Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon

Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon Bij zonnebrand ontstaat roodheid en pijn van de huid als gevolg van overmatige blootstelling aan de zon of ander ultraviolet licht. Op de huid verschijnen bij ernstige symptomen ook blaren en ontstaan algemene tekenen zoals hoofdpijn en rillingen. Diverse huismiddeltjes verzachten de pijn van een door de zon verbrande huid. Het vermijden van zonnebrand is in de eerste plaats beter dan het behandelen van de effecten ervan, want chronische blootstelling aan de zon verhoogt eveneens de kans op huidkanker en leidt tot een snellere huidveroudering.

Oorzaken en risicofactoren: Langdurige blootstelling aan de zon

Bij overmatige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van de zon, ontstaan tekenen van zonverbranding op de huid. De zon verspreidt drie golflengten van ultraviolet licht, met name UVA, UVB en UVC. UVC-licht bereikt het aardoppervlak niet. De andere twee soorten ultraviolet licht dringen in de huid door. De huidbeschadiging gebeurt door zowel UVA- als UVB-stralen. Hoe snel een patiënt zich verbrandt aan de zon hangt af van diverse factoren met name het huidtype, de intensiteit van de zon en de duur van de blootstelling aan de zon. Het risico op zonnebrand neemt voorts toe naarmate mensen de evenaar naderen. Hoe hoger de breedtegraad, hoe lager de intensiteit van de UV-stralen. Het grootste risico op zonnebrand is tijdens de middag als de zon recht boven mensen staat.

In ernstige gevallen van zonnebrand treedt hoofdpijn op / Bron: Geralt, PixabayIn ernstige gevallen van zonnebrand treedt hoofdpijn op / Bron: Geralt, Pixabay

Symptomen

De klinische presentatie van zonnebrand varieert van patiënt tot patiënt en is mild tot ernstig. De eerste tekenen van zonnebrand verschijnen mogelijk de eerste paar uren tot 24 uur of langer niet. De patiënt heeft een rode, gevoelige en pijnlijke huid die warm aanvoelt. De patiënt heeft bijvoorbeeld verbrande lippen. Na enkele uren tot dagen ontwikkelen zich mogelijk blaren wanneer de zonnebrand ernstig is. Ernstige reacties (soms zonvergiftiging genoemd) gaan eveneens gepaard met koorts, koude rillingen, misselijkheid, hoofdpijn, zwakte of een (pijnlijke) huiduitslag. Enkele dagen na de zonnebrand gebeurt een vervelling van de verbrande huid die mogelijk ook jeukt. Het lichaam probeert namelijk zichzelf te ontdoen van door de zon beschadigde cellen.

Alarmsymptomen van zonnebrand

Bij hoge een lage bloeddruk (hypotensie), duizeligheid, extreme zwakte, flauwvallen, koorts, rillingen, ernstige pijn en zonnebrandblaren die 20% of meer van het lichaam bedekken is medische hulp nodig. Verder raadpleegt een patiënt best de arts wanneer tekenen van uitdroging aanwezig zijn, zoals een droge mond (xerostomie), dorst (polydipsie), minder plassen (oligurie), duizeligheid en vermoeidheid.

Diagnose en onderzoeken

Bij lichte zonnebrand is normaal gesproken geen bezoek aan de arts nodig. Bij ernstige symptomen is het essentieel om medische hulp te zoeken. Een arts bevraagt de patiënt over de symptomen en medische geschiedenis. Een lichamelijk onderzoek is daarna nodig. Bij ernstige schade door zonlicht verwijst de arts de patiënt mogelijk door naar een dermatoloog (huidarts).

Behandeling van zonverbranding

Het is belangrijk om de behandeling voor zonnebrand zo snel mogelijk te starten. Koude kompressen op de huid aanbrengen of een koel bad nemen doet de rode, brandende huid kalmeren. Diverse verkoelende crèmes of gels met menthol, kamfer of aloë vera zijn ook toepasbaar op de huid. NSAID's (niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen) zoals ibuprofen of naproxen verlichten de pijn van zonverbranding over het hele lichaam. Hydrocortison crème vermindert eveneens de ontsteking en jeuk. Verder moeten patiënten voldoende water en andere vloeistoffen drinken om uitdroging (dehydratie) te voorkomen. Ook moeten patiënten de zon vermijden als ze lijden aan zonnebrand. De blaren maakt de patiënt niet open. Gebarsten blaren maakt de patiënt schoon met water en milde zeep.

Prognose en complicaties

De symptomen van zonnebrand zijn meestal tijdelijk. Na enkele dagen tot weken verdwijnen de klachten van zonverbranding. De schade aan huidcellen is echter vaak permanent, wat ernstige gevolgen op de lange termijn met zich meebrengt. Onder de huidoppervlakte wijzigt het ultraviolet het DNA waardoor de huid vroegtijdig veroudert. Na verloop van tijd draagt DNA-schade bij aan huidkanker, waaronder een dodelijk melanoom. Ook ontstaat schade aan de ogen door een langdurige blootstelling aan de zon. Cataract en sneeuwblindheid zijn enkele oogaandoeningen die gerelateerd zijn met verbranding door de zon. Tegen de tijd dat de huid pijnlijk en rood begint te worden, is de schade aangericht. De pijn is het ergst tussen 6 tot 48 uur na de blootstelling aan de zon.

Een goede bescherming tegen de schadelijke UV-stralen is belangrijk / Bron: Dimitrisvetsikas1969, PixabayEen goede bescherming tegen de schadelijke UV-stralen is belangrijk / Bron: Dimitrisvetsikas1969, Pixabay

Preventie: Goede bescherming

Enkele tips zorgen buitenshuis voor een veilige huid. De zonnestralen zijn het sterkst tussen 10.00 en 16.00 uur. Is het niet mogelijk om tussen deze tijdstippen binnen te blijven, dan is het verstandig om zo veel mogelijk de schaduw op te zoeken. Verder moeten mensen altijd de juiste zonwerende kledij dragen, zoals een hoed met een brede rand, een shirt en broek met lange mouwen en een veilige zonnebril die uv-stralen blokkeert. Het gebruik van zonnebrandcrème is essentieel. De blote huid moet royaal ingesmeerd worden met breedspectrum zonnecrème die zowel beschermt tegen zowel UVA- als UVB-stralen met een zonbeschermingsfactor van minimaal 30. Mensen brengen deze crème dertig minuten voor het naar buiten gaan aan op de huid. Ook op bewolkte dagen is het nodig om zonnebrandcrème te smeren omdat UV-stralen ook door wolken doordringen. Vervolgens brengen mensen zonnebrandcrème om de twee uur opnieuw aan, of vaker als bij het overmatig zweten (hyperhidrose) of wanneer mensen gaan zwemmen.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Verbrande ogen (zonnebrand) door blootstelling aan zonVerbrande ogen (zonnebrand) door blootstelling aan zonDe zon is voor iedereen een belangrijke bron van vitamine D. Hoewel de zon veel essentiële vitaminen geeft, ontstaat ook…
De donkere huid en zonnebrandOmdat een donkere huid juist voorkomt in landen waar de zon erg sterk is en vaak schijnt, denkt men al snel dat dit huid…
Zonnebrand: preventie en behandelingEen langdurige blootstelling van de huid aan zonlicht kan een verbranding van de huid tot gevolg hebben. Een verbrandde…
UV-gevoeligheidssyndroom: Gevoelige huid door UV-stralenUV-gevoeligheidssyndroom: Gevoelige huid door UV-stralenHet UV-gevoeligheidssyndroom (UVSS) is een aandoening waarbij de patiënt heel gevoelig is voor de ultraviolette (UV) str…

Testikeltorsie: Verdraaiing van teelbal met pijn en zwellingTestikeltorsie: Verdraaiing van teelbal met pijn en zwellingEen testikeltorsie is een aandoening waarbij de zaadstreng in het scrotum (de balzak) verdraait. Wanneer dit plaatsvindt…
Angina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanvalAngina pectoris: Pijn op de borst, teken van hartaanvalAngina (pectoris) is een symptoom van een kransslagaderaandoening wat vaak een waarschuwingsteken is van een hartaanval.…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Phil Kates, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)
  • Geraadpleegd op 22 juni 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 201
  • Overview, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sunburn/symptoms-causes/syc-20355922
  • Sunburn, https://medlineplus.gov/ency/article/003227.htm
  • Sunburn, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/sunburn#1
  • Sunburn: Causes, Symptoms, and Treatment, https://affderm.com/2018/05/10/sunburn-causes-symptoms-and-treatment/
  • Sunburn: Treatments, home remedies, and prevention, https://www.medicalnewstoday.com/articles/176441.php
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Dimitrisvetsikas1969, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 15-01-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.