Ventrikelfibrillatie: Trillen van ventrikels (hartkamers)

Het hart is een soort spierstelsel met vier kamers. De twee onderste kamers zijn de ventrikels. In een gezond hart pompt het bloed gelijkmatig in en uit deze kamers. Hierdoor blijft het bloed door het lichaam stromen. Ventrikelfibrillatie (V-fib) is een levensbedreigende hartaandoening waarbij de hartspier trilt in plaats van normaal klopt als gevolg van een ongeorganiseerde elektrische activiteit in de ventrikels. Hierdoor kan het hart bloed niet goed rondpompen. Deze hartritmestoornis kan indien onbehandeld resulteren in een hartstilstand met bewustzijnsverlies, een afwezige pols en de dood. Een snelle reanimatie en defibrillatie herstellen het normale hartritme en zijn mogelijk levensreddend.

• Oorzaken van ventrikelfibrillatie
• Risicofactoren van hartritmestoornis
• Ademhaling en longen
• Gifstoffen en metabolisme
• Hart
• Neurologisch
• Andere risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van trillen van ventrikels (onderste hartkamers)
• Prognose van ventrikelfibrilleren
• Complicaties

Oorzaken van ventrikelfibrillatie

Ventrikelfibrillatie is een hartritmestoornis die begint in de ventrikels, de twee onderste hartkamers. De aandoening start wanneer de elektrische signalen ervoor zorgen dat de ventrikels gaan trillen (fibrilleren) in plaats van te pompen. De ventrikelspier trilt willekeurig in plaats van op een gecoördineerde manier samen te trekken, waardoor de ventrikels niet in staat zijn om bloed door het lichaam te pompen. De aandoening leidt tot een hartstilstand.

Risicofactoren van hartritmestoornis

De oorzaak van ventrikelfibrillatie is niet altijd bekend, maar het verschijnt bij bepaalde medische aandoeningen of door de aanwezigheid van een bepaalde uitlokkende factor.

Ademhaling en longen

Enkele longproblemen leiden mogelijk tot ventrikelfibrillatie

• aspiratiepneumonie (longontsteking door het inademen van vreemde stoffen)
• bronchospasme (spierkrampen aan de luchtpijp met ademnood)
• een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• primaire pulmonale hypertensie
• slaapapneu
• spanningspneumothorax (klaplong)

Gifstoffen en metabolisme

Door alcoholmisbruik, een overmatige inname van cafeïne, of een overdosis van cardiotoxische geneesmiddelen (medicijnen die giftig zijn voor het hart) ontstaat mogelijk ventrikelfibrillatie.

Hart

Hartgerelateerde oorzaken van ventrikelfibrilleren omvatten:

• aortadissectie (scheur in wand van aorta met pijn op de borst)
• aortastenose (vernauwing van aortaklep in het hart)
• een aangeboren QT-afwijking of een andere aangeboren hartziekte
• een eerdere hartaanval
• een familiegeschiedenis van plotselinge hartdood
• een hartklepaandoening
• een hartspieraandoening (cardiomyopathie) zoals myocarditis (hartspierontsteking)
• een kransslagaderziekte
• een myocardiet
• het Brugada-syndroom (ernstige ziekte met onregelmatige hartslag)
• het lange QT-syndroom
• myocardiale ischemie / infarct

Neurologisch

Ventrikelfibrilleren resulteert mogelijk uit een neurologisch probleem:

• een beroerte
• een intracraniële bloeding (bloeding in de schedel)

Andere risicofactoren

Enkele andere risicofactoren van ventrikelfibrilleren zijn:

• bijna-verdrinking
• bloedvergiftiging
• een elektrische schok
• een ernstig trauma
• een verstoorde elektrolytenbalans zoals hypokaliëmie (verlaagd kaliumgehalte in het bloed), hyperkaliëmie (verhoogd kaliumgehalte in het bloed), hypomagnesiëmie (verlaagd magnesiumgehalte in het bloed)
• genetische afwijkingen
• sarcoïdose, een aandoening die ervoor zorgt dat ontstoken weefsels in het lichaam groeien

Symptomen

De symptomen zijn afhankelijk van de oorzaak. Patiënten ervaren doorgaans volgende mogelijke tekenen: pijn op de borst, een snelle hartslag, duizeligheid, kortademigheid, misselijkheid en braken. Patiënten met een bekende geschiedenis van kransslagaderaandoeningen of congestief hartfalen kampen mogelijk met een verergering van chronische symptomen. Op het moment van presentatie zijn patiënten bewusteloos, reageren ze niet en hebben ze geen voelbare pols. Onbehandeld ontstaat een hartstilstand die snel dodelijk is omdat de vitale organen van het lichaam, zoals het hart, onvoldoende zuurstof krijgen.

Diagnose en onderzoeken

Patiënten die ventikelfibrilleren overleven, moeten een grondige geschiedenis en een lichamelijk onderzoek krijgen. De arts wil hierbij ook weten of er een familiegeschiedenis van een onverklaarde hartdood aanwezig is. De arts moet bovendien de hartgeschiedenis van de patiënt weten en op de hoogte zijn van de ingenomen medicijnen, omdat deze mogelijk leiden tot hartritmestoornissen. De arts spoort met andere woorden het onderliggend probleem van ventrikelfibrillatie op. De diagnose van ventrikelfibrilleren gebeurt op basis van een angiografie en een elektrocardiografie (ECG: hartfilmpje) waarbij de arts onregelmatige, niet-gevormde QRS-complexen zonder duidelijke P-golven ontdekt.

Andere mogelijke inzetbare onderzoeken zijn:

• een bloedonderzoek
• een coronaire katheterisatie (angiografie)
• een CT-scan van het hart
• een echocardiografie
• een magnetische resonantiebeeldvorming
• een röntgenfoto van de borstkas

Behandeling van trillen van ventrikels (onderste hartkamers)

De behandeling van ventrikelfibrillatie vindt plaats met cardiopulmonale reanimatie (CPR) en defibrillatie. Het medicijn epinefrine (adrenaline) of amiodaron is mogelijk nuttig wanneer initiële behandelingen niet effectief zijn. Andere geneesmiddelen (zoals bètablokkers) en bepaalde procedures na een aflevering van ventrikelfibrilleren voorkomen of verlagen de kansen op een andere aflevering. Patiënten die een ventrikelfibrillatie overleven en hier goed van herstellen, krijgen mogelijk eveneens een implanteerbare cardioverter-defibrillator. Dit geïmplanteerde apparaatje zorgt ervoor dat er een snelle levensreddende defibrillatie kan worden gestart als er buiten het ziekenhuis een nieuwe episode van ventrikelfibrillatie optreedt.

Prognose van ventrikelfibrilleren

De overlevingspercentages van patiënten met defibrillatie zijn verschillend en hangen af van een eventuele ziekenhuisbehandeling. Wanneer patiënten namelijk niet in het ziekenhuis zijn opgenomen wanneer de hartritmestoornis optreedt, komen circa 80% van de patiënten te overlijden. Circa de helft van de patiënten die in het ziekenhuis zijn opgenomen voor de hartritmestoornis, overleven de hartaandoening.

Complicaties

Bekende complicaties van ventrikelfibrilleren omvatten herhaalde afleveringen van flauwvallen of bijna flauwvallen (licht gevoel in het hoofd). Tijdens een aflevering van ventrikelfibrillatie is er een slechte bloedcirculatie naar alle vitale organen van het lichaam. Na een langdurige episode of een hartstilstand ontstaan mogelijk ook schade aan de hersenen, de lever en de nieren. Deze schade is permanent of omkeerbaar. In ernstige gevallen is ventrikelfibrilleren dodelijk.

Lees verder

• Hartstilstand: Plotseling stoppen van de hartfunctie
• Atriumfibrillatie: Hartritmestoornis met snelle hartslag
• Aangeboren hartafwijkingen (congenitale hartziekte) bij baby
• Cardiomyopathie (hartspieraandoening): Soorten en oorzaken
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte