Krentenbaard (impetigo): symptomen, oorzaak en behandeling

Krentenbaard symptomen bestaan uit bloederige of honinggele korstjes. Ook kunnen er blaren ontstaan. Krentenbaard is een zeer besmettelijke infectie en 1 tot 3 dagen na besmetting ontstaan er huidafwijkingen. Krentenbaard is een regelmatig voorkomende besmettelijke (oppervlakkige) huidaandoening, die veelal veroorzaakt wordt door een stafylokokbacterie en soms door een streptokokbacterie. De infectie komt meestal voor in het gezicht rond de neus of mond. Daar dankt de aandoening zijn naam 'krentenbaard' aan. De aandoening wordt vooral gezien bij (jonge) kinderen. Behandeling van eerste keus is het plaatselijk aanbrengen van fusidinezuurcrème.

• Wat is krentenbaard?
• Oppervlakkige huidinfectie
• Vooral bij kinderen, maar soms ook bij volwassenen
• Oorzaak krentenbaard en besmetting
• Krentenbaard symptomen en klachten
• Risicofactoren
• Leeftijd
• Opeengepakte omstandigheden
• Warm, vochtig weer
• Bepaalde sporten
• Beschadigde huid
• Verzwakt immuunsysteem
• Complicaties
• Cellulitis
• Nierproblemen
• Littekens
• Diagnose en onderzoek
• Krentenbaard behandeling
• Prognose
• Preventie

Wat is krentenbaard?

Oppervlakkige huidinfectie

De medische benaming van krentenbaard is impetigo. Krentenbaard is een besmettelijke infectie van de huid, die vooral voorkomt bij kinderen van 1 tot 8 jaar. Krentenbaard is een oppervlakkige huidinfectie. De infectie is meestal rond de neus of mond aanwezig, maar kan op het gehele lichaam voorkomen. Krentenbaard wordt veroorzaakt door een bacterie (meestal stafylokok).

Vooral bij kinderen, maar soms ook bij volwassenen

Het komt vooral bij jonge kinderen voor, omdat zij nog geen volledig afweersysteem hebben ontwikkeld. Hierdoor zijn ze vatbaar voor besmetting. Bij volwassenen komt krentenbaard vooral voor in een omgeving waar men dicht op elkaar leeft, zoals in het leger.

Oorzaak krentenbaard en besmetting

De besmettelijke huidinfectie wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door de Staphylococcus aureus, een bacterie die bij veel mensen voorkomt, vooral op de huid en in de neus. Normaal gesproken veroorzaakt deze bacterie geen ziekte, maar bij beschadiging van huid of slijmvliezen kunnen infecties ontstaan. Soms wordt krentenbaard veroorzaakt door streptokokken. Kinderen en volwassenen kunnen de stafylokok bij zich dragen, bijvoorbeeld in hun neus of op de huid, zonder zelf krentenbaard te krijgen. De bacterie wordt veelal via handen of besmet speelgoed overgedragen. Je kunt ook besmet worden via hoesten of niezen. Het vocht uit de blaasjes is zeer besmettelijk. Het besmettingsgevaar is geweken wanneer de wondjes zijn ingedroogd of genezen, De incubatieperiode bedraagt 4 tot 14 dagen. Door te krabben aan de blaasjes kunnen de zweren verspreid worden naar andere delen van het lichaam.

Krentenbaard symptomen en klachten

Krentenbaard manifesteert zich vaak op een plaats waar de huid beschadigd is. Een schaafplekje, krabplekje of eczeem vormt een toegangsweg (porte d'entrée) voor bacteriën. Er ontstaan ter plaatse enkele wondjes, rode plekjes met blaar-, pus- of korstvorming. Deze ontstoken plekjes kunnen conflueren tot één grote plek en zich snel uitbreiden. Een blaasje dat is opengebarsten droogt in, waarna een kenmerkende honinggele korst ontstaat. Wanneer er veel wondjes, blaasjes en gele korstjes rond de neus en mond aanwezig zijn, dan lijkt het op een baard van krenten, vandaar de naam 'krentenbaard'. De aangedane huid kan pijn doen en jeuken. Bij krentenbaard in het gezicht kunnen de lymfeklieren in de hals opgezwollen zijn.

Risicofactoren

Factoren die het risico op het krijgen van krentenbaard verhogen zijn:

Leeftijd

Krentenbaard komt het meest voor bij kinderen in de leeftijd van 2 tot 5 jaar.

Opeengepakte omstandigheden

Krentenbaard verspreidt zich gemakkelijk op scholen en kinderopvanginstellingen.

Warm, vochtig weer

Krentenbaardinfecties komen vaker voor in de zomer.

Bepaalde sporten

Deelname aan sporten met huid-op-huid contact, zoals voetbal, judo of worstelen, verhoogt het risico op het ontwikkelen van impetigo.

Beschadigde huid

De bacteriën die krentenbaard veroorzaken dringen vaak via de huid naar binnen door middel van een klein huidletsel, insectenbeet of uitslag.

Verzwakt immuunsysteem

Volwassenen en mensen met diabetes of een verzwakt immuunsysteem hebben meer kans om ecthyma ontwikkelen, een plaatselijke bacteriële infectie van de huid die wordt veroorzaakt door dezelfde bacteriën die ook verantwoordelijk zijn voor krentenbaard.

Complicaties

Krentenbaard is meestal niet gevaarlijk. En meestal geneest het zonder achterlating van littekens. Een enkele keer geeft krentenbaard complicaties zoals:

Cellulitis

Dit is een potentieel ernstige bacteriële infectie van het onderhuidse bindweefsel. Het kan zich uiteindelijk uitbreiden naar de lymfeklieren en bloedbaan. Onbehandelde cellulitis kan snel levensbedreigend worden.

Nierproblemen

Eén van de soorten bacteriën die impetigo veroorzaken kan de nieren beschadigen.

Littekens

De zweren die ontstaan bij ecthyma, kunnen littekens achterlaten.

Diagnose en onderzoek

De diagnose impetigo wordt normaal gesproken gesteld op het klinische beeld. Bij twijfel en bij ernstiger infecties kan materiaal worden afgenomen ten behoeve van een bacteriekweek.

Krentenbaard behandeling

De behandeling van eerste keus bij beperkte krentenbaard zonder algemene ziekteverschijnselen is met fusidinezuurcrème. Bij uitgebreide krentenbaard of onvoldoende effect met fusidinezuurcrème, is het advies om een oraal antibioticum voor te schrijven. Wachten op spontaan herstel duurt ongeveer drie weken, maar is in de praktijk niet haalbaar gezien de wensen en verwachtingen van ouders, de patiënt zelf en het streven de besmetting binnen het gezin of op school te beperken.¹

Prognose

Impetigo of krentenbaard is gemakkelijk te genezen, maar de aandoening kan terugkeren bij kleine kinderen. Het duurt meestal enige tijd voordat de blaasjes en zweertjes volledig zijn genezen en slechts zelden met achterlating van littekens.

Preventie

Preventie van infecties is niet mogelijk, maar je kunt wel de overdracht van bacteriën zoveel mogelijk beperken door hygiënische maatregelen te treffen, zoals:

• handen wassen;
• nagels kort en schoon houden;
• eigen handdoek gebruiken;
• aanraken of krabben van de wondjes voorkomen.

Noot:

1. W. Draijer. Fusidinezuurcrème blijft eerste keus bij impetigo. Huisarts en wetenschap 02/2013; 56(2). DOI: 10.1007/s12445-013-0052-z.

Lees verder

• Krentenbaard baby, kind, volwassenen: symptomen, behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd
• Kinderziekten met vlekjes op de huid, blaasjes, huiduitslag
• Kinderziekten: rode vlekjes en uitslag bij baby en kind