Chronische nekpijn: Oorzaken van aanhoudende pijn in nek
Soms krijgen patiënten te maken met een pijnlijke nek. Wanneer deze klachten langer dan drie maanden aanhouden, is er sprake van chronische nekpijn. Dit kent diverse oorzaken, zoals bijvoorbeeld een verkeerde houding of een ontstekingsaandoening. Naast de nekpijn treden soms ook andere symptomen op, zoals een licht gevoel in het hoofd, duizeligheid, evenwichtsproblemen en problemen met het gezichtsvermogen. Bij chronische nekklachten verdwijnt de pijn nooit helemaal, maar dankzij diverse zelfzorgmaatregelen en andere therapieën is het mogelijk om de pijn tot een minimaal niveau te herleiden. Op deze manier verbetert de levenskwaliteit van de patiënt en kan hij zijn dagelijkse activiteiten weer vervolledigen.- Epidemiologie
- Prevalentie van chronische nekpijn
- Leeftijd en geslachtsverschillen
- Sociaaleconomische factoren
- Geografische variaties
- Mechanisme
- Anatomische oorzaken van nekpijn
- Spiergerelateerde oorzaken
- Zenuwcompressie en radiculopathie
- Psychologische factoren en pijnperceptie
- Oorzaken
- Centrale sensitisatie
- Degeneratie en artrose
- Ontstekingsaandoening
- Slechte houding
- Spinale stenose
- Trauma
- Risicofactoren
- Leeftijd
- Beroepsfactoren
- Slechte houding en ergonomie
- Lichamelijke inactiviteit
- Stress en psychologische factoren
- Risicogroepen
- Ouderen
- Kantoorwerkers en mensen met zittende beroepen
- Atleten en mensen die zware fysieke activiteiten uitvoeren
- Patiënten met eerdere nekblessures
- Symptomen
- Alarmsymptomen
- Verlies van gevoel of kracht in de armen of handen
- Plotselinge, ernstige pijn
- Pijn gepaard met koorts, gewichtsverlies of andere systemische symptomen
- Pijn die verergert bij bewegen of bepaalde houdingen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Prognose
- Verbetering bij conservatieve behandeling
- Beperkte verbetering bij ernstige gevallen
- Herhaling van pijnklachten
- Complicaties
- Preventie
- Ergonomische aanpassingen
- Lichamelijke activiteit en oefeningen
- Stressmanagement
- Gezonde levensstijl
- Praktische tips voor het omgaan met chronische nekpijn
- Verbeter je houding
- Gebruik warmte- of koudetherapie
- Voer nek- en schouderoefeningen uit
- Zorg voor een goed slaapcomfort
- Neem regelmatig pauzes en beweeg
- Zorg voor een gezond en evenwichtig voedingspatroon
- Maak gebruik van ergonomische hulpmiddelen
- Zoek professionele hulp wanneer nodig
- Misvattingen rond chronische nekpijn
- Chronische nekpijn komt altijd door een ernstige onderliggende aandoening
- Alleen oudere mensen hebben chronische nekpijn
- Chirurgie is altijd nodig bij chronische nekpijn
- Pijnstillers zijn de beste oplossing voor chronische nekpijn
- Chronische nekpijn is altijd een gevolg van een blessure
- Er zijn geen effectieve behandelingen voor chronische nekpijn
Epidemiologie
Chronische nekpijn is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd aanzienlijke invloed heeft op de kwaliteit van leven. Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen, maar er zijn verschillen in prevalentie en impact op verschillende leeftijdsgroepen en onder diverse sociaaleconomische groepen.Prevalentie van chronische nekpijn
Ongeveer 30% tot 50% van de volwassenen wereldwijd ervaren op een bepaald moment chronische nekpijn. Het wordt gedefinieerd als pijn die langer dan drie maanden aanhoudt en kan variëren van mild tot ernstig. Studies tonen aan dat chronische nekpijn een veelvoorkomend probleem is, met een prevalentie die toeneemt met de leeftijd, hoewel het ook voorkomt bij jongere mensen, vaak als gevolg van slechte houdingen of ongevallen.Leeftijd en geslachtsverschillen
Chronische nekpijn komt vaker voor bij ouderen, met een piek in de prevalentie tussen de 40 en 60 jaar. Vrouwen lijken vaker getroffen te worden door chronische nekpijn dan mannen, wat mogelijk te maken heeft met fysiologische, hormonale of sociale factoren. De prevalentie is ook hoger bij mensen die een zittend beroep hebben of repetitieve bewegingen uitvoeren.Sociaaleconomische factoren
Sociaaleconomische status heeft invloed op de prevalentie van chronische nekpijn. Mensen met een lager opleidingsniveau of die werkzaam zijn in zware fysieke beroepen vertonen hogere incidentie van chronische nekpijn. Verder wordt chronische nekpijn vaker geassocieerd met werkgerelateerde stress en ongunstige werkomstandigheden.Geografische variaties
Geografisch gezien verschilt de prevalentie van chronische nekpijn afhankelijk van de regio. In geïndustrialiseerde landen is de prevalentie vaak hoger vanwege de prevalentie van zittend werk en het gebruik van technologie, terwijl chronische nekpijn in minder ontwikkelde gebieden minder vaak voorkomt, mogelijk vanwege een grotere fysieke activiteit en andere werkomstandigheden.Mechanisme
De mechanismen achter chronische nekpijn zijn complex en kunnen een combinatie van anatomische, fysiologische en psychologische factoren omvatten. Het begrijpen van deze mechanismen is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve behandelingen en therapieën.Anatomische oorzaken van nekpijn
Chronische nekpijn kan het gevolg zijn van degeneratie van de wervelkolom, waaronder slijtage van de tussenwervelschijven (discopathie), artritis van de wervelgewrichten (spondylose), of hernia van de tussenwervelschijf. Degenereerde weefsels kunnen druk uitoefenen op zenuwen, wat leidt tot pijn en soms uitstraalt naar de schouders, armen of handen.Spiergerelateerde oorzaken
Een veelvoorkomende oorzaak van chronische nekpijn is spierspanning, vaak als gevolg van slechte houding, stress of overbelasting van de nekspieren. Dit kan leiden tot spierkrampen, ontstekingen en verminderde bloedcirculatie, wat de pijn verergert.Zenuwcompressie en radiculopathie
Wanneer een hernia of andere degeneratieve aandoening druk uitoefent op de zenuwen die uit de nek komen, kan dit leiden tot zenuwpijn of radiculopathie. Patiënten ervaren vaak scherpe, branderige pijn die uitstraalt naar de armen, vaak gepaard met gevoelloosheid of zwakte in de handen.Psychologische factoren en pijnperceptie
Psychologische factoren, zoals angst, depressie en stress, kunnen de perceptie van pijn aanzienlijk beïnvloeden. Chronische pijn kan leiden tot een vicieuze cirkel van verhoogde angst en spierspanning, wat de pijn alleen maar verergert. Cognitive en emotionele factoren spelen een cruciale rol in het behoud van chronische nekpijn.Oorzaken
Centrale sensitisatie
Centrale sensitisatie treedt op wanneer het zenuwstelsel zeer gevoelig reageert op stimuli, in dit geval voor de nek. Het hoofd draaien, lopen of rijden in een auto doen normaal gezien geen pijn maar patiënten met centrale sensitisatie ervaren hierbij wel pijnklachten. Ook andere prikkels die niet pijnlijk mogen zijn, veroorzaken pijn in de nek, zoals nekbultjes, massage, knuffels of aanrakingen. Deze verhoogde gevoeligheid van het zenuwstelsel staat bekend als ‘hyperalgesie’ en is een kenmerk van centrale sensitisatie.Degeneratie en artrose
Bij wervelschijfdegeneratie in de nek en artrose van de kleine gewrichten in de nek, ontstaat ook chronische nekpijn. Artrose is vaak aanwezig bij patiënten van middelbare tot oudere leeftijd, al kampt mogelijk iedereen met de ziekte. Artrose is mogelijk het resultaat van een letsel of overbelasting van de nek, maar genetische factoren spelen ook een rol bij het ontstaan van de aandoening. Door de artrose vernauwen soms de kanalen waardoor de zenuwen (cervicale radiculopathie) of het ruggenmerg (centrale kanaalstenose) lopen, wat symptomen met zich meebrengt.Ontstekingsaandoening
Ontstekingsaandoeningen zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), polymyalgia rheumatica (ziekte van Bechterew: blijvende gewrichtsontsteking) of tendinitis van de rotatormanchet leiden mogelijk tot een aanhoudende pijnlijke nek.Slechte houding
Een opeenhoping van herhaalde belasting door een slechte of langdurige zithouding op het werk veroorzaakt een slechte houding wat pijn in het nekgebied met zich meebrengt. Deze situatie verergert mogelijk door een verkeerde houding thuis (sms’en, spelletjes spelen op de telefoon of andere elektronische apparaten).Spinale stenose
Cervicale spinale stenose duidt op een vernauwing van het wervelkanaal in de nek. Het wervelkanaal is het open gebied in de botten (wervels) waaruit de wervelkolom bestaat. Het ruggenmerg is een verzameling zenuwen die door het ruggenmergkanaal loopt vanaf de hersenbasis naar de lage rug. Door deze zenuwen is het mogelijk om de darm en de blaas en andere lichaamsfuncties te voelen, te bewegen en te controleren. Bij cervicale spinale stenose vernauwt het wervelkanaal en worden de zenuwwortels samengeknepen en samengedrukt waar ze het ruggenmerg verlaten, of anders ontstaat druk op of schade aan het ruggenmerg zelf. Cervicale spinale stenose veroorzaakt geen symptomen tenzij het ruggenmerg of de zenuwen bekneld raken. De symptomen ontwikkelen zich meestal geleidelijk over een lange periode van tijd en bestaan uit onder andere stijfheid, pijn, zwakte, gevoelloosheid in de nek, de schouders, de armen, de handen en/of de benen, balans- en coördinatieproblemen en een verlies van de darm- en blaasfunctie.Trauma
Een trauma door een val of ongeval leidt mogelijk tot chronische nekpijn. Een whiplash is één van de meest voorkomende oorzaken van chronische nekpijn. Een whiplash beschrijft een nekletsel die meestal resulteert uit een abrupte, krachtige beweging van de nek en de ondersteunende spieren en zachte weefsels. Verkeersongevallen zijn de meest voorkomende oorzaak van een whiplash. Bij het ongeval treedt een hyperflexie (overmatige buiging) en hyperextensie (overmatige strekking) van de nekwervels op, zodat een S-vorm in de nek ontstaat. De symptomen van een whiplash bestaan uit nekpijn of nekstijfheid, hoofdpijn, rugpijn of pijn, gevoelloosheid of tintelingen in de schouders en armen. Een whiplash leidt mogelijk tot chronische nekpijn.
Sommige patiënten met chronische nekpijn kampen ook met hoofdpijn / Bron: Geralt, PixabayRisicofactoren
Chronische nekpijn wordt beïnvloed door verschillende risicofactoren, variërend van lichamelijke oorzaken tot omgevings- en gedragsfactoren. Het identificeren van deze risicofactoren kan helpen bij het voorspellen van het risico op het ontwikkelen van chronische nekpijn en het nemen van preventieve maatregelen.Leeftijd
Zoals eerder vermeld, neemt de kans op het ontwikkelen van chronische nekpijn toe met de leeftijd, voornamelijk door degeneratieve veranderingen in de wervelkolom. Deze veranderingen zijn vaak het resultaat van jarenlange slijtage van de tussenwervelschijven en gewrichten.Beroepsfactoren
Beroepen die repetitieve bewegingen vereisen of langdurig zitten (zoals kantoorwerk), dragen aanzienlijk bij aan de ontwikkeling van nekpijn. Werken in een statische houding of het uitvoeren van repetitieve bewegingen kan leiden tot spierspanning en verminderde flexibiliteit, wat de kans op chronische pijn verhoogt.Slechte houding en ergonomie
Een slechte houding, vooral tijdens het zitten of het gebruik van elektronische apparaten, kan de kans op nekpijn verhogen. Het langdurig vooroverbuigen van het hoofd of het draaien van de nek in onnatuurlijke posities verhoogt de belasting van de spieren en gewrichten van de nek.Lichamelijke inactiviteit
Een gebrek aan lichaamsbeweging draagt bij aan spierzwakte en verminderde flexibiliteit, wat het risico op nekpijn vergroot. Regelmatige fysieke activiteit helpt bij het versterken van de nek- en rugspieren, wat de belasting van de wervelkolom vermindert.Stress en psychologische factoren
Chronische stress kan leiden tot spierspanning, vooral in de nek en schouders. Dit verhoogt het risico op chronische nekpijn, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor stress of die psychische problemen ervaren zoals angst en depressie.Risicogroepen
Hoewel chronische nekpijn iedereen kan treffen, zijn er bepaalde groepen die een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van deze aandoening. Deze risicogroepen omvatten mensen met specifieke werkomstandigheden, medische voorgeschiedenis of genetische aanleg.Ouderen
Ouderen lopen een verhoogd risico op chronische nekpijn vanwege de degeneratieve veranderingen in de wervelkolom die zich met de leeftijd voordoen. Dit kan leiden tot verslechtering van de tussenwervelschijven, artritis van de gewrichten en andere structurele veranderingen die nekpijn veroorzaken.Kantoorwerkers en mensen met zittende beroepen
Mensen die dagelijks lange uren zitten, zoals kantoorwerkers, hebben een hoger risico op het ontwikkelen van chronische nekpijn door langdurige statische houdingen en gebrek aan beweging. Het gebruik van computers en andere apparaten in een slechte houding kan de kans op nekpijn verder vergroten.Atleten en mensen die zware fysieke activiteiten uitvoeren
Atleten, vooral die in contact-sporten of andere fysieke activiteiten die belastend zijn voor de nek, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van chronische nekpijn. Harde klappen of ongevallen kunnen leiden tot blessures die later tot chronische pijn kunnen leiden.Patiënten met eerdere nekblessures
Mensen die eerder een nekblessure hebben opgelopen, zoals een whiplash, lopen een groter risico op het ontwikkelen van chronische nekpijn. Blessures kunnen leiden tot langdurige pijn en een verhoogde gevoeligheid van de nek.Symptomen
Chronische nekpijn is continue milde tot ernstige zeurende, scherpe of stekende pijn. De pijn is voelbaar in de achterkant van de nek en verspreidt zich mogelijk naar het hoofd (bij problemen met de bovenste gewrichten) of langs de rug of in de schouders, de armen en/of de vingers (bij problemen met het onderste nekgebied is). De symptomen hangen af van de locatie en ernst van het probleem.Symptomen die mogelijk optreden bij chronische pijn in de nek, zijn:
- aangezichtspijn
- duizeligheid
- een licht gevoel in het hoofd
- een wazig gezichtsvermogen
- hoofdpijn
- kaakpijn
- krakende geluiden in de nek (nekcrepitaties)
- migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
- misselijkheid
- nachtzweten
- nekkrampen
- objecten niet (goed) kunnen vastgrijpen en/of optillen
- problemen bij het maken van bepaalde bewegingen / beperkt bewegingsbereik
- problemen met het gezichtsvermogen
- slaapproblemen
- spierzwakte / spierkrampen
Wanneer sprake is van druk op een zenuw, ontstaat mogelijk ook aanhoudende pijn in de nek. Hierbij kampt de patiënt met gevoelloosheid, tintelingen of zwakte in een arm, hand, schouder of een ander deel van het lichaam dat door die zenuw wordt bediend.
Bij klachten zoals ernstige hoofdpijn, duizeligheid, veranderingen in gezichtsvermogen of evenwichtsproblemen moet een arts geraadpleegd worden, aangezien dit kan duiden op een ernstige onderliggende aandoening.
Alarmsymptomen
Hoewel chronische nekpijn vaak een benigne aandoening is, kunnen bepaalde symptomen duiden op ernstigere onderliggende aandoeningen die onmiddellijke medische aandacht vereisen.Verlies van gevoel of kracht in de armen of handen
Wanneer een patiënt met chronische nekpijn verlies van kracht of gevoelloosheid ervaart in de armen of handen, kan dit wijzen op zenuwcompressie of een ernstigere aandoening, zoals een hernia van de tussenwervelschijf.Plotselinge, ernstige pijn
Als nekpijn plotseling en ernstig wordt, bijvoorbeeld na een trauma of ongeluk, kan dit wijzen op een hernia, wervelfractuur of andere acute medische aandoeningen die onmiddellijke behandeling vereisen.Pijn gepaard met koorts, gewichtsverlies of andere systemische symptomen
Wanneer chronische nekpijn gepaard gaat met koorts, onverklaarbaar gewichtsverlies of algemene malaise, kan dit wijzen op een infectie, tumoren of andere ernstige aandoeningen die verder onderzocht moeten worden.Pijn die verergert bij bewegen of bepaalde houdingen
Chronische nekpijn die verergert bij specifieke bewegingen of houdingen kan wijzen op structurele problemen zoals wervelfracturen of ernstige artritis die meer aandacht vereisen.Diagnose en onderzoeken
De diagnose van chronische nekpijn begint met een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts vraagt naar de aard van de pijn, het begin, de duur, en andere symptomen die samenhangen met de nekpijn.De volgende onderzoeken kunnen worden uitgevoerd:
- röntgenfoto’s van de nek om botstructuren en eventuele degeneratieve veranderingen te beoordelen
- magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) voor een gedetailleerd beeld van de zachte weefsels, zoals tussenwervelschijven en zenuwen
- computertomografie (CT-scan) voor een gedetailleerd beeld van botstructuren en eventuele hernia’s
- elektromyografie (EMG) om zenuw- en spiersignalen te meten en te bepalen of er zenuwschade is
- bloedonderzoeken indien er sprake is van ontstekingsaandoeningen of andere systemische aandoeningen
Behandeling
De behandeling van chronische nekpijn is vaak multimodaal en kan bestaan uit:- fysiotherapie om de nekspieren te versterken en de houding te verbeteren
- medicatie zoals pijnstillers, ontstekingsremmers of spierontspanners
- inspanningsbeperkingen en ergonomische aanpassingen om verdere schade te voorkomen
- psychologische ondersteuning zoals cognitieve gedragstherapie bij psychische componenten van pijn
- injecties zoals epidurale steroïden of triggerpoint-injecties voor lokale pijnverlichting
- chirurgische ingrepen zoals een cervicale discectomie of fusie in gevallen van ernstige hernia of zenuwcompressie
De keuze van de behandeling hangt af van de oorzaak en ernst van de nekpijn en kan variëren van conservatieve behandelingen tot meer invasieve ingrepen.
Prognose
De prognose voor chronische nekpijn hangt sterk af van de onderliggende oorzaken, de behandeling die wordt ingezet en de betrokkenheid van de patiënt bij het herstelproces. Het verloop van chronische nekpijn kan variëren van volledig herstel tot langdurige of zelfs permanente klachten.Verbetering bij conservatieve behandeling
In veel gevallen kan chronische nekpijn worden beheerd met conservatieve behandelingen zoals fysiotherapie, pijnmedicatie, en veranderingen in houding en ergonomie. Dit kan leiden tot significante verlichting van de symptomen en verbetering van de kwaliteit van leven.Beperkte verbetering bij ernstige gevallen
Bij sommige patiënten met ernstige nekpijn, vooral diegenen met degeneratieve aandoeningen of posttraumatische pijn, kan de verbetering beperkt zijn, zelfs met behandeling. In dergelijke gevallen is de pijn vaak chronisch en moet de focus liggen op pijnbeheersing en het optimaliseren van de mobiliteit.Herhaling van pijnklachten
Patiënten met een geschiedenis van chronische nekpijn kunnen terugvallen in periodes van verhoogde pijn, vooral bij verergering van risicofactoren zoals stress, slechte houding of fysieke overbelasting. Regelmatige opvolging en preventieve maatregelen kunnen helpen bij het beheersen van deze terugvallen.Complicaties
Chronische nekpijn kan leiden tot verschillende complicaties:- verlies van bewegingsbereik en kracht in de nek en armen
- psychische gevolgen zoals depressie en angst door chronische pijn
- slapeloosheid door pijn en ongemak
- beperkingen in het dagelijks functioneren en werkvermogen
