Wiegendood: Plots overlijden van gezonde baby tijdens slaap

Ouders zijn meestal dolgelukkig als hun kleine spruit als bekroning van hun liefde ter wereld komt. De schok is dan ook groot wanneer een schijnbaar gezonde baby jonger dan één jaar plots zonder reden meestal tijdens de slaap komt te overlijden. Deze aandoening bestempelen artsen als wiegendood of het sudden infant death syndroom (SIDS). Mogelijk liggen hersenafwijkingen en genetische mutaties (wijzigingen) aan de basis van de aandoening, maar ook andere risicofactoren zijn bekend. Voor ouders is het belangrijk om de gepaste steun te krijgen om het intense verdriet te verwerken.

• Oorzaken van sudden infant death syndrome
• Genetische veranderingen
• Hersenafwijkingen
• Risicofactoren van wiegendood
• Preventie SIDS
• Slaaptips voor de baby
• Gezondheid van moeder
• Ondersteuning bij plots overlijden van baby

Oorzaken van sudden infant death syndrome

De oorzaak van wiegendood is onbekend anno oktober 2020 maar genetische veranderingen en hersenafwijkingen zijn mogelijk wel geassocieerd met de aandoening.

Genetische veranderingen

Sommige baby's hebben een gen of een verandering in de genen die bepaalde gezondheidsproblemen veroorzaakt die mogelijk leidt tot wiegendood.

Hersenafwijkingen

Soms komen baby’s ter wereld waarbij een probleem aanwezig is in het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor de ademhaling, de hartslag, de bloeddruk, de temperatuur en het ontwaken uit de slaap.

Risicofactoren van wiegendood

Enkele risicofactoren verhogen de kans op SIDS.

Bed delen
Ouders, zussen of broers of huisdieren die het bed delen met een baby, verhogen de kans op wiegendood.

Familiegeschiedenis
De kansen van een baby op wiegendood zijn hoog als een broer of zus overleden is aan het sudden infant death syndrome.

Geboortegewicht
Premature baby’s (baby’s die te vroeg zijn geboren) zijn vaker getroffen. Ook baby’s die deel uitmaken van een meerlingenzwangerschap hebben vaak een laag geboortegewicht en hebben een hoger risico op het SIDS.

Geslacht
Jongens zijn vaker dan meisjes getroffen.

Gezondheid van de moeder
De aandoening komt vaker voor wanneer de moeder jonger is dan twintig jaar, geen goede prenatale zorgen gekregen heeft, tijdens de zwangerschap of in het eerste levensjaar van de baby drugs gebruikt, rookt of alcohol drinkt. Passief roken verhoogt eveneens de kans op SIDS.

Leeftijd
Wiegendood komt het meest voor bij baby's tussen één en vier maanden oud, maar wiegendood is op elk moment in het eerste levensjaar mogelijk.

Luchtweginfectie
Het sudden infant death syndrome treedt sporadisch op bij baby’s met een luchtweginfectie zoals een verkoudheid.

Oververhitting
Een baby die het te warm heeft tijdens het slapen krijgt sporadisch te maken met het sudden infant death syndrome.

Ras
Afro-Amerikanen, inheemse Amerikanen, en inwoners van Alaska zijn het vaakst aangetast maar anno oktober 2020 weten wetenschappers niet waarom dit precies zo is. Blanke baby’s zijn het minst vaak aangetast door wiegendood.

Slechte slaaphouding
Baby’s die in een slechte slaaphouding liggen (op de buik of op de zij), krijgen soms ook te maken met wiegendood.

Preventie SIDS

Er zijn een paar eenvoudige maatregelen om de baby zo veilig mogelijk te houden, waardoor het mogelijk is om de kans op SIDS te verkleinen:

Slaaptips voor de baby

De baby moet steeds op de rug worden gelegd bij het slapen. Kan de baby rollen, dan mag hij of zij wel op de buik slapen. Verder moet de ondergrond voor het bed stevig en vlak zijn (stevige matras). Kussens, dekens en andere voorwerpen moeten wegblijven uit de slaapruimte totdat de baby minimaal één jaar is. De baby inwikkelen om hem of haar warm te krijgen mag enkel indien de baby al kan rollen. Voor éénjarige leeftijd is het belangrijk om de baby koel te houden en hem of haar niet te 'overkleden'. Het gebruik van een speciale slaapzak die het lichaam bedekt en het gezicht onbedekt laat is de beste keuze. Wanneer ouders in dezelfde kamer slapen als de baby, halveren de kansen op wiegendood. Het is echter niet aanbevolen om in hetzelfde bed te slapen want hierdoor verhoogt juist het risico op SIDS. Een ander advies is om als ouder niet in slaap te vallen bij het vasthouden van de baby. Het gebruik van een fopspeen, de baby alle vaccinaties geven en borstvoeding geven zijn andere nuttige adviezen om het risico op het sudden infant death syndrome te verminderen. Tot slot is de kamer van het kind best niet warmer dan 20 °C.

Gezondheid van moeder

De moeder rookt of drinkt niet of gebruikt geen drugs tijdens de zwangerschap en in het eerste levensjaar van het kind. Het gebruik van drugs en alcohol maakt een ouder zelfs minder alert of onvoorzichtig. Verder eet de moeder zo gezond mogelijk tijdens de zwangerschap en bezoekt de zwangere vrouw de gynaecoloog of arts voor een controle van de zwangerschap.

Ondersteuning bij plots overlijden van baby

Nadat de baby is overleden, volgt meestal een autopsie om uit te sluiten dat er sporen van geweld of kneuzingen zijn. Een baby verliezen aan het sudden infant death syndrome is een vreselijke gebeurtenis voor ouders. Het is voor hen belangrijk om emotionele steun te krijgen. Praten met andere ouders die te maken hebben gehad met wiegendood is mogelijk nuttig om de schuldgevoelens en het verdriet te verlichten. Op een open manier praten met de partner, vrienden en/of familie is ook nuttig. Sommige koppels hebben baat bij een vorm van gesprekstherapie om de gevoelens te begrijpen en te uiten. Verdriet verwerken kost tijd en het is normaal om onverwacht te huilen, moe te zijn of om het moeilijk te hebben bij feestdagen.