Bewustzijnsverlies (bewusteloosheid): Oorzaken & behandeling

Bewustzijnsverlies (bewusteloosheid): Oorzaken & behandeling Een patiënt die bewusteloos is, kan plotseling niet reageren op prikkels zoals mensen en activiteiten en andere dingen van buitenaf. De patiënt lijkt te slapen, maar bewustzijnsverlies is niet hetzelfde als ‘in slaap zijn’. Een slapende patiënt reageert op harde geluiden of zacht schudden, terwijl een bewusteloze patiënt hierop niet reageert. Een patiënt is kortstondig of gedurende een langere periode bewusteloos. Bewusteloze patiënten vertonen mogelijk enkele tekenen nadat ze bewusteloos zijn geweest zoals verwardheid, hoofdpijn en ene onduidelijke spraak. Bewustzijnsverlies is een medisch noodgeval wanneer de ademhaling stopt, de bewusteloosheid lang aanhoudt en/of andere tekenen ontstaan. De hulpverlener kan in afwachting van professionele medische hulp wel al eerste hulp toedienen. Het is daarbij vooral belangrijk om de luchtweg vrij te houden.
Alcoholmisbruik leidt mogelijk tot bewusteloosheid / Bron: Jarmoluk, PixabayAlcoholmisbruik leidt mogelijk tot bewusteloosheid / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Oorzaken van bewusteloosheid

Tijdelijk of langdurig bewustzijnsverlies is mogelijk het gevolg van:

Slaperigheid treedt mogelijk op na bewustzijnsverlies / Bron: Unsplash, PixabaySlaperigheid treedt mogelijk op na bewustzijnsverlies / Bron: Unsplash, Pixabay

Symptomen die verschijnen na verlies van bewustzijn

De patiënt reageert niet (reageert niet op activiteit, aanraking, geluid of andere stimulatie). De volgende symptomen treden mogelijk op nadat een patiënt bewusteloos is geweest:

Een patiënt die door verstikking bewusteloos geraakt, ervaart volgende mogelijke tekenen:

Zwangere vrouwen die bewusteloos raken, hebben professionele medische hulp nodig / Bron: PublicDomainPictures, PixabayZwangere vrouwen die bewusteloos raken, hebben professionele medische hulp nodig / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay

Alarmsymptomen

Contact met een arts is zeker nodig wanneer een patiënt:

Eerste hulp bij bewustzijnsverlies

Alerte patiënt

Als een patiënt na het bewustzijnsverlies wakker is geworden maar minder alert is dan normaal, stelt de hulpverlener een paar eenvoudige vragen, zoals:
  • Wat is jouw naam?
  • Wat is de datum?
  • Hoe oud ben je?

Verkeerde antwoorden of het niet kunnen beantwoorden van de vraag duiden op een verandering in de mentale toestand.

Bewusteloze patiënt

  • Als een patiënt bewusteloos is of een mentale verandering heeft, moet meteen medische hulp ingeschakeld worden. De hulpverlener controleert in de tussentijd regelmatig de luchtweg, ademhaling en hartslag van de patiënt en start zo nodig met de reanimatie.
  • Als de patiënt ademt en op zijn rug ligt en de hulpverlener niet vermoedt dat er sprake is van een dwarslaesie, mag de patiënt voorzichtig op zijn zij naar de hulpverlener toe gerold worden. De hulpverlener buigt het bovenbeen zodat zowel de heup als knie in een rechte hoek staan. Hij kantelt het hoofd van de patiënt voorzichtig achterover om de luchtweg open te houden.
  • Als de ademhaling of hartslag op enig moment stopt, rolt hij de patiënt op zijn rug en begint met de reanimatie.
  • Als de hulpverlener denkt dat er sprake is van een dwarslaesie, moet hij de patiënt laten liggen (zolang de ademhaling doorgaat).
  • Als de patiënt braakt, rolt de hulpverlener het hele lichaam in één keer opzij. Hij ondersteunt de nek en rug om het hoofd en lichaam in dezelfde positie te houden terwijl hij de patiënt rolt. De patiënt moet warm gehouden worden totdat medische hulp arriveert.
  • Als de hulpverlener een patiënt ziet flauwvallen, probeert hij een val te voorkomen. De hulpverlener legt de patiënt dan plat op de grond en tilt zijn voeten ongeveer 30 cm op. Als het flauwvallen waarschijnlijk het gevolg is van een lage bloedsuikerspiegel, geeft de hulpverlener de patiënt iets zoets om te eten of te drinken, maar alleen als hij bij bewustzijn komt.

EHBO bij verstikking

Als de patiënt het bewustzijn heeft verloren door verstikking, begint de hulpverlener met de reanimatie. Door op de borstkas te drukken, komt het object mogelijk los. Als de hulpverlener iets ziet dat de luchtweg blokkeert en het zit los, probeert hij het dan te verwijderen. Als het voorwerp vastzit in de keel, mag de hulpverlener dit NIET vastpakken omdat hierdoor het object mogelijk verder in de luchtweg terechtkomt. De hulpverlener gaat door met de reanimatie en blijft de patiënt controleren om te zien of het object losraakt totdat medische hulp arriveert.

Niet doen

Een bewusteloze patiënt mag zeker geen eten of drinken krijgen. Ook moet de patiënt die bewusteloos is, gerust gelaten worden. Verder mag er geen kussen onder het hoofd van een bewusteloze patiënt geplaatst worden. Een patiënt met bewustzijnsverlies mag niet op het gezicht geslagen worden, of er mag geen water op het gezicht gegooid worden om de patiënt weer wakker te maken.

Professionele medische behandeling

Als een verlies van bewustzijn het gevolg is van een lage bloeddruk, injecteert de arts medicatie om de bloeddruk te verhogen. Als een lage bloedsuikerspiegel de oorzaak is, krijgt de patiënt iets zoekt te eten of drinken of een glucose- injectie. Verder behandelt de arts verwondingen. Verder behandelt de arts ook onderliggende aandoeningen en problemen die geleid hebben tot bewusteloosheid.

Voldoende drinken is belangrijk om uitdroging te voorkomen / Bron: Jarmoluk, PixabayVoldoende drinken is belangrijk om uitdroging te voorkomen / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Preventie

Om te voorkomen bewusteloosheid of flauwvallen te voorkomen, is het belangrijk om:
  • bij een medische aandoening, zoals suikerziekte, altijd een medische waarschuwingsketting of -armband te dragen.
  • niet te lang op één plek te staan zonder te bewegen, vooral wanneer een patiënt snel flauwvalt.
  • situaties te vermijden waarin de bloedsuikerspiegel te laag wordt.
  • te gaan liggen of zitten met de hoofd naar voren gebogen tussen de knieën als de patiënt voelt dat hij gaat flauwvallen.
  • voldoende vocht in te nemen, vooral bij warm weer.

Prognose

De oorzaak en duur van het verlies van bewustzijn bepaalt de prognose. Een snelle behandeling verbetert doorgaans de vooruitzichten van bewusteloze patiënten.

Complicaties bij bewusteloze patiënten

Bij langdurige bewusteloosheid treden mogelijk complicaties op zoals hersenschade en een coma. Een bewusteloze patiënt die reanimatie of druk op de borstkas kreeg, heeft mogelijk gekneusde of gebroken ribben. De arts maakt dan een röntgenfoto van de borstkas en behandelt eventuele breuken. Wanneer voedsel of drank de luchtweg geblokkeerd heeft en een patiënt bewusteloos raakt, leidt dit mogelijk tot verstikking. Dit is uiterst gevaarlijk en leidt onbehandeld tot de dood.

Lees verder

© 2020 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bewusteloos raken, symptomen en behandelingBewusteloos raken, symptomen en behandelingBewusteloos raken is niet hetzelfde als een coma of flauwvallen. Deze drie begrippen worden nogal eens met elkaar verwar…
Bewusteloos vallen of flauwvallenBewusteloos vallen of flauwvallenBewusteloos vallen of flauwvallen is een toestand waarin men in een abnormale slaap geraakt. De oorzaken zijn altijd ter…
BewusteloosheidDe hersenen zorgen voor een helder bewustwijn. Als dit te kort schiet door bijvoorbeeld tekort aan zuurstof of glucose,…
Vasovagale reactie door injectie of bloedVasovagale reactie door injectie of bloedDe meeste mensen voelen zich vrij ongemakkelijk wanneer ze een injectie krijgen of bij het zien van bloed. In sommige ge…

Strømme-syndroom: Symptomen aan hersenen, darmen en ogenStrømme-syndroom: Symptomen aan hersenen, darmen en ogenHet Strømme-syndroom is een zeer zeldzame genetische aandoening waarbij een deel van de darm ontbreekt, oogafwijkingen a…
COVID-19: Complicaties van coronavirusinfectieCOVID-19: Complicaties van coronavirusinfectieCOVID-19 is de afkorting van ‘coronavirus disease 2019. Deze virale infectie is het gevolg van een infectie met het coro…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Jonecohen, Unsplash
  • Geraadpleegd op 1 mei 2020:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • First Aid for Unconsciousness, https://www.healthline.com/health/unconsciousness-first-aid
  • Unconsciousness - first aid, https://medlineplus.gov/ency/article/000022.htm
  • Unconsciousness and Levels of Consciousness, https://www.verywellhealth.com/what-is-unconscious-1298695
  • Unconsciousness, First Aid, https://www.skinsight.com/skin-conditions/first-aid/first-aid-unconsciousness
  • Unconsciousness, https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/unconsciousness
  • What to do when someone is unconscious, https://www.medicalnewstoday.com/articles/322872
  • Afbeelding bron 1: Jarmoluk, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Unsplash, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Afbeelding bron 4: Jarmoluk, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 11-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.