Atriumfibrillatie: Hartritmestoornis met snelle hartslag

Atriumfibrillatie (atriumfibrilleren, voorkamerfibrillatie) is een hartritmestoornis waarbij een snelle en onregelmatige hartslag van de boezems plaatsvindt. Vaak begint de hartritmestoornis als korte periodes van abnormale hartslagen die langer en mogelijk constant worden in de loop van de tijd. In de meeste gevallen gaat atriumfibrilleren niet gepaard met symptomen. Af en toe kampt de patiënt met hartkloppingen, kortademigheid of andere symptomen. De behandeling gebeurt met behulp van medicijnen, veranderingen in de levensstijl en/of medische procedures. Een vroege behandeling is belangrijk omdat anders het risico op een beroerte, hartfalen en andere complicaties verhoogt. Het naleven van een gezonde levensstijl verkleint tot slot het risico op atriumfibrilleren.

• Oorzaken: Snelle samentrekking van twee bovenste hartkamers
• Risicofactoren van atriumfibrillatie
• Hart
• Longen
• Andere risicofactoren
• Symptomen
• Snelle hartslag
• Bijkomende tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van abnormale, snelle hartslag
• Prognose van hartaandoening
• Complicaties van hartritmestoornis
• Preventie van atriumfibrilleren

Oorzaken: Snelle samentrekking van twee bovenste hartkamers

Atriumfibrilleren is een veel voorkomende hartritmestoornis die te wijten is aan een zeer snelle en niet synchrone samentrekking van de twee bovenste hartkamers (de atria). Deze atria gaan erg snel samentrekken zodat de hartwanden gaan trillen (fibrilleren). De hartaandoening resulteert uit schade aan het elektrische systeem van het hart. Meestal is deze schade het gevolg van andere (hart)aandoeningen, al spelen ook andere factoren mogelijk een rol. Niet altijd is de arts in staat om de oorzaak te achterhalen van atriumfibrilleren.

Risicofactoren van atriumfibrillatie

Hart

Atriumfibrilleren is gekoppeld aan verschillende vormen van hart- en vaatziekten, maar komt ook voor bij mensen met een normale hartfunctie.

Hartgerelateerde aandoeningen die mogelijk leiden tot atriumfibrilleren zijn:

• een aangeboren hartziekte
• een hartklepaandoening
• een hartspieraandoening
• een kransslagaderziekte
• eerdere hartoperaties
• hartfalen
• hypertrofische cardiomyopathie (HCM)
• linker atriumvergroting
• mitrale regurgitatie
• mitralisklepprolaps (bloed stroomt terug naar de linkerboezem van het hart)
• mitralisklepstenose
• pericarditis (ontsteking van het hartzakje)

Longen

Longziekten spelen mogelijk een rol bij het ontstaan van de hartritmestoornis zoals:

• COPD
• een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• een longontsteking
• emfyseem
• longkanker
• sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, ogen, longen en zenuwstelsel)

Andere risicofactoren

Ook andere risicofactoren zijn gekoppeld aan voorkamerfibrilleren:

• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een beroerte
• een chronische nierziekte
• een hoge bloeddruk
• een oudere leeftijd
• een sedentaire levensstijl
• genetische factoren: een familiegeschiedenis van atriumfibrilleren kan het risico hierop verhogen
• het metaboolsyndroom
• hyperthyreoïdie (een overactieve schildklier) en subklinische hyperthyreoïdie
• langdurige duurtraining (zoals fietsen op lange afstand of marathonlopen)
• obstructieve slaapapneu
• overgewicht
• overmatig alcoholgebruik
• roken en passief roken
• sepsis (bloedvergiftiging)
• virale infecties

Symptomen

Snelle hartslag

Atriumfibrilleren gaat meestal gepaard met een snelle hartslag, hartkloppingen en af en toe ook pijn op de borst. Andere mogelijke symptomen zijn symptomen van congestief hartfalen zoals ernstig zweten, vermoeidheid, kortademigheid, een lage bloeddruk, flauwvallen, duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd of zwelling van het lichaam. In veel gevallen gaat de hartritmestoornis echter niet gepaard met tekenen. Bijgevolg weet de patiënt niet altijd dat hij aan dit hartprobleem lijdt. Hij komt dit dan per toeval te weten na een standaard lichamelijk onderzoek of een ECG voor een ander probleem.

Bijkomende tekenen

Omdat atriumfibrilleren meestal het gevolg is van andere medische problemen, komen ook andere mogelijke tekenen tot uiting zoals bijvoorbeeld symptomen van hyperthyreoïdie (een overactieve schildklier) zoals gewichtsverlies en diarree, en symptomen van een longaandoening.

Diagnose en onderzoeken

De arts bepaalt de oorzaak van de hartritmestoornis. Hij doorloopt de volledige geschiedenis en voert een lichamelijk onderzoek uit. Verder is een elektrocardiografie (ECG: hartfilmpje), een echocardiografie, een röntgenfoto van de borstkas en een volledig bloedonderzoek nodig.

Behandeling van abnormale, snelle hartslag

De arts wil de symptomen verlichten en het risico op complicaties verkleinen. De arts zet de abnormaal snelle hartslag (tachycardie) om in een normaal ritme met behulp van elektriciteit (elektrische cardioversie) of medicijnen (farmacologische cardioversie). Bij sommige patiënten verkiest de arts er voor om de hoge hartslag onder controle te houden en de vorming van bloedstolsels te voorkomen. Hiervoor zet hij eveneens medicatie in. Andere procedures omvatten een hartkatheterisatie, een chirurgische ablatie (verwijdering van hartweefsel dat leidt tot onregelmatig hartritme) en het plaatsen van een pacemaker. De arts behandelt bovendien het onderliggend probleem. Het is tot slot belangrijk om de andere behandelbare risicofactoren aan te pakken.

Prognose van hartaandoening

Een episode van atriumfibrilleren veroorzaakt zelden de dood. Wel draagt een aflevering van de hartritmestoornis bij aan een beroerte en een hartfalen wat mogelijk wel leidt tot de dood. Atriumfibrillatie heeft bijgevolg mogelijk een invloed op de levensduur. Het is daarom belangrijk om regelmatig de arts te bezoeken en een behandeling te krijgen zodat de vooruitzichten verbeteren.

Complicaties van hartritmestoornis

Atriumfibrillatie leidt mogelijk tot levensbedreigende complicaties zoals

• bloedstolsels
• cognitieve problemen
• een beroerte
• hartfalen

Atriumfibrilleren verhoogt bovendien het risico op dementie, nierproblemen, kransslagaderaandoeningen en de dood. Vrouwen hebben over het algemeen een slechtere prognose dan mannen.

Preventie van atriumfibrilleren

Een gezonde levensstijl nastreven is belangrijk om het risico op atriumfibrilleren te verkleinen:

• een gezond gewicht behouden
• een hartgezonde voeding eten zoals een dash-dieet volgen
• regelmatig sporten
• stress verlichten
• zich onthouden van schadelijke stoffen (tabak, alcohol, illegale drugs, …)

Lees verder

• Ventrikelfibrillatie: Trillen van ventrikels (hartkamers)
• Abnormaal hartritme (dysritmie): Oorzaken en soorten
• Tachycardie: Versnelde hartslag (sneller kloppend hart)
• Aangeboren hartafwijkingen (congenitale hartziekte) bij baby
• Cardiomyopathie (hartspieraandoening): Soorten en oorzaken