Bewusteloosheid

De hersenen zorgen voor een helder bewustwijn. Als dit te kort schiet door bijvoorbeeld tekort aan zuurstof of glucose, kunnen de hersencellen niet goed functioneren en kan er een bewusteloosheid ontstaan. Bewusteloosheid kan wijzen op een ernstige ziekte, maar dit is niet altijd het geval.

Wat is bewusteloos

• Bewusteloos: de patiënt reageert niet op aanspreken, pijnprikkels of schudden.
• Verminderd bewustzijn: de patiënt reageert op aanspreken door middel van bewegingen op aansprekingen, oogbewegingen, opent de ogen en is te wekken, maar reageert suf en afwezig.
• Coma: de patiënt is langdurig bewusteloos en niet te wekken.
• Flauwte: dit zijn de kortdurende wegrakingen of flauwtes.

De bloedsomloop zorgt voor voldoende zuurstof in de hersenen. De hersenen hebben één vijfde deel van de ingeademde zuurstof nodig om te kunnen functioneren. Er is in de hersenen geen mogelijkheid om extra zuurstof op te slaan. Dus als de zuurstoftoevoer naar de hersenen geblokkeert wordt ontstaat er binnen tien tot twintig seconden bewusteloosheid.

Flauwvallen ( syncope, collaps)

Het flauwvallen heeft tal van oorzaken en is meestal onschuldig, alhoewel het wel veel angst oproept bij de patiënt.
Oorzaken van flauwvallen zijn:

• schrikken
• angst
• het zien van bloed
• het krijgen van een injectie
• warme en benauwde omgeving

Bij al deze oorzaken gaan de bloedvaten in de buik wijd open staan en zakt het bloed als het ware naar onderen. Patiënten worden licht in het hoofd, gaan wazig zien, zuchten, transpireren of bleek zien en kan dan ineens plotseling wegzakken. Meestal duren deze flauwtes niet langer dan een paar seconden en zijn onschuldig.

Plotselinge bewusteloosheid door circulatiestilstand

Door een hartstilstand kan ventrikelfibrileren optreden. Bij ventrikelfibrileren komt de bloedsomloop stil te liggen. Op deze manier krijgen de hersenen geen zuurstof meer en treedt er bewusteloosheid op. Dit gaat zo snel dat de patiënt vaak niks meer uitbrengen kan omdat de ademhaling ook via de hersenen wordt geregeld. Dit is een ernstig spoedgeval omdat er na vier minuten stilstand van de bloedsomloop hersenbeschadiging kan ontstaan.

Flauwte bij ouderen

Oudere mensen die medicijnen gebruiken tegen een hoge bloeddruk, kunnen de bloedvaten ook wijder gaan openstaan. Als deze mensen opstaan, zakt het bloed als het ware ook naar onderen en kan er een kortdurende flauwte ontstaan. Ook hier schiet de bloedvoorziening in de hersenen te kort. Een aantal seconden na het opstaan worden patiënten licht in het hoofd, duizelig en kortdurend bewusteloos. Dit heet orthostatische hypotensie: lage bloeddruk door rechtop staan. Patiënten die hier last van hebben moeten er aan denken dat ze rustig opstaan uit een zittende of liggende positie. Kunnen zich bij het opstaan beter vasthouden totdat de duizeligheid weer over is, voordat ze beginnen te lopen.

Hartblock

Soms treedt bij oudere mensen een kortdurend hartblock op. Hierbij stagneert heel even de bloedsomloop en raakt de patiËnt kortdurend bewusteloos. Meestal komt de patiënt binnen een minuut weer bij met een rood gezicht. Dit heet een Adam- Stokes aanval en kan heel plotseling en onverwacht optreden.

Bewusteloosheid direct na een ongeval

We spreken bij een ongeval pas van een hersenschudding als de patiËnt door een harde klap op het hoofd bewusteloos is geweest en geheugenverlies heeft. Als de bewusteloosheid niet langer dan een kwartier duurt spreken we van een lichte hersenschudding, meestal kan de patiënt zich niet herinneren wat er gebeurt is. Dit gat in het geheugen mag niet groter zijn dan een uur. Er kunnen ook klachten als hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid optreden. De meeste klachten hiervan gaan binnen drie dagen vanzelf weer over en moet de patiënt een aantal dagen rustig aandoen.

Als de bewusteloosheid langer als een kwartier heeft geduurd, of het gat in het geheugen groter is als een uur spreken van een zware hersenschudding. Hierbij kan er wel sprake zijn van hersenbeschading en moet de patiënt in ieder geval door een arts gezien worden.

Bewusteloosheid enige uren na een ongeval

Door een harde klap op het hoofd kan er een bloedvaatje in de hersenen gescheurd zijn en langzaam bloed lekken. Het bloed kan in de hersenen nergens heen en kan na enkele uren tot bewusteloosheid leiden omdat andere delen van de hersenen en de bloedvaten afgekneld worden. Om deze reden wordt na een klap op het hoofd ook altijd 24 uur lang het wekadvies gegeven en mag de patiënt niet alleen blijven. Is de patiënt niet te wekken dan moet hij met spoed ingestuurd worden. Dit hoeft niet altijd te gebeuren na een harde klap op het hoofd, mensen die bloedverdunnende medicijnen gebruiken lopen hier ook een verhoogde kans op.