Milia: Huidaandoening met kleine bultjes op het gezicht

Bij een baby ontwikkelt zich vaak een huiduitslag met kleine bultjes op de neus, de kin, het voorhoofd of de wangen. Deze huiduitslag, gekend als milia, lijkt alarmerend voor ouders, maar is volledig onschuldig. Milia is evenwel ook mogelijk bij mensen van alle leeftijden. Bij de huidziekte zijn de vellushaarfollikels (haarzakjes van donshaar die ontstaan na de geboorte) nog niet gevormd bij pasgeborenen. Andere oorzaken en risicofactoren zijn eveneens bekend voor milia. Deze huiduitslag veroorzaakt buiten sporadisch jeuk en een licht branderig gevoel, meestal geen andere klachten. De knobbeltjes verdwijnen dan ook binnen de drie maanden bij baby’s, hoewel ze bij volwassenen minder snel genezen. Diverse medische behandelingen zijn beschikbaar om verlost te geraken van deze huidaandoening.

• Terminologie gerstekorrels
• Epidemiologie: Vooral bij baby’s, ook anderen
• Oorzaken
• Probleem met vellushaarfollikels of met verstopping van afvoerbuisjes
• Cysten met keratine
• Soorten milia
• Juveniele milia
• Medicatiegerelateerde milia
• Milia en plaque
• Multiple eruptieve milia
• Primaire milia
• Traumatische milia
• Alarmsymptomen
• Symptomen: Kleine bultjes op gezicht
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose huidziekte
• Complicaties van huidaandoening
• Preventie

Terminologie gerstekorrels

Milia zijn eveneens gekend als ‘gerstekorrels’, ‘gierstekorrels’, ‘melkvlekken’ of ‘grutum’. Het enkelvoud is ‘milium’ (gerstekorrel) maar omdat meestal sprake is van meer bultjes bij de huiduitslag, hanteren artsen ‘milia’ als benaming van de huidaandoening.

Epidemiologie: Vooral bij baby’s, ook anderen

40 tot 50% van de pasgeborenen komt ter wereld met milia. Hoewel de huidaandoening meestal verschijnt bij baby’s, zijn mensen van alle leeftijden mogelijk getroffen. Milia zijn bij zowel meisjes/vrouwen als jongens/mannen mogelijk. Bij ‘eruptieve milia’ en ‘milia en plaque’ zijn vrouwen vaker aangetast dan mannen, maar de andere vormen komen even vaak bij mannen als bij vrouwen tot stand.

Oorzaken

Probleem met vellushaarfollikels of met verstopping van afvoerbuisjes

De vellushaarfollikels zijn bij baby’s nog niet goed ontwikkeld, wat leidt tot de huiduitslag. Bij mensen waarbij de huidziekte op latere leeftijd ontstaat, ontstaan de problemen eveneens in de vellushaarfollikels (spontaan), maar het is ook mogelijk dat de huid schade oploopt waardoor een haartalgkliercomplex of een eccriene zweetklier (afscheidende klier met eiwitten als belangrijkste secreet) afgesloten is (secundair). Bij de afvoergangen van de zweetklieren is dan wellicht een verstopping aanwezig. Dit resulteert in knobbeltjes van opeengehoopte verhoornde cellen van de smeerklieren door een verstopping van de afvoerbuisjes

Cysten met keratine

Bij gerstekorrels bevinden zich onder de opperhuid cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) die gevuld zijn met keratine. Keratine is de medische term voor ‘hoornstof’, een hoofdbestanddeel van dierlijke de hoornweefsels wat onder andere aanwezig is in nagels, haren, opperhuid.

Soorten milia

Milia verschijnen primair, bij mensen die een normale, gezonde huid bezitten. Anderzijds tast milia ook mensen die al kampen met een andere huidaandoening. Milia zijn niet enkel aanwezig bij pasgeboren, maar ook bij mensen van een andere leeftijd. Volgende vormen van milia zijn mogelijk:

1. juveniele milia
2. medicatiegerelateerde milia
3. milia en plaque
4. multiple eruptieve milia
5. primaire milia

Juveniele milia

Juveniele milia zijn aanwezig bij de geboorte of ontstaat op latere leeftijd. Meestal ontstaat deze vorm van de huidaandoening als gevolg van een medische of genetische aandoening zoals onder andere:

• het basale cel nevus syndroom
• het Bazex-Dupre-Christol-syndroom
• het Gardner-syndroom (darmpoliepen en gezwellen op de huid en in het bot)
• het Rombo-syndroom
• pachyonychia congenita (abnormaal gevormde nagels en blaren)

Medicatiegerelateerde milia

Door het gebruik van medicijnen ervaren sommige mensen milia. Dit gebeurt vooral na het gebruik van corticosteroïde crèmes (krachtige crèmes die een ontsteking doen verminderen), hydrochinon en 5-fluorouracil.

Milia en plaque

Vrouwen van middelbare leeftijd, maar ook kinderen en andere volwassenen presenteren zich soms met deze vorm van gerstekorrels. Op het ooglid (wit bultje op de ogen), achter en rond de oren en op het gezicht (vooral wang en kaak) verschijnt de huiduitslag. Soms gaat de ziekte ook gepaard met andere ziekten, zoals lupus, pseudoxanthoma elasticum (bindweefselaandoening), CDLE, lichen planus (ziekte met symptomen aan de mond, de huid en de geslachtsorganen) en hidradenitis (chronische huidziekte). Daarom zijn af en toe ontstekingsverschijnselen aanwezig bij de huiduitslag.

Multiple eruptieve milia

Multiple eruptieve milia (multiple eruptive milia) zijn clusters (groepen) van talrijke milia die zich op enkele weken tijd verspreiden over het lichaam. Deze vorm van milia met onbekende etiologie, verschijnt vooral op het gezicht, de bovenarm en het bovenste gedeelte van de romp. Soms heeft een patiënt met deze vorm van de huidziekte last van jeuk.

Primaire milia

Bij primaire milia verschijnen de bultjes op de oogleden, de wangen, het voorhoofd en de geslachtsdelen. Zowel volwassen als kinderen zijn getroffen door de spontaan ontstane knobbeltjes die weken tot maanden op de huid aanwezig blijven.

Traumatische milia

Na een traumatisch letsel (zonnebrand, brandwonden, tattoo, blaarziekten zoals bulleuze pemphigoid, cryotherapie, radiotherapie, …) ontstaat schade aan de opperhuid (epidermis). Tijdens het genezingsproces van dit trauma, komt de huiduitslag van milia tot uiting. Vaak verschijnen milia op de handrug en vingers bij de huidziekte porphyria cutanea tarda.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van milia zijn kleine, harde, witte bultjes op de huid, vaak rond de ogen en wangen. De bultjes zijn meestal pijnloos en niet ontstoken. Als de milia gepaard gaan met pijn, roodheid, of tekenen van infectie, of als ze in aantal toenemen, moet medische hulp worden ingeroepen om andere aandoeningen uit te sluiten.

Symptomen: Kleine bultjes op gezicht

De oppervlakkig gelegen bultjes bij milia verschijnen vooral op het gezicht (kin, neus, voorhoofd, ogen en wangen), maar ze zijn eveneens bij een aantal zuigelingen aanwezig op de bovenste romp, de ledematen, de penis en de slijmvliezen (zoals in de mond, wat dan gekend is als ‘Epstein-parels’). Ze hebben de benaming Epstein-parels gekregen omdat ze lijken op parelwitte of gele bultjes. Soms verschijnen de knobbeltjes eveneens in het verhemelte, wat dan gekend is als 'Bohn-nodules'. De geelwitte speldenknopgrote (circa één tot vier millimeter groot) knobbeltjes of witte huidvlekjes veroorzaken vrijwel nooit symptomen. Af en toe is jeuk of een licht brandend gevoel gemeld.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt een baby met milia en is op basis van de karakteristieke uitstraling van de huiduitslag meestal al in staat om de juiste diagnose te kleven op de huidziekte. Voor deze huidaandoening zijn geen specifieke diagnostische testen voorhanden. Soms twijfelt de arts wel over de diagnose, en dan beveelt hij een huidbiopsie aan, waarbij hij een stukje huid wegneemt om dit microscopisch te laten onderzoeken.

Differentiële diagnose
Zuigelingen
Bij zuigelingen met milia lijkt de aandoening op acne.

Latere leeftijd
Milia lijkt op een aantal andere huidaandoeningen die optreden op latere leeftijd. Deze omvatten:

• acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren)
• allergische reactie op het gebruik van medicijnen, cosmetica, …
• amyloidose (afzettingen van amlyoïde in weefsels en organen)
• andere adnextumortjes
• chlooracne
• colloïd milia
• comedonen (mee-eters: kleine zwarte bultjes op het gezicht)
• cysten: met vloeistof gevulde holten
• eruptieve vellushaarcysten
• folliculaire mucinose (huidziekte met bultjes en haaruitval)
• folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid)
• het Favre-Racouchot syndroom
• lichen planus tumidus folliculans
• milia-like calcinosis cutis
• multipele syringomen (bultjes (zweetkliergezwellen) rond de ogen en wangen)
• naevus comedonicus
• ouderdomswratten (wratachtige plekken die vaak geassocieerd zijn met veroudering)
• pyodermie
• tricho-epitheliomen
• vellushaarcysten
• xanthelasma (gele cholesterolafzettingen rond de ogen)
• xanthomata
• ziekte van Favre-Racouchout

Behandeling

De baby krijgt best een goede en regelmatige huidverzorging. De verzorger of ouder wast het gezicht van de baby dagelijks met warm water en zachte babyzeep en droogt de huid daarna goed af. Het gebruik van lotions en oliën is afgeraden bij milia. Verder is het niet verstandig om de bultjes open te pulken of eraan te krabben omdat hierdoor anders een huidinfectie ontstaat. Wanneer de bultjes niet verdwijnen (bij volwassenen), is het nodig om deze te verwijderen. Dit is mogelijk via heel wat behandelingsmethoden met wisselend succes. Huidziekte.nl maakt melding van volgende behandelingsopties:

• ablatieve behandelingen van het hele gebied via CO2 laser, erbium YAG laser, cryotherapie (behandeling via bevriezing), dermabrasie
• lokale behandeling met tretinoïne crème 0.02-0.05% FNA
• Minocin (minocycline)
• Neotigason (acitretine)

Prognose huidziekte

De prognose voor milia is doorgaans goed, vooral met tijdige en effectieve behandeling. Milia verdwijnen meestal zonder blijvende gevolgen. Met goede huidverzorging en preventieve maatregelen kunnen nieuwe gevallen van milia worden voorkomen. Bij volwassenen kan het nodig zijn om regelmatig huidverzorgingsroutines aan te passen om herhaling te voorkomen.

Complicaties van huidaandoening

Complicaties van milia zijn zeldzaam, maar kunnen onder andere infecties of ontstekingen omvatten als de milia worden gekrabd of verkeerd behandeld. In zeldzame gevallen kunnen littekens ontstaan na verwijdering. Het is belangrijk om milia niet zelf uit te knijpen om complicaties te voorkomen.

Preventie

Preventie van milia omvat het gebruik van milde, niet-comedogene huidverzorgingsproducten en het vermijden van zware of vette crèmes die poriën kunnen verstoppen. Regelmatig exfoliëren van de huid kan helpen bij het voorkomen van de ophoping van dode huidcellen die milia kunnen veroorzaken. Het beschermen van de huid tegen overmatige zonblootstelling en het vermijden van huidtrauma zijn ook belangrijke preventieve maatregelen.