Anticholinergica: Medicatie die spierbewegingen remt

Anticholinergica: Medicatie die spierbewegingen remt Anticholinergica zijn geneesmiddelen die uitsluitend op doktersvoorschrift verkrijgbaar zijn en worden ingezet voor de behandeling van verschillende aandoeningen, zoals incontinentie, spierkrampen, depressie en astma. Ze spelen ook een rol bij de toediening van anesthesie. Hoewel anticholinergica nuttig kunnen zijn, zijn ze niet geschikt voor alle patiënten, aangezien ze het risico op bijwerkingen kunnen verhogen. Meestal treden milde lichamelijke en/of mentale bijwerkingen op, maar er kunnen ook ernstige complicaties optreden.

Indicaties van anticholinergica: Medicatie die spierbewegingen remt

Ziekten en symptomen

Anticholinergica blokkeren onwillekeurige spierbewegingen die bij verschillende ziekten kunnen optreden. Ze reguleren de balans tussen dopamine en acetylcholine in het lichaam, waardoor ze nuttig zijn bij de behandeling van longaandoeningen, zoals astma en chronisch obstructief longlijden (COPD). Ze worden ook toegepast bij maagdarmaandoeningen en urinewegaandoeningen, waaronder diarree, een overactieve blaas en incontinentie. Daarnaast kunnen anticholinergica worden ingezet bij cognitieve stoornissen zoals depressie, traagheid en symptomen van de ziekte van Parkinson, die gekenmerkt wordt door verlies van beweging, coördinatieproblemen en bevingen. Andere aandoeningen die met anticholinergica kunnen worden behandeld zijn bevingen, hypertensie (verhoogde bloeddruk), duizeligheid, bewegingsziekte (reisziekte), slapeloosheid, spierkrampen, spierstijfheid en vergiftiging door giftige stoffen zoals organofosfaten of muscarine.

Anesthesie

Anticholinergica worden soms door anesthesiologen gebruikt als onderdeel van anesthesie. Deze medicijnen helpen de patiënt te ontspannen door de spieractiviteit te verminderen en tegelijkertijd de speekselproductie te verminderen, wat bijdraagt aan een vlot verloop van de anesthesie.

Tegenindicaties van anticholinergica

Anticholinergica worden vaak niet voorgeschreven aan ouderen, omdat deze leeftijdsgroep gevoeliger is voor de effecten van het medicijn. Bij ouderen kunnen deze medicijnen leiden tot bijwerkingen zoals verwardheid, geheugenverlies, verslechtering van mentale functies en andere cognitieve problemen.

Vrouwen die zwanger zijn of zwanger kunnen worden, wordt geadviseerd deze medicijnen niet te gebruiken, omdat de veiligheid tijdens de zwangerschap niet is vastgesteld.

Anticholinergica worden ook met uiterste voorzichtigheid voorgeschreven aan patiënten met de volgende aandoeningen:

Werking van anticholinergica

Anticholinergica blokkeren de werking van de neurotransmitter acetylcholine in de hersenen. Acetylcholine is een neurotransmitter van het parasympatisch zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor onwillekeurige spierbewegingen in het maagdarmkanaal, de longen, de urinewegen en andere lichaamsdelen. Door het blokkeren van acetylcholine zorgen anticholinergica ervoor dat de spieren van deze organen ontspannen en vermindert het de impulsoverdracht tussen zenuwcellen en skeletspiercellen.

Voorbeelden van anticholinergica

Er zijn verschillende anticholinergica met uiteenlopende types en handelsnamen. Enkele voorbeelden zijn:
  • Orfenadrine (Norflex)
  • Amitriptyline (Elavil)
  • Atropine
  • Belladonna-alkaloïden
  • Benzatropine (mesylaat) (Cogentin)
  • Biperideen
  • Chloorpromazine (Thorazine)
  • Chlorpheniramine (Actifed, Allergy & Congestie Relief, Chloor-Trimeton, Codeprex, Efidac-24 Chlorpheniramine, etc.)
  • Clomipramine (Anafranil)
  • Clozapine (Clozapine)
  • Cyclobenzaprine (Amrix, Fexmid, Flexeril)
  • Cyproheptadine (Periactin)
  • Darifenacine (Enablex)
  • Desipramine (Norpramin)
  • Dexchloorfeniramine
  • Dicyclomine (Bentyl, Dicycloverine)
  • Difenhydramine (Advil PM, Aleve PM, Bayer PM, Benadryl, Excedrin PM, Nytol, Simply Sleep, Sominex, Tylenol PM, Unisom, etc.)
  • Dimenhydrinate (Dramamine)
  • Doxepin (Sinequan, SILENOR, Adapin, Deptran)
  • Doxylamine (Restavit)
  • Fesoterodine (Toviaz)
  • Flavoxaat (Urispas)
  • Glycopyrrolaat (Robinul)
  • Hydroxyzine (Atarax, Vistaril)
  • Hyoscyamine (Anaspaz, Levbid, Levsin, Levsinex, NuLev)
  • Imipramine (Tofranil)
  • Ipratropium (Atrovent)
  • Meclizine (Antivert, Bonine)
  • Nortriptyline (Pamelor)
  • Olanzapine (Zyprexa)
  • Orfenadrine (Norflex)
  • Oxitropium (Oxivent)
  • Oxybutynin (Ditropan, Driptane, Lyrinel XL, Oxytrol)
  • Paroxetine (Brisdelle, Paxil)
  • Perfenazine (Trilafon)
  • Prochlorperazine (Compazine)
  • Procyclidine
  • Promethazine (Phenergan)
  • Propantheline (Pro-Banthine) (UCSF)
  • Protriptyline (Vivactil)
  • Pseudo-efedrine HCl / Triprolidine HCl (Aprodine)
  • Scopolamine (Transderm Scop)
  • Solifenacin (Vesicare)
  • Thioridazine (Mellaril)
  • Tiotropium (Spiriva)
  • Tolterodine (Detrol, Detrusitol)
  • Tricyclische antidepressiva (28 verbindingen met een groot aantal handelsnamen)
  • Trifluoperazine (Stelazine)
  • Trihexyphenidyl (Artane)
  • Trimipramine (Surmontil)
  • Tropicamide

Gebruik van anticholinergica

De arts schrijft doorgaans een lage startdosis voor om de kans op bijwerkingen te minimaliseren. Voor het gebruik van deze medicatie zijn geen specifieke voorbereidingen nodig. Anticholinergica zijn beschikbaar in diverse toedieningsvormen, zoals capsules, gels, plakkers (met verlengde afgifte), siropen, tabletten, verstuivingen, vloeistoffen en zetpillen. Het combineren van verschillende anticholinergica wordt afgeraden. Indien een patiënt de medicatie moet stoppen, dient dit geleidelijk te gebeuren onder begeleiding van de arts, om het risico op bijwerkingen te verminderen.

Interacties van anticholinergica met andere medicatie

Anticholinergica kunnen interacties vertonen met verschillende andere geneesmiddelen, zoals acetylcholinesteraseremmers (gebruik bij myasthenia gravis en de ziekte van Alzheimer), antidepressiva, antihistaminica (voor de behandeling van astma, hooikoorts en netelroos (jeukende huiduitslag)) en andere geneesmiddelen zoals tiotropium (Spiriva®), ipratropium bromide (Atrovent®) en kaliumchloride tabletten.

Bijwerkingen van anticholinergica

Anticholinergica kunnen leiden tot een verminderde zweten, wat kan resulteren in een verhoogde lichaamstemperatuur. Dit verhoogt het risico op oververhitting tijdens fysieke activiteiten, hete baden of warm weer, wat kan leiden tot een zonnesteek (oververhitting door een defect in het koelsysteem). De bijwerkingen kunnen variëren afhankelijk van de dosis en de individuele reactie van de patiënt. Sommige patiënten ervaren geen bijwerkingen, terwijl anderen meer problemen ondervinden. Meestal treden milde symptomen op, maar in zeldzame gevallen kunnen ernstige bijwerkingen voorkomen. Mogelijke bijwerkingen zijn:

Lichamelijk

Lichamelijke bijwerkingen kunnen zijn:

Mentaal

Mentale bijwerkingen kunnen zijn:

Overdosis van anticholinergica

Bij een overdosis anticholinergica kunnen de volgende symptomen optreden:

Lichamelijk

  • blozen en een warme huid
  • duizeligheid
  • onduidelijke spraak
  • snelle hartslag
  • ernstige slaperigheid
  • koorts
  • moeite met ademhalen

Mentaal

  • verwardheid
  • ernstige hallucinaties

Een overdosis van bepaalde anticholinergica of het gelijktijdig gebruik van deze geneesmiddelen met alcohol kan leiden tot bewusteloosheid of zelfs de dood.

Langetermijngebruik en impact op de gezondheid

Langdurig gebruik van anticholinergica kan leiden tot aanzienlijke gezondheidsrisico’s. Studies suggereren dat langdurige blootstelling aan anticholinergica kan bijdragen aan een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang en dementie bij ouderen. Dit komt doordat anticholinergica invloed hebben op de hersenfunctie en geheugenprocessen. Het is daarom van belang om de noodzaak van deze medicatie regelmatig te evalueren en alternatieven te overwegen indien beschikbaar.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De gevaren van therapieontrouw: medicijnen niet innemenDe gevaren van therapieontrouw: medicijnen niet innemenWanneer u een aandoening heeft krijgt u medicijnen voorgeschreven, om deze goed te laten werken is het belangrijk om dez…
Bronchodilatoren: Luchtwegverwijders voor longaandoeningenBronchodilatoren: Luchtwegverwijders voor longaandoeningenBronchodilatoren zijn geneesmiddelen die voorgeschreven worden door artsen om de luchtwegen te ontspannen en te openen.…
Medicijnen: wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen?Medicijnen: wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen?Medicijnen zijn er om je te genezen, maar soms brengen ze erg vervelende nevenwerkingen met zich mee. Ongewenste nevenef…
Antidepressiva soorten: tricyclische antidepressivaAntidepressiva soorten: tricyclische antidepressivaEr zijn verschillende antidepressiva soorten. Tricyclische antidepressiva zijn een van de eerste medicijnen tegen een de…

Apathie: Gebrek aan motivatie in het levenApathie: Gebrek aan motivatie in het levenApathie verwijst naar een toestand van lusteloosheid en ongevoeligheid voor externe indrukken. Personen die apathisch zi…
Abcesdrainage: behandeling door drainage van een abcesAbcesdrainage: behandeling door drainage van een abcesEen abcesdrainage is een manier waarop een abces in je lichaam behandeld wordt. Een abces is een met pus (etter) gevulde…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: OpenClipartVectors, Pixabay
  • Anticholinergic medications, http://www.dermnetnz.org/treatments/anticholinergics.html, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergic, https://en.wikipedia.org/wiki/Anticholinergic, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergica, http://www.spreekuurthuis.nl/themas/parkinson/informatie/behandeling,_geen_genezing/anticholinergica, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergica: Medicatie waardoor onwillekeurige spierbewegingen verslappen
  • Anticholinergics | Definition and Patient Education – Healthline, http://www.healthline.com/health/anticholinergics, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergics, http://healthtools.aarp.org/health/anticholinergics, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Definition of Anticholinergic, http://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=2281, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Description and Brand Names, http://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/anticholinergics-and-antispasmodics-oral-route-parenteral-route-rectal-route-transdermal-route/description/drg-20070312, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Medications to be Avoided, http://memory.ucsf.edu/ftd/medical/treatment/avoid/multiple, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Where Can I Find A List of Anticholinergic Drugs?, http://www.peoplespharmacy.com/2015/02/01/where-can-i-find-a-list-of-anticholinergic-drugs/#, geraadpleegd op 7 juli 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 30-07-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.