Urineweginfecties bij baby's en kinderen

Urineweginfecties zijn vrij gebruikelijk bij baby’s en kinderen. Deze aandoening ontstaat wanneer bacteriën zich ophopen in de blaas. Koorts, braken, bedplassen en pijn in de onderbuik zijn enkele tekenen van een urineweginfectie bij baby’s en kinderen. Het is niet altijd eenvoudig om de symptomen bij baby’s en kinderen te herkennen. Onbehandeld leidt een urineweginfectie tot een ernstigere nierinfectie of andere complicaties. Dankzij een goede en snelle behandeling met antibiotica herstelt het kind snel. Enkele tips verlagen tot slot het risico op het ontwikkelen van urineweginfecties bij baby’s en kinderen.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Aandoeningen
• Geslacht
• Hygiëne
• Plasgewoonten
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Urineweginfecties komen veel voor bij jonge kinderen en baby’s. Studies tonen aan dat ongeveer 1-3% van de meisjes en 0.5-1% van de jongens op jonge leeftijd een urineweginfectie zullen ervaren. De incidentie van urineweginfecties is hoger bij meisjes dan bij jongens, voornamelijk vanwege anatomische verschillen zoals de kortere urethra bij meisjes. Bij jongens is het risico verhoogd in de eerste levensmaanden, vooral als ze onbesneden zijn.

Oorzaken

Normale urine is steriel en bevat geen bacteriën. Bacteriën bevinden zich wel op de huid en ook in het rectale gebied en in de ontlasting. Bacteriën komen soms via de urethra in de blaas terecht. De blaas heeft verschillende systemen om een infectie te voorkomen. Door bijvoorbeeld te plassen, worden bacteriën meestal weggespoeld voordat deze de blaas bereiken. Soms is het lichaam van het kind echter niet in staat om de bacteriën te bestrijden. De bacteriën infecteren mogelijk de blaas (cystitis), de nieren (pyelonefritis), de urineleiders (ureteritis) en de urethra (urinebuis) (uretritis).

Risicofactoren

Aandoeningen

Door blaas- of nierproblemen ontstaan soms sneller urineweginfecties. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een misvormde nier of door een vernauwing in de urinewegen, waardoor de urinestroom geremd wordt en de bacteriën zich kunnen vermenigvuldigen. Bij vesicoureterale reflux stroomt urine abnormaal achterwaarts vanuit de blaas door de urineleiders en naar de nieren.

Geslacht

Meisjes zijn vaker getroffen door een urineweginfectie. Hun urethra is namelijk korter, waardoor bacteriën uit de anus gemakkelijker in de vagina en urethra terecht kunnen komen. Meisjes die nauwsluitende kledij dragen, lijden ook vaker aan een urineweginfectie. Onbesneden jongens jonger dan één jaar hebben ook een iets hoger risico op een urineweginfectie.

Hygiëne

Kinderen die slechte toiletgewoonten en hygiënepraktijken naleven, zijn vaker aangetast door een urineweginfectie.

Plasgewoonten

Langdurig plassen en onregelmatig urineren zijn tot slot risicofactoren voor urineweginfecties bij baby’s en kinderen.

Symptomen

De symptomen van een urineweginfectie zijn bij baby’s en jonge kinderen vaak moeilijk te herkennen omdat zij vaker kampen met algemene tekenen. De tekenen van een urineweginfectie zijn bij oudere kinderen duidelijker.

Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting:

• bedplassen
• blaaspijn
• braken
• brandende gevoelens of pijn bij het plassen
• diarree
• een algemeen ziek gevoel
• een dringende behoefte om te plassen, en dan slechts een paar druppels plassen
• een slechte gewichtstoename
• ernstige vermoeidheid
• koorts
• koude rillingen
• misselijkheid
• onrust / prikkelbaarheid
• pijn in de onderbuik
• pijn in de rug
• pijn in de zij
• urineafwijkingen: stinkende urine, troebele urine, bloed in de urine / roze urine
• urine-incontinentie
• weinig eetlust

Alarmsymptomen

Bij urineweginfecties kunnen de volgende alarmsymptomen optreden die onmiddellijke medische aandacht vereisen:

• bloederige urine
• ernstige pijn in de onderbuik
• langdurige koorts
• ontstekingen of abcessen in de onderbuik
• snelle achteruitgang van de algemene toestand
• slechte eetlust en gewichtsverlies

Diagnose en onderzoeken

Een urineonderzoek is nodig om een urineweginfectie op te sporen. Bij onzindelijke kinderen die een luier dragen, plaatst de arts een katheter in de urethra en blaas om het monster te verzamelen. Bij baby's en jonge kinderen wordt soms ook een plastic zakje over de geslachtsdelen geplaatst zodat de urine hierin opgevangen kan worden voor verder onderzoek. Oudere kinderen kunnen in een steriel potje plassen. In het laboratorium gebeurt een analyse van het urinemonster. Het is ook mogelijk om het urinewegmonster te kweken om te kijken welk type bacteriën hierin groeien. Op basis hiervan weet de arts welke medicijnen hij kan voorschrijven. Bij een geschiedenis van herhaalde urineweginfecties is een doorverwijzing naar een nefroloog (nierspecialist) soms nuttig. Ook zet de arts dan beeldvormende onderzoeken in om urinewegproblemen op te sporen: een echografie, een cystourethrografie, een nucleaire scan, een CT-scan en/of een MRI-scan.

Behandeling

Meestal zijn antibiotica nodig om een urineweginfectie bij baby’s en kinderen te behandelen. De behandelingsduur bedraagt meestal drie à tien dagen. Na de antibioticakuur test de arts mogelijk opnieuw de urine om er zeker van te zijn dat de infectie verdwenen is. Het kind moet zeker de volledige antibioticakuur voltooien omdat anders de kans op antibioticaresistentie ontstaat, hetgeen leidt tot een nieuwe infectie.

Prognose

Na circa één week zijn de meeste urineweginfecties bij baby’s en kinderen verdwenen. Af en toe ervaren kinderen wel gedurende enkele weken tekenen. Indien de symptomen verergeren met de antibioticakuur of na drie dagen na de opstart nog altijd niet verbeteren, is advies van een arts noodzakelijk.

Complicaties

Onbehandeld of te laat behandeld leidt een urineweginfectie bij baby’s en kinderen tot een nierinfectie, een nierabces, een verminderde nierfunctie of nierfalen, hydronefrose (waternier: verstopping van de nieren met pijn). Naast de nierproblemen ontaardt een onbehandelde urineweginfectie mogelijk in sepsis (bloedvergiftiging) wat leidt tot orgaanfalen en de dood.

Preventie

Het risico op urineweginfecties bij baby’s en kinderen kan verlaagd worden door:

• voldoende te drinken en zo de urinewegen door te spoelen
• kinderen regelmatig te laten plassen
• kinderen te leren om de geslachtsdelen goed af te drogen na het plassen
• de kinderen na het plassen te leren de geslachtsdelen van voor naar achter schoon te maken
• de geslachtsdelen schoon en droog te houden
• behoorlijk toiletgebruik te onderwijzen en te voorkomen dat kinderen met verstopte darmen rondlopen
• het kind na de geboorte tijdig te laten controleren op urineweginfecties indien er sprake is van afwijkende plasproblemen

Lees verder

• Urineweginfectie door gebruik van verblijfskatheter
• Urineweginfecties: Wat zijn de risicofactoren?
• Urineonderzoek (urinetest): Analyse van urinemonster
• Plasproblemen (mictiemoeilijkheden): Problemen met urineren
• Dysurie: Pijn of brandend gevoel bij het plassen / urineren