Coronaire hartziekte: Symptomen van kransslagaderaandoening

De kransslagaders zijn bloedvaten die zuurstofrijk bloed naar de hartspier transporteren. Bij coronaire hartziekte (ook bekend als kransslagaderaandoening) ontstaat er een vernauwing van deze slagaders, meestal door ophoping van cholesterol en andere vetachtige stoffen die plaques vormen op de binnenwand van de aderen. Deze plaques kunnen de bloedtoevoer naar het hart belemmeren. Soms kan een bloedstolsel de bloedstroom volledig blokkeren, wat kan leiden tot pijn op de borst (angina), kortademigheid of een hartaanval. De behandeling van coronaire hartziekte omvat medicatie, chirurgie en aanpassing van de levensstijl, zoals gezonder eten en meer bewegen.

• Wat is een kransslagaderaandoening?
• Epidemiologie
• Oorzaken van coronaire hartziekte
• Risicofactoren van kransslagaderaandoeningen
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Angina pectoris
• Hartaanval
• Kortademigheid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van coronaire hartziekten
• Levensstijl
• Medicatie
• Chirurgie
• Prognose
• Complicaties van kransslagaderaandoeningen
• Preventie van coronaire hartaandoeningen

Wat is een kransslagaderaandoening?

Het hart pompt zuurstofrijk bloed vanuit de longen naar het lichaam. De coronaire bloedvaten zorgen voor de toevoer van zuurstof naar de hartspier. Wanneer deze kransslagaders vernauwen, is de toevoer van zuurstofrijk bloed naar het hart onvoldoende, vooral tijdens lichamelijke inspanning. In het begin kunnen er geen symptomen merkbaar zijn, maar na verloop van tijd kunnen vetafzettingen of plaques in de kransslagaders leiden tot symptomen.

Epidemiologie

Coronair hartziekte is wereldwijd een belangrijke oorzaak van ziekte en overlijden:

Prevalentie
CHZ komt veel voor en is een van de belangrijkste oorzaken van hartgerelateerde sterfte wereldwijd. Het aantal gevallen neemt toe met de leeftijd, en het is een belangrijke oorzaak van ziekte bij zowel mannen als vrouwen.

Demografische verschillen
De prevalentie van CHZ varieert tussen verschillende bevolkingsgroepen en regio's. In ontwikkelde landen komt CHZ vaker voor, deels door leefstijlfactoren zoals dieet en fysieke inactiviteit. In opkomende economieën neemt de incidentie toe naarmate deze landen verstedelijken en westerse levensstijlen overnemen.

Geslacht en leeftijd
Mannen hebben vaak een hoger risico op het ontwikkelen van CHZ op jongere leeftijd dan vrouwen. Na de menopauze lijkt het risico voor vrouwen te stijgen en gelijk te trekken met dat van mannen.

Oorzaken van coronaire hartziekte

Coronaire hartziekte begint meestal met schade aan de binnenste laag van een kransslagader. Deze schade veroorzaakt de ophoping van vetten en andere stoffen op de beschadigde plek. Deze ophopingen, bestaande uit cholesterol en andere cellulaire afvalproducten, leiden tot een aandoening die bekend staat als ‘atherosclerose’ (slagaderverkalking). Wanneer delen van de plaque afbreken of scheuren, kunnen bloedplaatjes zich verzamelen en een bloedstolsel vormen dat het bloedvat blokkeert. Dit kan de bloedstroom naar de hartspier verminderen en leiden tot een hartaanval.

Risicofactoren van kransslagaderaandoeningen

Aandoeningen

Verschillende aandoeningen zijn gerelateerd aan kransslagaderaandoeningen:

• Auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), lupus en andere inflammatoire reumatologische aandoeningen
• Diabetes mellitus type 2
• Een hoog cholesterolgehalte in het bloed
• Hoge niveaus van C-reactief proteïne (hs-CRP): Dit is een eiwit dat verhoogd is bij ontstekingen. Hoge hs-CRP-waarden kunnen een risicofactor zijn voor hartaandoeningen, vooral in combinatie met vernauwde kransslagaders.
• Een ongecontroleerde hoge bloeddruk / (chronische hoge bloeddruk)
• Familiegeschiedenis van coronaire hartziekte, vooral als een ouder voor de leeftijd van zestig jaar getroffen is
• Hoge niveaus van fibrinogeen, een bloedeiwit betrokken bij het bloedstollingsproces
• Hoge niveaus van homocysteïne, een aminozuur dat door het lichaam wordt geproduceerd
• Hoge niveaus van lipoproteïne
• Hoge niveaus van triglyceriden
• Pre-eclampsie (ernstige zwangerschapscomplicatie)

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren die de kans op kransslagaderaandoeningen verhogen zijn onder andere:

• Alcoholmisbruik
• Veroudering
• Gebrek aan lichaamsbeweging
• Geslacht: Mannen hebben een hoger risico, maar vrouwen kunnen een verhoogd risico ervaren na de menopauze.
• Langdurige emotionele en mentale stress
• Obesitas
• Roken

Symptomen

Kransslagaderaandoeningen kunnen verschillende symptomen veroorzaken, waaronder angina pectoris, hartaanvallen en kortademigheid.

Angina pectoris

Angina pectoris wordt gekenmerkt door symptomen zoals:

• Brandend maagzuur
• Indigestie (maagklachten na het eten of drinken)
• Kortademigheid
• Krampen
• Misselijkheid
• Pijn op de borst: De pijn kan brandend, dof, drukkend, knijpend, pijnlijk, vol of zwaar aanvoelen.
• Uitstralende pijn naar de nek (nekpijn), kaak (kaakpijn), armen (armpijn), schouders (schouderpijn), keel (keelpijn), rug (rugpijn) of zelfs de tanden (tandpijn)
• Zwakte
• Zweten

Angina pectoris bestaat in drie vormen:

Stabiele angina pectoris
Stabiele angina pectoris veroorzaakt meestal kortdurende ongemakken die vergelijkbaar zijn met gas of indigestie, vooral tijdens inspanning. Deze vorm heeft een regelmatig patroon en kan maanden of jaren aanhouden. Symptomen worden vaak verlicht door rust of medicatie.

Onstabiele angina pectoris
Onstabiele angina pectoris wordt vaak veroorzaakt door bloedstolsels in de kransslagaders. Deze vorm kan optreden in rust, duurt langer en verergert meestal na verloop van tijd. Instabiele angina is een ernstiger vorm die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Variabele angina pectoris
Variabele angina treedt meestal in rust op en kan ernstig zijn. Dit type wordt vaak veroorzaakt door een spasme van een kransslagader, waardoor de bloedtoevoer naar het hart tijdelijk wordt verminderd. Uitlokkende factoren kunnen onder andere blootstelling aan koude, stress, medicijnen, roken of cocaïnegebruik (drugsmisbruik) zijn.

Hartaanval

Een hartaanval (hartinfarct) ontstaat wanneer de hartspier onvoldoende bloed en zuurstof ontvangt, wat leidt tot schade aan de spier. Dit gebeurt vaak wanneer een bloedstolsel ontstaat uit een plaque in een van de kransslagaders en de bloedtoevoer naar het hart blokkert.

Symptomen van een hartaanval kunnen zijn:

• Pijn op de borst, die kan variëren van mild tot verpletterend: De pijn kan uitstralen naar de nek, kaak, oren, armen, polsen, schouderbladen, rug of buik.
• Duizeligheid
• Een algemeen gevoel van onwel zijn en angst dat het leven in gevaar is
• Een grauw gezicht
• Klamme huid
• Hoesten
• Kortademigheid
• Misselijkheid en braken
• Overmatig zweten
• Rusteloosheid

Kortademigheid

Kortademigheid kan optreden als gevolg van coronaire hartziekte. Als het hart en andere organen onvoldoende zuurstof krijgen, kan de patiënt hijgen bij elke vorm van inspanning. Dit kan leiden tot ernstige vermoeidheid.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een coronaire hartziekte wordt vaak gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek, medische geschiedenis en verschillende diagnostische tests:

• Bloedonderzoek
• CT-scan
• Echocardiografie (echografie van het hart om de pompfunctie te controleren)
• Elektrocardiografie (hartfilmpje: meting van de elektrische activiteit van het hart)
• Hartkatheterisatie
• Holter-monitor (draagbaar apparaat dat de elektrische activiteit van het hart registreert, inclusief de hartslagen)
• Inspanningsproef
• Nucleaire ventriculografie (gebruik van tracers of radioactieve materialen om de hartkamers zichtbaar te maken)

Behandeling van coronaire hartziekten

Hoewel coronaire hartziekte niet volledig te genezen is, kunnen behandelingen de ziekte effectief beheersen door het aanpassen van de levensstijl, medicatie en, indien nodig, chirurgische ingrepen.

Levensstijl

Aanpassingen in levensstijl zijn cruciaal. Dit omvat het stoppen met roken, een gezonde en evenwichtige voeding volgen en regelmatig lichaamsbeweging.

Medicatie

De volgende medicijnen kunnen worden voorgeschreven voor de behandeling van coronaire hartziekte:

• ACE-remmers: Deze medicijnen verlagen de bloeddruk en kunnen de voortgang van de ziekte vertragen of zelfs stoppen.
• Bètablokkers: Deze middelen helpen de bloeddruk en hartslag te verlagen, vooral bij patiënten die eerder een hartaanval hebben gehad.
• Calciumantagonisten: Deze medicijnen verwijden de kransslagaders, wat de bloedtoevoer naar het hart verhoogt en de hypertensie vermindert.
• Een lage dosis aspirine: Vermindert de bloedstolling en verlaagt het risico op angina en hartaanvallen.
• Nitroglycerine-pleisters, sprays of tabletten: Helpen bij het verlichten van pijn op de borst door de bloedtoevoer naar het hart te verbeteren.
• Statines: Deze medicijnen zijn effectief in het verlagen van cholesterol en hebben een positieve invloed op de uitkomsten van kransslagaderaandoeningen. Ze zijn mogelijk minder effectief bij patiënten met andere cholesterolproblemen.

Chirurgie

In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om geblokkeerde slagaders te openen of te vervangen. De keuze voor een specifieke ingreep hangt af van de ernst van de vernauwing en de reactie op medicatie. Beschikbare procedures omvatten:

Angioplastiek en stentplaatsing
Bij angioplastiek plaatst de arts een katheter in het getroffen deel van de slagader en voert een ballon in. Door de ballon op te blazen, worden de vetafzettingen tegen de slagaderwanden gedrukt. Vervolgens wordt een stent geplaatst om de slagader open te houden.

Coronaire bypassoperatie
Bij deze ingreep wordt een bloedvat van een ander lichaamsdeel gebruikt om een omleiding (bypass) te maken rond de geblokkeerde slagader. Dit kan worden gedaan met een vat uit het been of een slagader van de binnenborst.

Harttransplantatie
In zeldzame gevallen, wanneer het hart ernstig beschadigd is en andere behandelingen niet effectief zijn, kan een harttransplantatie nodig zijn.

Laserchirurgie
Bij laserchirurgie worden kleine gaatjes in de hartspier gemaakt om de vorming van nieuwe bloedvaten te stimuleren.

Prognose

De prognose van coronaire hartziekte (CHZ) varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening, de snelheid van diagnose en behandeling, en de algehele gezondheid van de patiënt. In het algemeen:

Langetermijnvooruitzichten
Met een tijdige en adequate behandeling kunnen veel patiënten met CHZ een goede kwaliteit van leven behouden en een normale levensverwachting hebben. Behandelingen zoals medicatie, levensstijlaanpassingen en chirurgische ingrepen (zoals angioplastiek of bypassoperaties) kunnen de prognose aanzienlijk verbeteren.

Risico op complicaties
Patiënten met CHZ hebben een verhoogd risico op ernstige complicaties zoals hartaanvallen, hartfalen en beroertes. Het risico op deze complicaties kan verminderd worden door het volgen van een gezond levensstijl en het strikt naleven van medische adviezen.

Levensverwachting
De levensverwachting van patiënten met CHZ is over het algemeen gunstig bij vroege diagnose en effectieve behandeling. Echter, bij een ernstige vorm van de ziekte of bij patiënten met bijkomende gezondheidsproblemen, kan de levensverwachting verminderd zijn.

Complicaties van kransslagaderaandoeningen

Coronaire hartziekten kunnen leiden tot:

• Abnormale hartritmes (aritmieën)
• Hartaanvallen
• Hartfalen
• Pijn op de borst (angina pectoris)

Preventie van coronaire hartaandoeningen

Het is belangrijk om het cholesterolgehalte in het bloed onder controle te houden. Aanbevolen preventieve maatregelen zijn fysieke activiteit, het beperken van alcoholgebruik, vermijden van tabak, en het volgen van een gezonde voeding met minder suiker en zout. Patiënten met coronaire hartziekte of diabetes mellitus moeten hun aandoening goed beheersen en regelmatig medisch advies inwinnen. Stressvermindering speelt ook een belangrijke rol in de preventie.

Lees verder

• Alarmsymptomen voor hartaandoeningen: Tekenen van hartziekte
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte
• Hartaanval (hartinfarct): Beperkte bloedstroom naar hart
• Hartfalen: Slecht rondpompen van bloed door het hart
• Stenting: Toepassingen en procedure van plaatsing stent