Pijn op de borst: Oorzaken en symptomen van borstpijn

Pijn op de borst associëren mensen vaak met een probleem aan het hart. Ook problemen met de longen, het spijsverteringskanaal, de spieren en botten en de slokdarm veroorzaken borstpijn. Daarnaast zijn andere aandoeningen bekend die resulteren in pijn aan de borststreek. De pijn in de borststreek treedt geleidelijk of plotseling op en gaat al dan niet gepaard met andere tekenen. De pijn in het borstgebied is voorts afhankelijk van de oorzaak scherp, dof, brandend, stekend, knellend, verpletterend of strak. In bepaalde gevallen straalt de pijn uit naar de nek, de kaak, de rug of andere lichaamsdelen. Het is belangrijk om pijn in de borststreek niet te negeren. Wanneer enkele andere symptomen optreden, zoals ademhalingsproblemen, is medische noodhulp noodzakelijk. Medicamenteuze en chirurgische behandelingen zijn mogelijk voor het behandelen van pijn op de borst.

• Bronnen van pijn aan de borst
• Hartaandoeningen en pijn op de borst
• Angina
• Aortadissectie
• Coronaire arteriedissectie
• Hartaanval
• Hypertrofische cardiomyopathie
• Mitralisklepprolaps
• Myocarditis (ontstoken hartspier)
• Pericarditis
• Longaandoeningen en borstpijn
• Astma
• Bronchitis
• Hemothorax
• Longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• Longontsteking
• Pleuritis
• Pneumothorax (klaplong)
• Pulmonale hypertensie
• Tuberculose
• Slokdarmaandoeningen en pijn aan de borststreek
• Slokdarmsamentrekkingsaandoeningen
• Slokdarmruptuur
• Spier- en botproblemen en pijn in de borstkas
• Costochondritis
• Gewonde ribben
• Spierpijn
• Spijsverteringsaandoeningen en pijn op het borstgebied
• Galblaasaandoeningen
• Gastro-oesofageale refluxziekte
• Maagbreuk
• Maagzweren
• Pancreatitis (alvleesklierontsteking)
• Andere oorzaken
• Gordelroos
• Paniekaanval
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken

Bronnen van pijn aan de borst

Medicinenet meldt dat volgende anatomische locaties mogelijke bronnen van pijn in de borststreek zijn:

• de aorta
• de borstwand inclusief de ribben, de spieren en de huid
• de long, het borstvlies (de bekleding van de long), of de luchtpijp
• de rug inclusief de wervelkolom, de zenuwen en de rugspieren
• de slokdarm
• het hart inclusief het pericardium (het hartvlies)
• het middenrif (de platte spier die de borst en buikholten scheidt)
• uitstralingspijn vanuit de buikholte door een probleem met de maag, de galblaas en het pancreas (alvleesklier), evenals irritatie van de onderkant van het diafragma als gevolg van een infectie, een bloeding of andere soorten vloeistof.

Hartaandoeningen en pijn op de borst

Angina

Angina pectoris is een symptoom van een coronaire hartziekte (aandoening aan kransslagaders) waarbij een patiënt een knellende pijn of druk op de borst heeft. Het hart heeft hierbij te weinig bloed. Pijn in de schouders, de rug, de nek, de armen of de kaak is ook mogelijk. Risicofactoren voor een angina pectoris zijn:

• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een familiegeschiedenis van een coronaire hartziekte
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• een hoog cholesterolgehalte in het bloed
• overgewicht
• roken

Meestal zet de arts medicijnen in om de aandoening te behandelen en daarnaast moet de patiënt de risicofactoren aanpakken.

Aortadissectie

Een aortadissectie is een aandoening waarbij de binnenste lagen van de aorta (de hoofdslagader die vanuit het hart vertrekt) gescheiden zijn. Hierdoor hoopt bloed zich op waardoor de slagader gaat barsten.

Risicofactoren voor een aortadissectie zijn:

• cocaïnegebruik
• een hoge bloeddruk
• een polycystische nierziekte (veel cysten in de nieren)
• een zwangerschap
• het Ehlers-Danlos-syndroom (ziekte met symptomen aan huid en gewrichten)
• het Marfan syndroom (ziekte met symptomen aan hart, ogen en skelet)

Een aortadissectie is levensbedreigend en vereist bijgevolg onmiddellijke medische hulp.

Coronaire arteriedissectie

Een plotselinge intense scheurende pijn aan de borst, nek, rug of buik wijst soms op een coronaire arteriedissectie. Deze zeldzame maar ernstige aandoening verschijnt wanneer de kransslagader scheurt.

Hartaanval

Borstpijn is één van de vijf belangrijkste symptomen van een hartaanval. Andere kenmerken zijn:

• een licht gevoel in het hoofd of zwakte
• kortademigheid
• pijn in de armen (armpijn) of schouders (schouderpijn)
• pijn in de kaak (kaakpijn), de nek (nekpijn) of de rug (rugpijn)

Vrouwen met een hartaanval ervaren mogelijk plotselinge vermoeidheid of misselijkheid of moeten braken. EHBO bij een hartaanval is nodig. Een snelle behandeling verhoogt de overlevingskans van een patiënt en vermindert mogelijk de ernst van de schade aan het hart.

Hypertrofische cardiomyopathie

Hypertrofische cardiomyopathie is een aandoening waarbij het hart te dik wordt omwille van genetische factoren. Door de verdikking van het hart is het bloed niet meer goed in staat om uit het hart te stromen, waardoor de hartspier erg hard moet werken om bloed te pompen. Symptomen van hypertrofische cardiomyopathie zijn pijn op de borststreek, kortademigheid, duizeligheid en flauwvallen.

Mitralisklepprolaps

Borstpijn, hartkloppingen en duizeligheid zijn symptomen van mitralisklepprolaps, een aandoening waarbij een klep in het hart niet volledig kan sluiten. Hierdoor stroomt het bloed terug naar de linkerboezem. Patiënten met milde symptomen hebben mogelijk geen duidelijke symptomen.

Myocarditis (ontstoken hartspier)

Myocarditis is een aandoening waarbij de hartspier ontstoken is. De symptomen hiervan zijn vergelijkbaar met deze van een hartaanval:

• ademhalingsproblemen
• hartkloppingen
• koorts
• pijn op de borst
• vermoeidheid

Pericarditis

Bij pericarditis is het hartvlies (zakje rond het hart) ontstoken, wat resulteert in scherpe pijn op de borst die verergert door het inademen of gaan liggen. De arts plaatst een naald in het pericardium om vloeistof te onttrekken en/of voert een operatie uit.

Longaandoeningen en borstpijn

Astma

Astma is een veel voorkomende ademhalingsstoornis waarbij een chronische ontsteking in de luchtwegen plaatsvindt. Dit gaat vergezeld met pijn op de borst, kortademigheid, hoesten en een piepende ademhaling (stridor).

Bronchitis

Een acute bronchitis is vaak het gevolg van hetzelfde virus dat verantwoordelijk is voor een verkoudheid. Soms is bronchitis ook het gevolg van een bacteriële infectie of de blootstelling aan agressieve verontreinigende stoffen, zoals rook, smog, dampen van agressieve gifstoffen (bijvoorbeeld industriële reinigingsproducten). De symptomen van bronchitis bestaan uit onder meer een droge, huilende hoest, vermoeidheid en een geelachtig, witachtig of groenachtig sputum (slijm) (soms bedekt met bloed). Bronchitis veroorzaakt bovendien kortademigheid, koorts en een gevoel van beklemming op de borst. Deze beklemming op de borst in combinatie met een zware hoest leidt tot pijn op de borst. De pijn op de borst geassocieerd met bronchitis is meestal mild, maar hoesten verergert de pijn. Bronchitis verdwijnt vaak vanzelf na een paar dagen rust, maar verergeren de symptomen, dan is medische hulp nodig. Een virale bronchitis is enkel ondersteunend te behandelen. Antibiotica bestrijden bacteriële bronchitis.

Hemothorax

Een trauma aan de borst is vaak de oorzaak van een hemothorax (samenvoeging van bloed tussen de long en de borstwand). De symptomen van een hemothorax omvatten angst, een lage bloeddruk (hypotensie), een snelle hartslag, moeite met ademhalen en pijn op de borst. Een thoraxfoto en CT-scan zijn vaak nodig voor de diagnose. De behandeling bestaat uit het inbrengen van een thoraxdrain (soort slangetje in de borstkas) om het bloed af te tappen en de long opnieuw uit te laten zetten. Soms is een operatie nodig.

Longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)

Een longembolie ontstaat wanneer een bloedstolsel vast komt te zitten in een slagader die bloed naar de longen voert. Bedrust, lange auto- of vliegtuigtrips, een recente operatie, breuken, het gebruik van de anticonceptiepil (vooral als de patiënt sigaretten rookt) en kanker vormen risicofactoren voor een longembolie. Door de afsluiting van de slagader kampt de patiënt met pijn op de borststreek, heeft hij moeite met ademhalen en moet hij bloed ophoesten. Een longembolie is een levensbedreigende aandoening die een onmiddellijke medische behandeling vereist. De patiënt krijgt antistollingsmedicijnen toegediend.

Longontsteking

Een longontsteking (pneumonie) resulteert in scherpe of stekende pijn op de borst, koorts, koude rillingen en slijm ophoesten. Een longontsteking is veroorzaakt door virussen of bacteriën. Antibiotica behandelen een bacteriële longontsteking (via tabletten ingenomen of via een intraveneuze infusie in het ziekenhuis).

Pleuritis

Pleuritis is een ontsteking van het membraan dat de longen bedekt (borstvliesontsteking). Dit resulteert in scherpe borstpijn bij het diep ademhalen. Pleuritis behandelt de arts meestal met een ontstekingsremmend medicijn. Soms is een thoracentese (vochtafname via de borst) nodig.

Pneumothorax (klaplong)

Wanneer zich lucht ophoopt in de ruimte tussen de longen en ribben, ontstaat soms een instorting van de longen (pneumothorax). Dit resulteert in plotselinge pijn op de borst bij het ademen, kortademigheid, vermoeidheid en een snelle hartslag (tachycardie). Een kleine instorting van de longen vereist niet altijd een behandeling maar de patiënt krijgt wel een nauwlettende opvolging. Bij een grotere ineenstorting plaatst de arts via de borstwand een thoraxslang in de pleuraholte om de lucht naar buiten te zuigen en de negatieve druk te herstellen.

Pulmonale hypertensie

Bij pulmonale hypertensie ontstaat een hoge bloeddruk in de bloedvaten die bloed naar de longen voeren. In sommige gevallen leidt dit tot pijn op het borstgebied.

Tuberculose

Bij de bacteriële infectie tuberculose groeien bacteriën in de longen groeien. Veel voorkomende symptomen omvatten een slechte hoest, bloed of sputum (slijm) ophoesten of pijn in de borstkas.

Slokdarmaandoeningen en pijn aan de borststreek

Slokdarmsamentrekkingsaandoeningen

Bij slokdarmsamentrekkingsstoornissen zijn spasmen (krampen) of samentrekkingen in de slokdarm. Deze aandoeningen veroorzaken ook borstpijn.

Slokdarmruptuur

Bij een slokdarmruptuur ontstaat plotselinge, intense pijn op de borst. Deze aandoening komt tot stand door intensief braken of een operatie waarbij de slokdarm betrokken is.

Spier- en botproblemen en pijn in de borstkas

Costochondritis

Bij costochondritis ontstaat een ontsteking van het kraakbeen van de ribbenkast (ribkraakbeen). Deze aandoening veroorzaak pijn in de borststreek. De pijn verergert bovendien bij het zitten of liggen in bepaalde posities, evenals bij het uitvoeren van een fysieke activiteit. IJs en/of warme kompressen aanbrengen en ontstekingsremmende medicijnen (bijvoorbeeld ibuprofen) nemen vormen de sleutel voor het behandelen van costochondritis. Het herstel neemt vaak vele weken in beslag.

Gewonde ribben

Verwondingen aan de ribben, zoals gekneusde of gebroken ribben, veroorzaken borstpijn. Wanneer de breuk in de ribben optreedt, hoort de patiënt mogelijk een scheurend geluid of anders heeft hij extreme pijn gevoeld. Ontstekingsremmers en ijs aanbrengen zijn de meest gekozen behandelingen voor ribproblemen. Meestal herstelt de patiënt binnen de drie tot zes weken.

Spierpijn

Een ontsteking van de spieren en pezen rond de ribben leidt tot aanhoudende pijn op de borst. Als de pijn verergert door een fysieke activiteit, dan wijst dit mogelijk op spierpijn.

Spijsverteringsaandoeningen en pijn op het borstgebied

Galblaasaandoeningen

Door galblaasaandoeningen zoals galstenen of ontstekingen van de galblaas (cholecystitis) ontstaat buikpijn die uitstraalt naar de borstkas (uitstralingspijn).

Gastro-oesofageale refluxziekte

Bij patiënten met gastro-oesofageale reflux vloeit de inhoud van de maag terug in de keel. Dit veroorzaakt een branderig gevoel in de borstkas en een zure smaak in de mond.

Maagbreuk

Bij een maagbreuk (hiatale hernia) duwt een deel van de maag omhoog in de borst. Deze veel voorkomende aandoening veroorzaakt vaak geen symptomen. Als de bovenkant van de maag echter na het eten in het onderste deel van de borst glijdt, kampt de patiënt met brandend maagzuur en pijn op de borst.

Maagzweren

Maagzweren (zweren in de maagwand) veroorzaken meestal geen intense pijn. Wel resulteren ze in een herhaald ongemak op de borst. Het gebruik van antacida (soort maagzuurremmers) verlicht meestal de pijn die veroorzaakt is door maagzweren.

Pancreatitis (alvleesklierontsteking)

Een zeldzaam symptoom van pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) is pijn in de borststreek die verergert door plat te gaan liggen.

Andere oorzaken

Gordelroos

Het varicella zoster-virus veroorzaakt gordelroos. Deze virale infectie veroorzaakt een scherpe, bandachtige pijn in het borstgebied voordat een overduidelijke huiduitslag verschijnt enkele dagen later. De behandeling voor gordelroos omvat antivirale geneesmiddelen zoals aciclovir (Zovirax) in combinatie met pijnstillers. De pijn van de ontstoken zenuw is soms erg ernstig. Sommige patiënten ontwikkelen postherpetische neuralgie (zenuwpijn door gordelroos), of ervaren chronische pijn door de ontstoken zenuw. Deze symptomen houden meestal lang aan nadat de infectie verdwenen is. Diverse pijnbehandelingen zijn mogelijk (medicatie, pijnstimulatie en chirurgie).

Paniekaanval

Een paniekaanval veroorzaakt pijn op de borstkas, misselijkheid, duizeligheid, zweten, een snelle hartslag en angst.

Alarmsymptomen

Symptomen waarvoor mogelijk noodhulp nodig is, zijn onder andere:

• een snelle ademhaling (tachypneu)
• een verpletterend gevoel op het borstbeen
• een versnellende hartslag
• pijn op de borst die zich verspreidt naar de kaak, de linkerarm of de rug
• verwardheid

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De geschiedenis van de patiënt is erg belangrijk voor de arts. Hij bevraagt de patiënt over de aard, duur en frequentie van de pijn, welke activiteiten de pijn verlichten of verergeren, de eventuele andere aanwezige ziekten en de eventuele andere symptomen. De arts meet de vitale tekenen van de patiënt met name de bloeddruk en zuurstofsaturatie (hoeveelheid zuurstof die wordt gedragen door rode bloedcellen in de bloedbaan). Verder bekijkt de arts de nek en het hoofd en zoekt hij naar tekenen van en uitgezette of uitpuilende nekader. Hij luistert bovendien naar de halsslagaders in de nek (abnormale hartgeluiden stralen soms uit naar de nek). De arts palpeert (betast) ook de buik, de ribben of de spieren. Wanneer tekenen van een huiduitslag aanwezig zijn, wijst dit vaak in de richting van gordelroos. Verder beluistert de arts de longen en het hart met zijn stethoscoop (auscultatie) om abnormale ademgeluiden en hartgeluiden op te sporen.

Diagnostisch onderzoek
Om de oorzaak van pijn op de borst op te sporen, zet de arts onderzoeken in zoals:

• een bloedonderzoek
• een coronaire hartkatheterisatie (angiografie)
• een CT-scan
• een echocardiografie (onderzoek van het hart door geluidsgolven)
• een elektrocardiografie (meting van de elektrische activiteit van het hart)
• een inspanningsproef
• een röntgenfoto

Lees verder

• Angina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanval
• Nitraten: Medicijnen voor behandeling van pijn op de borst