Anticholinergica: Medicatie die spierbewegingen remt

Anticholinergica: Medicatie die spierbewegingen remt Anticholinergica zijn enkel op doktersvoorschrift verkrijgbare geneesmiddelen die in te zetten zijn bij tal van aandoeningen waaronder o.a. incontinentie, spierkrampen, depressie en astma. Daarnaast bewijst het geneesmiddel zijn nut bij de toediening van anesthesie. Deze medicatie is bij verschillende doelgroepen niet inzetbaar daar dit de kans op bijwerkingen verhoogt. Meestal treden slechts milde lichamelijke en/of mentale bijwerkingen op bij dit geneesmiddel, maar af en toe ontstaan ernstige complicaties.

Indicatie anticholinergica: Medicatie die spierbewegingen remt

Ziekten en symptomen

De geneesmiddelen blokkeren onwillekeurige bewegingen van de spieren die gepaard gaan met een aantal ziekten. Ook zorgen ze voor een evenwicht in de productie van dopamine en acetylcholine in het lichaam. De arts zet deze medicijnen daarom in voor de behandeling van longaandoeningen zoals astma en chronisch obstructief longlijden (COPD). Maagdarmaandoeningen en urinewegaandoeningen zoals diarree, een overactieve blaas en incontinentie zijn ook te behandelen met de medicatie. De medicatie is tevens inzetbaar bij cognitieve stoornissen zoals een depressie, traagheid en de symptomen van de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met verlies van beweging, coördinatieproblemen en bevingen). Andere symptomen of aandoeningen die de arts behandelt met een anticholinergicum omvatten bevingen, hypertensie (medische term: een verhoogde bloeddruk), duizeligheid, bewegingsziekte (reisziekte), slapeloosheid, spierkrampen en spierstijfheid en vergiftiging door giftige stoffen zoals organofosfaten of muscarine.

Anesthesie

Ook gebruikt een anesthesioloog deze medicatie soms als hulpmiddel bij anesthesie. De patiënt ontspant door deze spierverslappers. Hierdoor ontstaat tevens een verminderde speekselproductie.

Tegenindicatie medicijn

De arts schrijft veelal geen anticholinergicum voor aan ouderen. Ouderen zijn gevoeliger voor de effecten van het medicijn in vergelijking met jongere volwassenen. De geneesmiddelen zijn immers bekend om o.a. deze bijwerkingen bij ouderen te veroorzaken: verwardheid, geheugenverlies, een verslechtering van mentale functies en andere cognitieve effecten.

Vrouwen die (mogelijk) zwanger zijn nemen best deze medicijnen niet omdat de veiligheid hiervan tijdens de zwangerschap niet is vastgelegd.

Ook aan patiënten met volgende aandoeningen schrijft de arts geen of slechts met uiterste voorzichtigheid anticholinergica voor:

Werking medicijnen

Anticholinergica blokkeren de werking van de neurotransmitter (= boodschapperstof) acetylcholine in de hersenen. Acetylcholine is een neurotransmitter van het parasympatisch zenuwstelsel die vooral betrokken is bij de impulsoverdracht van zenuwcellen naar skeletspiercellen. Het parasympatisch zenuwstelsel is één van de twee delen van het autonome zenuwstelsel. Het beheert activiteiten die plaatsvinden wanneer het lichaam in rust is. De zenuwen in het parasympatisch systeem zijn verantwoordelijk voor onwillekeurige bewegingen van de spieren in het maagdarmkanaal, de longen, de urinewegen en andere lichaamsdelen. Een anticholinergicum doet met andere woorden de spieren van deze orgaansystemen ontspannen.

Voorbeelden medicatie

Anticholinergica bestaan in diverse types en merknamen. Enkele voorbeelden van anticholinergica zijn:
  • 2,5 antihistaminica (orfenadrine)
  • Amitriptyline (Elavil)
  • Atropine
  • Belladonna alkaloïden
  • Benzatropine (mesylaat) (Cogentin)
  • Biperideen
  • Chloorpromazine (Thorazine)
  • Chlorpheniramine (Actifed, Allergy & Congestie Relief, Chloor-Trimeton, Codeprex, Efidac-24 Chlorpheniramine, etc.)
  • Clomipramine (Anafranil)
  • Clozapine (Clozapine)
  • Cyclobenzaprine (Amrix, Fexmid, Flexeril)
  • Cyproheptadine (Periactin)
  • Darifenacine (Enablex)
  • Desipramine (Norpramin)
  • Dexchloorfeniramine
  • Dicyclomine (Bentyl, Dicycloverine)
  • Difenhydramine (Advil PM, Aleve PM, Bayer PM, Benadryl, Excedrin PM, Nytol, Simply Sleep, Sominex, Tylenol PM, Unisom, etc.)
  • Dimenhydrinate (Dramamine)
  • Doxepin (Sinequan, SILENOR, Adapin, Deptran)
  • Doxylaminum (Restavit)
  • Fesoterodine (Toviaz)
  • Flavoxaat (Urispas)
  • Glycopyrrolaat (Robinul)
  • Hydroxyzine (Atarax, Vistaril)
  • Hyoscyamine (Anaspaz, Levbid, Levsin, Levsinex, NuLev)
  • Imipramine (Tofranil)
  • Ipratropium (Atrovent)
  • Meclizine (Antivert, Bonine)
  • Nortriptyline (Pamelor)
  • Olanzapine (Zyprexa)
  • Orfenadrine (Norflex)
  • Oxitropium (Oxivent)
  • Oxybutynin (Ditropan, Driptane, Lyrinel XL, Oxytrol)
  • Paroxetine (Brisdelle, Paxil)
  • Perfenazine (Trilafon)
  • Prochlorperazine (Compazine)
  • Procyclidine
  • Promethazine (Phenergan)
  • Propantheline (Pro-Banthine) (UCSF)
  • Protriptyline (Vivactil)
  • Pseudo-efedrine HCl / Triprolidine HCl (Aprodine)
  • Scopolamine (Transderm Scop)
  • Solifenacin (Vesicare)
  • Thioridazine (Mellaril)
  • Tiotropium (Spiriva)
  • Tolterodine (Detrol, Detrusitol)
  • Tricyclische antidepressiva (28 verbindingen met een groot aantal handelsnamen)
  • Trifluoperazine (Stelazine)
  • Trihexyphenidyl (Artane)
  • Trimipramine (Surmontil)
  • Tropicamide

Gebruik anticholinergica

De arts schrijft meestal een lage startdosis voor om de kans op bijwerkingen te verkleinen. De patiënt hoeft geen specifieke voorbereidingen te treffen voor het gebruik van deze medicatie. Dit product is beschikbaar in de volgende toedieningsvormen: een capsule, een gel, een plakker (met verlengde afgifte), een siroop, een tablet, een verstuiving, een vloeistof en een zetpil. Het combineren van verschillende anticholinergica tegelijk is voorts niet aanbevolen. De patiënt stopt ook niet plots met de medicijnen want dit verhoogt de kans op het ontstaan van bijwerkingen. Hij bouwt de dosis langzaam af onder leiding van de arts.

Interacties van anticholinergische geneesmiddelen met andere medicatie

Anticholinergische medicijnen hebben mogelijke effecten op vele andere geneesmiddelen zoals acetylcholinesteraseremmers (gebruik bij myasthenia gravis en de ziekte van Alzeihmer), antidepressiva, antihistaminica (voor de behandeling van astma, hooikoorts en netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak) en andere geneesmiddelen zoals tiotropium (Spiriva®), ipratropium bromide (Atrovent®) en kaliumchloride tabletten.

Bijwerkingen geneesmiddelen

Door de medicatie gaat de patiënt minder zweten, waardoor de lichaamstemperatuur toeneemt. Hierdoor moet de patiënt oppassen om niet oververhit te geraken tijdens fysieke activiteiten, hete baden, of bij warm weer. Het verminderd zweten leidt namelijk mogelijk tot een zonnesteek (oververhitting van het lichaam door een defect in het koelsysteem). Andere bijwerkingen zijn afhankelijk van de gebruikte dosis. Sommige patiënten ervaren geen bijwerkingen terwijl anderen meer problemen ervaren. Meestal ontstaan slechts milde symptomen, al treden zeer zelden ook ernstige bijwerkingen op. Eén of meer van volgende symptomen zijn mogelijk:

Lichamelijk

Lichamelijke bijwerkingen omvatten:

Mentaal

Volgende mentale bijwerkingen zijn mogelijk:

Overdosis geneesmiddel

Tekenen van een overdosis van dit geneesmiddel zijn onder meer:

Lichamelijk

  • blozen en een warme huid
  • duizeligheid
  • een onduidelijke spraak
  • een snelle hartslag
  • ernstige slaperigheid
  • koorts
  • moeite met ademhalen

Mentaal

  • verwardheid
  • ernstige hallucinaties

Een overdosis van bepaalde anticholinergica of het gebruik van de geneesmiddelen met alcohol resulteert in bewusteloosheid of zelfs de dood.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De gevaren van therapieontrouw: medicijnen niet innemenDe gevaren van therapieontrouw: medicijnen niet innemenWanneer u een aandoening heeft krijgt u medicijnen voorgeschreven, om deze goed te laten werken is het belangrijk om dez…
Bronchodilatoren: Luchtwegverwijders voor longaandoeningenBronchodilatoren: Luchtwegverwijders voor longaandoeningenBronchodilatoren (luchtwegverwijders) zijn enkel op doktersvoorschrift verkrijgbare geneesmiddelen die zorgen voor ontsp…
Medicijnen: wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen?Medicijnen: wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen?Medicijnen zijn er om je te genezen, maar soms brengen ze erg vervelende nevenwerkingen met zich mee. Ongewenste nevenef…
Antidepressiva soorten: tricyclische antidepressivaAntidepressiva soorten: tricyclische antidepressivaEr zijn verschillende antidepressiva soorten. Tricyclische antidepressiva zijn een van de eerste medicijnen tegen een de…

Apathie: Gebrek aan motivatie in het levenApathie: Gebrek aan motivatie in het levenApathie staat voor lusteloosheid en ongevoeligheid voor indrukken van buiten. Personen met apathie vertonen een gebrek a…
Abcesdrainage: behandeling door drainage van een abcesAbcesdrainage: behandeling door drainage van een abcesEen abcesdrainage is een manier waarop een abces in je lichaam behandeld wordt. Een abces is een met pus (etter) gevulde…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: OpenClipartVectors, Pixabay
  • Anticholinergic medications, http://www.dermnetnz.org/treatments/anticholinergics.html, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergic, https://en.wikipedia.org/wiki/Anticholinergic, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergica, http://www.spreekuurthuis.nl/themas/parkinson/informatie/behandeling,_geen_genezing/anticholinergica, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergica: Medicatie waardoor onwillekeurige spierbewegingen verslappen
  • Anticholinergics | Definition and Patient Education – Healthline, http://www.healthline.com/health/anticholinergics, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Anticholinergics, http://healthtools.aarp.org/health/anticholinergics, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Definition of Anticholinergic, http://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=2281, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Description and Brand Names, http://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/anticholinergics-and-antispasmodics-oral-route-parenteral-route-rectal-route-transdermal-route/description/drg-20070312, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Medications to be Avoided, http://memory.ucsf.edu/ftd/medical/treatment/avoid/multiple, geraadpleegd op 7 juli 2016
  • Where Can I Find A List of Anticholinergic Drugs?, http://www.peoplespharmacy.com/2015/02/01/where-can-i-find-a-list-of-anticholinergic-drugs/#, geraadpleegd op 7 juli 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.