Chronische nekpijn: Oorzaken van aanhoudende pijn in nek

Soms krijgen patiënten te maken met een pijnlijke nek. Wanneer deze klachten langer dan drie maanden aanhouden, is er sprake van chronische nekpijn. Dit kent diverse oorzaken, zoals bijvoorbeeld een verkeerde houding of een ontstekingsaandoening. Naast de nekpijn treden soms ook andere symptomen op, zoals een licht gevoel in het hoofd, duizeligheid, evenwichtsproblemen en problemen met het gezichtsvermogen. Bij chronische nekklachten verdwijnt de pijn nooit helemaal, maar dankzij diverse zelfzorgmaatregelen en andere therapieën is het mogelijk om de pijn tot een minimaal niveau te herleiden. Op deze manier verbetert de levenskwaliteit van de patiënt en kan hij zijn dagelijkse activiteiten weer vervolledigen.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Centrale sensitisatie
• Degeneratie en artrose
• Ontstekingsaandoening
• Slechte houding
• Spinale stenose
• Trauma
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Chronische nekpijn is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd voorkomt. De prevalentie varieert, maar studies suggereren dat ongeveer 10-20% van de volwassenen in westerse landen jaarlijks last heeft van chronische nekpijn. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en neemt toe met de leeftijd. Het risico op chronische nekpijn kan worden beïnvloed door beroepsmatige factoren, zoals werk dat langdurig zitten of repetitieve bewegingen vereist.

Oorzaken

Centrale sensitisatie

Centrale sensitisatie treedt op wanneer het zenuwstelsel zeer gevoelig reageert op stimuli, in dit geval voor de nek. Het hoofd draaien, lopen of rijden in een auto doen normaal gezien geen pijn maar patiënten met centrale sensitisatie ervaren hierbij wel pijnklachten. Ook andere prikkels die niet pijnlijk mogen zijn, veroorzaken pijn in de nek, zoals nekbultjes, massage, knuffels of aanrakingen. Deze verhoogde gevoeligheid van het zenuwstelsel staat bekend als ‘hyperalgesie’ en is een kenmerk van centrale sensitisatie.

Degeneratie en artrose

Bij wervelschijfdegeneratie in de nek en artrose van de kleine gewrichten in de nek, ontstaat ook chronische nekpijn. Artrose is vaak aanwezig bij patiënten van middelbare tot oudere leeftijd, al kampt mogelijk iedereen met de ziekte. Artrose is mogelijk het resultaat van een letsel of overbelasting van de nek, maar genetische factoren spelen ook een rol bij het ontstaan van de aandoening. Door de artrose vernauwen soms de kanalen waardoor de zenuwen (cervicale radiculopathie) of het ruggenmerg (centrale kanaalstenose) lopen, wat symptomen met zich meebrengt.

Ontstekingsaandoening

Ontstekingsaandoeningen zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), polymyalgia rheumatica (ziekte van Bechterew: blijvende gewrichtsontsteking) of tendinitis van de rotatormanchet leiden mogelijk tot een aanhoudende pijnlijke nek.

Slechte houding

Een opeenhoping van herhaalde belasting door een slechte of langdurige zithouding op het werk veroorzaakt een slechte houding wat pijn in het nekgebied met zich meebrengt. Deze situatie verergert mogelijk door een verkeerde houding thuis (sms’en, spelletjes spelen op de telefoon of andere elektronische apparaten).

Spinale stenose

Cervicale spinale stenose duidt op een vernauwing van het wervelkanaal in de nek. Het wervelkanaal is het open gebied in de botten (wervels) waaruit de wervelkolom bestaat. Het ruggenmerg is een verzameling zenuwen die door het ruggenmergkanaal loopt vanaf de hersenbasis naar de lage rug. Door deze zenuwen is het mogelijk om de darm en de blaas en andere lichaamsfuncties te voelen, te bewegen en te controleren. Bij cervicale spinale stenose vernauwt het wervelkanaal en worden de zenuwwortels samengeknepen en samengedrukt waar ze het ruggenmerg verlaten, of anders ontstaat druk op of schade aan het ruggenmerg zelf. Cervicale spinale stenose veroorzaakt geen symptomen tenzij het ruggenmerg of de zenuwen bekneld raken. De symptomen ontwikkelen zich meestal geleidelijk over een lange periode van tijd en bestaan uit onder andere stijfheid, pijn, zwakte, gevoelloosheid in de nek, de schouders, de armen, de handen en/of de benen, balans- en coördinatieproblemen en een verlies van de darm- en blaasfunctie.

Trauma

Een trauma door een val of ongeval leidt mogelijk tot chronische nekpijn. Een whiplash is één van de meest voorkomende oorzaken van chronische nekpijn. Een whiplash beschrijft een nekletsel die meestal resulteert uit een abrupte, krachtige beweging van de nek en de ondersteunende spieren en zachte weefsels. Verkeersongevallen zijn de meest voorkomende oorzaak van een whiplash. Bij het ongeval treedt een hyperflexie (overmatige buiging) en hyperextensie (overmatige strekking) van de nekwervels op, zodat een S-vorm in de nek ontstaat. De symptomen van een whiplash bestaan uit nekpijn of nekstijfheid, hoofdpijn, rugpijn of pijn, gevoelloosheid of tintelingen in de schouders en armen. Een whiplash leidt mogelijk tot chronische nekpijn.

Risicofactoren

De risicofactoren voor chronische nekpijn omvatten:

• langdurig zitten of werken in een slechte houding
• herhaalde bewegingen of zware belasting van de nek
• slechte ergonomie op de werkplek
• veroudering en degeneratieve veranderingen in de wervelkolom
• vroegere nekblessures of trauma
• overgewicht en gebrek aan fysieke activiteit
• psychosociale factoren zoals stress en angst

Symptomen

Chronische nekpijn is continue milde tot ernstige zeurende, scherpe of stekende pijn. De pijn is voelbaar in de achterkant van de nek en verspreidt zich mogelijk naar het hoofd (bij problemen met de bovenste gewrichten) of langs de rug of in de schouders, de armen en/of de vingers (bij problemen met het onderste nekgebied is). De symptomen hangen af van de locatie en ernst van het probleem.

Symptomen die mogelijk optreden bij chronische pijn in de nek, zijn:

• aangezichtspijn
• duizeligheid
• een licht gevoel in het hoofd
• een wazig gezichtsvermogen
• hoofdpijn
• kaakpijn
• krakende geluiden in de nek (nekcrepitaties)
• migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• misselijkheid
• nachtzweten
• nekkrampen
• objecten niet (goed) kunnen vastgrijpen en/of optillen
• problemen bij het maken van bepaalde bewegingen / beperkt bewegingsbereik
• problemen met het gezichtsvermogen
• slaapproblemen
• spierzwakte / spierkrampen

Wanneer sprake is van druk op een zenuw, ontstaat mogelijk ook aanhoudende pijn in de nek. Hierbij kampt de patiënt met gevoelloosheid, tintelingen of zwakte in een arm, hand, schouder of een ander deel van het lichaam dat door die zenuw wordt bediend.

Bij klachten zoals ernstige hoofdpijn, duizeligheid, veranderingen in gezichtsvermogen of evenwichtsproblemen moet een arts geraadpleegd worden, aangezien dit kan duiden op een ernstige onderliggende aandoening.

Alarmsymptomen

De volgende symptomen kunnen wijzen op een ernstiger onderliggend probleem en vereisen onmiddellijke medische evaluatie:

• ernstige of aanhoudende pijn die niet reageert op behandeling
• neurologische symptomen zoals verlies van kracht, gevoelloosheid of tintelingen in de armen of benen
• significante veranderingen in het gezichtsvermogen of evenwicht
• onverwachte gewichtsverlies, koorts of nachtzweten
• verleden van kanker of trauma aan de nek

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van chronische nekpijn begint met een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts vraagt naar de aard van de pijn, het begin, de duur, en andere symptomen die samenhangen met de nekpijn.

De volgende onderzoeken kunnen worden uitgevoerd:

• röntgenfoto’s van de nek om botstructuren en eventuele degeneratieve veranderingen te beoordelen
• magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) voor een gedetailleerd beeld van de zachte weefsels, zoals tussenwervelschijven en zenuwen
• computertomografie (CT-scan) voor een gedetailleerd beeld van botstructuren en eventuele hernia’s
• elektromyografie (EMG) om zenuw- en spiersignalen te meten en te bepalen of er zenuwschade is
• bloedonderzoeken indien er sprake is van ontstekingsaandoeningen of andere systemische aandoeningen

Behandeling

De behandeling van chronische nekpijn is vaak multimodaal en kan bestaan uit:

• fysiotherapie om de nekspieren te versterken en de houding te verbeteren
• medicatie zoals pijnstillers, ontstekingsremmers of spierontspanners
• inspanningsbeperkingen en ergonomische aanpassingen om verdere schade te voorkomen
• psychologische ondersteuning zoals cognitieve gedragstherapie bij psychische componenten van pijn
• injecties zoals epidurale steroïden of triggerpoint-injecties voor lokale pijnverlichting
• chirurgische ingrepen zoals een cervicale discectomie of fusie in gevallen van ernstige hernia of zenuwcompressie

De keuze van de behandeling hangt af van de oorzaak en ernst van de nekpijn en kan variëren van conservatieve behandelingen tot meer invasieve ingrepen.

Prognose

De prognose van chronische nekpijn varieert sterk tussen patiënten. De meeste mensen ervaren enige mate van verbetering met een combinatie van zelfzorgmaatregelen en medische behandelingen. Hoewel de pijn mogelijk nooit volledig verdwijnt, kan de kwaliteit van leven verbeteren door een effectieve behandeling en aanpassingen in levensstijl.

Complicaties

Chronische nekpijn kan leiden tot verschillende complicaties:

• verlies van bewegingsbereik en kracht in de nek en armen
• psychische gevolgen zoals depressie en angst door chronische pijn
• slapeloosheid door pijn en ongemak
• beperkingen in het dagelijks functioneren en werkvermogen

Preventie

Preventieve maatregelen voor chronische nekpijn omvatten:

• het aannemen van een goede zithouding en ergonomische werkplekken
• regelmatige lichaamsbeweging en nekversterkende oefeningen
• het vermijden van langdurige herhaalde belasting en het nemen van pauzes tijdens werkzaamheden
• het handhaven van een gezond gewicht en het vermijden van overbelasting
• stressmanagement en technieken voor ontspanning en pijnbeheer

Door deze preventieve maatregelen te nemen, kan de kans op het ontwikkelen van chronische nekpijn mogelijk verminderd worden en kan men een gezonde nek behouden.

Lees verder

• Nekcrepitaties: Krakende nek, soms met bijkomende symptomen
• Nekhernia: Uitstulping tussenwervelschijf in nek met pijn
• Nekkrampen (nekspasmen): Oorzaken van krampen in nek
• Nekpijn: Oorzaken en behandelingen van pijn in de nek
• Whiplash: Pijn aan nek door slingerbeweging van hoofd