Angina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanval

Angina pectoris is een symptoom dat vaak duidt op een kransslagaderaandoening en kan een waarschuwingsteken zijn voor een hartaanval. Bij angina ervaart de patiënt pijn op de borst, soms in combinatie met ademhalingsproblemen en duizeligheid. Dit symptoom ontstaat wanneer er iets de bloedvaten blokkeert of de bloedstroom naar het hart vermindert. Meestal verdwijnt angina snel, maar soms kan het wijzen op een levensbedreigend hartprobleem. Medisch advies is altijd nodig wanneer angina pectoris optreedt. Behandeling kan bestaan uit medicijnen en veranderingen in de levensstijl, maar in ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn.

• Oorzaken: Belemmerde bloedtoevoer naar de hartspier
• Risicofactoren voor Vernauwde Bloedvaten
• Soorten Angina Pectoris
• Stabiele Angina
• Instabiele Angina
• Prinzmetal Angina (Variante Vorm van Angina)
• Symptomen: Pijn op de Borst
• Diagnose en Onderzoeken
• Behandeling van Angina Pectoris
• Medicatie
• Chirurgie
• Zelfzorg bij Teken van Hartaanval
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van angina pectoris

Oorzaken: Belemmerde bloedtoevoer naar de hartspier

Angina is meestal het gevolg van een kransslagaderaandoening. De hartspier heeft een constante toevoer van zuurstofrijk bloed nodig. De kransslagaders zijn verantwoordelijk voor het transport van dit bloed naar het hart. Bij angina ontstaat er vaak een ophoping van plaque (een vettige substantie) in de bloedvaten, wat leidt tot vernauwing van de bloedvaten (vasoconstrictie). Deze vernauwing beperkt de bloedtoevoer naar de hartspier, waardoor het hart met minder zuurstof moet werken, wat pijn veroorzaakt. Daarnaast kunnen bloedstolsels in de kransslagaders een hartaanval veroorzaken.

Andere, minder vaak voorkomende oorzaken van pijn op de borst zijn:

• Aortadissectie (een scheur in de wand van de aorta, de grootste slagader in het lichaam)
• Aortastenose (een vernauwing van een klep in het hoofdgedeelte van het hart)
• Longembolie (een blokkade in een belangrijke slagader van de longen)
• Hypertrofische cardiomyopathie (een verdikking of vergroting van de hartspier)
• Pericarditis (een ontsteking van het omhulsel van het hart)

Risicofactoren voor Vernauwde Bloedvaten

De belangrijkste risicofactoren voor angina pectoris omvatten:

• Cocaïnegebruik (drugsmisbruik)
• Blootstelling aan extreme temperaturen
• Familiegeschiedenis van vroege hartaandoeningen
• Hoge bloeddruk (hypertensie)
• Ongezond cholesterolgehalte
• Ongezonde voeding
• Oudere leeftijd (het risico stijgt voor mannen na 45 jaar en voor vrouwen na 55 jaar)
• Zware maaltijden
• Ernstige emotionele stress
• Metabool syndroom (risicofactoren voor diabetes mellitus en hart- en vaataandoeningen)
• Overgewicht of obesitas
• Roken
• Diabetes mellitus
• Weinig fysieke activiteit of juist veel lichamelijke inspanning

Soorten Angina Pectoris

Stabiele Angina

Stabiele angina komt vaak voor en wordt meestal uitgelokt door lichamelijke activiteit of stress. De symptomen houden doorgaans enkele minuten aan en verdwijnen tijdens rust. Hoewel stabiele angina geen hartaanval betekent, is het een waarschuwingsteken. Het is cruciaal dat de arts op de hoogte is van deze symptomen.

Instabiele Angina

Bij instabiele angina ervaart de patiënt symptomen zelfs in rust of bij minimale activiteit. De pijn kan ernstig en langdurig zijn en komt vaak terug. Dit kan wijzen op een aankomende hartaanval, dus onmiddellijke medische hulp is noodzakelijk.

Prinzmetal Angina (Variante Vorm van Angina)

Deze zeldzame vorm van angina verschijnt vaak 's nachts tijdens het slapen of rusten. De kransslagaders kunnen plotseling samentrekken door een kramp, wat veel pijn veroorzaakt. Behandeling voor Prinzmetal angina is noodzakelijk om de symptomen te verlichten.

Symptomen: Pijn op de Borst

Pijn op de borst is een kenmerkend symptoom, maar de aard van de pijn kan variëren: drukkend, knijpend, pijnlijk, brandend of ongemakkelijk. De pijn bevindt zich meestal achter het borstbeen (retrosternale pijn) en kan uitstralen naar de schouders, armen, nek, keel, kaak of rug. Er zijn soms verschillen in hoe mannen en vrouwen de pijn ervaren. Mannen voelen vaak pijn in de borst, nek en schouders, terwijl vrouwen ongemak kunnen voelen in de buik, nek, kaak, keel of rug. Andere symptomen zijn kortademigheid, benauwdheid, zweten en duizeligheid. Angina kan soms verwarring veroorzaken met symptomen van indigestie of brandend maagzuur. Stabiele angina verbetert vaak met rust, terwijl instabiele angina niet altijd op deze manier verlicht kan worden. De pijn kan variëren van één minuut tot maximaal vijftien minuten.

Diagnose en Onderzoeken

Vraaggesprek
Bij pijn op de borst moet de arts beoordelen of deze gerelateerd is aan angina en of het gaat om stabiele of instabiele angina. Instabiele angina vereist onmiddellijke medische aandacht om een hartaanval te voorkomen. De arts voert een lichamelijk onderzoek uit, vraagt naar symptomen en risicofactoren, en onderzoekt de familiegeschiedenis van hartaandoeningen en andere cardiovasculaire aandoeningen.

Diagnostisch Onderzoek
Om de oorzaken van angina pectoris te achterhalen, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• Een bloedonderzoek
• Een coronaire angiografie (radiografisch beeld van de kransslagaders)
• Een CT-scan van het hart
• Een echocardiografie
• Een elektrocardiografie (ECG: hartfilmpje)
• Een hartkatheterisatie
• Een inspanningstest
• Een MRI-scan van het hart
• Röntgenfoto’s van de borstkas (thoraxfoto)

Behandeling van Angina Pectoris

De behandeling van angina pectoris hangt af van de ernst van de schade aan het hart. Bij milde angina kunnen medicijnen en veranderingen in de levensstijl vaak helpen om de bloedtoevoer te verbeteren en de symptomen onder controle te houden.

Medicatie

Bij de behandeling van angina pectoris worden vaak nitraten (zoals nitroglycerine) voorgeschreven. Deze medicijnen helpen de bloedvaten te ontspannen en uit te zetten, waardoor de pijn vermindert.

Andere veelgebruikte medicijnen zijn:

• ACE-remmers (bloeddrukverlagende medicijnen)
• Anticoagulantia (antistollingsmedicijnen)
• Bètablokkers (verlagen de hartslag en bloeddruk)
• Calciumkanaalblokkers
• Medicatie voor de behandeling van hoge bloeddruk
• Orale anti-bloedplaatjesmedicijnen

Chirurgie

Als medicijnen niet voldoende effectief zijn, kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de geblokkeerde slagaders te openen. Na de ingreep is vaak hartrevalidatie noodzakelijk.

Angioplastiek/Stenting
Bij angioplastiek wordt een ballonnetje via een katheter naar de vernauwde slagader geleid. De ballon wordt opgeblazen om de slagader te verwijden en de bloedstroom te herstellen. Vaak wordt een stent geplaatst om de slagader open te houden. Deze stent kan van metaal zijn of gemaakt van een materiaal dat door het lichaam wordt opgenomen. Sommige stents bevatten medicijnen om hernieuwde blokkades te voorkomen. De procedure duurt meestal minder dan twee uur.

Coronaire Bypassoperatie (CABG)
Bij een coronaire bypassoperatie worden gezonde slagaders of aderen van een ander lichaamsdeel gebruikt om de geblokkeerde of vernauwde bloedvaten te omzeilen. De patiënt blijft meestal twee dagen op de afdeling intensieve zorgen en wordt daarna overgebracht naar een gewone kamer om te herstellen. Na ongeveer een week kan de patiënt het ziekenhuis verlaten.

Zelfzorg bij Teken van Hartaanval

Een actieve levensstijl is belangrijk, maar het is essentieel om naar je lichaam te luisteren. Bij pijn moet je stoppen en voldoende rust nemen. Identificeer en vermijd triggers zoals stress of zware inspanningen. Als grote maaltijden problemen veroorzaken, probeer dan kleinere porties vaker te eten.

Veranderingen in levensstijl die de hartgezondheid bevorderen zijn onder andere:

• Gewicht verliezen bij overgewicht
• Gezonde en evenwichtige voeding om de bloeddruk en cholesterolniveaus te verlagen. Vermijd zout, vet en suiker, en kies voor groenten, fruit, volle granen, vis, mager vlees en vetvrije of magere zuivelproducten.
• Regelmatig de arts bezoeken
• Regelmatige lichaamsbeweging, gecombineerd met voldoende rust
• Stoppen met roken: Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
• Stress verminderen door meditatie, diepe ademhalingstechnieken of yoga

Prognose

Angina pectoris verhoogt het risico op een hartaanval, maar met een juiste behandeling en veranderingen in levensstijl kan het risico goed worden beheerd. Regelmatige medische controles en naleving van de voorgeschreven behandelingen zijn cruciaal voor het behoud van een goede hartgezondheid.

Complicaties

Angina pectoris kan leiden tot verschillende ernstige complicaties als het niet goed behandeld wordt. Enkele mogelijke complicaties zijn:

• Hartaanval: Onbehandelde angina pectoris kan uitmonden in een hartaanval, waarbij de bloedtoevoer naar een deel van de hartspier volledig wordt afgesloten. Dit kan leiden tot blijvende schade aan de hartspier of zelfs de dood.
• Hartfalen: Langdurige of ernstige angina kan bijdragen aan hartfalen, waarbij het hart niet effectief bloed door het lichaam pompt, wat leidt tot symptomen zoals kortademigheid, vermoeidheid en vochtophoping.
• Onregelmatige hartslag (Hartritmestoornissen): Angina kan de elektrische activiteit van het hart verstoren, wat kan leiden tot hartritmestoornissen zoals atriale fibrillatie of ventriculaire tachycardie. Deze aandoeningen kunnen de bloedcirculatie belemmeren en het risico op een hartaanval verhogen.
• Cardiale ischemie: Dit is een toestand waarbij er een vermindering van de bloedtoevoer naar de hartspier is, wat kan leiden tot chronische pijn en schade aan de hartspier.
• Verhoogd risico op een tweede hartaanval: Personen met angina hebben een verhoogd risico op het ervaren van een tweede hartaanval, vooral als de onderliggende oorzaak niet adequaat wordt behandeld.

Preventie van angina pectoris

Het verminderen van het risico op angina pectoris en de bijbehorende complicaties kan worden bereikt door een combinatie van medische behandelingen en aanpassingen in de levensstijl. Enkele effectieve preventieve maatregelen zijn:

• Gezonde voeding: Volg een dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten. Beperk de inname van verzadigde vetten, transvetten, zout en suiker om de bloeddruk en cholesterolniveaus te beheren.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Streef naar ten minste 150 minuten matige intensiteit of 75 minuten hoge intensiteit aerobe activiteit per week, gecombineerd met krachttraining. Regelmatige lichaamsbeweging helpt de cardiovasculaire gezondheid te verbeteren en gewicht te beheersen.
• Stoppen met roken: Roken verhoogt het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk. Het stoppen met roken kan de bloedvaten herstellen en het risico op angina en andere hartproblemen verminderen.
• Beheren van stress: Stress kan bijdragen aan hartproblemen. Technieken zoals meditatie, diepe ademhalingsoefeningen en yoga kunnen helpen bij het verminderen van stressniveaus.
• Regelmatige medische controle: Bezoek regelmatig de arts voor controles en screenings, vooral als er een familiegeschiedenis van hartaandoeningen is of als u risicofactoren heeft zoals hoge bloeddruk of diabetes.
• Beheer van bloeddruk en cholesterol: Zorg voor regelmatige controle van uw bloeddruk en cholesterolniveaus. Gebruik indien nodig voorgeschreven medicijnen om deze niveaus binnen de gezonde grenzen te houden.
• Gezond gewicht handhaven: Overgewicht en obesitas verhogen het risico op angina en andere hartproblemen. Gewichtsverlies door gezonde voeding en lichaamsbeweging kan bijdragen aan een verbeterde hartgezondheid.
• Beperk alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan het risico op hartziekten verhogen. Beperk alcoholconsumptie tot een gematigd niveau (maximaal één drankje per dag voor vrouwen en twee voor mannen).

Lees verder

• Pijn op de borst: Oorzaken en symptomen van borstpijn
• Hartaanval (hartinfarct): Beperkte bloedstroom naar hart
• Hartaanval bij vrouwen: Risicofactoren en symptomen
• Alarmsymptomen voor hartaandoeningen: Tekenen van hartziekte
• Instabiele angina pectoris: Onregelmatige pijn op de borst