Angina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanval
Angina pectoris is een symptoom dat vaak duidt op een kransslagaderaandoening en kan een waarschuwingsteken zijn voor een hartaanval. Bij angina ervaart de patiënt pijn op de borst, soms in combinatie met ademhalingsproblemen en duizeligheid. Dit symptoom ontstaat wanneer er iets de bloedvaten blokkeert of de bloedstroom naar het hart vermindert. Meestal verdwijnt angina snel, maar soms kan het wijzen op een levensbedreigend hartprobleem. Medisch advies is altijd nodig wanneer angina pectoris optreedt. Behandeling kan bestaan uit medicijnen en veranderingen in de levensstijl, maar in ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn.
Epidemiologie
Angina pectoris is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen, hoewel het vaker voorkomt bij mannen, vooral op jongere leeftijd. Bij ouderen neemt de prevalentie toe, met een piek tussen de 60 en 75 jaar. De prevalentie varieert per land en wordt beïnvloed door risicofactoren zoals levensstijl, dieet en genetische aanleg.
Prevalentie
De prevalentie van angina pectoris wordt geschat op ongeveer 4-5% van de volwassen bevolking in ontwikkelde landen. In ontwikkelingslanden komt angina pectoris minder vaak voor, maar het aantal gevallen stijgt snel naarmate de levensomstandigheden verbeteren en risicofactoren zoals roken en ongezond voedingspatroon toenemen.
Incidentie
De incidentie van angina pectoris is significant afhankelijk van leeftijd, geslacht en de aanwezigheid van risicofactoren zoals hoge bloeddruk, diabetes en dyslipidemie. Studies tonen aan dat de incidentie van nieuwe gevallen stijgt met de leeftijd, met een toename van het aantal gediagnosticeerde gevallen bij oudere patiënten.
Geografische variatie
Er is een aanzienlijke geografische variatie in de incidentie van angina pectoris, met hogere percentages in geïndustrialiseerde landen, waar risicofactoren zoals obesitas, inactiviteit en roken meer prevaleren. In contrast, in sommige ontwikkelingslanden komt angina pectoris minder vaak voor, hoewel ook daar de incidentie stijgt door de verstedelijking en veranderingen in het dieet.
Mechanisme
Angina pectoris ontstaat door een tijdelijke onbalans tussen de vraag naar zuurstof in het hart en het vermogen van het hart om die zuurstof te leveren. Deze onbalans wordt vaak veroorzaakt door een vernauwing of blokkade van de coronaire bloedvaten, meestal door atherosclerose.
Atherosclerose en coronaire obstructie
De meest voorkomende oorzaak van angina pectoris is atherosclerose, waarbij vet- en kalkafzettingen zich ophopen in de wanden van de coronaire arteriën. Deze afzettingen kunnen leiden tot gedeeltelijke of volledige blokkades die de bloedstroom naar het hart belemmeren, wat leidt tot pijn op de borst bij lichamelijke inspanning of emotionele stress.
Coronair spasme
Naast atherosclerose kan angina pectoris ook worden veroorzaakt door een coronair spasme, een tijdelijke vernauwing van een bloedvat zonder dat er sprake is van blokkades. Dit kan worden geïnduceerd door stress, kou, of roken en kan ernstige symptomen veroorzaken, hoewel het vaak van korte duur is.
Toegenomen zuurstofbehoefte van het hart
Factoren die de zuurstofbehoefte van het hart verhogen, zoals verhoogde hartslag, bloeddruk of contractiliteit, kunnen ook bijdragen aan angina. Bij een verzwakte bloedstroom door coronair vaatlijden, kan deze verhoogde vraag naar zuurstof de symptomen van angina verergeren.
Oorzaken: Belemmerde bloedtoevoer naar de hartspier
Angina is meestal het gevolg van een
kransslagaderaandoening. De hartspier heeft een constante toevoer van zuurstofrijk bloed nodig. De kransslagaders zijn verantwoordelijk voor het transport van dit bloed naar het hart. Bij angina ontstaat er vaak een ophoping van plaque (een vettige substantie) in de bloedvaten, wat leidt tot vernauwing van de bloedvaten (
vasoconstrictie). Deze vernauwing beperkt de bloedtoevoer naar de hartspier, waardoor het hart met minder zuurstof moet werken, wat pijn veroorzaakt. Daarnaast kunnen
bloedstolsels in de kransslagaders een
hartaanval veroorzaken.
Andere, minder vaak voorkomende oorzaken van pijn op de borst zijn:
Roken is een risicofactor voor angina pectoris /
Bron: Geralt, Pixabay
Risicofactoren voor Vernauwde Bloedvaten
De belangrijkste risicofactoren voor angina pectoris omvatten:
Risicogroepen
Angina pectoris komt vaker voor in bepaalde risicogroepen. Deze groepen hebben vaak meerdere risicofactoren die bijdragen aan de ontwikkeling van de aandoening.
Ouderen
Ouderen vormen een van de grootste risicogroepen voor angina pectoris, vooral door de veroudering van het hart en de bloedvaten. De prevalentie van angina pectoris neemt toe met de leeftijd, en oudere patiënten hebben vaak meerdere comorbiditeiten, zoals hypertensie en diabetes, die het risico verder verhogen.
Mannen en vrouwen
Hoewel mannen vaker worden gediagnosticeerd met angina pectoris, neemt het aantal vrouwen met angina pectoris toe na de menopauze. Hormonale veranderingen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van hartziekten, waaronder angina, bij vrouwen op latere leeftijd.
Patiënten met bestaande hart- en vaatziekten
Patiënten met bestaande hart- en vaatziekten, zoals hartfalen, een eerdere hartaanval of cerebrovasculaire aandoeningen, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van angina pectoris. De aanwezigheid van atherosclerose verhoogt het risico op verdere complicaties, zoals acute coronaire syndromen.
Soorten Angina pectoris
Stabiele Angina
Stabiele angina komt vaak voor en wordt meestal uitgelokt door lichamelijke activiteit of stress. De symptomen houden doorgaans enkele minuten aan en verdwijnen tijdens rust. Hoewel stabiele angina geen hartaanval betekent, is het een waarschuwingsteken. Het is cruciaal dat de arts op de hoogte is van deze symptomen.
Instabiele Angina
Bij
instabiele angina ervaart de patiënt symptomen zelfs in rust of bij minimale activiteit. De pijn kan ernstig en langdurig zijn en komt vaak terug. Dit kan wijzen op een aankomende hartaanval, dus onmiddellijke medische hulp is noodzakelijk.
Deze zeldzame vorm van angina verschijnt vaak 's nachts tijdens het slapen of rusten. De kransslagaders kunnen plotseling samentrekken door een
kramp, wat veel pijn veroorzaakt. Behandeling voor
Prinzmetal angina is noodzakelijk om de symptomen te verlichten.
Symptomen: Pijn op de Borst
Pijn op de borst is een kenmerkend symptoom, maar de aard van de pijn kan variëren: drukkend, knijpend, pijnlijk, brandend of ongemakkelijk. De pijn bevindt zich meestal achter het borstbeen (
retrosternale pijn) en kan uitstralen naar de schouders, armen,
nek,
keel,
kaak of rug. Er zijn soms verschillen in hoe mannen en vrouwen de pijn ervaren. Mannen voelen vaak pijn in de borst, nek en schouders, terwijl vrouwen ongemak kunnen voelen in de buik, nek, kaak, keel of rug. Andere symptomen zijn
kortademigheid, benauwdheid,
zweten en
duizeligheid. Angina kan soms verwarring veroorzaken met symptomen van
indigestie of
brandend maagzuur. Stabiele angina verbetert vaak met rust, terwijl instabiele angina niet altijd op deze manier verlicht kan worden. De pijn kan variëren van één minuut tot maximaal vijftien minuten.
Alarmsymptomen
De symptomen van angina pectoris kunnen variëren, maar er zijn bepaalde alarmsymptomen die aanduiden dat onmiddellijke medische aandacht nodig is.
Pijn op de borst
Het belangrijkste symptoom van angina pectoris is pijn op de borst, die vaak wordt beschreven als een beklemmend gevoel of druk op de borst. De pijn kan uitstralen naar de schouders, armen, kaak of rug en komt vaak voor bij lichamelijke inspanning of emotionele stress.
Kortademigheid en vermoeidheid
Naast pijn op de borst kunnen patiënten met angina pectoris ook kortademigheid, vermoeidheid of duizeligheid ervaren. Deze symptomen kunnen wijzen op een verzwakte hartfunctie en de noodzaak voor medische evaluatie.
Onregelmatige hartslag
Een onregelmatige hartslag, of tachycardie, kan optreden tijdens een angina-aanval. Dit kan het gevolg zijn van de verhoogde inspanning van het hart om bloed rond te pompen bij verminderde zuurstoftoevoer.
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek
Bij pijn op de borst moet de arts beoordelen of deze gerelateerd is aan angina en of het gaat om stabiele of instabiele angina. Instabiele angina vereist onmiddellijke medische aandacht om een hartaanval te voorkomen. De arts voert een lichamelijk onderzoek uit, vraagt naar symptomen en risicofactoren, en onderzoekt de familiegeschiedenis van hartaandoeningen en andere cardiovasculaire aandoeningen.
Diagnostisch Onderzoek
Om de oorzaken van angina pectoris te achterhalen, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:
Behandeling van Angina Pectoris
De behandeling van angina pectoris hangt af van de ernst van de schade aan het hart. Bij milde angina kunnen medicijnen en veranderingen in de levensstijl vaak helpen om de bloedtoevoer te verbeteren en de symptomen onder controle te houden.
Medicatie
Bij de behandeling van angina pectoris worden vaak
nitraten (zoals nitroglycerine) voorgeschreven. Deze medicijnen helpen de bloedvaten te ontspannen en uit te zetten, waardoor de pijn vermindert.
Andere veelgebruikte medicijnen zijn:
Chirurgie
Als medicijnen niet voldoende effectief zijn, kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de geblokkeerde slagaders te openen. Na de ingreep is vaak
hartrevalidatie noodzakelijk.
Angioplastiek/Stenting
Bij angioplastiek wordt een ballonnetje via een katheter naar de vernauwde slagader geleid. De ballon wordt opgeblazen om de slagader te verwijden en de bloedstroom te herstellen. Vaak wordt een stent geplaatst om de slagader open te houden. Deze stent kan van metaal zijn of gemaakt van een materiaal dat door het lichaam wordt opgenomen. Sommige stents bevatten medicijnen om hernieuwde blokkades te voorkomen. De procedure duurt meestal minder dan twee uur.
Coronaire Bypassoperatie (CABG)
Bij een coronaire bypassoperatie worden gezonde slagaders of aderen van een ander lichaamsdeel gebruikt om de geblokkeerde of vernauwde bloedvaten te omzeilen. De patiënt blijft meestal twee dagen op de afdeling intensieve zorgen en wordt daarna overgebracht naar een gewone kamer om te herstellen. Na ongeveer een week kan de patiënt het ziekenhuis verlaten.
Zelfzorg bij Teken van Hartaanval
Een actieve levensstijl is belangrijk, maar het is essentieel om naar je lichaam te luisteren. Bij pijn moet je stoppen en voldoende rust nemen. Identificeer en vermijd triggers zoals stress of zware inspanningen. Als grote maaltijden problemen veroorzaken, probeer dan kleinere porties vaker te eten.
Veranderingen in levensstijl die de
hartgezondheid bevorderen zijn onder andere:
- Gewicht verliezen bij overgewicht
- Gezonde en evenwichtige voeding om de bloeddruk en cholesterolniveaus te verlagen. Vermijd zout, vet en suiker, en kies voor groenten, fruit, volle granen, vis, mager vlees en vetvrije of magere zuivelproducten.
- Regelmatig de arts bezoeken
- Regelmatige lichaamsbeweging, gecombineerd met voldoende rust
- Stoppen met roken: Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
- Stress verminderen door meditatie, diepe ademhalingstechnieken of yoga
Prognose
De prognose van angina pectoris is sterk afhankelijk van de onderliggende oorzaken, de aanwezigheid van risicofactoren en het succes van de behandeling.
Langdurige vooruitzichten
Angina pectoris is een chronische aandoening die vaak beheersbaar is met de juiste behandeling en levensstijlveranderingen. Patiënten die zich houden aan een evenwichtig voedingspatroon, stoppen met roken en hun bloeddruk en cholesterol onder controle houden, kunnen een relatief normaal leven leiden.
Complicaties
Zonder juiste behandeling kan angina pectoris leiden tot ernstigere complicaties, zoals een hartaanval, hartfalen of andere cardiovasculaire aandoeningen. Patiënten die regelmatig angina-aanvallen ervaren, lopen een verhoogd risico op een acute coronaire gebeurtenis.
Complicaties
Angina pectoris kan leiden tot verschillende ernstige complicaties als het niet goed behandeld wordt. Enkele mogelijke complicaties zijn:
- Hartaanval: Onbehandelde angina pectoris kan uitmonden in een hartaanval, waarbij de bloedtoevoer naar een deel van de hartspier volledig wordt afgesloten. Dit kan leiden tot blijvende schade aan de hartspier of zelfs de dood.
- Hartfalen: Langdurige of ernstige angina kan bijdragen aan hartfalen, waarbij het hart niet effectief bloed door het lichaam pompt, wat leidt tot symptomen zoals kortademigheid, vermoeidheid en vochtophoping.
- Onregelmatige hartslag (Hartritmestoornissen): Angina kan de elektrische activiteit van het hart verstoren, wat kan leiden tot hartritmestoornissen zoals atriale fibrillatie of ventriculaire tachycardie. Deze aandoeningen kunnen de bloedcirculatie belemmeren en het risico op een hartaanval verhogen.
- Cardiale ischemie: Dit is een toestand waarbij er een vermindering van de bloedtoevoer naar de hartspier is, wat kan leiden tot chronische pijn en schade aan de hartspier.
- Verhoogd risico op een tweede hartaanval: Personen met angina hebben een verhoogd risico op het ervaren van een tweede hartaanval, vooral als de onderliggende oorzaak niet adequaat wordt behandeld.
Preventie van angina pectoris
Het verminderen van het risico op angina pectoris en de bijbehorende complicaties kan worden bereikt door een combinatie van medische behandelingen en aanpassingen in de levensstijl. Enkele effectieve preventieve maatregelen zijn:
- Gezonde voeding: Volg een dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten. Beperk de inname van verzadigde vetten, transvetten, zout en suiker om de bloeddruk en cholesterolniveaus te beheren.
- Regelmatige lichaamsbeweging: Streef naar ten minste 150 minuten matige intensiteit of 75 minuten hoge intensiteit aerobe activiteit per week, gecombineerd met krachttraining. Regelmatige lichaamsbeweging helpt de cardiovasculaire gezondheid te verbeteren en gewicht te beheersen.
- Stoppen met roken: Roken verhoogt het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk. Het stoppen met roken kan de bloedvaten herstellen en het risico op angina en andere hartproblemen verminderen.
- Beheren van stress: Stress kan bijdragen aan hartproblemen. Technieken zoals meditatie, diepe ademhalingsoefeningen en yoga kunnen helpen bij het verminderen van stressniveaus.
- Regelmatige medische controle: Bezoek regelmatig de arts voor controles en screenings, vooral als er een familiegeschiedenis van hartaandoeningen is of als u risicofactoren heeft zoals hoge bloeddruk of diabetes.
- Beheer van bloeddruk en cholesterol: Zorg voor regelmatige controle van uw bloeddruk en cholesterolniveaus. Gebruik indien nodig voorgeschreven medicijnen om deze niveaus binnen de gezonde grenzen te houden.
- Gezond gewicht handhaven: Overgewicht en obesitas verhogen het risico op angina en andere hartproblemen. Gewichtsverlies door gezonde voeding en lichaamsbeweging kan bijdragen aan een verbeterde hartgezondheid.
- Beperk alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan het risico op hartziekten verhogen. Beperk alcoholconsumptie tot een gematigd niveau (maximaal één drankje per dag voor vrouwen en twee voor mannen).
Lees verder