Rodehond (rubella): Huiduitslag gezicht, romp, armen, benen

Rodehond is een infectie waarbij de patiënt een rozerode uitslag heeft op de huid die gaat van het gezicht naar de romp en tot slot naar de armen en benen. Na enkele dagen verdwijnt deze vrij onschuldige aandoening weer. Ook congenitale rodehond is mogelijk. Hierbij geeft een zwangere vrouw de rodehond door aan de baby. Een overlijden of miskraam komt regelmatig voor, maar indien de baby het overleeft, zijn tal van aangeboren afwijkingen mogelijk door de rodehond. Door het vaccin tegen rodehond dat vanaf 1974 in omloop is, komt rodehond niet meer zo vaak voor.

• Synoniemen van rodehond
• Epidemiologie rubella: Weinig door vaccin
• Oorzaken: Infectie door virus
• Symptomen: Huiduitslag gezicht, romp, armen en benen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van rodehond
• Complicaties

Synoniemen van rodehond

Rodehond is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• driedaagse mazelen
• rubella

Epidemiologie rubella: Weinig door vaccin

De meeste kinderen krijgen het mazelen-bof-rodehond vaccin. Een patiënt presenteert zich daarom veel minder vaak met de aandoening dan in de periode voor de vaccinaties. Bijna iedereen die het vaccin toegediend krijgt, bouwt immuniteit op voor rodehond. Het lichaam bouwt met andere woorden een afweer tegen het rubellavirus op. Bij sommige volwassenen verdwijnt de immuniteit van het vaccin, waardoor ze niet volledig beschermd zijn. Zwangere vrouwen en andere volwassenen krijgen daarom mogelijk een “boosterschot”. Kinderen en volwassenen die nog nooit tegen rodehond gevaccineerd zijn, krijgen mogelijk nog steeds deze infectie. De ziekte komt verder over ter wereld voor. De exacte prevalentie is niet gevonden in de geraadpleegde bronnen, maar in ontwikkelingslanden en afgelegen eilanden is deze wellicht hoger.

Oorzaken: Infectie door virus

Virus

Een virus dat zich verspreidt via de lucht of nauw contact veroorzaakt rodehond. Een patiënt met rodehond is besmettelijk van tien dagen voor het begin van de huiduitslag tot ongeveer één of twee weken nadat de uitslag is verdwenen. Een besmette persoon is met andere woorden in staat om de aandoening te verspreiden, vaak zelfs voordat hij zich realiseert hij rodehond heeft.

Rodehond versus mazelen

Rodehond (rubella) is niet hetzelfde als de mazelen (rubeola), hoewel de twee ziekten bepaalde kenmerken delen, zoals de rode uitslag. Verschillende virussen veroorzaken rubella en de mazelen. Daarnaast is rubella niet zo infectieus (besmettelijk) en ernstig als de mazelen. Mazelen is een virale infectieziekte die gepaard gaat met symptomen aan de ogen (oogbindvliesontsteking) en de huid (huiduitslag).

Symptomen: Huiduitslag gezicht, romp, armen en benen

De periode na besmetting en het presenteren van de symptomen bedraagt meestal tussen de 12 en 23 dagen. Patiënten presenteren zich met lichte koorts (38,9 °C of hoger), hoofdpijn, pijnlijke gewrichten (vooral bij jonge vrouwen), gezwollen oksels, een verstopte neus of loopneus en zwakte. Daarnaast treedt bij de helft van de patiënten een rozerode huiduitslag of een maculopapulaire uitslag (huiduitslag met vlekken en bultjes) op die start in het gezicht, zich verspreidt naar de romp en de armen en benen. Huidirritatie aan de handpalmen en voetzolen is eveneens mogelijk. Ook bij (baby's is een huiduitslag merkbaar). Andere symptomen omvatten blauwe plekken (zeldzaam), een oogontsteking (bloeddoorlopen ogen) en spierpijn of gewrichtspijn. Sommige patiënten, vooral kinderen, zijn asymptomatisch of linken de milde of algemene symptomen niet meteen met rodehond.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose van het syndroom gebeurt aan de hand van een grondig lichamelijk onderzoek. De zichtbare symptomen omvatten vergrote en gevoelige lymfeklieren aan de basis van de schedel, de nek en achter de oren. De arts merkt tevens de fijne, rode uitslag op die begint op het gezicht en zich snel uitbreidt naar de romp en vervolgens naar de armen en benen. Deze verdwijnen tot slot op dezelfde manier weer na enkele dagen.

Diagnostische onderzoeken

Verschillende diagnostische onderzoeken helpen bij de diagnose van rodehond. De arts neemt een uitstrijkje van de neus of keel van de patiënt en stuurt dit naar het laboratorium voor verder onderzoek. Voorts is een volledig bloedonderzoek nodig. Zo merkt de arts of de patiënt nog beschermd is tegen het virus of niet. Zwangere vrouwen die niet beschermd zijn, krijgen standaard het vaccin.

Differentiële diagnoses

De arts verwart rodehond vaak met volgende virussen of aandoeningen:

• een herpesvirusinfectie
• de mazelen
• een parvovirus B19-infectie
• roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en huiduitslag)
• het West-Nijlvirus (infectie, meestal zonder tekenen, soms met neurologische problemen)
• de ziekte van Kawasaki
• juveniele reumatöide artritis (chronische auto-immuunaandoening met een ontsteking van gewrichten en andere organen)
• huidreacties op geneesmiddelen
• klierkoorts (virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)
• pediatrische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• pediatrische cytomegalovirus besmetting, pediatrische enterovirale infecties
• pediatrische Mycoplasma-infecties
• pediatrische syfilis
• toxoplasmose

Behandeling

Rodehond zelf is vrij eenvoudig te genezen. Paracetamol vermindert de koorts. Voorts behandelt de arts mogelijke andere aandoeningen of afwijkingen die gepaard gaan met congenitale rubella (aangeboren rodehond).

Prognose van rodehond

De symptomen zijn vooral van milde aard. Na een infectie zijn patiënten gedurende het ganse leven immuun voor de aandoening.

Complicaties

Ongeboren kind

Wanneer een ongeboren kind de infectie krijgt van de moeder, leidt dit mogelijk tot een miskraam of een doodgeboren kind. Het hoogste risico voor de foetus is tijdens het eerste trimester, maar blootstelling later in de zwangerschap is eveneens gevaarlijk.

Geboren kind

Ook aangeboren afwijkingen zijn mogelijk waaronder aangeboren hartafwijkingen, doofheid, groeivertraging, cataract, een verstandelijke beperking en afwijkingen in andere organen. In zeldzame gevallen veroorzaakt rodehond een middenoorontsteking (medische term is "otitis media") of een ontsteking van de hersenen (encefalitis).

Volwassenen

Sommige vrouwen hebben artritis (gewrichtsontsteking) in de vingers, polsen en knieën, hetgeen meestal binnen de maand verdwijnt, maar soms wel langer aanhoudt.

Lees verder

• Aangeboren rodehond (congenitale rubella) bij baby's
• Veel voorkomende besmettelijke huidaandoeningen