ouder worden, en sommige typen kunnen met de tijd veranderen. Regelmatige controle door een arts kan noodzakelijk zijn om veranderingen in de naevi te monitoren.

Milia

Milia, ook wel bekend als “melkvlekken”, zijn kleine folliculaire epidermale cysten die zich vaak op het gezicht van baby's bevinden. Deze cysten verschijnen als kleine, witte pukkels. Ze kunnen ook op de ogen verschijnen en dan soms een wit bultje op het ooglid veroorzaken. Milia verdwijnen meestal spontaan binnen enkele weken tot maanden en vereisen doorgaans geen medische behandeling.

Moedervlekken

Moedervlekken zijn pigmentvlekken die bij de geboorte aanwezig kunnen zijn. Ze kunnen variëren van vasculaire (rode) vlekken tot gepigmenteerde (huidkleurige tot zwarte) vlekken. Deze huidafwijkingen zijn over het algemeen onschadelijk en vereisen geen behandeling, tenzij ze cosmetisch storend zijn of in verband staan met andere aandoeningen. Soms kunnen moedervlekken een teken zijn van een onderliggend syndroom, zoals neurofibromatose (afwijkingen aan huid en ogen) of het Goltz-Gorlin-syndroom (craniofaciale afwijkingen).

Mongoolse vlek

Een mongoolse vlek is een veelvoorkomende, goedaardige huidaandoening bij pasgeborenen. Het betreft een blauw-grijze, platte vlek die meestal op de onderrug of het bilgebied voorkomt. Deze vlekken verdwijnen vaak vanzelf binnen enkele jaren. Bij oudere kinderen en volwassenen zijn ze zeldzaam.

Neonatale pustulaire melanose

Neonatale pustulaire melanose is een huiduitslag bij pasgeborenen die eruitziet als kleine, met pus gevulde blaasjes. Deze blaasjes kunnen overgaan in donker gekleurde vlekken en zijn vaak aanwezig op het gezicht, de nek en de romp. De aandoening is goedaardig en verdwijnt meestal binnen enkele weken zonder behandeling.

H]Rubella[/H]
Congenitale rubella, oftewel aangeboren rodehond, manifesteert zich bij pasgeborenen met bosbeskleurige huidletsels. Deze aandoening kan gepaard gaan met geelzucht (icterus), longontsteking (pneumonie), hersenvliesontsteking (encefalitis), botafwijkingen en een tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie). Congenitale rubella kan ook geassocieerd worden met staar (cataract), kleine ogen (microftalmie), verhoogde oogboldruk (glaucoom) en aangeboren hartaandoeningen. Deze bosbeskleurige huidletsels kunnen ook voorkomen bij congenitale CMV en toxoplasmose. De diagnose wordt gesteld door middel van serologisch onderzoek.

Sclerodermie

Sclerodermie is een zeldzame aandoening waarbij de huid en de weefsels onder de huid verharden. Het kan zich presenteren als verharding en verdikking van de huid, vaak gepaard met een strakke en glanzende uitstraling. De aandoening vereist gespecialiseerde behandeling en monitoring door een arts om de progressie te beheersen en complicaties te voorkomen.

Seborreïsche dermatitis

Seborreïsche dermatitis is een veel voorkomende huiduitslag bij pasgeborenen, gekenmerkt door vette, knapperige, gele korsten op de hoofdhuid. Deze aandoening kan jeuk en pijn veroorzaken, maar is over het algemeen niet ernstig en vormt geen probleem voor het kind. Seborreïsche dermatitis verdwijnt vaak binnen een paar maanden. Het dagelijks zachtjes borstelen van de hoofdhuid en het wassen van het haar van de baby kan de aandoening versneld laten verdwijnen.

Spruw

Spruw is een schimmelinfectie die leidt tot een witte coating in de mond van de baby, die lijkt op kwark of melk. Deze infectie wordt veroorzaakt door een overmatige groei van de gist Candida. Het kan pijnlijk zijn voor het kind en vereist behandeling met antimycotica (antischimmelmiddelen) die specifiek op de mond moeten worden aangebracht. Moeders die borstvoeding geven, wordt soms aangeraden om tijdelijk te stoppen om verdere besmetting te voorkomen. De prognose is doorgaans goed, aangezien de aandoening bij de meeste baby’s binnen enkele weken verdwijnt.

Storkbites en wijnvlekken

Storkbites en wijnvlekken zijn huidafwijkingen bij pasgeborenen die meestal niet ernstig zijn. Een storkbite, of een nevus simplex, is een lichte, vage huidverkleuring die vaak op de nek of op het bovenste ooglid voorkomt. Wijnvlekken zijn grotere, vaak donkerroze tot purperachtige plekken die door een abnormale bloedvatenstructuur ontstaan. Wijnvlekken kunnen met de leeftijd donkerder worden en kunnen mogelijk behandeld worden met lasers.

Syfilis

Congenitale syfilis is een ernstige aandoening waarbij de baby de bacteriële infectie van de moeder ontvangt. Twee tot zes weken na de geboorte kunnen huid- en slijmvliesletsels optreden. De meest voorkomende symptomen zijn etterige papels (bultjes) die beginnen op de handpalmen en voetzolen en zich vervolgens verspreiden naar andere delen van het lichaam (pemphigus syphiliticus). De diagnose van congenitale syfilis wordt bevestigd door een bloedonderzoek. Vroege diagnose en behandeling met hoge doses penicilline (antibiotica) zijn essentieel om late complicaties te voorkomen. Baby's met congenitale syfilis kunnen ook prematuur geboren worden, slecht groeien en symptomen ontwikkelen zoals vergroting van de milt (splenomegalie), lever (hepatomegalie) en een loopneus (rinorree).

Vaatmalformaties

Vaatmalformaties zijn aangeboren afwijkingen van de bloedvaten en kunnen zich presenteren als hemangiomen, arterioveneuze malformaties of veneuze malformaties. Deze afwijkingen kunnen variëren van klein en onschuldig tot groot en symptomen veroorzakend. Behandeling kan bestaan uit observatie, medicatie, lasertherapie of chirurgische ingreep, afhankelijk van de ernst en impact op de gezondheid van de baby.

Waterpokken

Waterpokken, medisch bekend als varicella, kan ontstaan bij blootstelling in de baarmoeder, vooral tijdens het derde trimester. Baby's ontwikkelen meestal blaasjes binnen de eerste drie tot tien dagen na de geboorte. Complicaties van waterpokken kunnen een longontsteking, een ontsteking van de ruggenmerg- en hersenvliezen, purpura (onderhuidse bloedingen), hypotensie (lage bloeddruk) en in zeldzame gevallen zelfs de dood omvatten. Bij verdachte huidletsels moet onmiddellijk medicatie worden toegediend om verdere complicaties te voorkomen.

Wijnvlek

Een wijnvlek (ook bekend als naevus flammeus) is een platte, roze of paarse verkleuring van de huid die bij de geboorte aanwezig is. Hoewel het strikt genomen geen hemangioom is, maar een abnormale verwijding van de haarvaten, kan een wijnvlek er uitzien als een platte rode vlek, meestal op het gezicht. Deze vlekken verbeteren vaak niet spontaan en kunnen in de loop van de tijd zelfs verdikken. Wijnvlekken worden soms geassocieerd met andere aandoeningen zoals epilepsie, hemiplegie (verlamming van een lichaamshelft), en het Sturge-Weber syndroom (symptomen aan de hersenen, ogen en huid). Indien een wijnvlek zich nabij de huid van het oog bevindt, is glaucoom een risicofactor en is een oogheelkundig onderzoek noodzakelijk. De meest effectieve behandeling van wijnvlekken is lasertherapie, waarbij gezichtsletsels doorgaans beter reageren op deze behandeling. Desondanks kunnen sommige vlekken na enkele jaren weer verdonkeren.

Zeldzame huidaandoeningen

Er zijn enkele zeldzame huidaandoeningen die pasgeborenen kunnen treffen, zoals sclerodermie en Langerhans cel histiocytose. Deze aandoeningen vereisen vaak gespecialiseerde behandeling en monitoring door een arts.

Als ouders of verzorgers van een pasgeborene zorgen maken over huiduitslag of andere symptomen, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.

Lees verder

• Luieruitslag: Huidaandoening met rode vlekken in luiergebied
• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid
• Archipelvlekken: Onschuldige blauwe geboortevlekken bij baby
• Milia: Huidaandoening met kleine bultjes op het gezicht
• Acne bij pasgeborenen: Rode of witte bultjes op gezicht baby