Sepsis (bloedvergiftiging): Levensbedreigende aandoening

Sepsis (bloedvergiftiging): Levensbedreigende aandoening Sepsis treedt op wanneer chemische stoffen vrijkomen in de bloedbaan om de infectie te bestrijden, ontstekingsreacties in het lichaam veroorzaken. Bij deze levensbedreigende toestand vermenigvuldigen ziektekiemen zich in het bloed, wat leidt tot ernstige symptomen zoals o.a. hoge koorts en het uitvallen van de organen. Medicatie, zuurstoftherapie en vochttoediening zijn enkele van de vele mogelijke behandelingsmogelijkheden. De vooruitzichten zijn verschillend. Maar snelle medische hulp verbetert de overlevingskansen van deze bloedaandoening.

Synoniemen sepsis

Sepsis is eveneens gekend onder deze synoniemen
  • bloedvergiftiging
  • septikemie

Oorzaken: Overdreven reactie van immuunsysteem op ziektekiemen

Sepsis is een ernstige ziekte waarbij het lichaam een ernstige reactie vertoont op bacteriën en andere ziektekiemen. Hierbij gaat het immuunsysteem overdreven reageren op deze ziektekiemen. De symptomen van sepsis zijn niet het gevolg van de bacteriën zelf, maar wel van chemische stoffen die vrijkomen uit het lichaam. Een bacteriële infectie veroorzaakt mogelijk een reactie die leidt tot sepsis. De meest voorkomende plaatsen waar een infectie begint is in:

Bij patiënten in het ziekenhuis start de ziekenhuisinfectie het vaakst in intraveneuze infusen, chirurgische wonden en doorligwonden (decubitus).

Risicofactoren

Heel jonge baby’s en ouderen krijgen sneller een bloedvergiftiging, zeker als ze kampen met nog andere gezondheidsproblemen. Patiënten die onlangs zijn opgenomen in het ziekenhuis en/of een invasieve behandeling gekregen hebben, bijvoorbeeld door brandwonden, zijn eveneens vaker getroffen. Patiënten met diabetes mellitus zijn ook meer getroffen. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem lopen meer risico op de bloedziekte. Dit zijn patiënten met hiv / aids of kanker, maar ook patiënten die immunosuppressiva (geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken) nemen. Tevens hebben patiënten die medicijnen nemen om een afstoting van een orgaantransplantatie te voorkomen, een zwakker immuunsysteem. Tot slot zijn patiënten die resistent zijn tegen antibiotica, vaker getroffen. Vele bacteriesoorten weerstaan immers de effecten van antibiotica door een overmatig of foutief gebruik. Deze antibioticaresistente bacteriën zijn vaak de oorzaak van de infecties die sepsis veroorzaken.

Blauwe plekken zijn kenmerkend / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Blauwe plekken zijn kenmerkend / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Symptomen

Het klinisch beeld bij ernstig verlopende sepsis is gekend als gekend als het “systemic inflammatory respons syndrome” (systemische inflammatoire respons syndroom (SIRS)). De symptomen van sepsis ontwikkelen zich doorgaans snel. De bloeddruk daalt bij sepsis, wat resulteert in een shock. De belangrijke organen en systemen in het lichaam functioneren niet meer door een slechtere doorbloeding. Dit geldt voor de nieren, de lever, de longen en het centraal zenuwstelsel.

Het eerste zichtbare symptoom van sepsis is een verandering in de geestelijke toestand en een zeer snelle ademhaling (tachypneu). Andere symptomen omvatten:

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts onderzoekt de patiënt en bevraagt hem dan over de medische voorgeschiedenis. Een lage bloeddruk is kenmerkend bij een lichamelijk onderzoek. Daarnaast bedraagt de lichaamstemperatuur hoger dan 38,3°C. De hartslag is voorts hoger dan 90 slagen per minuut. De ademhalingssnelheid is tot slot hoger dan 20 ademhalingen per minuut.

Diagnostisch onderzoek

Een bloedonderzoek bevestigt de aanwezigheid van de bloedinfectie. In het bloed bevinden zich bacteriën, een hoog of laag aantal witte bloedcellen, een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie), een verminderde lever- en nierfunctie en te veel zuur in het bloed (acidose). Dit onderzoek onthult echter niet de aanwezigheid van sepsis wanneer de patiënt antibiotica genomen heeft. Niet alle infecties zijn tevens op te sporen met een bloedonderzoek. Eventueel is een urine- of ontlastingsonderzoek nodig waarbij de aanwezigheid van bacteriën in de urine aan te tonen is. Wanneer de patiënt een geïnfecteerde wonde heeft, neemt de arts een monster van de wondafscheiding. Dit is nodig om het juiste type antibiotica te bepalen. Een sputumonderzoek bepaalt het soort infectie bij longaandoeningen. Andere nodige onderzoeken om de bron van de infectie te zoeken omvatten een CT-scan, een MRI-scan, een röntgenfoto of een echografie.

Behandeling levensbedreigende aandoening

De eerste stap naar een succesvolle behandeling van sepsis is een snelle diagnose. Een patiënt met sepsis verblijft meestal op de afdeling intensieve zorgen in het ziekenhuis. Hier krijgt hij via een ader (intraveneus) antibiotica toegediend. Daarnaast krijgt hij zuurstoftherapie. De arts dient hem daarnaast intraveneus vocht toe. Andere behandelingen omvatten:
  • Beademing indien sprake is longfalen
  • Chirurgische drainages om een met pus gevuld abces te verwijderen
  • Corticosteroïden, sterke ontstekingsremmende medicijnen, verminderen de ontsteking.
  • Dialyse indien de patiënt lijdt aan nierfalen
  • Geneesmiddelen die de bloeddruk verhogen (vasopressors)

Prognose

Sepsis is vaak levensbedreigend, vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem of patiënten die kampen met een langdurige (chronische) ziekte. Het duurt daarnaast vaak even alvorens de schade (die ontstaan door een verminderde bloedtoevoer) van de vitale organen zoals de hersenen, het hart en de nieren betert. Niet alle patiënten overleven een episode van sepsis. Bij ernstige septikemie leidt een infectie namelijk tot een levensbedreigende daling van de bloeddruk (septische shock). Dit resulteert snel in het falen van meerdere organen zoals de longen, de nieren en de lever, met de dood tot gevolg. Circa 25 tot 50% van de patiënten met sepsis komt hieraan te overlijden. Patiënten met milde symptomen hebben tot slot hogere overlevingskansen dan patiënten met meer ernstige symptomen.

Een goede handhygiëne is nodig / Bron: Gentle07, PixabayEen goede handhygiëne is nodig / Bron: Gentle07, Pixabay

Preventie

Het risico op sepsis valt te verminderen zich te houden aan de aanbevolen vaccinaties. In het ziekenhuis hanteren patiënten en zorgverstrekkers een goede handhygiëne om infecties te voorkomen die leiden tot sepsis. De urinekatheter en het intraveneuze infuus verwijdert de arts daarnaast meteen wanneer deze niet meer langer nodig zijn.

Complicaties bloedvergiftiging

Bij ernstige sepsis is de bloedtoevoer naar vitale organen, zoals de hersenen, het hart en de nieren aangetast. Sepsis leidt tot de vorming van bloedstolsels in de organen en in de armen, de benen, de vingers en de tenen. Deze complicaties resulteren in orgaanfalen en het afsterven van weefsel (gangreen).

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
SOFA-score: hulpmiddel bij diagnostiek van sepsisSOFA-score: hulpmiddel bij diagnostiek van sepsisEen patiënt die verdacht wordt van het hebben van een sepsis (bloedvergiftiging), moet zo vlug als mogelijk behandeld wo…
Toxisch megacolon: Gevaarlijke verbreding van de dikke darmToxisch megacolon: Gevaarlijke verbreding van de dikke darmEen toxisch megacolon is een levensbedreigende complicatie van andere inflammatoire intestinale aandoeningen. Binnen één…
Bloedvergiftiging, sepsis: ziektebeeld en behandelingBloedvergiftiging, sepsis: ziektebeeld en behandelingSepsis is een ernstig ziektebeeld, dat meestal door bacteriën wordt veroorzaakt. Behandeling met antibiotica is noodzake…
Agranulocytose: Bloedaandoening met tekort aan granulocytenAgranulocytose: Bloedaandoening met tekort aan granulocytenAgranulocytose is een zeldzame aandoening waarbij gekorrelde witte bloedcellen (= granulocyten) sterk verminderd zijn of…

Ziekte van Hirschsprung: Ontbrekende zenuwcellen aan darmZiekte van Hirschsprung: Ontbrekende zenuwcellen aan darmDe ziekte van Hirschsprung is een zeldzame aangeboren aandoening die ervoor zorgt dat de ontlasting in de dikke darm (co…
Neutropenie: Laag aantal neutrofielen (witte bloedcellen)Neutropenie: Laag aantal neutrofielen (witte bloedcellen)Neutropenie is een toestand waarbij het aantal neutrofiele granulocyten alias neutrofielen, abnormaal laag is. Neutrofie…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Skeeze, Pixabay
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Diagnosis, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sepsis/diagnosis-treatment/diagnosis/dxc-20169797, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Overview, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sepsis/home/ovc-20169784, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Sepsis (Blood Infection) and Septic Shock, http://www.webmd.com/a-to-z-guides/sepsis-septicemia-blood-infection, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Sepsis Treatment, http://www.webmd.com/a-to-z-guides/sepsis-septicemia-blood-infection?page=2, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Sepsis, http://www.healthline.com/health/sepsis, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Sepsis, http://www.nhs.uk/Conditions/Blood-poisoning/Pages/Introduction.aspx, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Sepsis, https://medlineplus.gov/ency/article/000666.htm, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Symptoms and causes, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sepsis/symptoms-causes/dxc-20169787, geraadpleegd op 6 september 2016
  • Afbeelding bron 1: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Gentle07, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.