Nekpijn: Oorzaken en behandelingen van pijn in de nek

De nek maakt deel uit van de cervicale wervelkolom, een complexe structuur die het hoofd ondersteunt. De cervicale wervelkolom bestaat uit kleine wervels, tussenwervelschijven, gewrichten, zenuwwortels, spieren en ligamenten. Door deze complexiteit is de nek bijzonder gevoelig voor letsel en pijn. Nekpijn komt vaak voor en kan iedereen treffen, hoewel vrouwen er doorgaans vaker last van hebben dan mannen. De meeste gevallen van nekpijn zijn onschuldig en verdwijnen binnen enkele minuten tot dagen. Echter, sommige aandoeningen en omgevingsfactoren kunnen leiden tot constante of langdurige nekpijn, soms in combinatie met andere symptomen. Er zijn verschillende zelfzorgmaatregelen en medische behandelingen beschikbaar voor het verlichten van nekpijn.

• Aandoeningen en pijnklachten in de nek
• Omgevingsfactoren en pijnlijke nek
• Symptomen van acute of chronische nekpijn
• Diagnose en onderzoeken bij nekpijn
• Zelfzorg bij behandeling van nekpijn
• Professionele medische behandeling bij nekpijn
• Prognose van nekpijn
• Complicaties van nekpijn
• Preventie van nekpijn

Nekpijn ontstaat door een ontsteking of irritatie van de botten, gewrichten, ligamenten, tussenwervelschijven, spieren en zenuwen. Dit kan worden veroorzaakt door zowel aandoeningen als omgevingsfactoren.

Aandoeningen en pijnklachten in de nek

Verschillende aandoeningen kunnen pijn in de nek veroorzaken:

Aneurysma

Een uitstulping van een deel van een slagader, bekend als een aneurysma, kan in de hersenen optreden en wordt dan aangeduid als een cerebraal aneurysma. Bij het scheuren van een cerebraal aneurysma kunnen symptomen zoals plotselinge hoofdpijn, nekpijn en aangezichtspijn met pijnscheuten optreden. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht.

Discushernia

Een discushernia in de nek, vaak aangeduid als een ‘nekhernia’, ontstaat wanneer een tussenwervelschijf (discus) uitsteekt en druk uitoefent op een zenuw uit het ruggenmerg. Deze druk kan een plaatselijke ontsteking van de zenuw veroorzaken, wat leidt tot pijn. Dit type zenuwpijn wordt ‘neuropatische pijn’ genoemd en kan uitstralende pijn naar de arm, en een doof en/of prikkelend gevoel in de arm veroorzaken (paresthesieën).

Hemofilie

Bij de zeldzame bloedstollingsaandoening hemofilie ontbreken essentiële stollingsfactoren, wat kan leiden tot inwendige en uitwendige bloedingen. Bij een inwendige hersenbloeding kunnen symptomen zoals dubbelzien (diplopie), een acute buik en nekpijn optreden. Een bloedtransfusie met stollingsfactoren kan de aandoening verhelpen, hoewel de vooruitzichten afhankelijk zijn van de ernst van de bloeding.

Horner-syndroom

Het Horner-syndroom is een neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door een afhangend bovenste ooglid (ptosis), een vernauwde pupil (miosis), een teruggetrokken oogbol en de onmogelijkheid om te zweten (anhidrose). Deze symptomen verschijnen meestal aan één zijde van het gezicht, omdat de zenuwbaan van de hersenen naar het gezicht en de ogen aan één kant van het lichaam is onderbroken. De behandeling richt zich meestal op het verlichten van de symptomen.

Infecties en ontstekingen

Verschillende infecties kunnen nekpijn veroorzaken, vaak vergezeld van een warme en gezwollen nek. Voorbeelden van dergelijke infecties zijn:

• Klierkoorts (infectie door Epstein-Barr-virus met keelpijn)
• Labyrintitis (ontsteking van het binnenoor)
• Ludwig’s angina (zwelling van de luchtwegen door tandproblemen)
• Meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en stijve nek)
• Recidiverende polychondritis (ontsteking van kraakbeen)
• Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• Ziekte van Bechterew (blijvende gewrichtsontsteking met symptomen aan de ogen en wervelkolom)
• Ziekte van Paget (chronische botontsteking met botpijn als gevolg)

Kyfose

Kyfose is een aandoening die vaak voorkomt bij atleten zoals fietsers, honkbalvangers en bodybuilders. Deze sporters hebben vaak een afgeronde schouderhouding en een naar voren gebogen kin, wat leidt tot een achterwaartse kromming van de wervelkolom. Elke beweging die deze houding bevordert, kan kyfose verergeren.

Letsel / trauma

Een ongeval kan leiden tot een hersenschudding (mild hersenletsel door een klap tegen de schedel) en een whiplash. Bij een whiplash maakt het hoofd een snelle slingerbeweging (onbedoeld naar voren en naar achteren) die verder gaat dan normale nekbewegingen. Dit kan schade aan de nekspieren en ligamenten veroorzaken, wat leidt tot nekzwakte, pijn en stijfheid. Trauma’s kunnen ook microscopische breuken in de nekspieren veroorzaken, wat verdere ontsteking en pijn kan veroorzaken. Voldoende hersteltijd is noodzakelijk voordat de patiënt terugkeert naar het normale ritme van activiteiten en sporten.

Nekaandoeningen en afwijkingen aan de nek

Een spinale infectie, spinale stenose (vernauwing van de wervelkolom die druk en zwakte veroorzaakt) of een nekfractuur kan pijn in de nek veroorzaken. Nekproblemen kunnen ook ontstaan bij tumoren in de nek, zoals een spinale tumor (tumor in het ruggenmerg), een chordoom (kwaadaardige primaire bottumor) of tubereuze sclerose (neurocutane aandoening met tumoren).

Ouderdomsaandoeningen

Met de leeftijd kan cervicale artrose ontstaan, een reumatische aandoening van het kraakbeen in de nek. Deze aandoening kan pijn, stijfheid, gewrichtsgeluiden (nekcrepitaties) en hardheid van de nek veroorzaken. Bij artrose kunnen osteofyten (benige botuitsteeksels) ontstaan die de gewrichtsbewegingen belemmeren. Ook kunnen de tussenwervelschijven verouderen, waardoor ze hun elasticiteit en hoogte verliezen. Dit kan leiden tot een discushernia (nekhernia).

Spondylolisthese

Spondylolisthese, ook wel ‘spondylolisthesis’ en ‘spondyloptosis’ genoemd, is een aangeboren aandoening waarbij een wervel (meestal in de lendenregio) verschuift ten opzichte van de aangrenzende wervels. Dit hoeft niet altijd gepaard te gaan met klachten, maar kan soms leiden tot (hevige) rugpijn (rugpijn), rugstijfheid en pijn bij beweging. Strekoefeningen en medicijnen kunnen verlichting bieden, maar bij ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn.

Omgevingsfactoren en pijnlijke nek

Omgevingsfactoren kunnen ook bijdragen aan pijn in de nek:

Levensstijl
Spierpijn en nekstijfheid zijn vaak het gevolg van een slechte houding, obesitas (zwaarlijvigheid) en zwakke buikspieren. Een slechte houding kan ontstaan door oogproblemen gecombineerd met een abnormale hoofdpositie, hoewel er vaak geen oogafwijking aanwezig is. Bij een slechte houding buigt de nek voorwaarts, wat extra druk op de nek- en schouderregio veroorzaakt.

Slaaphouding

Het slapen op de buik kan de spanning in de nek verhogen. Een slechte matras of hoofdkussen kan de nekpijn en vermoeidheid verergeren.

Slechte Stretching na Inspanning

Het is belangrijk om goed te stretchen na lichamelijke inspanning. Onvoldoende of ongepaste stretching kan leiden tot strakke, pijnlijke spieren door spierverrekking of spierscheuring. Stretching helpt de spieren af te koelen na inspanning en bevordert de bloedsomloop.

Stress

Stress kan leiden tot spierspanning in de nek, rug en schouders, wat resulteert in een gespannen gevoel in deze gebieden.

Te Lang Zitten
Langdurig stilzitten kan nekpijn veroorzaken. Het is belangrijk om regelmatig pauzes te nemen tijdens werkuren en om gebruik te maken van ergonomisch materiaal en een goede houding om nekpijn te voorkomen of te verminderen.

Symptomen van acute of chronische nekpijn

Acute nekpijn

Acute nekpijn kan zich uiten als stekende of schietende pijn (schietpijn) die vaak uitstraalt naar de schouders. Bij acute nekpijn kan ook zwakte in de armen optreden, evenals verlies van coördinatie in de armen en benen, een aandoening die bekend staat als ataxie. Wanneer acute nekpijn gepaard gaat met symptomen zoals verlies van eetlust, gewichtsverlies, misselijkheid en braken, kan dit wijzen op ernstigere aandoeningen zoals een infectie of een spinale tumor.

Chronische nekpijn

Chronische nekpijn is pijn die langer dan zes maanden aanhoudt. Deze pijn kan ontstaan door bijvoorbeeld druk op een zenuw door een discushernia, maar er zijn ook andere oorzaken mogelijk. Bij chronische nekpijn evalueert de arts de intensiteit van de pijn en de bijkomende symptomen om te bepalen of een chirurgische ingreep noodzakelijk is.

Nekklachten en andere tekenen
Hoewel nekpijn meestal lokaal blijft en geen andere lichaamsdelen beïnvloedt, kunnen ernstige gevallen gepaard gaan met aanvullende symptomen zoals:

• aangezichtspijn
• beperkingen in de bewegingen van het hoofd
• duizeligheid
• een brandend gevoel in de nek
• wazig gezichtsvermogen
• ernstige nekpijn, vooral bij plotselinge bewegingen van het hoofd
• hoofdpijn
• migraine (aanvallen met aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• misselijkheid
• nachtelijk zweten
• slaapstoornissen

Diagnose en onderzoeken bij nekpijn

Lichamelijk en neurologisch onderzoek

Een lichamelijk onderzoek in combinatie met een gedetailleerde medische geschiedenis is vaak voldoende om nekpijn te diagnosticeren en de oorzaak te bepalen. Tijdens het onderzoek voelt de arts de nekspieren en gewrichten aan. Als er warmte wordt gevoeld, kan dit wijzen op een infectie of een chronische auto-immuunaandoening (aandoening waarbij het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt). Bij pijn bij lichte druk op specifieke punten in de nek en in andere delen van het lichaam, kan dit een teken zijn van fibromyalgie (chronische aandoening gekenmerkt door pijn en vermoeidheid). Daarnaast wordt er vaak een neurologisch onderzoek uitgevoerd om te controleren op loopafwijkingen, blaasproblemen of darmstoornissen, wat kan wijzen op neurologische schade.

Diagnostisch onderzoek

Wanneer lichamelijk onderzoek niet voldoende is om de oorzaak van de nekklachten vast te stellen, kunnen aanvullende diagnostische onderzoeken nodig zijn:

• Botscan: Detecteert problemen met de wervelkolom zoals artrose, fracturen of infecties.
• Discografie: Radiografisch onderzoek dat problemen met de nekwervelschijven bevestigt.
• Elektromyografie: Meet de elektrische activiteit van spieren en identificeert zenuwschade.
• MRI-scan: Helpt bij het opsporen van discushernia's en andere wervelkolomproblemen.
• Myelografie: Onderzoekt het ruggenmerg en kan ruggenmergletsel zichtbaar maken.
• Röntgenfoto: Reveleert spinale stenose, artrose en fracturen in de wervelkolom.

In ongeveer 80-90% van de gevallen kan de arts geen specifieke oorzaak van de nekklachten vaststellen.

Zelfzorg bij behandeling van nekpijn

Het toepassen van ijs kan helpen bij het verminderen van pijn en zwelling bij spierverrekkingen, sportblessures of andere trauma's. Het gebruik van warmte wordt afgeraden bij deze aandoeningen, omdat dit de klachten kan verergeren. Warmte kan echter effectief zijn bij nekpijn veroorzaakt door stress of spanning, omdat het de spieren helpt ontspannen. Voldoende rust is belangrijk, maar lichte bewegingen (binnen de pijngrenzen) zijn na enkele dagen aan te raden om spierstijfheid te voorkomen. Sommige patiënten vinden verlichting met een ergonomisch hoofdkussen. Medisch advies is noodzakelijk wanneer andere symptomen optreden of wanneer de nekpijn langer dan enkele dagen aanhoudt.

Professionele medische behandeling bij nekpijn

De behandeling van nekklachten hangt af van de locatie, intensiteit en aard van de pijn (acuut of chronisch).

Cervicale tractie
Bij cervicale tractie trekt de arts voorzichtig aan het hoofd en de nekspieren, wat de ruimte voor de zenuwen vergroot en pijn kan verlichten.

Chirurgie
In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn, meestal wanneer andere behandelingen geen verlichting hebben geboden. Chirurgische ingrepen worden alleen overwogen als laatste redmiddel.

Fysiotherapie
Nekpijnpatiënten krijgen vaak fysiotherapie aangeboden. De fysiotherapeut kan een combinatie van oefeningen, hitte- of koudetherapie, massage en andere technieken toepassen. Soms wordt deze therapie gegeven in een ziekenhuis of revalidatiecentrum.

Nekkraag
Een nekkraag kan helpen door het bewegingsbereik van de nek te beperken en het hoofd te ondersteunen, waardoor de druk op de nek vermindert. De nekkraag moet echter niet te lang worden gedragen, omdat dit kan leiden tot spierverzwakking. Liggen kan ook bijdragen aan het beperken van nekbewegingen en het bevorderen van herstel.

Pijnstillers
Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals ibuprofen kunnen pijn verlichten en ontstekingen verminderen. Deze middelen zijn vaak effectief voor het verlichten van acute nekpijn.

Triggerpunttherapie
Bij triggerpunttherapie worden soms dunne naalden gebruikt om triggerpunten (plaatselijke samentrekkingen in spiervezels) te behandelen. Deze pijnlijke knobbeltjes kunnen ook door middel van massage worden verlicht.

Prognose van nekpijn

Nekpijn kan de dagelijkse activiteiten aanzienlijk beïnvloeden. Bij veel patiënten verdwijnen de symptomen snel, vaak binnen enkele minuten, uren tot dagen, vooral als de pijn voortkomt uit een slechte houding, stress of langdurig zitten of staan. Sommige patiënten kunnen echter langdurige en ernstige nekpijn ervaren, wat medische hulp noodzakelijk maakt. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als de pijn aanhoudt of verergert.

Complicaties van nekpijn

Nekpijn kan, afhankelijk van de oorzaak en de duur, leiden tot verschillende complicaties:

Chronische pijn

Bij sommige mensen kan acute nekpijn chronisch worden. Chronische nekpijn kan langdurig en invaliderend zijn, wat de kwaliteit van leven aanzienlijk kan verminderen. Het kan leiden tot voortdurende ongemakken en beperkingen in dagelijkse activiteiten.

Beperkingen in mobiliteit

Langdurige nekpijn kan de mobiliteit van de nek verminderen, wat het moeilijk maakt om het hoofd te draaien of andere bewegingen uit te voeren. Dit kan invloed hebben op het vermogen om taken uit te voeren die een volledige bewegingsvrijheid van de nek vereisen.

Spierzwakte en atrofie

Als nekpijn leidt tot het langdurig vermijden van beweging, kunnen de nek- en schouderspieren verzwakken of atrofie ondergaan. Dit kan verdere problemen veroorzaken met stabiliteit en ondersteuning van het hoofd en de nek.

Neurologische symptomen

In sommige gevallen kunnen ernstige nekklachten leiden tot neurologische symptomen zoals tintelingen, gevoelloosheid, of zelfs zwakte in de armen of benen. Dit kan duiden op zenuwcompressie of hernia en kan aanvullende medische behandeling vereisen.

Slaapstoornissen

Pijnlijke nekklachten kunnen slaapstoornissen veroorzaken. Patiënten kunnen moeite hebben met comfortabel liggen en doorslapen, wat kan bijdragen aan vermoeidheid en een verminderd welzijn.

Impact op mentale gezondheid

Chronische pijn kan ook psychologische effecten hebben, waaronder angst, depressie en stress. Deze emotionele belasting kan de perceptie van pijn verergeren en de behandeling bemoeilijken.

Preventie van nekpijn

Het voorkomen van nekpijn kan vaak worden bereikt door enkele eenvoudige maatregelen en veranderingen in levensstijl:

Goede houding

Een goede zithouding en ergonomie zijn essentieel om nekpijn te voorkomen. Zorg ervoor dat uw stoel en bureau goed zijn ingesteld, zodat uw nek in een neutrale positie blijft. Vermijd langdurig zitten zonder pauzes en gebruik indien nodig een ergonomisch kussen.

Regelmatige lichaamsbeweging

Regelmatige lichaamsbeweging helpt de nekspieren sterk en flexibel te houden. Oefeningen die de nek en schouders versterken en rekken kunnen helpen om blessures en pijn te voorkomen.

Vermijd overbelasting

Overbelasting door zware fysieke activiteiten of het maken van herhaalde, ongezonde bewegingen kan nekpijn veroorzaken. Zorg ervoor dat u zware voorwerpen correct tilt en vermijd overmatige belasting van de nek.

Stressmanagement

Stress kan bijdragen aan spierspanning en nekpijn. Technieken voor stressmanagement zoals meditatie, ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen kunnen nuttig zijn om spanning te verminderen en nekpijn te voorkomen.

Slaap op een geschikt kussen

Een ergonomisch kussen dat goed past bij uw slaaphouding kan helpen om nekklachten te voorkomen. Zorg ervoor dat uw kussen voldoende ondersteuning biedt en uw nek in een neutrale positie houdt tijdens de slaap.

Bewust van houding tijdens het gebruik van elektronische apparaten

Het langdurig gebruik van smartphones, tablets of computers kan leiden tot een slechte houding en nekpijn. Zorg ervoor dat u uw apparaten op ooghoogte plaatst en neem regelmatig pauzes om uw houding te corrigeren en de nek te stretchen.

Professionele evaluatie

Als u regelmatig last heeft van nekpijn, kan het nuttig zijn om periodiek een fysiotherapeut of chiropractor te raadplegen. Zij kunnen advies geven over houdingscorrecties en preventieve oefeningen.

Lees verder

• Stijve nek (nekstijfheid): Oorzaken stijf aanvoelende nek
• Nekcrepitaties: Krakende nek, soms met bijkomende symptomen
• Whiplash: Pijn aan nek door slingerbeweging van hoofd
• Nekkrampen (nekspasmen): Oorzaken van krampen in nek
• Chronische nekpijn: Oorzaken van aanhoudende pijn in nek