Nitraten: Medicijnen voor behandeling van pijn op de borst

Nitraten of nitraatmedicijnen zijn medicijnen die door artsen worden voorgeschreven ter voorkoming of behandeling van angina pectoris (hartpijn of pijn op de borst) veroorzaakt door hart- en vaatziekten. Deze medicijnen zijn vasodilatoren, wat betekent dat ze de bloedvaten verwijden (dilateren), de doorbloeding verbeteren en meer zuurstofrijk bloed naar de hartspier laten stromen. Nitraten ontspannen ook de aderen, wat de belasting van het hart verlicht wanneer bloed vanuit de armen en benen terugkeert naar het hart. In bepaalde omstandigheden is het gebruik van deze geneesmiddelen niet geïndiceerd. Nitraten zijn beschikbaar in verschillende toedieningsvormen. Veel voorkomende bijwerkingen van nitraten zijn onder meer blozen, misselijkheid en een lage bloeddruk.

• Indicatie: Behandeling van pijn op de borst
• Tegenindicatie van geneesmiddelen
• Niet aanbevolen
• Nitraten tijdens de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding?
• Werking van nitraatmedicijnen
• Bijwerkingen van nitraten
• Interactie met andere medicijnen
• Toedieningswijze van nitraten
• Nieuwe ontwikkelingen en toekomstperspectieven
• Patiëntenvoorlichting en -advies

Indicatie: Behandeling van pijn op de borst

Nitraten worden voorgeschreven voor de behandeling of preventie van angina pectoris (angina pectoris: pijn op de borst). Bij deze hartaandoeningen zijn de slagaders naar het hart geblokkeerd of vernauwd. De medicijnen ontspannen de slagaders zodat het bloed gemakkelijker naar het hart kan stromen.

Tegenindicatie van geneesmiddelen

Niet aanbevolen

In de volgende situaties is het gebruik van nitraten niet aanbevolen:

• een verleden van ernstige allergische reacties op geneesmiddelen (medicatie-allergie) met nitroglycerine of isosorbide
• hypertrofische obstructieve cardiomyopathie (hartspieraandoening), aortastenose (vernauwing van de aortaklep in het hart), constrictieve pericarditis (soort ontsteking van het hartzakje), mitralisklepstenose
• medicijnen gebruiken voor erectiestoornissen zoals Cialis (tadalafil), Levitra (vardenafil) of Viagra (sildenafil)
• gesloten hoek-glaucoom hebben

Nitraten tijdens de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding?

Nitraten mogen alleen aan zwangere vrouwen worden gegeven als dit duidelijk nodig is. Het is anno september 2024 niet bekend of nitraten in de moedermelk komen; daarom moeten nitraten voorzichtig worden gebruikt bij vrouwen die borstvoeding geven.

Werking van nitraatmedicijnen

Angina pectoris is het gevolg van een onvoldoende stroom van bloed (en zuurstof) naar de hartspier. Nitraten zijn vasodilatoren (vaatverwijders); ze verwijden de diameter van bloedvaten waardoor het bloed gemakkelijker kan stromen. Bloed dat uit het lichaam in de aderen terugkeert, moet door het hart door de longen en in de aderen van het lichaam worden gepompt tegen de hoge druk in de slagaders. Hiervoor moet de hartspier energie (brandstof) produceren en gebruiken, wat zuurstofverbruik vereist dat door het bloed wordt geleverd. Nitraten (inclusief isosorbidedinitraat) verhogen de bloed- en zuurstofstroom naar het hart en verhogen daardoor de hoeveelheid werk die het hart kan doen door de aderen in het lichaam te verwijden. De uitzetting (verwijding) van de aderen vermindert de hoeveelheid bloed die terugkeert naar het hart en die moet worden gepompt, terwijl de verwijding van de slagaders de druk in de slagaders verlaagt waartegen het hart moet pompen. Door beide effecten werkt het hart minder en heeft het minder bloed en zuurstof nodig.

Bijwerkingen van nitraten

Vaak voorkomende bijwerkingen van nitraten zijn onder meer:

• blozen
• duizeligheid
• een brandende tong en tintelingen onder de tong
• een droge mond (zelden)
• een huiduitslag en schilfering (zelden)
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een wazig gezichtsvermogen (zelden)
• hoofdpijn
• jeuk
• lokale allergische reacties bij het gebruik van een topicale (op de huid aangebrachte) pleister
• misselijkheid

Interactie met andere medicijnen

Nitraten kunnen het metabolisme van cabergoline en ergonovine vertragen, wat kan leiden tot een toename van de systolische bloeddruk en een verhoogde kans op angina-symptomen. Sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) en vardenafil (Levitra) kunnen de bloeddrukverlagende effecten van nitraten versterken en mogelijk een overmatige bloeddrukverlaging veroorzaken. Mannen die nitraten gebruiken, mogen geen sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) of vardenafil (Levitra) gebruiken.

Toedieningswijze van nitraten

Nitraten zijn verkrijgbaar in verschillende formules:

• actuele (op de huid aangebrachte) zalf
• actuele pleister
• een intraveneuze (via een ader) oplossing
• isosorbide-mononitraat en isosorbidedinitraat zijn beschikbaar als tabletten met onmiddellijke en verlengde afgifte
• orale (via de mond ingenomen) capsule
• sublinguale spray
• tablet voor sublinguaal (onder de tong) gebruik

De arts gebruikt meestal alleen sublinguale tabletten, intraveneuze tabletten of tabletten met onmiddellijke afgifte voor de onmiddellijke behandeling van angina pectoris, omdat het begin van de werking van de andere formules niet snel genoeg is.

Nieuwe ontwikkelingen en toekomstperspectieven

In recent onderzoek zijn er nieuwe vormen van nitraatmedicatie ontwikkeld die gericht zijn op het verminderen van bijwerkingen en het verbeteren van de effectiviteit. Bijvoorbeeld, langdurige formuleringen en innovatieve toedieningsmethoden, zoals het gebruik van nanotechnologie voor gerichte afgifte, worden onderzocht om de therapietrouw te verbeteren en de algehele behandeling van angina pectoris te optimaliseren.

Patiëntenvoorlichting en -advies

Patiënten die nitraatmedicatie gebruiken, moeten goed worden voorgelicht over de mogelijke bijwerkingen en interacties met andere medicijnen. Het is belangrijk om hen te informeren over de noodzaak van regelmatige follow-up bij hun arts om de effectiviteit van de behandeling te monitoren en eventuele bijwerkingen tijdig te bespreken. Daarnaast moeten patiënten worden aangemoedigd om een gezonde levensstijl te behouden en de voorgeschreven medicatie strikt volgens de instructies in te nemen.

Lees verder

• Angina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanval
• Pijn op de borst: Oorzaken en symptomen van borstpijn