Pijnlijke blaas: Oorzaken van pijn aan blaas (blaaspijn)

De blaas bevindt zich in het midden van het bekken. Sommige mensen ervaren blaaspijn. Een pijnlijke blaas kent diverse oorzaken, zoals een blaaskanker, het blaaspijnsyndroom (interstitiële cystitis), nierstenen, urineretentie (blaas niet of niet volledig kunnen ledigen) en een urineweginfectie. Deze aandoeningen veroorzaken ook andere mogelijke tekenen zoals bijvoorbeeld pijn in de buik, pijn bij het urineren, een dringende behoefte om te plassen, vermoeidheid en lage rugpijn. De arts kijkt naar de oorzaak van de pijnlijke blaas en stemt zijn behandeling hierop af. De vooruitzichten zijn bijgevolg ook verschillend.

• Blaaskanker en pijnlijke blaas
• Interstitiële cystitis (blaaspijnsyndroom) en blaaspijn
• Nierstenen en pijn aan de blaas
• Urineretentie (blaas niet of niet volledig kunnen ledigen)
• Urineweginfectie

Blaaskanker en pijnlijke blaas

Meestal is pijn in de blaas zijn niet te wijten aan de blaaskanker, maar zeer sporadisch is kanker aan de blaas toch de oorzaak van blaaspijn.

Symptomen

Beginstadium
Het eerste teken van blaaskanker is meestal bloed in de urine (hematurie). In het beginstadium leidt de ziekte ook tot veranderingen in de plasgewoonten van een patiënt, zoals:

• een dringende behoefte om te urineren, zelfs wanneer de blaas niet vol is (urinaire urgentie)
• een zwakke urinestroom
• meer urineren
• pijn of een brandend gevoel tijdens het urineren
• plasproblemen

Gevorderd stadium
Patiënten met meer gevorderde blaaskanker ervaren mogelijk volgende tekenen:

• botpijn
• een verlies van eetlust
• lage rugpijn aan één zijde
• niet kunnen plassen (anurie)
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• opgezwollen voeten
• vermoeidheid/zwakte

Deze symptomen zijn vergelijkbaar met veel andere oorzaken van urinewegproblemen en daarom is advies van een arts altijd nodig bij één of meer van deze tekenen.

Behandeling

De behandelingsopties voor blaaskanker hangen af van het kankerstadium, maar artsen houden ook rekening met de leeftijd en de conditie van de patiënt. Mogelijke behandelingen omvatten chirurgie, chemotherapie, radiotherapie en/of immunotherapie.

Prognose

De vooruitzichten voor een patiënt met blaaskanker hangen af van het type en het stadium van de kanker. Des te eerder de diagnose gesteld is, des te beter de vooruitzichten. Daardoor is het erg belangrijk om bij tekenen van blaaskanker onmiddellijk medisch advies in te winnen.

Interstitiële cystitis (blaaspijnsyndroom) en blaaspijn

Interstitiële cystitis (blaaspijnsyndroom) komt het vaakst voor bij veertigplussers en dan vooral bij vrouwen. Bij de ziekte ontstaat een ontsteking van de blaaswand hetgeen onder andere pijn veroorzaakt.

Symptomen

Typische symptomen van interstitiële cystitis zijn onder andere:

• bekkenpijn
• blaaspijn die gepaard kan gaat met een gevoel van blaasdruk
• een dringende behoefte hebben om te plassen
• moeilijk urineren
• pijn tijdens het urineren
• vaker plassen

Wanneer interstitiële cystitis optreedt in het begin, heeft een patiënt vaak slechts één van deze symptomen. Naarmate de aandoening vordert, ervaart de patiënt meer symptomen.

Behandeling

Omdat artsen anno oktober 2020 niet goed weten wat de oorzaak is van het blaaspijnsyndroom, weten artsen niet goed hoe ze deze ziekte moeten behandelen. Opflakkeringen komen voor, waarbij de symptomen meerdere uren, dagen of weken achter elkaar verslechteren als gevolg van een uitlokkende factor zoals:

• bekkenbodemoefeningen doen
• citrusdranken drinken
• constipatie hebben
• koffie drinken
• seks hebben
• strakke kleding dragen

Sommige patiënten zijn gebaat met enkele eenvoudige tips, zoals minder vloeistof drinken terwijl anderen zich juist beter voelen als ze veel vocht drinken. Ook vermijden patiënten best de uitlokkende factoren. Vrij verkrijgbare en op voorschrift verkrijgbare medicijnen verlichten mogelijk eveneens de symptomen. Blaastraining, fysiotherapie, blaasinstillatie en chirurgie zijn enkele andere behandelingsmethoden voor het blaaspijnsyndroom.

Prognose

Interstitiële cystitis is een chronische aandoening waarvoor anno oktober 2020 geen genezing bestaat. Met de juiste ondersteuning en veranderingen in de levensstijl is het meestal voor patiënten goed mogelijk om de symptomen onder controle te houden.

Nierstenen en pijn aan de blaas

Oorzaken

Nierstenen bestaan uit de onopgeloste mineralen en zouten die in de urine tot stand komen. Ze beginnen klein maar vergroten soms. Als ze in de nier blijven, veroorzaken ze meestal geen problemen. In sommige gevallen reizen ze via de urethra naar de blaas en verlaten ze het lichaam via de urine. Ook dit veroorzaakt meestal geen problemen. Soms komen deze stenen echter vast te zitten in de urethra (de buis die de nier met de blaas verbindt). Wanneer dit gebeurt, blokkeert de steen de urinestroom en treedt pijn op.

Symptomen

Veel patiënten met nierstenen hebben geen symptomen, maar de stenen veroorzaken soms blaaspijn. Het belangrijkste symptoom is pijn in de rug (rugpijn) en aan de linker- of rechterkant die beweegt naar de onderbuik of de lies. De pijn start vaak plotseling en komt in golven voor. Patiënten beschrijven de pijn vaak als scherp en krampachtig.

Andere veel voorkomende symptomen van nierstenen zijn onder andere:

• donkere urine of rode urine
• misselijkheid en braken
• pijn aan de punt van de penis
• pijn tijdens het urineren
• vaker plassen

Behandeling

De behandeling zal afhangen van het type niersteen, de ernst van de blokkade en de specifieke symptomen. Als de stenen klein zijn, is een afwachtend beleid voldoende totdat de steen is uitgeplast. Het is over het algemeen veilig om tussen de vier en zes weken te wachten totdat een niersteen vanzelf passeert als er geen infectie is en er geen teken is van een volledige blokkering. Sommige medicijnen zijn inzetbaar voor het verlichten van de pijn die veroorzaakt wordt door nierstenen. Enkele methodes zijn voorts beschikbaar om een niersteen te vergruizen. Wanneer de niersteen niet uitgescheiden kan worden via de urine, wanneer ondraaglijke pin aanwezig is of wanneer de nierfunctie aangetast is, is een operatie nodig. Het type operatie hangt van verschillende factoren af. De arts maakt vaak een kleine snede of soms zelfs helemaal geen snede zodat de patiënt slechts minimale pijn heeft en relatief snel herstelt van deze operatie.

Prognose

Patiënten die nierstenen hebben gehad, drinken best veel water zodat de nierstenen niet terugkeren. Ook moeten patiënten best een zoutarme voeding consumeren. Het eten van meer fruit en groenten en minder vlees is eveneens nuttig.

Urineretentie (blaas niet of niet volledig kunnen ledigen)

Soorten

Bij urineretentie is het voor de patiënt niet mogelijk om alle urine uit de blaas te krijgen. Soms is hij zelfs plotseling niet meer in te staat om te plassen (acute urineretentie). Dringende medische hulp is nodig in deze situatie. Urineretentie is soms ook chronisch. Voor patiënten met chronische urineretentie is het moeilijk om de urinestroom te starten of hebben ze na het starten een zwakke urinestroom. Sommige patiënten voelen ook de aandrang om te plassen omdat ze hun blaas niet volledig kunnen ledigen. De chronische aandoening komt meestal tot stand bij oudere mannen, maar vrouwen zijn soms ook getroffen.

Oorzaken

Er zijn veel verschillende oorzaken voor het niet of niet volledig kunnen ledigen van de blaas.

Blokkade
Bij mannen is de urinebuis soms vernauwd door een vergrote prostaat, een veel voorkomende aandoening voor mannen boven de vijftig jaar. Bij vrouwen is een verstopping vaak veroorzaakt door bepaalde soorten verzakking van de bekkenbodem, zoals bij een cystocele (wanneer de blaas in de vagina valt) en een rectocele (wanneer het rectum / de dikke darm naar voren valt op de vagina). Andere oorzaken van een blokkade voor zowel mannen als vrouwen omvatten een urethrastrictuur (plasbuisvernauwing) en blaasstenen.

Infectie / zwelling
Bij mannen veroorzaakt prostatitis (prostaatontsteking) een zwelling van de prostaat waardoor de vrije stroom van urine geblokkeerd wordt. Urineweginfecties en seksueel overdraagbare aandoeningen veroorzaken soms ook een zwelling die leidt tot urineretentie.

Medicijnen
Sommige medicijnen, waaronder antihistaminica (behandeling van allergische reactie), decongestiva (zwelling van slijmvliezen in neus verminderen), anticholinergica (remming van spierbewegingen) en sommige spierverslappende medicijnen veroorzaken soms ook urineretentie. Als mannen al een prostaatvergroting hebben, vergroot het innemen van deze medicijnen de kans op urineretentie.

Zenuwproblemen
Urineretentie is mogelijk het gevolg van een probleem met de zenuwen die de blaas reguleren. Als de zenuwen beschadigd zijn, leidt dit tot een storing in de signalen tussen de hersenen en de blaas. Enkele oorzaken van zenuwbeschadiging zijn:

• een beroerte
• een discushernia
• een vaginale bevalling
• hersenen- of ruggenmerginfecties of -verwondingen
• multiple sclerose
• suikerziekte

Symptomen

Acute urineretentie
Acute urineretentie vereist onmiddellijke medische aandacht. Symptomen zijn onder meer:

• een pijnlijke drang om te plassen
• een volledig onvermogen om te plassen
• pijn of zwelling in de onderbuik

Chronisch urineretentie
Chronische urineretentiesymptomen omvatten:

• een gevoel van moeten plassen na het beëindigen van het plassen
• frequent urineren (meer dan acht keer per dag)
• problemen met het urineren
• zwakke of intermitterende urinestroom

Behandeling

Bij acute urineretentie plaatst de arts een katheter in de urethra om de inhoud van de blaas af te voeren. De behandeling voor chronische urineretentie hangt af van de oorzaak van het probleem. Bij een prostaatvergroting schrijft een arts vaak medicijnen voor om de omvang van de prostaat onder controle te houden. Af en toe is een operatie nodig. Voor vrouwen met een bekkenbodemverzakking is fysiotherapie aanbevolen om de spieren te versterken die helpen bij het controleren van de blaasfunctie. Een vaginaal pessarium is ook inzetbaar om de blaas op zijn plaats te houden. Bij een urethrastrictuur zijn er twee behandelopties met name een urethrale dilatatie en urethroplastiek. Wanneer de patiënt lijdt aan zenuwschade, is zelfkatheterisatie soms een noodzakelijk.

Urineweginfectie

Een urineweginfectie is een infectie van de urinewegen (urethra, blaas en nieren). De meeste urineweginfecties tasten de blaas aan en komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Symptomen

De symptomen van een urineweginfectie zijn onder meer brandende pijn tijdens het urineren, een pijnlijke blaas en een frequente of dringende drang om te plassen, ondanks het feit dat er weinig urine in de blaas zit.

Behandeling

Bacteriën zijn verantwoordelijk voor urineweginfecties, dus de arts schrijft normaal gesproken antibiotica voor. Verder moeten patiënten veel water drinken om het genezingsproces te versnellen. Een verwarmingskussen op de rug of buik verlicht voorts de pijn die het gevolg is van een urineweginfectie.

Preventie

Het drinken van voldoende water, het dragen van loszittende kleding en altijd urineren bij de eerste drang voorkomen een terugkeer van de urineweginfectie.

Lees verder

• Blaaskanker: Kanker in blaas met bloed in urine
• Blaasdruk: Oorzaken van gevoel van druk op de blaas
• Blaastraining: Betere blaascontrole bij urine-incontinentie
• Nierstenen: Vorming van kristallen met pijn in buik en rug
• Urineretentie: Blaas niet (volledig) kunnen ledigen