Veel voorkomende besmettelijke huidaandoeningen

Veel huidaandoeningen gaan gepaard met een huiduitslag of huidletsels. Meestal zijn deze huidziekten onschuldig en niet-besmettelijk. Soms verspreiden de huidproblemen zich echter snel naar andere lichaamsdelen of andere personen. Veel voorkomende besmettelijke huidaandoeningen zijn impetigo, een koortslip, ringworm en schurft. Vaak gaan ook nog andere tekenen gepaard met de besmettelijke huidinfectie, zoals zweren, blaren, jeuk, pijn en roodheid van de huid. Het naleven van een goede hygiëne voorkomt het oplopen of de verspreiding van veel besmettelijke huidziekten. Dit houdt in dat mensen steeds goed de handen moeten wassen met water en zeep, geen persoonlijke voorwerpen mogen delen en wekelijks de lakens en kussenslopen moeten verschonen en wassen.

• Erythema infectiosum (vijfde ziekte), een besmettelijke huidaandoening
• Folliculitis, ontsteking van haarzakjes
• Hand-, voet- en mondziekte
• Impetigo, een besmettelijke huidinfectie met zweren en blaren
• Koortslip en koortsblaasjes
• Mazelen
• Molluscum contagiosum
• MRSA
• Ringworm
• Rodehond
• Schurft
• Waterpokken en gordelroos
• Wratten

Erythema infectiosum (vijfde ziekte), een besmettelijke huidaandoening

Oorzaken en verspreiding

De vijfde ziekte is het gevolg van een infectie met het parvovirus B19. De infectie vindt plaats via ademhalingsdruppeltjes in cellen in de luchtwegen. De overdracht van het virus vindt mogelijk eveneens plaats via blootstelling aan bloed. Erythema infectiosum komt wereldwijd voor. Het komt vaker voor bij schoolgaande kinderen van 5 tot 15 jaar oud, al zijn af en toe ook volwassenen getroffen. Meestal kampen patiënten in de lente met symptomen van de vijfde ziekte.

Symptomen

Bekende symptomen zijn onder meer milde koorts, vermoeidheid, een huiduitslag op de wangen die doet denken aan een slag in het gezicht en een uitslag over het hele lichaam. Meestal zijn de tekenen mild, maar sommige kinderen met een zwak immuunsysteem (aids, leukemie) of kinderen met bepaalde bloedaandoeningen (zoals sikkelcelanemie of hemolytische anemie) ervaren ernstige tekenen. Door de infectie is de productie van rode bloedcellen in het lichaam tijdelijk verminderd of gestopt, wat resulteert in bloedarmoede. Ook volwassenen lijden mogelijk aan de vijfde ziekte; zij kampen dan snel met tekenen van artritis (gewrichtsontsteking). Gewrichtspijn, gewrichtsstijfheid, roodheid en zwelling van de gewrichten aan beide zijden van het lichaam (meestal de knieën, vingers en polsen) komt dan tot stand.

Behandeling
De ziekte is meestal zelfbeperkend. Een ondersteunende en symptomatische behandeling bestaat meestal voor de behandeling van erythema infectiosum. Een patiënt mag paracetamol en/of NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) gebruiken voor het verlichten van koorts, gewrichtspijn en hoofdpijn, indien aanwezig. Als de patiënt een aplastische crisis heeft, is indien nodig een rodebloedceltransfusie nodig. Als een moeder in het begin van de zwangerschap een acute parvovirus B19-infectie heeft, moet ze zich goed laten opvolgen door de verloskundige voor seriële echografieën en om de foetus te laten controleren op complicaties en hydrops fetalis.

Folliculitis, ontsteking van haarzakjes

Oorzaken en verspreiding

Folliculitis - een specifiek type stafylokokkeninfectie - treedt op wanneer bacteriën de wortel van het haarzakje binnendringen en ontstekingen veroorzaken. De bacteriën die folliculitis veroorzaken, blijven mogelijk achter op een vochtig, zweterig voorwerp of een scheermesje, een barstje in de huid, bijvoorbeeld door een droge huid, leidt sneller tot de bacteriële infectie.

Symptomen

De patiënt kampt met rode, jeukende, pijnlijke bulten of met pus gevulde blaren. Indien de symptomen binnen de twee dagen niet verbeterd zijn, is medisch advies nodig.

Behandeling
Antibiotische zalf, of een via de mond ingenomen antibioticum (is krachtiger) behandelt de ziekte.

Hand-, voet- en mondziekte

De hand-, voet- en mondziekte treft vooral kinderen jonger dan vijf jaar, maar iedereen is mogelijk getroffen. De verspreiding gebeurt via het speeksel, het slijm, de ontlasting of het blaarvocht van een geïnfecteerde patiënt. Niet alle patiënten ervaren symptomen. Zijn deze wel aanwezig, dan kampt een patiënt met koorts, keelpijn, mondzweren die veranderen in blaren en rode vlekken op de handpalmen, de voetzolen en soms ook de billen. Volwassenen die niet ziek worden, kunnen nog steeds het virus doorgeven. Ook nadat de symptomen zijn verdwenen, is het mogelijk om anderen te infecteren.

Impetigo, een besmettelijke huidinfectie met zweren en blaren

Oorzaken en verspreiding

Impetigo is een veel voorkomende en zeer besmettelijke huidinfectie die zweren en blaren veroorzaakt. Impetigo bij volwassenen resulteert in de meeste gevallen uit een huidletsel, vaak als gevolg van een andere huidaandoening, zoals dermatitis (huidontsteking). Kinderen lopen de huidinfectie meestal op na een snede, een schaafwonde of een insectenbeet, maar de infectie treedt soms ook op zonder zichtbare huidbeschadiging. De verspreiding vindt snel plaats door contact met de zweren van een geïnfecteerde patiënt of anders door het aanraken van een besmet voorwerp zoals kledij, speelgoed, …).

Symptomen

Meestal treedt impetigo op bij kinderen dit dan in de zomerperiode. De bacteriële infectie treft het gezicht (rond de neus en mond), de handen en de voeten waarop huidzweren tot stand komen. De zweren beginnen rood en nat te worden en vormen dan een honingkleurige korst. De zweren gaan mogelijk gepaard met pijn en milde jeuk.

Behandeling

De behandeling bestaat uit antibiotische crème, het bedekken van de zweren en zorgen voor een goede hygiëne.

Koortslip en koortsblaasjes

Oorzaken en verspreiding

Deze virale infectie is het resultaat van het herpes type 1-virus (HSV-1). De meeste patiënten krijgen deze infectie in de kindertijd en lopen deze op door het speeksel van een besmette patiënt.

Symptomen

Een patiënt met een koortslip heeft pijnlijke, rode, met vloeistof gevulde koortsblaasjes op de lip of mond. Jeuk en brandende gevoelens komen mogelijk ook tot uiting.

Behandeling
Normaal gesproken genezen de zweertjes spontaan, maar antivirale pillen of crèmes bespoedigen het genezingsproces. Het virus blijft in het lichaam aanwezig en veroorzaakt mogelijk opnieuw een uitbraak bij ziekte, angst of oververmoeidheid.

Mazelen

Oorzaken en verspreiding

Mazelen is een uiterst besmettelijke virale infectie die wordt verspreid door hoesten of niezen.

Symptomen

De ziekte gaat gepaard met koorts, hoest, witte vlekken in de mond en een zeer pijnlijke rode vlekkerige huiduitslag.

Behandeling

Meestal ontwikkelt de patiënt na één aanval een immuniteit waardoor een nieuwe infectie niet meer tot stand komt. Een mazelenvaccin voorkomt de ziekte volledig.

Molluscum contagiosum

Oorzaken en verspreiding

Dit virus verspreidt zich naar andere lichaamsdelen door te krabben of van persoon tot persoon. Bij volwassenen wordt molluscum contagiosum vaak verkregen door seksueel contact. Verder gebeurt de overdracht van de virale infectie eveneens via besmette voorwerpen, zoals handdoeken en sportartikelen.

Symptomen

Molluscum contagiosum is een virale infectie waarbij kleine, stevige verhoogde bultjes ontstaan. Ze zijn roze of huidkleurig en hebben een kuiltje in het midden. De bultjes krijgen een rode kleur wanneer het immuunsysteem de infectie bestrijdt. Sommige bultjes veroorzaken jeuk maar ze zijn verder pijnloos. Overal op het lichaam komen deze letsels tot stand, en dan vooral op het gezicht, de nek, de handen, de armen en de oksel. Slechts zelden zijn de handpalmen of de voetzolen getroffen.

Behandeling

De arts verwijdert indien nodig de bultjes. De bultjes verdwijnen namelijk meestal binnen één jaar, maar bij sommige patiënten houden de letsels tot vier jaar aan.

MRSA

Oorzaken en verspreiding

MRSA staat voor Meticillineresistente Staphylococcus aureus. MRSA is een type stafylokokkeninfectie, veroorzaakt door de bacterie Staphylococcus aureus. De bacteriële infectie is potentieel ernstig omdat de meeste antibiotica MRSA niet kunnen doden (antibioticaresistentie) en de bacteriën zich mogelijk verspreiden naar andere lichaamsdelen.

Symptomen

Sommige patiënten hebben tekenen van een huidinfectie. Dergelijke huidinfecties verschijnen spontaan en af en toe doen deze tekenen zelfs denken aan een spinnenbeet. De huid heeft een enkele verhoogde rode bult die gevoelig is, een cluster van "puistjes" of een grote, gevoelige bult die pus afvoert (een karbonkel). Het gebied vergroot mogelijk en wordt geleidelijk malser, roder en zwelt meer op. Uit het midden van het verhoogde gebied lekt mogelijk pus.

Behandeling

Als de arts MRSA diagnosticeert, zet hij een antibioticum in. De antibiotische dosis of het type wijzigt mogelijk wanneer de resultaten van de laboratoriumcultuur beschikbaar zijn.

Preventie
Volgende stappen zijn nodig om het verspreiden van de bacteriën te voorkomen:

• de heetste wasmachine- en drogerinstellingen gebruiken die mogelijk zijn.
• geen persoonlijke voorwerpen delen zoals handdoeken en scheerapparaten
• vaak de handen wassen
• wondjes en zweren bedekt houden

Ringworm

Soorten

Ringworm duidt op een schimmelinfectie. Sommige soorten ringworminfectie zijn:

• tinea capitis (schimmelinfectie op de hoofdhuid)
• tinea corporis (lichaamsschimmel)
• tinea cruris (liesschimmel)
• tinea manuum (handschimmel)
• tinea pedis (voetschimmel)
• tinea unguium (onychomycosis) (nagelschimmelinfectie)

Oorzaken en verspreiding

Patiënten lopen deze schimmelinfectie op door huid-op-huid contact met een geïnfecteerde patiënt of een geïnfecteerd dier.

Symptomen

De schimmelinfectie veroorzaakt ringvormige vlekken op een droge, jeukende huid. Dit leidt mogelijk tot prikkende en brandende gevoelens. De schimmel gedijt op vochtige, warme plaatsen op en rond het lichaam zoals in het haar, onder de nagels, op de huid, op vloeren, op muren, op kleding en op handdoeken.

Behandeling

Schimmeldodende crèmes en pillen doden de schimmel, maar soms komt de aandoening terug op dezelfde plaats.

Rodehond

Oorzaken en verspreiding

Rubella is een infectie veroorzaakt door het rodehondvirus. De verspreiding van het virus verloopt via druppelinfectie (praten, hoesten of niezen). Anderen ademen mogelijk deze besmette druppeltjes in. Ook gebeurt een verspreiding van het virus door indirect contact met de handen, weefsels of andere voorwerpen die besmet zijn door neus- en keelafscheidingen.

Symptomen
Rodehond (rubella) is een virale ziekte die meestal milde symptomen veroorzaakt zoals koorts, hoofdpijn, een loopneus, een oogbindvliesontsteking, gezwollen lymfeklieren (vooral in de nek), gewrichtspijn en een huiduitslag. De uitslag start op het gezicht en breidt zich uit naar andere lichaamsdelen. Na twee à drie dagen verdwijnen de symptomen. Circa de helft van de patiënten met rodehond krijgt zelfs geen symptomen.

Behandeling

Er is anno oktober 2020 geen effectieve antivirale behandeling voor rodehond. De behandeling van de symptomen is dan ook ondersteunend en symptomatisch gericht. De patiënt moet veel vloeistoffen innemen en mag pijnstillers nemen indien nodig. Paracetamol verlichten koorts en pijn. Aspirine mag niet worden gegeven aan kinderen jonger dan twaalf jaar tenzij specifiek aanbevolen door een arts omdat hierdoor de kans verhoogt op het Reye-syndroom (zwelling van de hersenen en zwelling van de lever bij kinderen). Het rodehondvaccin voorkomt tot slot deze virale infectie.

Schurft

Oorzaken en verspreiding

Schurft is het resultaat van kleine mijten die zich in de bovenste huidlaag graven. De kleine beestjes verspreiden zich gemakkelijk in drukke woonruimtes. De verspreiding gebeurt door aanraking van besmette gebieden (huid, kledij, lakens, meubels, …).

Symptomen

Schurft veroorzaakt jeuk, ook tijdens de nacht waardoor slaapproblemen ontstaan. Verder krijgt de patiënt een uitslag met kleine bultjes die aan netelroos doet denken. Ook ontstaan zweertjes en huidletsels door het krabben die mogelijk geïnfecteerd raken. In ernstige gevallen ontstaat korstvorming. Mijten graven zich mogelijk overal op het lichaam in, maar ze geven de voorkeur aan de polsen, ellebogen, vingers, het gebied rond de vingernagels, de billen, de riemlijn, de penis en het gebied rond de tepels.

Behandeling

Patiënten met schurft moeten een arts raadplegen. Medicijnen verwijderen de mijten verwijderen, verlichten de jeuk en behandelen een eventuele infectie. De symptomen houden tot vier wek aan en soms is een herhaling van de behandeling nodig.

Waterpokken en gordelroos

Oorzaken en verspreiding

Waterpokken is het gevolg van een virus. Een patiënt krijgt te maken met blaren op het lichaam. De infectie verspreidt zich mogelijk naar anderen via contact met de jeukende plekken van de patiënt, via het speeksel en zelfs via luchtdeeltjes. Hoewel een patiënt slechts één keer waterpokken krijgt, leeft het virus in het lichaam voort. Op oudere leeftijd reactiveert het virus mogelijk en krijgt de patiënt te maken met gordelroos. Het is niet mogelijk om gordelroos van een patiënt over te krijgen, maar deze huiduitslag leidt mogelijk wel tot waterpokken bij een persoon die dit nog nooit gehad heeft.

Symptomen
Bekende symptomen van gordelroos omvatten:

• blaren die scheuren
• branderigheid
• een rode uitslag
• gevoelloosheid
• jeuk
• korstvorming
• pijn
• tintelingen

Meestal ontstaan de huidletsels en blaren rond de romp, maar ze vormen zich soms ook rond een oog, de nek of het gezicht. Gordelroos gaat soms ook gepaard met koorts, hoofdpijn, vermoeidheid en een overgevoeligheid voor licht.

Behandeling

Een uitdrogende lotion en jeukstillende medicatie zijn beschikbaar voor het verlichten van de klachten. Er zijn voorts vaccins om waterpokken bij kinderen en volwassenen te voorkomen, en een gordelroosvaccin voor vijftigplussers.

Wratten

Oorzaken en verspreiding

Wratten zijn goedaardige huidletsels die ontstaan wanneer een virus de bovenste huidlaag infecteert. Wratten resulteren uit een infectie met het humaan papillomavirus (HPV). Een gebarsten huid of beschadigde huid verhoogt de kans op een infectie met het HPV. Wratvirussen zijn besmettelijk. Wratten verspreiden zich door contact met de wrat of iets dat de wrat heeft geraakt.

Symptomen

Wratten zijn vaak huidkleurig en voelen ruw aan, maar ze kunnen eveneens bruin, grijs of zwart of plat en glad zijn. Meestal verschijnen ze op de handen, voeten en gewrichten, al zijn ze mogelijk overal op het lichaam aanwezig.

Behandeling

De behandeling van wratten bestaat uit:

• chemische behandelingen
• duct tape toepassen op de wratten
• salicylzuur toepassen op de wratten
• wratten bevriezen (cryotherapie)

Lees verder

• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels
• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën
• Virale huidinfectie: Huidinfecties veroorzaakt door virus
• Hand-, voet- en mondziekte: Aandoening bij jonge kinderen
• Impetigo: Bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen